A I, taacüp haykırması; taaccüp veya memnuniyetsizlik edasiyle sual; 3

kıçış-, kaşınmak; gidişmek; eti kıçıştı: vücudu kaşındı.

kıçıştır-, gidiştirmek, gidişmeyi mucip olmak.

kıçkaç, demirci kerpeteni.

kıçkıl, ekşi; ekşilik; kıygıl-kıçkıl: ekşim-trak, acımtrak.

kıçuu: közdün kıçuusun kandır-: nazarı okşamak.

kıdığıy = = kidigiy.

kıdık = = kidik.

kıdığında- = = kidiğinde; kıdınğdagan eşek: (ufak adımlarla) tıpış tıpış giden eşek.

kıdır ι, bk. koldo.

kıdır- ιι, dolaşmak, avare gezmek; bir şey araştırıp, dolaşmak.

kıdırakey = = kıdırata.

kıdırata, etrafında, sıra ile, baştan başa; kıdırata çaptı: etrafında koşturdu; kıdı-rata taş koydum, kızıl ögüzdü boş koydum (bilm.): etrafa taş koydum, kırmızı öküzü salıverdim (tiş, til- dişler ve dil).

kıdırğıç, gezginci (diyar diyar dolaşan adam).

kıdırma, 1. seyyar; 2. dolaşan; bir yere muvakat olarak giden; kıdırma boştoo es. halka şeklinde yol takip eden posta; kıdırma doktor: dolaşan tabip; kıdırma sessiya: bir yere muvakkat olarak gelen (mahkeme).

kıdırmaçı, seyyar satıcı; elde taşıyarak ufak-tefek şeyler satıcı.

kıdırmaçılık, seyyar satıcılık mesleği.

kıdırmış, iç. bir yerde kalmayan işçi.

kıdırt-, et. kıdır- ιι’den; başkı kırkadan ayak cakka kıdırtıp, kolğo suu kuyuldu: ön sıradan başlayarak, son sıraya kadar (herkesin) eline su döküldü; çaydı çını kıdırtıp içet: çayı münavebe ile tek bir tane fincandan içiyorlar; ordunan turup, közün elge kıdırtıp: yerinden kalarak ve halka göz gezdirerek; tameki baçkesin üstol tegerekten turğandarğa kıdırtıp: tütün paketini masa etrafında duranlara dolaştırdı.

kıdıy- = = kidiy.

kık, kuru koyun tezeği.

kıl ι, 1. kuyruk, yele kılı; 2. bir tane kıl; bir tek tüy; genelce (vücuttan düşen) kıl; kılday yahut kılça: azıcık, gayet az; kara kıldı kak car: kılı kırk yarmak: hâkimane karar çıkarmak; çoçko kılı: domuz kılı; kıl çığarıbas: mec. cimri; kıl çıgar bas eleman mal menen candın barınan takır keçip taştadı: folk. hasis eleman malından canından bezdi; kıl tamak: kıl boğaz (gayet az yiyen adam) ; kötünö kıl sıybay kaldı: kon. « kıçına kıl sığmadı» (gayet sıkışık durumdadır) ; kıl maya (başlıca, darı ve haşhaş sapları hakkında) incecik, cılız; otooğo aldırğan çöptöy moynu kıl maya bolup, içi çedireygen: karnı şişti, boynu, zararlı otlarla kaplamış bitki gibi, incecik oldu; kıl aldında: her şeyden önce; kıl tabında (bitkiler hakkında) : tam olgunlaşma anında; tarunu kıl tabında oruu kerek: darıyı tam olğunlaştığı anında biçmeli; kıl etinde (at hakkında) : kıvamında, iyi antreneman görmüş; kıl tamırçı bk. tamırçı; kıl başında = = kıldı başında (bk. kıldı), kıl kuyruk, bk. kuyruk ι.

kıl ιι, f. nevi, çeşit; ar kıl: her neviden, muhtelif; bir kıl: 1) aynı neviden; 2) bir nevi.

kıl ιιι, yapmak, kılmak; munu emine kılamın?: bunu ne yapayım? azdık kılat: az gelir, yetişmez; bul üymağa kenğdik kılat: bu oda benim için çok geniştir; kaçıp ketti kılıp: kaçıp gitmiş süsü vererek.

kılaa, sahil, kıyı, kenar; köldünğ kılaası: göl kıyısı, kenarı.

kılaala-, sahilden, kenardan gitmek; köldü kılaalap: göl kenarı boyunca giderek.

kılaan, su karıştırılmış süt.

kılabdan, a-f. para, iplik, iğne v.s. saklamak için kese.

kılağar, dönen (ölmekte olan adamın gözleri hakkında)

kılak, 1. sun’î, sahte tavır ve hareketler; 2. hızlı, çevik hareketler.

kılakta-, 1. sun’î ve sahte tavır takınmak; 2. hızlı, çevik hareketler yapmak.

kılaktat-, et. kılakta-‘dan; kılaktatıp tuu caydı: folk. dalgandırarak bayrak, sancak açtı.

kılamık, yahut kılamık kar: henüz yağan ince kar tabakası; bulamıkta tiş sınat, kılamıkta but sıbat ats. bulamaçta diş kırılır, kılamık karda ise, baçak kırılır.

kılamkta-: kılamıktap caağan kar: yeri hafif tertip örten kar.

kılanğ = = kırıtarak yürümek (mes. şık giyinmiş kız hak.) ; kendini giyinmiş – kuşanmış ve süslenmiş bir kıyafette göstermek, göze çarpmak.

kılanğgız: kök kılanğgız süt: kaymağı alınmış mavimtrak süt.

kılap, a. kın, gilâf; kılapta tol = = könğülgö tol (bk. könğül).

kılapat, a. muhalefet; kılapat ayt-; muhalefet etmek; yaşlı veya muhterem kimselere karşı sözle saygısızlık göstermek; artınğdan kılapat aytpayın: sana muhalefet etmiyeceğim; sen ne söylersen, ben de senin hakkında onu söylerim.

kılapatta-, muhalefet etmek.

kılay-, bir parça dışarıya çıkık durmak, sarkmak; bir parça gözükmek; ay kılayıp çığıp kele atat: ay henüz doğmaya başladı; tanğ kılaydı: şafak söktü; tanğ kılayıp atkanda: şafak sökerken; asmanda kılayğan bulut cok: en ufak bulut bile yok.

kılayt-, et. kılay-‘dan; kılganday nayza kılaytıp: folk. mızrakları diken gibi öne çıkararak.

kılcınğda-, nazlanmak, «kırılıp – büzül-mek».

kılcınğdat-, et. kıcınğda-‘dan.

kılcıy-, bükülmek (boyun hakkında); kılcıyıp oturat: başını iğerek oturuyor; kılcıyğan arık kişi: gayet zayıf (ve zayıflıktan iğrilmiş) adam.

kılcıyt-, et. kılcıy-‘dan; moymunğdu kılcıytpa: boynunu bükme.

kılcuuğuç, kazan yıkamak için kullanılan bir tutam at kılı.

kılçak = = kılçanğ; kılçak-kılçak kara-; başını çevirerek, arkaya bakmak.

kılçakta-, başı çevirmek, geriye bakın-mak, omuz üzerinden arkaya bakmak; kılçaktap karap artına: folk. başını çevirerek ve arkaya bakarak.

kılçaktat-, et. kılçakta-‘dan.

kılçanğ, geriye bakınma; üyünğdö emine kılçanğınğ bar, bara berbeysinğbi?: dönüp eve bakmanın lüzumu yok: yoluna devam et!; kılçanğ bas-: arkaya bakınarak yürümek.

kılçanğda = = kılçakta-.

kılçanğdat- = = kılçaktat-.

kılçay- = = kılçakta-: kılçaybay ketti: arkasına bir kere bakmadan gitti; kılçayıp karap koybodunğ: bir kere bakmak lütfunda bile bulunmadan; kılçayarım cok: dayanacak kimsem yok.

kılçayuu, işs. kılçay-‘dan.

kılçık, kılcağız.

kılçılda-, titremek; sallanmak.

kılda- ι, kılları seçmek (mes. yünden); ki-yizin appak kıldağan folk. keçesi bembeyazdır ve kılları ayıklanmış yünden yapılmıştır.

kılda- ιι, çeşitlere ayırmak; tasnif etmek; kıldap al-: muhtelif çeşitleri seçmek.

kıldat, f. ι, 1. mahir usta (başlıca, ufak-tefek şeyler yapmak hususunda); 2. takt sahibi, patavatsız olmayan.

kıldat- ιι, et. kılda- ι, ιι’den.

kıldattık, 1. ustalık; ince ustalık; süsle-mekteki zarafet; 2. dirayet sahibi ol-maklık.

kıldı: kıldı başında yahut kıldı çokusunda: tam ucunda; nayzanın kıldı başında: mızrağın ucunda; şaardın kıldı başında: şehrin en ucunda; kıldı çokusuna: en tepesine.

kıldır-, yaptırmak, kıldırmak.

kıldıra-, 1. gürlemek; gümbürdemek, takırdamak, çatırdamak, tıngırdamak; 2. tekerlekçe yuvarlamak.

kıldırat-, et. kıldıra-‘dan; eşik kıldırat-: kapıyı takırdatmak; kekirtekke kıldıratıp ciber-: atıştırmak; arabanğdı kıldırat: arabanı çek!: defol!

kıldırooç, keçe evde tötögö (bk.)’den biraz aşağıda bulunan saçak.

kıldırt-, et. kıldır-‘dan

kıldooç, yağı eritirken, onun içinden kıl-ları ayırmak için kullanılan bir atgıt.

kılduu, telli; kılduu muzika aspaptarı: telli musiki aletleri.

kılğır-, parıldamak, bir şeyin sathınna ince tabaka şeklinde çıkmak (mayi, yağ hakkında); sorponun mayı kılğırıt turat: çorbanın sathında yağı parlayıp duruyor; çorba yağla kaplanmış; kılğırğan köz: 1) bir parça yaşla ıslanmış göz: 2) okşayan gözler, şirin bakış; közünön caş kılğırıp turat: gözlerinde yaş parlıyor; kılğırıp kara-: okşayıcı bakışla bakmak; may kılğırıp turat: yağ geğiriyor.

kılğırık, hoş, mülâyim, müşfik (nazar hakkında).

kılğırma, parlıyan, kılğırma köz: parla-yan, okşayan gözler.

kılğırt-, et. kılğır-‘dan; közünön kılğırtıp caç çığarat: gözünden parlayan yaş çıkıyor; közün kılğırtıp karayt: mülâ-yim bakışla bakıyor.

kılğıy-, saklanmak; sinsi-sinsi hareket et-mek.

kılğıyma- = = kıl kıyma (bk. kıyma).

kılıç, kılıç; kılıçtım mizi: kılıcın yüzü; kılıçtın mizin calaşuu folk. karşılıklıca ant içme şekillerinden biridir (harf.: karşılıklıca kılıç yalama); coo ketken-den kiyin kılıçınğdı bokko çap: (ats.) savaştan sonra çapula (harf.: düşman uzaklaştıktan sonra kılıçınla tezeği kes!).

kılıçker, k-f. kılıçlı (kılıçla silâhlanmış olan muharip); onğunda cıyırma kılıçkerden, solunda cıyırma aybalta alğan, nayzakerden cıyırma folk. sağ tarafında yirmi kılıçla silâhlanmış muharip, sol tarafında yirmi savaş baltasile silâhlanmış muharip ve yirmi mızraklı muharip vardır.

kılıçta-, kılıçlanmak, kılıçla iş görmek; düşmandar kılıçtap kirip kaldı: düşmanlar kılıçla hücum ettiler.

kılık, 1. iş, hareket, fiil; 2. tabiat, hulk; kılığı caman: ahlâkı fena: tabiatı kötü; kılğı cakşı: ahlâk, gidişatç

kılıktan-, kırıtmak (sahte tavırlar takın-mak); kırılıp – büzülmek.

kırıktanım, et. kılıktan-‘dan.

kılıktuu, oynak; şen (başlıca kadınlar hakkında).

kılım, a. (grekçeden) 1. asır; devir; cıldan cılğa, kılımdan kılımğa: seneden sene-ye, asırdan asra; 2. dünya; âlem; kılımda cok er neme folk. öyle bir yiğit ki dünyada eşi yoktur; er töştüktün toyuna kılım keldi kozğolup folk. ba-hadır toştük’ün düğününe bütün dünya halkı geldi; 3. eçen kılım el ötkön: nice halk yaşamış. 4. hepsi, her şey.

kılın-, mut. kıl- ιιι’ten; kerek kılına turğan: lüzumlu; kullanılan.

kılış-, müş. kıl- ιιι’ten.

kılk: kılk et-: dalgalanmak (kalabalık kütle hakkında); el kılk-kılk etip turat: kalabalık dalgalanıyor.

kılka, sıra; saf; kol cürdü dürkün- dürkün, kılka-kılka: asker, müfrezeler halinde saf-saf olarak gidiliyordu; barı bir kılka: bir düzende hepsi müsavi.

kılkan, 1. kılçık; başak kılçığı; kılkan çöp: yabanî arpa; 2. balığın ufak kemikleri, kılçıkları.

kılkanduu, kılçıklı; kılkanduu kıroo: ufak oklar şeklinde donan kırağı.

kılkılda-, 1. (mayi hakk.) bılk-bılk etmek; 2. süzülürek yürümek; süzülerek dalgalanmak; sallanmak (mes. su üstünde sandal hakkında); ak balıktay kılkıldap folk. ak balık gibi süzülerek, sallanarak; kün kılkıldap batuuğa az kaldı: güneşin süzülerek batmasına az kaldı.

kılkıldat-, et. kılkılda-‘dan; kılkıldatıp cut-: ağır ağır yutmak; kılkıldatıp suudan süzdürüp çıktı: sallansallana suyu yüzerek geçti.

kılkın-, tıkanmak, nefes kesilmek.

kılkındır-, bağmak; sıkmak.

kılkıy-, gözünü indirmek; başını eğmek.

kılmık: kılmıktay: incecik; minnacık; ınoynu kılmıktay: boynu incecik.

kılmınğda-, sahte tavırlar takınmak, oynak olmak (zarif kız ve kadın hakkında).

kılmış, cinayet; ağır cezayı mucip olan cinayet; kılmışı bar: mücrim; kılmış kılğan: cinayet işlemiş olan; kılmış işi: cinayet davası; kılmış niyzamı: ağır ceza kanunu.

kımışker k-f. cani; ağır cezayı mucip olan cinayeti işlemiş olan.

kılmıştal-, ağır cezayı mucip olacak bir cürümle itham edilmek.

kılmıştuu, suçlu; mücrim.

kılmıy-, gayet ince, gayet küçük olmak; görünür-görünmez olamak; kösü kılmıyıp uyasına batkan: gözleri küçülürek, gözevine batmış.

kıloo ι, 1. buzağı hastalığının adıdır; 2. buzağıların çağırma nidasıdır.

kıloo ιι, kesici bir nesnenin bilenmiş kenarı (ki, bu kenar sonradan bileği taşında düzeltilir).

kılt ι, ânî bir hareketi ifade eden taklitlik sözdür; kün uyasına kılt etti: güneş yuvasına dalıverdi (battı); kılt dep (yahut ettirip) suu içpeyt folk. bir yudum su içmiyor; kılt koyup kaçıp ketti: cızlamı çekti savuştu; kılt ettirbey: kımıldamaya bırakmadan; kırık kandın eli kıtaydı kılt ettirbey bilgizgen folk. kırk hanın eli olan çinlileri, o, kımıldamaya bırakmadan onun iradesi altına vermişti; esine bardık coruk kılt etti: birden-bire bütün olup bitenler onun aklına geldi; kılt kılt cür: kırıtarak omuzlarını sallayarak yürümek; kılt- sılt etip: sahte tavırlarla; kırıtarak; kırılarak- büzülerek.

kılt ιι, = = kıt ι.

kılta: muunumdunğ kıltası folk. okşama tabiridir.

kıltak, uzun sırık üzerindeki kıldan tuzak.

kıltamak = = kıl tamak (bk. kıl 1,2).

kıltay- = = kıltıy-.

kıltılda-, 1. oynak olmak; işveli hareketlerde bulunmak; 2. soğuktan büzülmek; 3. süzülerek yürümek; kün kıltıldap uyasına batıp bara catat: güneş süzülerek yuvasına batmaktadır.

kıltınğ, işveli hareketler; sahte tavırlar; kıltınğ-sıltınğ cok: hiçbir türlü ihtilâf ve anlaşmamazlık yoktur.

kıltınğda-, işve yaparak dolaşıp durmak; çıçkan körgün küyködöy moynu kıltınğdayt: boynu fare görmüş atmaca boynu gibi dönüyor.

kıltır: kök kıltır: su bolluğundan dolayı sıvık (su katılmış kımız, süt ve açık çay hakkında); sütü kök kıltır eken, suu koşuptur: sütü sıvıktır, su karışmıştır.

kıltıy-, 1. ucu azıcık gözükmek (mes. ilk filizleri hakkında); kök çöptün uçu cerdin betinen kıltıyıp kele catat: yeşil otun uçları yerden azıcık baş göster-meye başladı; 2. dışarı doğru çıkık durmak, sarkmak; uuru kıltıyıp catat: hırsız kafasını azıcık kaldırıp yatıyor; 3. bir yana asılı durmak.

kıltıyt-, et. kıltıy-‘dan; cuurğandan başın kıltıytıp: yorgan altından kafasını bir parça çıkararak.

kıluu, kılma; kıluu kerek: kılmak gerek.

kım, kım-kuut: canlılık; şen gürültü; galeyan; karışıklık; ayıl kım-kuut, canğtopolonğ boldu: köyde gürültü-patırtı baş gösterdi; arıberi çurkap, kım-kuut bolup cürgön can: ileri-geri yürüyen, harekette bulunan halk; el kım-kuut bolup, köçüp cönöldü: halk gürültülü bir kalabalık halinde göçüp gitti.

kıma, mızrağın temreni.

kımbat, a. 1. kıymetli, değerli; 2. güç, zor; onğoy kımbatın kim bilet: kolay veya güç olduğunu kim bilsin; daha ör. bk. arzan.

kımbatçılık, pahalılık.

kımbatsın-, pahalı saymak; kımbatsınıp albadım: (tayin edilen fiatı) yüksek sayarak almadım.

kımbatta-, fiatça yükselmek; pahalı olmak.

kımbattık, kıymet, değer.

kımbattuu, kıymetli, değerli.

kımbattuuluk, pahalılık, kıymet.

kımın, en ufak cüz (parça), en ufak toz; havada dolaşan ufak tozlar; kımınday: minnacık, küçücük, ehemmiyetsiz; kımınday çanğ: cok: en ufak toz bile yok; kımınday okşoboyt: hiç benze-miyor; kımınday bilbeyt: zerre kadar bilmiyor: elifi mertek sanıyor; kımınday caman oyu cok: zerre kadar fena fikri yok.

kımınday, bk. kımın.

kımır-, bükmek; buruşmak; büzülmek; kımırıp-kımıtıp: gizlice; etek altından.

kunıran, su karıştırılan süt veya yoğurt.

kunıranda-, süte su karıştırmak.

kımırıl-, 1. kırıtarak, kendine çekidüzen vermek; 2. büzülmek, kısılmak; kımı-rılıp kir-: zorlayıp sokulmak.

kımırın- = = kımtıl-.

kımıy-, ruhî bir sevinç hissetmek; dalayı içinen kımıyıp kalıştı: bir çokları içlerinden sevindiler.

kımız, (kısrak sütünden yapılan maruf içicek; m.) töö kımız: deve sütünden kımız; uy kımız: inek sütünden yapılan kımız, kefir; tonğ durma kımız: parça halinde dondurulan ve ilkbahara kadar kor maya olmak üzere muhafaza edilen kımız; kımız kişinin kanı, et kişinin canı ats. kımız insanın kanıdır, et ise canıdır.

kımızdık, kurt pençesi denilen ot.

kımızduu, kımızlı; kımızduu üy: kımızlı ev (ör. bk. kıyakçı).

kımkap, f. 1. kemha; 2. bir ipekli kuma-şın adıdır.

kımkapta-, kemha ile süslemek.

kımkuut = = kım-kuut (bk. kım).

kımran = = kımıran.

kımsın-, büzülmek; kısılmak.

kımsınt-, et. kımsın-‘dan.

kımtı-, sıkmak, tıkamak; erin kımtı: dudak sıkmak; catkan kişinin eki cağın kımtı-: yatan adamın iki tarafından yorığanı sıkıştırmak; etek kımtı: eteği toplamak; kımtıy karma-: sımsıkı tutulmak; kımırıpkımtıp bk. kımır.

kımtıl-, 1. kısılmak, kavuşturulmak (etekler hakkında); 2. sıkışmak.

kımtılan-, (manaca) = = kımtıl-: ton kiyinip, kımtılanıp alıptır, içi körüngön cok: kürk giymiş, eteklerini kavuşturmuş ve onun altında (içerde) ne olduğu görünmüyordu.

kımtın- = = kımtıl-: kıraanday komdonup, kımtınıp: alıcı kuş gibi, hazırlanarak, büzülerek.

kımtıy- = = kımıy-: kız ekenin kördü emi, kımtıya tüşüp küldü emi folk.: kız olduğunu gördü ve sevinçle güldü.

kın, kın; bolot kılıç kında catpayt ats. çelik kılıç kında yatmaz.

kına ι, a. (tırnakları ve elleri boyamak için kullanılan bir bitkidir).

kına- ιι, 1. muhkeme sıkmak, sımsıkı kucaklamak, (giyimi) yapışık duracak şekilde dikmek; kınaçuu dan mingizdim folk. (onları) kendilerini kaldırabilecek atlara bindirdim; 2. elbiseye süs komak; cakasın kunduz kınayın folk: yakasını kunduz deri-sinden yapayım.

kınal-, sımsıkı yapışmak, tam ve yapışık durmak (mes. giyim hakkında); kiyimi boyğo kınalıp caraşıp turat: giyimi ona yakışıyor ve iyi oturuyor.

kınalış-, biribirine sıkışmak.

kınap ι a. kın, kutu.

kınap ιι, dikkatlılık, derli-topluluk, malûmatfuruşluk.

kınapta-, bir nesneyi dikkatla, ihtiyatla, itina ile kullanmak; bir işi dikkatla, özenle işlemek.

kınaptal-, pas. kınapta-‘dan.

kınaptuu, derli-toplu, aşırı itinalı.

kıncı, (köpek için) zincir.

kıncıl-, büzülmek; buruşmak.

kıncılaluu, tasmalı, boyun halkası olan; kıncılaluu colbors bar folk. (orada) boynu halkalı kaplan vardır.

kıncılınğkı, bir parça büzülmüş, bir parça küsmüş; kıncılınğkı tart-: bir parça büzülmek.

kıncılt-, bükmek, iğmek, kıvırmak, şiddetlice sıkmak.

kıncıluu, zincirli (köpek).

kıncıy-, incelemek (koşu atı hakkında); aşırı derecede zayıflamak; tayğanday kıncıyğan: av köpeği gibi inceldi.

kıncıyt-, et. kıncıy-‘dan.

kındıy-, (at hakkında) incelmiş ve gereği gibi antreneman görmüş olmak.

kındıyt-, et. kındıy-‘dan.

kınğ = = kınğk.

kınğarak, 1. her nevi kesici aygıtların kırık parçası (mes. bıçağın, tırpanın, v.s.), kötü bıçak, mutfak bıçağı; ınğırçakta sır cok, kınğarakta kın cok ats. öküz semerinde sır (boya) yok; mutfak bıçağında kın yok.

kınğay ι, gevşek; eşikti kınğay captı: kapıyı gevşek kapattı.

kınğay- ιι, bir yana iğrilmek (mes. kâh bir yanına, kâh öteki yanına iğrilen yorgun süvari hakkında); atka kınğaya tartıp mindi: ata bir yana iğilerek bindi.

kınğğır, tınlama, çınlama; kınğğır etkizip: tınlayarak, çınlayarak.

kınnğğıra-, çınlamak, tınlamak.

kınğılda-, 1. hazîn ve zayıf bir sesle inlemek. (mes. enik hakkında).

kınğıldat-, et. kınğılda-‘dan.

kınğıldoo, işs. kınğılda-‘dan.

kınğır 1. iğri, bir yana iğilmiş; kınğır iş kırk cıldan sonğ da bılinet ats. kötü iş kırk yıldan sonra dahi meydana çıkar; kınğır – kıyşıktar: uygunsuz işler; 2. dik kafalı.

kınğırak = = kınğarak.

kınğıranğda-, hareket etmek (gayet arık ve zayıflıktan kamburu çıkmış adamlar hakkında); kınğıranğdap aksap cüröt: kamburunu çıkararak topallayarak geziyor.

kınğıray-, bir yana iğirilmek.

kınğırıl-, et. kınğıray-‘dan.

kınğırıl-, 1. büzülmek, kıslmak; kınğırılp turup aranğ berdi: büzürerek zor verdi; 2. direnmek, inat etmek.

kınğıt-: işin kuday kınğıttı: onu tanrı cezalandırdı, işleri istediği gibi gitmiyor.

kınğk, ses taklidi ifade eden sözdür; kınğk-kınğk: çınlama; kınğk et-: ses çıkarmak; kınğk etpesten: tek bir kelime söylemeden; ses çıkarmadan.

kınğkılda-, nazlanmak; nazlanarak iste-mek (mes. çocuklar hakkında).

kınğkısta-, 1. bir şey isterken ağlamsamak, kırılıp-büzülmek; 2. yavaşca inlemek; kiçine kınğkıstap kaldı: bir parça hastalandı; bir ceri kınğkıstap kalğanğa okşoyt: bir yeri acımışa benziyor.

kınğşı-, acı-acı bağırmak; sırıtmak: acı-acı ağlamak.

kınğşıla- = = kınğşı-: börüdöy kınğşıladı: kurt gibi sırıttı; katın kınğşılap süylöp, kız bolboyt ats. ince sesle konuşmakla evli kadın kız olmaz.

kınğşılaş-, müş. kınğşıla-‘dan.

kınğşılat- = = kınğşıt.

kınğşıt-, et. kınğşı-‘dan; kız kınğşıt-: kızı kocasının köyüne yollamak yahut bu yolculuk için hazırlanmak. (harf.: kızı acı-acı ağlatmak).

kınık ι, adet; alışkanlık; kınık al- yahut kınık tap-: dadanmak, heves etmek.

kınık- ιι, heves etmek; dadanmak; alışmak.

kınoo (rad), kıymet, fiat, mükâfat, ikramiye.

kıntık, kusur, eksiklik; eç kim kıntık taba alıbayt: en ufak kusur bulmanın bile imkânı yoktur.

kınuu = = kınık ι.

kıp: kup etip yahut kıp dep: dakkasında; kıp dep üygö kirip keldi: ansızın eve giriverdi.

kıpa = = kupa.

kıpça, ince¸nefis; kıpça beldüü: ince belli; kıpça ton: nefis kürk.

kıpçı-, çimdiklemek, sıkıştırmak (çendereye, maşaya, gergefe); kömür-dü kıçkaç menen kıpçıp al!: kömürü maşa ile al!; karağay kolumdu kıpçıp aldı: (kabuğu soyulmuş olan) küknar elimi kaptı; kuyruğun kıpçıp kaldı: kuyruğunu kıstı (yumuşadı: sükûnet kesbetti).

kıpçık, 1. beşik deliğinin etrafına yahut kültü (bk)’nün kenarlarına konulan uzunca bez parçası; 2. kazanda yufka pişirilirken, üç yufka arasında kalan boş yere atılan küçük yufka.

kıpçıl-, 1. sıkıştırılmak, kısılmak, sokulmak; kuyuşkanğa kıpçılğan bok-toy ats. çam sakızı gibi (harf. kuskuna yapışmış pislik gibi); 2. karış-mak (mes, söze).

kıpçıldık = = kıpçık.

kıpçıt- et. kıpçı-‘dan.

kıpılda-, merak etmek; çırpınmak; bütün vücudu titreme kaplamak; netice hak-kında merak ederek sabırsızlık göster-mek; bilip koyot eken dep, caman kıpıldap turdum: farkına varacaklar diye, heyecan içinde idim; oylonulmuş bolup, içinen kıpıldap: düşünür gibi gö-zükerek içinden sabırsızlık gösteriyor ve çırpınıyordu.