Anemiyalar

Profilaktika. Risk qrupuna aid xəstələrdə latent dəmir catışmazlığını aş­kar edib tərkibində daha çox dəmir olan qida məhsulları və dəmir preparatları ilə pro­fi­lak­­tik tədbirlər apar­maq lazımdır.

Latent mərhələdə dəmir çatışmazlığını aşkar edərək ona uyğun terapiyanın apa­­­rılması həm də sosial əhəmiyyətli bir problemdir. Çünki dəmir çatışmazlığı əmək qabiliyyətinin azal­masına, həyat keyfiyyətinin pisləşməsinə, hamiləlik və do­ğuş za­­­­­­manı ağırlaşmalara, uşaqlarda inkişaf ləngimələrinə, intellekt və davranışın po­zul­ma­­­­­sı­na gətirib çıxarır.

Dəmir defisitli anemiyanı aşkar etmək üçün hemoqlobin və hematokrit aşa­ğı­da­kı yaş dövrlərində nəzarətdə saxlanıl­malıdır:

1. 
   südəmər dövrü 6-9 ay;
   
2. 
   uşaqlıq dövrü 5-12 yaş;
   
3. 
   yeniyetməlik və gənclik dövrü 14-20 yaş
   

Uşaqlarda dəmir defisitli anemiyanın profilaktikası an­te­­natal dövrdən baş­lan­ma­lıdır. Bütün hamilə qadınlara, xü­su­sən hamiləliyin ikinci yarısında dəmir pre­pa­rat­ları təyin et­mək lazımdır. Postnatal dövrdə çoxdöllü hamiləlikdən və do­­ğu­­lan za­­­man çəkisi az olan uşaqlara 3-6 aylığında sutkada 2-3 mq/kq elementar dəmir tə­yin et­mək məsləhətdir (Vud M., Bann.P. 2001). Vaxtından əvvəl doğulmuş uşaq­la­ra tam də­­mir ehtiyatını bərpa etmək məqsədi ilə 2 ilə qədər profilaktik terapiya apa­rıl­­ma­lı­dır.

Qanaxma və qanitirmələrlə müşahidə edilən xəstəlik­lərin diaqnostika və müa­li­cəsi də dəmir defisitli anemiyanın profilaktikası hesab olunur. Belə xəs­tə­lik­lə­rə he­mor­roy, xora xəstəliyi, eroziv qastrit, qeyri-spesifik xoralı kolit, uşaqlıq fib­­ro­­ma­to­zu, diaf­raqma yırtığı, bağırsaq şişləri və s. aiddir.

Bəzən dəmirin çatışmazlığını yaradan səbəbi aradan qaldırmaq mümkün ol­mur. Anenteral dəmir defisitli anemi-yası olan xəstələrə hər ay 7-10 gün,gur ay­ba­şı­lar zamanı da hər ay eyni qaydada də­mir preparatı təyin etmək lazımdır.

Xəstəliyin profilaktikası daima qan verən donor-larda, hamiləlikdən əvvəl gur və uzun müddətli aybaşı olan qadın­larda, qısa fasilələrlə bir neçə dəfə hamilə olan qa­dın­­­larda aparıl­malıdır.

Dəmir defisitinin profilaktikası yeniyetmələrdə, xüsu­sən qızlarda cinsi ye­t­kin­lik vəinkişafın sürətləndiyi dövrdə, aktiv idmanla məşğul olanlarda (tərkibində dəmir olan əzələ kütləsinin artması) və kifayət qədər qidalanmayan insanlardada aparmaq məs­­ləhətdir.