DOĞRUDAN ÖĞRETİM YÖNTEMİ Doğrudan Öğretim Yönteminin Dayanağı -
Doğrudan öğretim yöntemi, davranışsal ve bilişsel öğrenme kuramlarını temel alan; birbirinin karşıtıymış gibi algılanan bu iki öğretim kuramını birleştiren bir öğretim yöntemidir (Tarver, 1992).
-
Doğrudan öğretim yöntemi, sınıflama ve aynılık-farklılık gibi düşünme süreçlerinin analizini içermesi nedeniyle bilişseldir (Kırcaali-İftar, Birkan ve Uysal, 1997).
-
İlk kez, 1960’ların ikinci yarısında, özel gereksinimli olan öğrenciler için kullanılmıştır.
-
Doğrudan öğretim yöntemi; öğretim planları, öğretimin yapılacağı sınıf düzenlemesi, öğretimde kullanılacak araç gereçler ve öğrencilere verilecek geribildirimin nasıl ve ne zaman sunulacağının planlanmasıyla, öğretimin öğrenmeyi büyük ölçüde güçlendirip hızlandıracağı kuramına dayanır. Doğrudan öğretim yöntemi, öğretmen merkezli öğretim ilkelerine dayanır.
-
Temel düşünce; tüm çocukların öğrenebileceği, öğretimin planlı, eksiksiz ve hatasız öğrenme deneyimleri sağlayacak biçimde tasarlanması gerektiğidir.
Doğrudan öğretim, öğretimi yapılacak içeriğin, ardışık şekilde sıralanması, öğrencilerin tam katılımı, öğretmenin düzeltici dönütler vermesi, ipuçlarının düzenlenmesi, ipuçlarının uygulanması ve geri çekilmesi anlamına gelir. Dil, okuma, yazma, matematik, fen bilgisi ve hayat bilgisi konu ve kavramlarının öğretiminde kullanılmaktadır, Doğrudan öğretimin amacı, öğretimi yapılan içerikte ipuçlarının aşamalı olarak geri çekilmesiyle öğrenciyi bağımsız hale getirmektir. Doğrudan öğretimde öğretim yapılmaya başlandığında, başlangıçta bütün sorumluluk öğretmende iken, öğretim ilerledikçe sorumluluk öğrenciye geçmektedir. Sorumluluğun öğretmene ait olduğu zamanlarda, öğretmen öğretim içeriği ile ilgili stratejinin nasıl kullanılacağını gösterir. Bunu yaparken, öğrencinin daha önce bildiği konuyla ilgili alt becerileri öğrenciye sorar ve doğruları pekiştirir. Sorumluluğun öğrenciye ait olduğu zamanlarda, öğrenci öğretmenin göstermiş olduğu stratejiyi tek başına uygular. Sorumluluk, öğretmenden öğrenciye aşamalı ve yavaş yavaş geçmelidir .
Doğrudan Öğretimin Basamakları -
Model olma
-
Rehberli Uygulamalar
-
Rehbersiz Uygulamalar
Model Olma
Öğrenciye kazandırılacak becerilerle ilgili açıklamalar yapılır ve becerinin nasıl yapılacağı öğretmen tarafından öğrenciye gösterilir.
ÖRNEK…
Öğretmen, salata yaparken havucu rendeler ne yaptığını açıklar.
“Bak şimdi havucu rendeliyorum.”
Matematik-Türkçe gibi derslerde model olma, yüksek sesle düşünme, soruları yanıtlama, kuralları açıklama biçiminde gerçekleşir.
4+3=? “4, 3 daha kaç eder? + işareti olduğuna göre değer artar.”
Rehberli Uygulamalar -
Öğrenciye, yeterli sayıda model olunduktan sonra, öğrenme sorumluluğu aşamalı olarak öğrenciye bırakılır.
-
Öğretmen rehberliğinde, ipuçlarının aşamalı olarak geri çekildiği ve alıştırmalar yapılır ve buna rehberli uygulamalar adı verilir.
-
Öğrencinin yaptığı alıştırmaları kontrol etmek ve bağımsızlığa ulaşmasını sağlamak üzere gerçekleştirilir.
-
Öğrenci, model olma aşamasında öğrendiği beceriyi bu aşamada uygular ve öğrencinin gelişiminin gözlenmesine fırsat sağlar.
-
Bu aşamada sorulan sorular, öğrencinin neyi anlayıp neyi anlamadığı ve aşamanın ne kadar devam edeceği hakkında fikir verir.
-
Bu aşamada ölçütü karşılayamayan öğrenciler için önceki aşamaya dönülür .
-
Bu uygulamalar sırasında öğrenciye fazlaca dönüt verilmelidir.
-
Öğrencinin eksik ya da yanlış tepkileri öğretmen tarafından tamamlanmalı ya da düzeltilmelidir.
Bağımsız Uygulamalar -
Rehberli uygulamalar sona erdiğinde, öğrencilerin beklenen beceriyi gerçekleştirmeleri istenir.
-
Bu aşamada sorumluluk yavaş yavaş öğrenciye geçer.
-
Bağımsız uygulamalarda sunulan alıştırmalar, diğer aşamalardaki alıştırmalardan farklı ancak aynı zorluk düzeyinde olmalıdır .
ÖRNEK…
Doğrudan Öğretim Kullanılırken…
-
İyi hazırlanmış ders planları kullanılmalı,
-
Hata analizi ve hata düzeltmesi yapılmalı,
-
Küçük grup öğretimi düzenlemesi tercih edilmeli,
-
Performans düzeyine göre gruplama yapılmalı,
-
Konunun anlaşılırlığını artıracak araç gereç kullanılmalı,
-
Gerektiğinde, ek öğretim ve yeniden değerlendirme gerçekleştirilmeli,
-
Sık sık değerlendirmeye yer verilmeli,
-
Gerektiğinde çalışmalar hızlandırılmalı-yavaşlatılmalıdır.
-
Yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilecek konuya odaklanılır ve bu konu üzerinde durulur.
-
Öğrencinin kullanılacak araç gereçlerle oynamasına ya da ortamla ilgilenmesine izin verilmez.
-
Öğretim monoton bir şekilde, benzer sözcükler ve ifadeler kullanılarak devam eder.
-
Öğretmenler genellikle yapılandırılmış dille öğretim yapmayı tercih ederler çünkü yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilen konuya odaklanıldığı için konunun daha kolay öğretileceğini düşünürler.
-
Yapılandırılmış dille öğretimde, sürekli aynı yönergelerin verilmesi ve aynı soruların sorulması nedeniyle olumsuzluklar yaşanabilmektedir.
Geometrik Şekillerin Öğretim Planı
(Her oturumda başlama ve bitirme tarihleri, oturum süresi belirtilir ve oturum sonunda değerlendirme yapılır.)
1. Oturum Kavram: Daire
Yöntem: Açık Anlatım Yöntemi (yapılandırılmış dil)
Amaç: Aynı ölçülerde, aynı malzemeden yapılmış ve aynı renkte iki nesne arasında , “Daire olanı göster” diye yönerge verildiğinde daireyi gösterebilme.
Materyal: 1.Set: Kahverengi muşambadan çapı 10 cm olan daire.
Kahverengi muşambadan bir kenarı 10 cm olan kare.
2. Set: Mavi el işi kağıdından bir çapı 7 cm olan daire.
Mavi el işi kağıdından bir kenarı 7cm olan üçgen.
3.Set: Siyah sert plastikten bir çapı 8 cm olan daire.
Siyah sert plastikten bir kenarı 8cm olan yıldız.
4.Set: Kırmızı kartondan çapı 2 cm olan daire.
Kırmızı kartondan bir kenarı 2 cm olan kare.
Doğal Dille Doğrudan Öğretim -
Doğal dille öğretimde öğrenciyle, ortam ve kullanılacak araç gereçler hakkında konuşulur.
-
Gerektiğinde öğrencinin ortamı incelemesine, araç gereçleri eline almasına ya da bir süre araç gereçlerle oynamasına izin verilir.
-
Öğretim, öğrencinin ilgisini çekecek ya da keyif almasını sağlayacak biçimde gerçekleştirilmeye çalışılır.
-
Doğal dille öğretimde, öğrenciye sorulan sorular ve yönergelerde, ortamla ya da araç gereçlerle ilgili konuşmalara yer verilir.
-
Kalıplaşmış sözcükler ya da ifadeler arındırılmaya çalışılır ve yapılandırılmış dilde ortaya çıkabilecek sorunlar azaltılmaya çalışılır .
Doğal dille öğretimde;
-
Öğrencinin alıcı ve ifade edici dil becerileri gelişebilir,
-
Öğrenci ile öğretmen arasında daha sıcak ve yakın bir ilişki kurulması kolaylaşabilir,
-
Öğrenilen bilginin doğal ortamlara daha kolay genellemesi sağlanabilir.
-
Öğretmene, çocuklara beceri ve kavramları öğretirken kullanacakları çeşitli sunum biçimlerini kullanmalarını sağlarken, öğrencilere de yanıt verirken kullanacakları değişik yanıt biçimleri sunmaktadır.
-
Ezberleme, alıştırma yapma, öğretmenin dikte ettirmesi ve anlatması ile kağıt kalem etkinliklerine alternatif bir yaklaşım olarak önerilmektedir.
-
Öğretmenin sunusu (girdi) ve öğrenci tepkisini (çıktı) içeren 16 basamaklı kombinasyon olan, öğrenci-öğretmen etkileşiminden oluşmaktadır.
Dikey ve yatay olmak üzere iki boyutu vardır;
-
Etkileşimin yatay boyutu öğretmenin sunusu ile öğrenci cevaplarını oluşturmaktadır.
-
Etkileşimin dikey boyutu ise, öğretmenin sunum yapma biçimini oluşturmaktadır.
Bu basamaklar;
Yap-Göster-Söyle-Yaz basamaklarıdır.
Yap Basamağı
-
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini boncuk, blok, çubuk, fasulye gibi gerçek nesneleri kullanarak yapar.
-
Öğrenci ise sırayla; nesneleri kullanarak, resimleri ya da kartları göstererek, söyleyerek ya da yazarak uygun tepkide bulunur.
-
Göster Basamağı
-
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini resimli kartları kullanarak yapar.
-
Öğrenci ise sırayla; nesneleri kullanarak, resimleri ya da kartları göstererek, söyleyerek ya da yazarak uygun tepkide bulunur.
Söyle Basamağı
-
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini sözlü olarak yapar.
-
Öğrenci ise sırayla; nesneleri kullanarak, resimleri ya da kartları göstererek, söyleyerek ya da yazarak uygun tepkide bulunur.
Yaz Basamağı
-
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini sembolleri kullanarak ya da yazarak yapar.
-
Öğrenci ise sırayla; nesneleri kullanarak, resimleri ya da kartları göstererek, söyleyerek ya da yazarak uygun tepkide bulunur.
Kavram:2(iki) tane
1.aşama: Yap-yap
Yöntem: Basamaklandırılmış Yöntem
Amaç: Önüne konulan nesne kümesi içinden, 2 tane alınıp “sen de 2 tane … al,” denildiğinde, istenilen miktardaki nesneyi alabilme.
Materyal:
1.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk…
2.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet düğme…
3.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi…
4.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak…
2.aşama: Yap-göster
Yöntem: Basamaklandırılmış Yöntem
Amaç: Nesne kümesi içinden, 2 tane alındığında, çocuğun önünde bulunan resimli kartlar işaret edilerek “Ben 2 tane … aldım, sen de kartlar içinde 2 tane … resmi olan kartı göster,” denildiğinde gösterebilme.
Materyal:
1.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet boncuk resmi olan 4 ayrı kart.
2.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet düğme.
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet düğme resmi olan 4 ayrı kart.
3.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet silgi resmi olan 4 ayrı kart.
4.Set: Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kapak resmi olan 4 ayrı kart.
Dostları ilə paylaş: |
