22 Ноябрь 2007 г. Romani yazmağim barəDƏ
Yüklə 0,74 Mb.
|
| -…Torpaqların dörddə bir hissəsi əldən gedib… təbii ehtiyatlar dəyər-dəyməzinə qonşu ölkələrə satılıb… bölgələrdə quldurluq və basqınlar qeydə alınır… kənd təsərrüfatı bərbad vəziyyətdədir…. Ümumölkə aclığı gözlənilir… Şəhər əhalisini təmin edəcək çörək istehsalına cəmi iki günlük un ehtiyatı qalır…
-…Ölkənin bir sıra bölgələrində əhali arasında silahlı toqquşmalar baş verir… ölənlər və yaralananlar var… - …Dövlət parçalanmaq təhlükəsi altındadır!.. Uzun illər - çiyin - çiyinə bir xalq kimi yaşayan azsaylı xalqlar arasında, düşmən hiyləsiylə qurulmuş qarşıdurmalar zəmnində siyasi çaxnaşmalar qeydə alınır… - …İndi, ölkənin bu vəziyyətində, əgər Millət Atası, Allah eləməmiş, ölkəyə qayıtmaqdan imtina edərsə, yaxın bir neçə gün ərzində paytaxta gəlib ölkəni bu ölüm uçurumundan çıxarmağa razılıq verməzsə, ölkənin taleyi necə olacaq?.. Dəqiqəbədəqiqə bulanıq göl kimi hansısa qaranlıq dərinliklərə çökməkdə olan məmləkətə, bu binəva xalqa kim yiyə duracaq?!.. - hamı sarsılmış üzlərlə bir-birinə baxa-baxa danışırdı… …Yalnız o biri gün, axşama yaxın respublika televiziyası ilə, Millət Atasının, uzun-uzadı söhbətlərdən sonra paytaxta qayıtmağa axır ki, razılıq verdiyi barədə xəbərlər səslənməyə başladı. Xəbərlərə görə, onun, sabah, günortadan sonra təyyarə ilə paytaxtın hava limanına düşəcəyi gözlənilirdi. Bu xəbərdən sonra camaat elə bil azacıq da olsa toxtadı, iki gündən bəri şəhəri qaynadan söz-söhbətlər də elə bil səngidi... ya da ola bilsin, camaat özü yoruldu… * * *
…Səhəri gün şəhər bir-birinə dəymişdi. Atanı layiqincə qarşılamaq üçün hər yerdə hazırlıq işləri gedirdi... Şəhərin, böyükdən, kiçiyə, demək olar, bütün rəssamları, Atanın, iri həcmli, rəngli portretinin təcili çəkilməsi üçün idarə və təşkilatlardan təkliflər alır, əldə olan foto-şəkilləri böyüdülür, iri, ipək parçalarda yağlı, qırmızı hərflərlə: «Var olsun!» «Yaşasın!» şüarları yazılır, küçələrə, yollara milli bayraqlar vurulur, bayram işıqları çəkilirdi… …Günortaya yaxın şəhərdən uzaq hava limanı, deyilənə görə, adam dənizi ilə aşıb daşırdı… Bir yanda - Atanın ayağı altında kəsiləcək qoyunlar sıraya düzülmüşdü, bu biri tərəfdə - uçuş xəttinin yaxınlığında, əlləri gül-çiçəklə, transporantlar və portretlərlə dolu camaat dayanmışdı… Transporantlarda Atanın şərəfinə yazıln: «Yaşasın Millət Atası!», «Gəl ey xilaskarımız!», «Sən gələn yollara qurban olaq!..» - sözlərini oxuyanda, deyirdilər çoxlarının boğazını qəhər tuturdu… Deyirlər, axşama yaxın hava limanına axışan adamların sayı birdən-birə birə-on artmışdı, aeroportun ikimərtəbəli binası ağzınacan adamla dolmuş, o biri girişlər bağlandığından, gələnlərin çox hissəsi liman yolunu tutub dayanmışdı… Deyirdilər, Atanın uçduğu təyyarənin limanın üzərində görünməyi ilə, camaatın çığırışıb bir-birinə qarışmağı bir olmuşdu… Təyyarə bir müddət ağır ləngərlər vura-vura, limanın üstüylə hərlənib sonra tədricən yerə enmişdi. Deyirlər, hamı təyyarəyə əl çalır, səsləri gəldikcə «Var ol!» - deyib qışqırır, özləri ilə gətirdikləri al-əlvan fişəngləri göyə buraxırmışlar... Həmin gün limana yığışan adamlar danışırdılar ki, Atanı paytaxta gətirən təyyarə yerə enəndən sonra bir müddət də uçuş xətti ilə hərlənib axır ki, dayanıbmış… bir müddətdən sonra, təyyarənin qapıları açılanda qapıda, Atanın zəhmli cüssəsi, yorğunluq və qəzəb dolu gözlərinin görünməyi ilə, əlvan fişənglərin havadaca sönməyi, camaatın qışqırığının kəsilməyi bir olubmuş… Ata, deyilənə görə, bir müddət təyyarənin açıq qapısında, arxasından çevik-çevik o yan-bu yana boylanan mühafizəçilərin qarşısını kəsərək dayanıb durmuş, sonra təyyarədən bir qədər aralıda, əllərindəki gül dəstələrini, transporantları və onun portretlərini havada yellədən camaata sarı baxmış, sonra, əvvəllər elədiyi kimi, gülümsəmədən, əl eləmədən, başını qaldırıb nədənsə göyə zillənmişmiş… -…Kişi elə bil şəhərin göyü üçün darıxmışdı… Deyirlər, Ata həmin o qəzəbli üzüylə, boz gözləriylə bir müddət beləcə göyə - göyün üzünü neçə gündən bəri tutan boz buludlara baxıbmış… Deyirdilər, Atanın bu baxışından hava limanına vahiməli bir sükut çökübmüş… Camaat and içirdi ki, Atanın həmin o baxışlarından sonra çox keçməmiş, göyün üzünü neçə gündən bəri tutmuş buludlar, əfsanəvi qala qapıları kimi öz-özünə aralanıbmış… və axşam günəşinin zəif şəfəqləri limana elə bil məhrəm bir ilıqlıq axıdıbmış… Sonra, deyirdilər, Ata tələsmədən, bir növ həvəssiz, ağır addımlarla təyyarənin pillələrini enərək, uçuş xəttinin önündə xalılarla bəzədilmiş kürsünün arxasına keçibmiş, həmin o qəzəbli gözləriylə bir müddət də camaata ordan baxıbmış… -…Onun o vahiməli baxışlarına davam gətirmək çətin idi… - görüşdən sonra bir neçə gün özünə gələ bilməyən adamlar danışırdı - …baxdıqca, elə bil hamımız özümüzdən xəbərsiz, ayağımızın altından yer qaça -qaça ona tərəf sürüşürdük. Bizi elə bil yerin özü ona sarı çəkib aparırdı… Deyirlər, Ata camaata bir müddət beləcə, dinməz-söyləməz baxandan sonra, üzünü mikrofona yaxınlaşdıraraq sakit səslə: - Yaşasın azadlıq!.. - deyibmiş... Deyirlər, onun bu sözündən camaat çaşıb donuxmuş, sonra nəfəslərini dərib çaşqın nagümanlıqla: - Yaşasın... – deyərək, asta səslərlə qışqırışmışdılar... II FƏSİL
Bu gecə professor, yenə yuxunun ən ürəkdağıdan yerindən – özünü zorla yetirdiyi qapılarının ağzından, bir qulağı qaranlıq blokun aşağı mərtəbələrindən eşidilən hənirtiyə kəsildiyi an oyanmışdı… Hər dəfə yuxuların bu sayaq çıxılmaz məqamına çatanda, professor, dənizin qaranlıq dibindən təkan alıb, suyun üzünə atılan kimi, özünü, yuxunun ən çıxılmaz yerindən, havasız döngəsindən çəkib çıxarmağa, bir növ adət eləmişdi və bunu, yəni yuxunun istənilən məqamından silkinib çıxmağı, professor, son bir neçə ayı, necəsə, elə yuxunun içində öyrənmişdi. Son günlər isə, bu «yuxu sıçrayışları» professor üçün o qədər asanlaşmışdı ki, o, yuxunun ən «bağırçatladan» məqamlarında belə, özünü itirmir, bədəninə sulu sarmaşıq kimi sarılan soxulcanvari, əcayib canlıları boyun-boğazından, tələsmədən, ehmalca qoparır, onları, tədqiqat üçün ayırdığı çantasına yığır, yaxud, gecənin bir aləmi, hansı möcüzəyləsə peyda olduğu kimsəsiz, küləkli səhralarda vahimədən bağrı yarıla-yarıla çığırmaq əvəzinə, sakitcə narın qum təpələrinin birinin üstə oturur, səbrlə, buralara necə, hardan, hansı yollarla gəlib çıxdığını yadına salmağa çalışır, yaxud, evinə necəsə daxil olub, pərdələrin, şkafların arxasıyla qorxunc kölgələrlə sürünən oğrularla söhbətə girişir, onları, evində köhnə mebeldən və tozlu kitablardan savayı, heç nəyi olmadığına inandırıb, peşman oğruları qapıdan yola salırdı. Bəzi hallarda isə – yuxunu istədiyi səmtə yönəldə bilməyəndə, yuxunun qorxunc məngənəsi, professorun əl-qolunu bağlayıb bədəninə soyuq vahimə cərəyanları yeridəndə, professor dərhal yuxunu tərk etməyi qərara alır, bundan ötrü, o, nəfəsini içinə yığıb saxlayır və havasızlıqdan ürəyi partlayanacan, ürək döyüntüləri zəifləyib susanacan səbrlə gözləyir, sonra bədəninin min bir həyat eşqli toxumalarıyla, tapançadan açılan güllə kimi yuxudan sıçrayırdı. Belə yuxulardan sonra, ala-bula xırdaçılıqlarından bezib zinhara gəldiyi yeknəsəq həyatı, professor üçün elə bil təzələnir, hər şeyin rəngi, dadı dəyişir, qəribə, sirli mənalar kəsb etməyə başlayırdı... Son vaxtlarsa, professor günortalar da yuxularından ötrü darıxır, işinin ən qızmar məqamlarında, yaxud evləri ilə üzbəüzdəki yaşıl xiyabanda gəzdiyi yerdə, qəfildən qəribsəyir, gecədən-gecəyə dəyişə-dəyişə, təzələnən yuxu həyatına tezcə qovuşmaqdan ötrü, səbrsizliklə gecənin düşməyini gözləyir, hava qarala-qaralmaz, özünü evə çatdırıb şam yeməyini tələsik yeyir, sonra iş otağına çəkilib, orda saatlarla qədim kitabların arasında eşələnir, yuxular və ruhlarla bağlı seçib kənara qoyduğu ədəbiyyatları, çarpayısının içində, stolüstü lampanın zəif işığında oxumağa başlayır və eləcə oxuya-oxuya da, kıtab sinəsində, eynəyi burnunda, sirli yollarla, yarıqaranlıq, dumanlı cığırlarla, asta-asta yuxularına qərq olurdu… Lakin, hər gecə, maraqdan az qala nəfəsi tutula-tutula, səylə apardığı bu hazırlıq işləri, hər dəfə professorun gözlədiyi bəhrəni vermirdi. Məsələn, bir neçə ay bundan əvvəl yuxuya getməzdən, ötən əsrin axırlarında Rusiyanın uzaq Saxalin dustaqxanasından, ətli-canlı dustaqları «azadlıq» fitvasıyla yoldan çıxarıb, qarlı Tayqa meşələriylə «yola salan» və zavallıları, elə yoldaca diri-dıri yeyib geriyə qayıdan Qubar adlı birisi haqqında oxuyandan və kitabın saralmış səhifələrinin birində, adamyeyən olduğu bilinsin deyə, başının tən yarısı ülgüclə qırxılmış, öküzəbənzər casusun, səhifə ölçüsündə vahiməli şəklinə uzun-uzadı baxdıqdan sonra, professor yuxuda, nəyə görəsə, bir neçə il bundan əvvəl itirdiyi balaca qarısını görmüşdü… Qarısı bütün yuxunu ona baxa-baxa, titrək əlləriylə xırçhaxırçla başını qaşıyırdı, sonra, seyrək saçlarının arasından tapıb çıxartdığı rəngbərəng bitləri stolun üstünə buraxa-buraxa, sağlığında professorun heç vaxt eşitmədiyi ətürpədən, dəli bir gülüşlə gülə-gülə bir-bir öldürürdü… O yuxudan sonra, professor bir müddət gecələrlə, tənha evinin dəhlizindən, qaranlıq mətbəxdən eşidilən hənirtilərdən vahimələnməyə başlamış, səhərləri diri gözlə aça-aça, yuxunun, heç bir izaha gəlməyən tilsimi haqqında fikirləşə-fikirləşə qalmışdı. Başqa bir yxusunda isə professor, hardasa boz, fırtınalı dəniz sahillərində peyda olmuş, sahilə yan almış nəhəng, boz gəmiyə, iri yeşiklərdə daşınan diri adamların iniltililərini öz qulaqlarıyla eşitmişdi... Onda professor, bu «daşınma əməliyyatına» rəhbərlik edən iri gövdəli, nəhəng adamabənzər məxluqlardan birinə yaxınlaşmağa heç cür ürək eləməməmiş, sıldırımlı qayaların arxasında gizlənərək, külək, pal-paltarını əynindən soyub çıxara-çıxara, sahilin qumu, ağız-burnuna dola-dola, bu sirli mənzərəni kənardan müşahidə etməklə kifayətlənmişdi. Bu yaxınlarda isə… Hər dəfə professor, məzmun etbarıyla, çoxseriyalı filmi andırmağa başlayan bu yuxularını gözünün qabağına gətirəndə, ürəyi pis-pis bulanırdı. Bu silisilə yuxulardan qabaq nə oxuduğunu, professor indi heç cür yadına sala bilmirdisə də, gecədən-gecəyə qəribə məntiqi ardıcıllıqla davam edən bu qəribə görüntülərin bər birini, necəsə, bütün xırdalığıyla xatırlaya bilirdi... Hər şey isə ondan başlamışdı ki, professor, yuxusuna hansı möcüsəyləsə düşən, tamamilə tanımadığı, o vaxtacan üzünü belə görmədiyi naməlm kimisə səylə təqib eləməyə başlamışdı... Həmin o naməlum kəsin ardınca professor, qan-tər içində boğula-boğula, vahimədən əsə-əsə, hansısa yarıqaranlıq çardaqlara qalxır, kimsəsiz dalanlara soxulur, gah da «hərifi» maşınların altından, yaxud küçələrlə yeriyən adamların arasından güdürdü. İşin qəribəsi o idi ki, professorun, yuxuda inadla təqib etdiyi bu adam özü də, elə bil kimisə təqib edirdi… O da öz növbəsində, hansısa dəhlizlərdən adlayıb qapıların arxasında gizlənir, tinlərdən sivişib, oğrun-oğrun geriyə qanrıla-qanrıla, elə bil kımisə inadla güdürdü... Professor, qətiyyən tanımadığı bu adamı hansı səbəbdən təqib etdiyini, elə bil yuxuda bilirdi və elə həmin o səbəbdən də, bu adamın gözünə çarpmaqdan dəhşətli qorxurdu. Bu gecə isə, professorun, xəbis inadla təqib etdiyi həmin adam, İstiqlaliyyət küçəsindəki Elmlər Akademıyasının Rəyasət Heyətinin qədim bınasına daxil olarkən, qəfildən ayaq saxlayıb geriyə çönmüşdü… və üzbəüz səkinin tinində gizlənmiş professoru, necəsə görmüşdü... Professoru görəndən sonra naməlum adam binaya daxil olmamış, binanın girəcəyindəncə çönüb əsəbi addımlarla pillələri enərək, onun dayandığı səkiyə sarı irəliləməyə başlamışdı… Həmin gecə, yuxudan tıxac kimi sıçrayıb ayılandan sonra, professor, heç cür bu bozödəkçəli, naməlum adamın üzünün vahiməsindən xilas ola bilməmişdisə də, onu vahimələndirən bu üzün cizgilərini də yaddaşında saxlaya bilmədiyindən, niyəsə ürəyi sıxılmışdı... Yuxudan ayılandan sonra o, bir müddət qulaqları uğuldaya-uğuldaya yerinin içində vurnuxa-vurnuxa qalmış, sonra ayağa qalxıb mənzilinin bütün işıqlarını yandırmışdısa da, bütün vücudunu titrçdçn bu dəhşətli qorxunun cəngindən xilas ola bilməmişdi… Onda professor, məcbur olub bütün otaqların pəncərələrini taybatay açmış, evin ölüm sakitliyini, hava işıqlandıqca, küçədən ara-sıra eşidilməyə başlayan tək-tük maşın səsləriylə dağıtmışdı. Həmin o əlamətdar yuxudan sonra isə, məsələlər bir ayrı cür qəlizləşmişdi. O gecədən başlayaraq, yuxularında, professorun özünü təqib eləməyə başlamışdılar… Təqib edən isə - professorun, bir gecə əvvəl yuxuda gördüyü həmin o boz gödəkçəli, naməlum adam idi… * * *
Növbəti gecənin yuxusu ondan başlamışdı ki, klinikanın qarşısındakı tramvay dayanacağında dayandığı yerdə, professorun gözü qəfildən, dayanacaqdan bir qədər aralıda – qəzet köşkünün böyründə dayanıb, harasa ayrı səmtə zillənən həmin o naməlum adama sataşmışdı… Professorun ürəyi, bu xoşagəlməz görüşdən pis-pis bulanmışdısa da, özünü o yerə qoymamış, heç bir şey olmamış kimi, tramvaya minərək, qabaq oturacaqların birində oturmuşdu… Sonra bütün yolu, geriyə çönməsə də, boz gödəkçəlinin hardasa arxalarda dayanıb, adamların arasından, boynunun ardına zilləndiyini necəsə hiss edə-edə getmişdi… Axırıncı dayanacaqda tramvaydan düşüb, kimsəsiz, qaranlıq küçələrlə addımladıqca isə, naməlum adamın, arxasınca qorxunc kölgə kımi sürünməyə başladığını hiss edib addımlarını yeyinlətmiş, özünü, nəfəsi kəsilə-kəsilə, həyətlərinə çatdırıb orda – həyətin tən ortasındakı sıx ağaclığa salmışdı... Bir müddət qorxudan ürəyi sıxıla-sıxıla qaranlıq ağaclıqda dayanıb dura-dura, gecənin sakitliyinə qulaq kəsilmiş, bozgödəkçəlini azdırdığını yəqin etdikdən sonra ağaclıqdan sivişib bloklarına girmişdi. Pillələri, ürəyi az qala dayana-dayana, iki-iki qalxmış, qapının ağzında, həyəcandan əl-ayağı əsə-əsə açarlarını axtarmışdısa da, açarlar heç cür tapılmamışdı... Məhz onda professor, həmişəki üsuluna əl atmış, özünü toplayıb, nəfəsini saxlayıb ürəyini dayandıra-dayandıra, yuxudan sıçramışdısa da, bozgödəkçəlinin əlindən qurtara bilməmiş, gecədən gecəyə qorxunc məntiqi ardıcıllıqla davam edən yuxularının, qorxuc qəhrəmanın, incə ehtiyatla təqib etdiyi ova çevrilmişdi… İndi professor, bozgödəkçəlidən qurtulmaqdan ötrü hər gecə yuxunun eyni yerindən – qapılarının ağzına çatıb, nəfəsini saxlayıb, az qala ürəyini dayandırmasının hesabına sivişib çıxır, yuxudan ayılandan sonra səhərin gözü açılanacan, xəstə ürəyi ilə əlləşə-əlləşə, yataq otağıyla mətbəxin arasında vurnuxa-vurnuxa qalırdı… Ən qorxulusu isə bu idi ki, – professor, o biri böyrü üstə çönüb fikirləşdi – …hər gecə gördü yü bu yuxuların məzmununda da, qəribə, anlaşılmaz dəyişikliklər getməyə başlamışdı... Son günlər professor, yuxuda havanın temperaturunu, ağacların ətrini, becid yerişindən tərləyən bədəninin qoxusunu, ayağının altında əzilən torpağ xışıltısını da hiss eləməyə, ən xırda, əhəmiyyətsiz detalları belə, sezməyə başlamışdı... Məsələn, dünənki yuxusunda, o, hansı möcüzəyləsə, boz gödəkçəli adamın sağ yanağındakı çapığı, qaranlıq həyətlərinə daxil olarkın, ayağının altında qalıb onu büdrədən düyməyəbənzər dəyirmi dəmir qırığını, bloklarına girərkən, binalarının dördüncü mərtəbəsində sökülüb yenidən tikilən eyvanın açıq mavi rənglə rəngləndiyini görmüş, bu səhər həyətdən çıxanda isə, yuxusunu xatırlayıb geriyə çönmüş və yuxuda gördüyü eyvanın, həqiqətən yenidən tikildiyindən və yuxuda gördüyü, həmin mavi rəngə boyandığından vahimələnmişdi... Qonşu divarın o üzündə, kimsə əlindən, ağı ütünü andıran nə isə yerə düşdü… və professor, neçə gecənin yuxusuzluğundan gicişən gözlərini ova-ova fikirləşdi ki, yuxuları, gün-gündən, hansısa sirli qanunauyğunluqlarla, nizamlı ardıcıllıqla yetişə-yetişə, olsun ki, onu harasa aparır... Amma hara?.. Yuxuların bu iblisanə məzmunu, hadisələrin qəribə, nizamlı ardıcıllıqla dəyişməsi, gündən-günə aydınlaşıb, real qoxular və görüntülərlə maddiləşməsi barədə düşündükcə, professorun, onsuz da xəstə ürəyinin, olan-qalan qüvvəsi də elə bil əriyib gedirdi... Bu gecəki yuxudan isə, professor, demək olar ki, ürəyıni tam dayandırandan sonra, gözləri, yuxudaca qaralıb huşu itəndən sonra ayılmışdı… Bu gecəki yuxusu, professorun iş otağından başlamışdı. Həmin o boz gödəkçəlini professor, öz iş otağında oturduğu yerdə, qəbuluna yazılan xəstələrin müayinəsi vaxtı – otağın, dəhlizə açılan qapısı arasından görmüşdü… Professor onu, həmişəki sumağı ayaqqabılarından və dama-dama, boz gödəkçəsindən tanımışdı… Otağının qapısı qəfildən, necəsə öz-özünə aralanmış, qapının arasından, dəhlizdə kiminləsə, elə bil onun barədə astadan danışan boz gödəkçəli adamın kürəyi görünmüşdü… Professor müayinə etdiyi xəstəni unudub, ehtiyatla dəhlizə çıxmışdısa da, bozgödəkçəlini orda tapmamışdı… Onunla, professor, bir də işdən çıxanda - xəstəxananın qarşısındakı tramvay dayanacağında rastlaşmışdısa da, özünü o yerə qoymamış, içini oyan həyəcanını gizləyərək, bir müddət yağış çətirini döyəcləyə-döyəcləyə dayanıb tramvayı gözləmişdi... Tramvay dayanacağa çatıb dayanandan sonrakı hadisələrsə, professorun, əvvəlki gecələr gördüyü yuxularının davamıydı. Keçən həftədən bu yana gördüyü bu eyni məzmunlu yuxularını yadına saldıqca, professoru narahat eləməyə başlayan bir incə məqam da - bu oxşar mənzərəli yuxu sonluqlarının, yuxudan-yuxuya dəyişməsi, professorun, «usta ayılmaq fəndlərini» yuxudan-yuxuya ləngitməyə başlamasıydı… Qəribəydi ki, əvvəlki yuxulardan fərqli olaraq, son yuxularında, professorun peşəkar «sıçrayış» ysulları niyəsə daha kara gəlmir, yuxunun sonuna yaxın, özünü tövşüyə-tövşüyə çatdırdığı qapılarının ağzında əvvəlki yuxulardan daha çox ləngiyir, ayılandan sonra isə, yuxudan sıçramaq məqsədiylə dayandırdığı ürəyini zorla hərəkətə gətirirdi... Bu gecəki yuxuda isə, qapılarına çatıb həyəcandan əl-ayağı əsə-əsə, məlum «açar əməliyyatına» başlayanda, professor, o biri yuxularda, aşağı mərtəbələrdən eşitdiyi addım səslərini, lap yaxınında, az qala arxasında eşitmişdi… Bu o demək idi ki… – professor fikirləşirdi – …bu, yenə o demək idi ki, yuxuları, gecədən-gecəyə hansı qanunauyğunluqlasa dəyişirdi, ha yanasa yön alırdı… Yorğanı üstündən atıb fikirləşdi ki, yuxuları, olsun ki, onu Ölümə aparırdı... Belə gecələrin birində, o qorxunc bozgödəkçəli adam axır ki, özünü ona yetirəcəkdi, ağız-burnunu qapayıb, onsuz da xəstə ürəyini əbədilik susduracaqdı. Bu fikirdən professor, ürək döyüntülərinin sürətləndiyini hiss etdi və fikirləşdi ki, bütün iradəsini toplayıb, yuxunun hansısa müvafiq bir məqamı o adama yaxınlaşmalıdı, peşəkar yanaşma üsulları işə salıb, bir neçə gün bundan əvvəlki yuxusunda, həkim adına yaraşmayan miskin güdükçülüklə məşğul olduğuna görə, ondan üzr istəməli, onu, bu təqibin, tamamilə təsadüfi, səbəbsiz, şüursuz bir hərəkət olduğuna inandırmalı və bu inadkar yuxu torundan xilas olmalıydı. Əslinə qalsa, professor, hələ srağagünkü yuxusunda bunu eləməyi qərara almışdı da. Lakin, bozgödəkçəlinin, dəhlizin aşağı başından eşidilən sehrli pıçıltısının xofundan yerindəcə donub qalmış, otağından çıxmağa necəsə cürət eləməmişdi. İş gününün sonunda isə küçəyə çıxıb, biyara gedən kəndli itaətiylə, xəstəxanayla üzbəüzdəki dayanacağa yollanmış və bütün gecəni, inadkar bozgödəkçəlini qaranlıq dalanlarda, sıx ağaclıqlarda azdırmağa məşğul olmuşdu. …Ayağa qalxıb xalatını geyindi. Nəbzi, getdikcə uzaqlaşan qatarın səsi kimi zəifləyib itirdi. Yorğanı çiyninə salıb eyvana çıxdı. Bir müddət sübhün, şeh qoxulu havasını ciyərlərinə çəkə-çəkə, eyvan boyu var-gəl elədi. Sonra alnını eyvanın şüşəli qapısına söykəyib ordan içəri – balaca yataq otağına, tənha çarpayısına, rəflərdə üst-üstə qalanan tozlu kitablara, stolüstü lampasına baxdı... Otaq - mənzildən çox, elmi-tədqıqat laboratoriyasını xatırladırdı. Təcrübə başa çatmışdı. – professor fıkirləşib üşütdü. * * *
Klinikanın hay-küylü dəhlizlərinin, həmişəki kimi, elə bil şəhərin yuxulu küçələrinə aidiyyatı yox idi. Kimlərləsə rastlaşmağın, saxta təbəssümlə salamlaşmağın üzüntülərindən xilas olmaqdan ötrü, professor, döşəməsi ağ neftlə yağlanmış, yarıqaranlıq dəhlizlərdən tələm-tələsik, arada bir çəkməsinin dabanı yağlı döşəmənin üstündə sürüşə-sürüşə ötüşüb özünü, dəhlizin qurtaracağındakı kabinetinə saldı. Otağına girib bir müddət nəfəsini dərə-dərə, dəhlizə – ardınca gələ biləcək həkim, yaxud xəstə personalına diqqət kəsildi. Sonra paltosunu soyunub asılqana keçirdi, şkafdan ağ, nişastalı xalatını çıxarıb geyinəndə, yenə adəti üzrə, üç il bundan əvvəl dünyasını dəyişmiş qarısını xatırladı... Qarısının vəfatından sonra, professor xalatını, klinikanın xadimələrinə yudurdurdusa da, hər səhər bu xalat professora, əziz qarısını xatırdlatmaqdan yorulmurdu… Qapı aralandı və qeydiyyat şöbəsində işləyən tabelçi-qızın ağ papaqlı başı göründü: – Sabahınız xeyir, professor. – Sabahın xeyir. – professor stolunun arxasına keçə-keçə dedi. – Sizə kimsə zəng vurmuşdu. Adını dedi, yaxşı eşitmədim. Soruşdu, bu gün qəbul saatınız neçədədi, mən də dedim. – Yaxşı elədin. – professor başını qaldırmadan, stolun üstündəki xəstəlik vərəqələrini bir-bir gözdən keçirə-keçərə dedi və ürəyi əsəbi-əsəbi döyünə-döyünə, qızın, nəhayət ki, çıxıb getməyini gözlədi. Son vaxtlar, insanların dəli həyatsevərliyi, becid yerişləri, gümrah səsləri, professorun, onsuz da zəif əsəblərınə toxunurdu. Tabelçi qız bir müddət beləcə kandarın ağzından asıla-asıla professora baxdı, sonra qapını örtüb ha yanasa uzaqlaşdı. Sonra, dəhlizdən qızın isterik gülüşü eşidildi və professorun yadına, srağagün, qapısını içəri üzdən açarlayıb, bütün günü otağına heç kəsi buraxmayan, daxili telefonun zənginə, qapısının döyülməsinə cavab verməyən, iş gününün axırında isə, içəridən ağarmış bəniziylə çıxıb, heç nə olmayıbmış kimi, evinə yollanan baş həkim düşdü… Klinika yavaş-yavaş öz xəstələrinə oxşamağa başlayırdı... – professor fikirləşdi və o gələnəcən artıq stolunun bir tərəfinə yığılmış xəstəlik vərəqələrini bır-bir gözdən keçirməyə başladı. Qapı xırda-xırda döyüldü və açıldı. İçəri, qədim dövrlərin zadəgan müəllimlərini xatırladan, balacaboy, çalsaç bir adam daxil oldu… xırda addımlarla irəli yeriyib onunla üzbəüz dayandı, sonra təklif gözləmədən, cılız bədəninə uyuşmayan yekə çantasını yerə qoyub müyayinə stuluna əyləşdi və quş gözlərini andıran xırda, mavi gözlərini professora zillədi. «Qonağın» üzü professora tanış gəldisə də, onu harada gördüyünü o, heç cür yadına sala bilmədi. Eynəyini alnına qaldırıb: – Siz qəbula yazılmısınız? – dedi. – Tanış olaq. – «qonaq» oturan yerdə balaca əlini professora uzadıb – Akademik Siracov. – dedi. – Çox gözəl. – professor akademikin, buz kimi soyuq əlıni sıxdı. – Mən fəlsəfə ilə məşğulam. Necə deyərlər, filosofam. Həm də universitetdə dərs deyirəm. – akademik həyəcanlı idi, danışdıqca, balaca əlləri yerdən qaldırıb sinəsinə basdığı çantasının içindəkiləri əzirdi... Professor, xəstəyə qulaq asdıqca, vərəqələri stolun üstünə yaydı, onların arasında, akademikin familiyasını axtardısa da, tapmadı. Müayinə vərəqi akademikin özündə idi. Akademik onu, çantasından çıxarıb stolun üstünə qoydu: – Dedilər, vərəqəsiz qəbul etmirsiz, mən də, hər ehtimala qarşı aldım. Professor vərəqəni qabağına çəkib oxudu: «Siracov K.N. – 1918 – ci il. Təqribi diaqnoz: maniakal ahıllıq psixozu. simptomlar: təqib və təhlükə hissi, skleroz». – Professor, – akademik altındakı stulu irəli çəkmək istədisə də, balaca əllərinin buna gücü çatmadı… – sizdən bir xahişim var. Mənə xəstə kimi yanaşmayın… Mən sızin yanınıza müalicə üçün gəlməmişəm. Akademikin bu sözlərindən niyəsə, professorun ürəyi sıxıldı. – Məni düzgün başa düşün. Biz hər ikimiz elm adamıyıq. – akademik elə danışırdı, elə bil harasa tələsirdi. – Siz insanların ruhi durumuyla məşğulsuz, mən – qavrayışıyla. Peşələrimiz hardasa qohumdu. – Mən sizi eşidirəm. – akademikin, bu uzun-uzadı «girişi» professoru darıxdırdı – Buyurun, danışın. Balaca akademik bu sözdən elə bil azca toxtadı, əlini, daraq əvəzi, seyrək saçlarına keçirib geriyə daradı, bir müddət professorun üzünə baxa-baxa, tərəddüd içində susub qaldı, sonra lap astadan: – Mən qorxulu yuxular görürəm, professor. – dedi. – Çox əcəb. – professoru nədənsə əsəbi gülmək tutdu – Qorxulu yuxular görmək - bizim peşəmizdi. Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|