Avctarii indici tomus quartus

Non nego, & alter n. 17. apud quos alij. Nec

dubitarem Piasezij sententiam, si uti à Nocti-

notio proponitur, apud ipsum extaret, securam

pro praxi asserere, licet eam præfati, sicut &

nonnulli alij eam vereantur amplecti, quia ci-

tata Praxis secundò est Romæ impressa & à

Censoribus Romanis correcta, unde dicta sen-

tentia uti verosimilis & in praxi nullum ha-

bens inconveniens approbata. Sed verò non

ita, sed cum limitatione permissionis & licen-

tiæ Episcopi, quo pacto non est casui præsen-

ti adaptabilis, cùm de Sede vacante procedat.Circa Cap|final. de|Consecrat.|ut queat|induci.

Et quidem adductum Cap. finale de Consecrat.

ita manifestè de Ecclesia non consecrata de-

cernit, ut incredibile sit à Piasezio de conse-

crata fuisse intellectum, quod ipsi objicitur, sic

enim incipit: Si Ecclesia non consecrata, & sic

clauditur: Est tamen quàm citius fieri poterit,

consecranda. Unde alia videtur Auctori fuisse

mens, & quod ad ablutionem spectat sic ibi:

Aqua prorsus exorcizata lavetur. Et statim addi-

tur: Ne divinæ laudis organa suspendantur. Ex

quo sumi fundamentum potuit pro Ecclesia

consecrata, quia si in ea, quæ consecrata non

est, magnum reputat inconveniens Gregorius

IX. ut divinæ laudis organa suspendantur, id

equidem in consecrata plus urgebit. Cùm ergo

usus pro divinis officijs accelerandus sit, licet

solemnis reconciliatio differenda, convenien-

ter pro eo adhibenda profertur ablutio, quæ

in non consecrata debet adhiberi, ne sine

cæremonia aliqua sacra usus hujusmodi re-

vocetur.

  1369. Propiùs ad institutum accedens lo-P. Avila ut|videatur|favere.

cutus P. Avila de Censuris Parte 5. Disputat. 7.

circa Dubium 3. ubi ita scribit: in Conclus. 2. Si

Episcopus abest, & non potest advenire Episcopus ad

reconciliandam Ecclesiam: tunc de licentia ejus,

vel sui Vicarij posset celebrari. Ita Sotus Arti. 3.

(scilicet quæst. 2. dist. 3. in 4. sent.) circa ad 2.

argumentum Dicto 4. ubi addit minorem caussam

requiri ad celebrandum in Ecclesia violata, quàm

extra locum sacrum. Sic ille, qui licet de Vicario

loquatur Episcopi, non debet ejus assertio ad

lilum arctari, cùm in Vicario Sede vacante non

minor, immò major resideat auctoritas, sitq́ue

ratio eadem, necessitas inquam P. Avilam se-

cutus Diana citata Resolut. 23. Vers. Non nego,Sicut &|Diana.

ubi sic post allegationem citati Patris: & ideò

si distans Episcopus non poßit ad reconciliandam<-P>

@@0@

@@1@496 Recognitio Tomi II. Thesauri Indici. Tit. 19.

<-P>Ecclesiam venire, de licentia Vicarij licebit in illa

celebrare. Sic ille, adducto etiam Cardinali

Lugo, qui Tomo de Sacramentis Disput. 20. n. 63.Et Cardi-|nalis Lugo.

sic habet: Potest tamen Episcopus ex caussa neces-

sitatis dispensare, & tanta potest esse neceßitas, ut,

non sit recursus ad Ordinarium, si poßit absque ejus

licentia celebrari. V. g. Si in die festo populus non

habet aliam Ecclesiam, in qua poßit Missam audire.

Hæc Cardinalis: qui de Episcopo locutus priùs,

cùm de recursu egit statim, non ad Episcopum,

sed ad Ordinarium habendum dixit, indicans

posse illum etiam ad Ordinarium haberi, qui

Episcopus non sit, & ita ad Vicarium genera-

lem, unde & P. Avilæ meminit n. 62. cujus &

doctrinam amplectitur cit. n. 63. quatenus ea-

dem est, quæ & illorum, quos refert pro cele-

bratione cum licentia Episcopi: sic enim &

tenet P. Suarez Tomo 3. Disputat. 81. Sect. 4.

Vers. His positis, in 3. p. & P. Fagundez Lib. 3.

de. 1. Præcepto Ecclesiæ Cap. 13. nu. 2. quorumPP. Sua-|rius & Fa-|gundez, qui|& defensi.

rationem impugnat ex eo deductam, quòd

Episcopus potest dare licentiam celebrandi in

loco non consecrato: ergo & in loco, qui per

violationem quodam modo amisit consecratio-

nem. Non enim videtur legitima cōsequentia:

quia Episcopus de jure cōmuni potest deputare

Oratorium saltem publicũ non consecratum ad

celebrandũ, absq; necessitate & tamen sine ne-

cessitate nequit licentiā concedere ad celebran-

dum in Ecclesia violata: ergo non est similis

ratio pro illis, unde solùm necessitatis titulum

pro licentia dicta videtur agnoscere. Sed qui-

dem prædicta ratio potest sustineri: Nam stan-

te potestate in Episcopo ad licentiam pro loco

non consecrato, non est cur debeat negari in

illo similis ad Ecclesiam violatam; licet enim

plus aliquid videatur hoc esse, non tamen ali-

cubi prohibitum invenitur, & quod ratione

necessitatis pariter verosimile comprobatur.

Itaque ratio, quam dictus Auctor reddit, à

præfatis debet subintellecta censeri. Ubi &

addi potest esse in prædictis suum modum æ-

qualitatis: licet enim locus publicus in eo ex-

cedat, quòd violatus non sit, in Ecclesia tamen

id habetur pro majori convenientia quòd sit

locus Dei cultui consecratus, cujus consecratio,

etiam post violationem perseverat.

  1370. Quidquid de hoc sit, sententia Car-Cardinalis|Lugo ut|minùs fa-|vere videa-|tur.

dinalis ex eo non videtur casui præsenti con-

gruere, quòd de necessitate loquatur, quam

ejus declarat exemplum, si videlicet non sit alia

Ecclesia, in qua die festo populus Missam

possit audire. Cùm tamen Limæ quadraginta

aliæ sint, in quibus posset impleri præceptum.

Sed quidem generalis doctrina ab Auctore

præmissa eum sententiæ, de qua agimus, fau-

torem ostendit, dum ait, ut ex eo positum:

Potest tamen Episcopus ex caussa neceßitatis dis-

pensare &c. Vidimus tamen, cùm de recursu

agit, non Episcopi, sed ordinarij nomen indu-

xisse, quo & Vicarius Sede vacante compre-

hensus. Licet autem exemplum ab eo sit dictæ

necessitatis adductum, illud genera alia neces-

sitatis non probat exclusa, quando & major

esse illa potest, ut in casu nostro, violatæ sci-

licet Metropolitanæ Ecclesiæ. Quantùm enim

esset in ea inconveniens, si ut locutus superiùs<-P>@@

<-P>Pontifex, divinæ laudis organa suspendantur? Et

quidem præfatus Cardinalis in allato exemplo

de illo locutus casu, in quo sine licentia posset

celebrari. Ubi enim illa adest, minor est suffi-

ciens, & satis est juxta Auctores adductos, si

Episcopus absit, & non possit advenire, ut li-

centiam concedere Vicarius Sede vacante pos-

sit, immò & non vacante, propter eandem ra-

tionem.

  1371. Aliter etiam philosophari possumusModus|alius philo-|sophandi|verosimilis.

juxta sententiam, de qua nu. 263. Tituli præ-

sentis, juxta quam Prælati Religionum possunt

reconciliare Ecclesias aqua ab ipsis benedicta,

si alia non suppetat in absentia Indicorum

Episcoporum, & saltem per duas distent diœ-

tas, quod & tenet P. Mascarheñas Tractatu de

Sacramentis 5. Disput. 5. nu. 320. cum alijs, de

quibus ibi. Quod quidem privilegium ad pro-

prias eorum spectat Ecclesias, sed videndum an

possit ad alias extendi, & ita in nostro casu

locum habere. Circa quod verosimilis esse po-

test affirmatio, pro qua privilegium Pauli

Tertij, de quo nu. 261. non obscurè videtur

suffragari, sic enim ibi post alia: Et vestes sa-Privile-|gium Pauli|III. pro|Societate.

cerdotales, Pallas, Corporalia, Calices, Altaria,

Cœmeteria (si Episcopus, qui ea faciat, Catholicus

ibi non adsit) benedicere, ac profanatas Ecclesias

reconciliare poßint. Sic Pontifex ubi quod ad

profanatas Ecclesias pertinet satis compertum

apparet: quòd autem ad proprias non debeat

arctari, ex eo ostenditur, quod circa præceden-

tia conceditur, & ad ea, quæ ad externos spe-

ctant, extendi probatum Cap. 10. Tit. 12. Dicto

4. nu. 260. Deinde etsi concessio de ijs tan-

tùm, quæ ad usum proprium attinent videatur

expressè procedere, necessitatis casus pro alijs

minimè exceptus reperitur, unde potest ad il-

lum verosimiliter applicari. Jam enim vidimus

quantam habeat vim hac in caussa necessitas,

quando & sine Ordinarij licentia, quod est pro-

fecto à communi jure exorbitans, potest in ne-

cessitate celebrari. Quod multò plus est, quàm

extensio facultatis, de qua agimus, dum à Ca-

pitulo Regularis Prælatus ad illam invitatur.

Et in privilegio dicto, in quo pro erigendis

Ecclesijs & alijs circa ipsas facultas attribuitur,

sic additur, Sine alicujus præjudicio, quæ qui-

dem & ad sequentia meritò quis asserat refe-

renda. In hujusmodi ergo concessionibus, &

illorum usu, quando præjudicium nullum est,

sed potiùs utile & exoratum obsequium, id

quidem minimè est Pontificiæ menti contra-

rium. Et ex hujusmodi praxi id habetur, quod

ex præfatis nequit modis obtineri. Licet enim

licentia concedi possit ut in Ecclesia celebre-

tur, ex eo non tollitur quo minùs violata re-

maneat, unde & debet à superveniente Epis-

copo reconciliari.

  1372. Sunt quidem nonnulli asserentes eoEcclesia an|reconcilia-|tur celebra-|tione Missæ|in illa.

ipso quòd in Ecclesia violata Sacrificium Mis-

sæ celebretur, amissam ipsi sanctitatem resti-

tui, & reconciliatam censeri. Sic P. Sà Verb.

Ecclesia nu. 19. & in 2. editione Lugdunensi ad-

duntur pro eodem Navarrus, Toletus, & P.Qui affir-|ment aut|probabile|censeant. &|qui melius|negent.

Suarez cum manifesta falsitate. Tenet etiam

Diana Parte 1. Tractat. 14. Resolut. 69. & P.

Avila citata Disputat. 7. Vers. Castro respondet,<-P>

@@0@

@@1@§. IV. Circa Ecclesiæ violatæ reconciliationem. 497

<-P>eumdem Castrum adducens ex Lib. 2. de lege

pœnali Cap. ult. ubi sic censet: valde sibi pro-

babilem videri ejus sententiam affirmat. Sed

illam omni fundamento carere judicat & pro-

bat Cardinalis Lugo suprà n. 62. & ante illum

P. Layman Lib. 5. Tract. 5. Cap. 5. nu. 12. Vers.

Addendum. Et præter alia, quæ contra illam

objiciuntur, argui validissimè potest ex Cap.

Aqua de Consecrat. Eccles. in quo reconciliatioCap. Aqua|de conse-|crat. Eccle-|siæ.

Ecclesiæ per Sacerdotes simplices fieri prohibetur,

& sic additur: Quia licet Episcopus committere

valeat, quæ jurisdictionis existunt, quæ ordinis ta-

men Episcopalis sunt, non potest inferioris gradus

Clericis demandare. Sic Pontifex. Tunc ultrà

Communis Doctorum sententia, de qua supe-

riùs, firmat posse Episcopum licentiam conce-

re ut in violata Ecclesia celebretur; ergo & ut

per Sacerdotes simplices reconcilietur. Patet il-

latio, quia per celebrationem Missæ reconci-

liatur. Dici potest à Pont fice tantùm prohi-

beri reconciliationem ritu solemni, qualis ex

veteri more in Pontificalibus præcessit, & quo

ad substantialia in eo habetur, quod Clemen-

tis & Urbani VIII. auctoritate vulgatum. SedValidè pro|sententia|negante|arguitur.

contra est, quia immeritò magnus ille recon-

ciliationis labor Episcopis indiceretur; si per

solam celebrandi licentiam ille posset evitari.

Itẽ prohibitio talis esset inutilis, ut constat, cùm

sine reconciliatione dicta posset facillimè illa

stare, quæ per solam Missæ celebrationem ab

Episcopo posset adhiberi. Prętereà recōciliatio

absolutè loquendo nōjurisdictionis, sed ordinis

Episcopalis asseritur, unde sine fundamẽto ab-

soluta assertio ad specialem adstringitur; sine

ratione item, ex eo enim fieret, quòd si propter

sanctitatem sacrificij labes violationis abster-

gitur, ex celebratione pariter debet Ecclesia cō-

secrata censeri, si ita accidat, ut per ignorātiam

aut malitiam Sacerdos in illa celebret, quæ

nondum fuerat consecrata: quod quàm sit ab-

surdum statim apparet. Quod ergo ad nego-

tium istud spectat ex sola Ecclesiæ dispositio-

ne dependet, ut illa dicatur Ecclesia consecrata

& benedicta, quæ peculiaribus Ecclesiæ cære-

monijs fuerit Deo dedicata: quod & in recon-

ciliatione pariter accipiendum: in illa enim

quasi de novo Ecclesia dedicatur, dum conse-

crationis & benedictionis impedimenta remo-

ventur. Cúmque ab Ecclesia nullus alius sit

institutus ritus pro præfatis, nisi qui in sacris

Cæremonialibus proponitur, quidquid aliàs

confingitur, solido est fundamento destitutum,

unde neque apparet ab intrinseco probabile;

an autem ab extrinseco, viderint alij, dum Au-

ctores citati satis per trāsennam videntur quę-

stionem delibasse potiùs, quàm ut par erat, per-

tractasse.

  1373. Cùm ergo res sic se habeat, in casuClauditur|resolutio.

nostro reconciliatio facta modo dicto Episco-

pum à labore solemnis reconciliationis eximet;

neque Ecclesia diu erit irreconciliata secun-

dùm Communem bene sentientium persuasio-

nem. Quòd si dicatur juxta modum reconci-

liationis dictum probabiliter tantùm reconci-

liatam debere existimari, unde & posse recon-

ciliari legitimo Ecclesiæ ritu. OccurrendumNotanda|doctrina.

revera reconciliatam quantùm ad ritum legiti-<-P>@@

<-P>mum attinet^. ex eo autem quòd videtur obstare

ratione Ministri, ab Ecclesia suppleri ne ite-

rata reconciliatio repetitione sacrarum cære-

moniarum cum scandalo videatur. Pro quo est

citatum Caput Aqua, in quo sic citatus Hono-

rius: Quod autem mandantibus Episcopis super re-Cap. Aqua|de Conse-|crat. Ec-|clesiæ.

conciliatione factum est hactenus per eosdem, mise-

ricorditer toleramus. Sic ibi. Circa quod ita scri-

bit Bernardus Parmensis Verb. Toleramus: Sed

videtur quòd ista sola tolerantia non sufficiat sibi,Bernardus|Parmensis.

nisi iterùm reconcilietur per Episcopum, quia nulla

fuit reconciliatio. Sed dic quòd per talem tolerantiā

ratā habet talem reconciliationem, & incipit valere

ex tũc &c. Id ergo quod in casu dicto dicitur ex

tunc valuisse; supposita jam Pontificia voluntate

in Jure expressa, in casibus, in quibus proba-

biliter actum fuerit, debet putari verosimiliùs

valiturum. Et quidem si Episcopus reconcilia-

re pergat, probabiliter tantùm in eo procedet;

cùm meritò dubitari possit an id facere queat

supposita reconciliatione modo dicto peracta:

etiamsi conditione utatur, ubi nullius Sacra-

menti valor in discrimen adducitur, juxta di-

cta nu. 262. præsentis tituli. Pro quibus hæc

satis, sicut & de Titulo 19. ut jam


CIRCA

TITULUM XX.

DE APOSTOLICIS

INQUISITORIBUS.

Multa ad S. Tribunal spectantia extant

in Tomis Auctarij, quæ dabunt

Indices, & præsertim

Tom. 2. Part. 7.

§. I.

Circa conscientiæ obligationes.


1374. NOtarios secreti viros esse debereCirca No-|tarium se-|creti, quæ|in illo desi-|derentur.

competentis ætatis, & maturi

judicij, ac notæ probitatis, eo-

rum officij qualitas, etiam me, alijsque tacen-

tibus, potest cumulatissimè persuadere. Unde

à multis est cum admiratione suspectum ado-

lescentem aliquando ad id muneris ex Hispa-

nia destinatum. Sed illis est faciendum satis,

& monendi ut advertant in sacro Tribunali

quæ tractantur, multa esse, & valde diversa, pro

quibus diversa in Secretarijs exigitur judicij

maturitas, & morum gravitas, & ad pruden-

tiam Dominorum spectare, ea sic disponere, ut

nihil indecens, indecorum, aut periculosum,

secundùm materiæ illecebrosæ caussam, in-

competentis ætatis Notario conferatur. Hinc

est id, quod circa Notarios in caussa fidei in-

venimus Canonico in jure dispositũ in Cap. VtCap. Ut|officium|de hæreticis|in 6.

officium §. Verùm, ubi illud: Volumus & manda-

mus ut in examinatione testium, quos recipi super<-P>

@@0@

@@1@498 Recognitio Tomi II. Thesauri Indici. Tit. 19.

<-P>crimine prædicto, ipsumque concernentibus opor-

tuerit, adhibeatis duas Religiosas & discretas per-

sonas, in quarum præsentia per publicam (si com-

modè potestis habere) personam, aut per duos viros

idoneos fideliter eorumdem depositiones testium

conscribantur. Sic Clemens Quartus, qui §. se-

quenti statuit etiam ad Notariatus officium

posse Religiosos assumi. In illis ergo & dis-

cretio, & virilitas, immò & Religiosa profes-

sio, & Sacerdotalis dignitas, de qua ibidem,

possunt eo fine concurrere, ut idoneos pro re

momenti talis constituant: unde manifestum

est adolescentem non esse ad id muneris con-

sentaneum, neque credendum attentissimos

Dominos circa hujusmodi circumstantias dor-

mitare. Audienda Glossa circa citatum §, ubiGlossa.

sic habet: Nota, si Notarius efficiatur Religiosus,

vel Presbyter, non potest exercere officium Notarij,

quia istud officium est sæculare: nam specialiter fa-

vore fidei Religiosus vel Presbyter potest exercere

officium Notarij in caussa hæresis: ergo jus com-

mune est in contrarium. Sic Glossa juxta quam

est notatu dignissimum juris communis dispo-

sitionem non attendi, ubi de formando idoneo

Notario in caussis fidei, & eas concernentibus

agitur, & pro eo Religionis & Sacerdotij me-

ritò posse adscisci qualitates: ex quibus illatio,

de qua nuper, redditur manifesta.

  1375. Circa acceptionem munerum latèCirca pro-|hibitionem|munerum|quid Cle-|mentina.

discursum Cap. 1. & in illius fi$uncleare, scilicet nu.

16. sic habetur: Et in discursu Capitis, de Inqui-

sitoribus locuti sumus, pro certo habentes in Cle-

mentina dicta comprehendi, quod receptißima sen-

tentia tenet: cùm tamen sint qui contrarium cen-

seant, & ex tenore illius id conentur deducere, ut

videri potest apud Dianam cit. Resol. 28. (Parte

4. Tract. 8.) qui & id non videtur improbabile

reputare. Hæc ibi. Ubi quod ad tenorem atti-

net negari nequit, quin habeat non leve fun-

damentum. Et Nos quidem nu. 1. illum exhi-

bentes, sic locuti: & tam ipsorum (scilicet In-

quisitorum) quàm Episcoporum &c. quod tamen

non de Inquisitoribus, sed de commissarijs de-

putatis ab ipsis accipiendum, quæ sequuntur

videantur indicare, sic enim: Super hoc deputa-

tis Commissarijs. Unde Glossa Verb. IpsorumGlossa.

sic habet: Commissarijs, quod est infra. Et per

hoc, & per Caput supra prox. solvitur quod aliàs

dubitabatur, an Inquisitores poßint committere vi-

ces suas. Et inferiùs Verb. Commissarijs ita ea-

dem: De Episcopis loqui non videtur: & ideò licet

etiam ipsi ab his debeant abstinere, pœna tamen

quæ sequitur, non habet locum in illis. Concor. infra

Vers. Notarij. Voluit ergo dignitati deferre. De offi-

cio delegati Cap. 2. Lib. 8. Sic Glossa. Quæ de

Episcopis cùm ita sentiat ob rationem ab ipsa

adductam: de Inquisitoribus equidem id fateri

debuit, quandoquidem juxta ipsam, non de illis,

sed de ipsorum Commissarijs dispositio Ponti-

ficia procedit. Unde videtur non immeritò à

Nobis dictum id non videri improbabile, qua-

tenus videtur ita Dianæ videri, quod non im-

probatum. Cùm sint fortè futuri qui dicant

immeritò sic locutos, cùm apertè probabile

dici debuisset.

  1376. Pro quo & audiendus P. ThomasP. Sancius,|ut faveat,|circa pro-

Sancius in Opere morali Lib. 2. Cap. 20. n. 5. ubi<-P>@@

<-P>sic locutus: & ita tenendum est: nec enim facilèbabilitatem|non impo-|sitæ excom-|communi-|cationis.

à tam communi sententia est recedendum nullo

Auctore existenti pro contraria, si enim aliquem in-

venissem, illi facilè adhærerem. Nam viso litteræ

contextu potest æquè benè: immò & meliùs legi

illud verbum, Inquisitoribus, cum clausula antece-

denti, in qua præscribitur ætas creandis Inquisito-