Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
CHRISTI, attribui non Canonizatis. alias occurrit, quod num. 1. in Margine ita scriptum sit: D. Theod. cùm tamen in textu Theodoretus sine titulo ex- tet quem littera D. indicat, Divum scilicet, quod juxta Ecclesiasticorum Scriptorum re- ceptissimum usum perinde est ac Sanctum, & est non Hesternus ille, sed plusquàm sæcula- ris, ut est ex D. Augustini, & aliorum Patrum impressionibus manifestum: licet in sacris officijs illum non inveniamus, etiam cùm de Deipara agitur. Unde in Martyrologio Romano aut Beata dicitur, & in majoribus festivitatibus sanctissima aut Beatissima, & etiam Gloriosa, quod in ejus purissimæ con- ceptionis Festivitate, non sine mysterio aliquo videtur usurpatum: ut scilicet in ipso illud sciamus impletum, quod sacro habetur in hymno: O gloriosa Domina vel Virginum, excelsa
ceptu talis, excelsior ac sublimior cælis: unde & ipsis purior, atque ita nullâ originalis cul- pæ tenebrositate fuscata: & Cardinalis qui- dem Bellarminus initium Recognitionum suarum à prædicta voce deducit, id improbans quod Tomo 1. lib. 1. cap. 3. de verbo Dei sic lege- batur D. Pauli in ipso titulo, dicens se num- quam vocem dictam probasse, eo quòd apud veteres Patres non inveniatur, & dijs sit solita ab Ethnicis attribui. Sed cum bona illius ve- nia licebit nobis gravissimorum, & conspicuo- rum sapientia & religione scriptorum & ge- neraliter jam admissum usum amplecti, Pa- tres Prædicatores ingenua imitatione sequen- tibus, qui ante plures trecentis annos, scili- cet 1342. Carcasonæ in Generali capitulo sic locuti: Cum doctrina Divi Thomæ per totum mundum splendeat &c. Unde & frequentissi- mus apud tanti Doctoris nobiles ex ejus schola & familia interpretes invaluit stylus, id- que peculiaris honoris gratia, quod & alij non<-P>@@ <-P>minùs frequenter & libenter æmulantur. Vi- deatur Mag. Accacius de Velasco Tomo. 1. Resolut. 260. & P. Uvadingus de Incarnatione Disp. 12. num. 101. à quo hæretici redarguti. mo regnante, ut ementiti dij Divorum nomi- ne colerentur, de quo apud Virgilium & Ho- ratium obvia præsertim exempla. Vult autem Servius inter Deos & Divos id esse discriminis, quod illi censeantur æterni, hi autem ab ho- minibus facti, quia in cælum credebantur assumpti, & divinis honoribus decorati. Sed quidem in antiquis Scriptoribus discrimen hu- jusmodi non apparet: omnes enim compellati Divi, ut ex citatis probant illa: epulis accumbere Divûm. Nec tibi Diva parens. Non temnere Di- vos Conciliumq́ue vocat Divûm pater. Sic te Diva potens Cypri? O Diva gratum quæ regis Antium. Otium Divos rogat in patenti? Pro quo & Ovi- dij illud Metamorphos. 13. Divisque irascitur ipsis. Qui uno omnes nomine comprehendit. Apud quem & Glaucus: Sum Deus inquit, aquæ: Ante tamen mortalis eram. Dî maris exceptum sacro dignantur honore. Inde fictum ut Iovi cele- bre illud fuerit ante alios dicatum elogium initialibus tribus litteris consignatũ, D. O. M. jam pridem Imperatoribus, & viris principi- bus commune redditum, in quibus excellentiæ aliquid, aut memoria dignum, quorum non est numerus exemplorum. mo præfatum elogium attribui; non quidem Canonizationis solummodò ratione, sed quia etiam magni in Ecclesia nomine & virtute heroës. Hi enim qui sapientiæ aut fortitudi- nis, seu beneficentiæ prærogativis inclyti, tali possunt honore mactari, quantò id potiùs virtutum generalitati deferendum; etiam si qui eo sunt genere præclari, & constanti per- suasione cælicolæ, nondum publico Ecclesiæ testimonio tales fuerint declarati. Neque quia Divi, Optimi, Maximi, dici queunt, inferre licet posse Divorum titulo solitariè sumpto prædicari: quando enim tres illi concurrunt, sub acceptione illa proceditur, juxta quam heroibus communiter adscribuntur. Cùm au- tem solus titulus Divi profertur, ad sanctita-<-P> @@0@ @@1@ ac sanctus sit: nec tamen sancti titulus confer- ri cuiquam potest eo modo quo Pontificia au- ctoritate prohibitus invenitur. Vrbanus enim VIII. suo Decreto die 5. Iunij 1631. elogia prohibuit Sancti & Beati absolutè, quæ ca- dunt super personam eorum, qui neque Cano- nizationis, aut Beatificationis sunt cultũ asse- cuti. Idem est ergo de titulo Divi dicendum. Dives, nomẽ hoc Hispanicè reddens ita scribit: Dios hecho de hombre; ô Canonizado. Cujus esse sensus potest, ut prior pars, scilicet Deus fa- ctus ex homine, antiquum Ethnicorum usum indicet, de quo dictum: posterior autem ad Ecclesiam referatur, ut ille dicatur Divus, qui Canonizatus: in quo nihil est, circa quod diutius hæreamus. Potest autem sensus subesse alius, ut scilicet posterior pars priorem expli- cet, sitq́ue idem Canonizari ac ex homine Deum fieri: sicq́ue in Ecclesia id suo modo ac- cidere, quod apud Ethnicos agebatur. Licet autem prior sensus videatur juxta mentem au- ctoris, erit forsitan qui aliter accipiet, & viden- dum an modo aliquo valeat sustineri, an vide- licet sancti per Canonizationem ex homini- bus dij fiant: id est, eum honoris gradum apud fideles obtineant, ut dij possint non immeritò compellari. Et de communi compellatione dubitari nequit: eo enim quod justi filij Dei sint, pro quo in scripturis sacris attestatio multiplex, consequenter etiam compellandi dij, ut in Psalm. 81. v. 6. manifestum habetur, ubi consequentiam observavit Cardinalis Bel- larminus, & n. 55. ac 728. à Nobis est cum D. Augustino præfatus locus luculenter exor- natus.
dendum sit. Sublimitas honoris illius videtur evincere; quia ratione illius multa ipsis con- feruntur, quæ Deo propria sunt: ut celebritas in officijs sacris, Missæ sacrificium, templo- rum fabricæ, & alia, in quibus non contem- nendum illud peculiare veneratione obse- quium, inclinatio scilicet capitis, quando inter Missarum officia nominantur; sicut & incensatio Reliquiorum, & etiam imaginum. Fit etiam inde ut tamquàm Tutelares possint invocari, quibus deo- rum nomen exhibitum invenimus: sic enim Leo X. Divis Petro & Paulo, pro quo Pierius Valerianus singulari inter alia Poe- mate, cujus ille titulus: Quibus verbis Leo X. Deos Romæ Tutelares precabatur, cujus illud initium: Aethereæ, tu Paule comes, duo lumina mundi, Quos primi colimus, quibus hos adolemus hono- Honores inquam tutelarium Deorum. Idem autem posse sanctis alijs congruere extra dubiũ est, unde in ipso Canonizationis splendidissi- mo ritu, adhibito sanctitatis titulo solemniter invocantur; sicut & invocari possunt, quoties devotio aut necessitas postularint.
negotium revocatur, & dicendum Deitatis titulo generaliter abstinendum, neque sine sufficienti explicatione ad praxim advocan- dum: ut semper Deitas per excellentem par- ticipationem, & non simpliciter asseratur, id enim Ecclesię usus non admittit. Tutelares au- tem Dij eo sensu dici sancti possunt, quatenus tutelarium deorum loco, qui apud Gentiles, Romanos præsertim, in honore habebantur, successerunt: ut dici meritò possit eos veriùs & meliùs Deos esse nostros tutelares: id quod Leo Pontifex Divis Petro & Paulo potuit de Roma loquens specialiùs usurpare, licet preca- tio ipsius pro communi Ecclesiæ bono fuerit destinata. Verissimè enim Apostolorum Prin- cipes tutelares Ecclesiæ sunt, sicut & mundi lumina ab eodem Pontifice compellati. Exi- mium siquidem tutelaris providentiæ benefi- cium est opportuna illustratio, ubi tot tene- bris circumfusi in æternitatis itineribus cali- gamus. to sacri & supremi Tribunalis titulus sanctita- tis expunctus: & ita in margine littera D. Di- vum insinuans contra textûs legitimum teno- rem adaptata. Quod nescio an similiter acci- derit Augustino Paoletto, Sermone 19. qui est de S. Elia. pag. 275. Ut enim ex dictis compertum habetur, Divus pro sancto accipitur, quando solitariè hujusmodi titulus adhibetur. Quibus autem de caussis sit ita dispositum, apud Eccle- siasticos videre licebit Scriptores, præsertim Baronium & Spondanum cum nostris Bellar- mino, Possevino & alijs. Quia verò Theodo- retus in Concilio Chalcedonensi suam proba- vit fidem, & quidquid suspicionis esse poterat, satis superq́ue amolitus est, dicto in Nesto- rium & Eutychetem anathemate, & doctissi- mè ac sanctissimè scripsit, strenuissimus aliàs contra hæreticos & fortunatissimus prælia- tor, cujus vitæ periodum præstat Spondani compendiarijs clausulis hîc dedisse, sic enim ille: Sed ut paucis habeas totum ipsius Theodoreti nis illustrissimum extat testimonium in epi- stola ad ipsum, quæ est ordine. 63. eximijs illius præconijs concinnata, & in ea quidem non Theodoretum, sed Theodoricum san- ctus eum Doctor indigitat, quod nomen, primarium illius fuit. Sed præfati Theodori
dem. Primordia ergo cum felici etiam in fidei defensione & propagatione progressu,<-P> @@0@ @@1@ quidquid de interruptione illaudabile in ipso fuerit. Cumq́ue tantus Pontifex eum non ut- cumque laudabilem, sed sublimibus duxerit di- gnum encomijs, ex eo quòd Sanctus absolutè dici prohibeatur, ut ipsum vocat Sixtus Senen- sis in Lib. 4. pag. 303. non ideò existimandum est prohibitionem hujusmodi illum illaudabi- lem reddidisse. Non ergo dicendus Divus, ut in margine perperàm adjectum, quatenus idem ac Sanctus est, eo sensu, quem Ecclesiæ usus invexit.
proponatur modo dicto D. O. M. non videtur prohibitioni prædictę adversari, ut ex adductis
Immò & erit forsan qui censeat adjectionem illam D. posse sustineri ob latiorem nominis illius significationem; quod licet mihi non placeat, non video tamen cur debeat severiori calculo reprobari; cùm aliàs Divi titulus non sit expressè prohibitus, & restringi odiosa de- creta debeant: quamquàm & fortè aderunt, qui Urbani decretum præfatum, sicut & aliud circa materiam eamdem favorabilia reantur, ob verba illa ejusdem in Declaratione adjecta de- creto priori die 12. Martii 1625. Sanctitas sua quæ tantummodò voluit, occurrendo abusibus, quæ irrepere videbantur, certiorem parare viam ad eo- rum in terris gloriam, quorum sanctimoniam divi- næ clementiæ placuerit admirandis operibus illu- strare &c. Sanctorum ergo caussa agitur, & eo- rum gloriæ consulitur, dum moderatio cultus intempestivi decretis hujusmodi prohibetur. Sed sit hoc aut illud; convenientissimum sanè est, dimissis argutijs, per Pontificias semitas, rectas inquam, per quas justi ducuntur, ambu- lare. cti sine scrupulo ullo procedi, dum de ijs agi- tur, qui fortuitò inter scribendum occurrunt, aut quorum ex professo narrantur gesta, in quorum quidem exordio titulus Venerabilis, Ad- mirabilis, aut alius pro Scriptoris affectu solet adscribi, & Sancti penitus removetur. Quod quidem Pontifex videtur præsertim voluisse: sicut etiam in progressu operis, qualecumque illud sit, ne dicatur Sanctus N. eo modo, quo de Canonizatis dicitur: Quòd autem dicatur vir sanctus, aut etiam sanctissimus, & Sanctus item substantivè, quantùm ad vocis solitariæ usurpationem, cum adjectiva autem allusione, & subintellecto substantivo viri, aut feminæ, non videtur prohibitum, quia neque ita accep- tum. Unde apud Scriptores suæ obligationis satis conscios tale aliquid invenimus, estq́ue illud veterum Scriptorum usu probatissimum, ut videri potest apud D. Hieronymum Epist. 16 ubi de Marcella. 24. ubi de Lea, quam & ap- pellat sanctissimam. 26. ubi de Paulina. 27. ubi de Paula. D. Ambrosium de obitu Satyri fratris, ubi & de Marcellina Sorore. D. Bernar- dum Epist. 110. & 276. &c. Id quod erga vi- ros etiam perfrequens, ut innumeris potest ex- emplis ostendi. D. Augustinus sic D. Hiero- nymum allocutus Epist. 97. inter Epistolas ejusdem Maximi Doctoris: O vir sancte, mihi-<-P>@@ <-P>que. In eadem pro Asterio sic: Per sanctum fi- lium tuum Asterium. Et similia habet Epist. 93. De quo & ipse D. Hieronymus Epist. 91. præ- miserat: Sancti filij nostri Asterij hypodiaconi. D. Cyrillus Alexandrinus in Libro de recta fide ad Reginas in principio: Vos sanctas & charis-
stola ad eumdem, sanctum dixisse non conten- tus, ita rescribit: Domino meo per omnia sanctis-
ter Maximianus post Epistolam 22. D. Grego- rius Magnus in Prologo ad librum homilia- rum super Evangelia in hunc locutus modum: Reverendissimo & sanctissimo fratri Secundo &c. Hunc ergo à sanctis Patribus adeò observatum stylum non est credendum expungere penitus voluisse Pontificem, sed ejus sanctitatis no- tam, qua ij qui ab Ecclesia cælestes incolæ proclamati sunt, feliciter potiuntur. Et juxta hæc procedunt, quæ habentur hoc loco n. 19. &
tur dispungendum, ut si à Pontificia Sede sola nominis prærogativa concedatur, quòd scilicet quis dici Beatus possit, pro quo est consequens ut cum splendoribus depingatur, tenori sit concessionis penitus inhærendum. Si verò Missa & Officium, sine scrupulo aliquo poterit titulus Sancti quoties opus fuerit adhiberi. In ipsis sacris Officijs sæpè Sancti nomen occur- rit: & si semel id licet, de iterata compellatio- ne nequit esse dubitatio. Et quidem aliqui hujusmodi in Romano Martyrologio cum hujusmodi titulo proponuntur, ut Martyres Franciscani 16. Ianuarij, de quibus in Amphi- theatro n. 209. ex Luca Castellino. S. Rochus die 16. Augusti. S. Raymundus Nonnatus die 31. ejusdem. S. Rosalia die 4. Septembris, de qua & dictum fuerat 15. Iulij, & alij. Et licet, ut citato loco Amphitheatri dictum, possit titulus Sancti ab Apostolica Sede concedi cum alijs honoris appendicibus, quæ ad Officij & Missæ celebrationem non perveniant, modo ibidem explicato; & videatur dici posse circa præfa- tos sic dispositum, licet ampliori fuerint Offi- cij & Missæ cultu decorati: id quidem dictis nequit obstare, quia potiùs credendum est Ec- clesiam sibi in eo mirabiliter consonare: ut quæ Sancti titulum sacris in Officijs concesse- rit, id etiam in Martyrologio, quod pars Offi- cij est, & recitandum etiam in privata recita- tione Gregorius XIII. hortatur, titulus idem tribuatur. Sed cur non ita cum omnibus? Vide
non omnibus Sanctis adscribatur ille, sed in- differenter Beatorum nomine etiam Sanctissi- mi & excellentissimi insigniti reperiantur? Quod equidem Martyrologium legenti obvio experimento constabit. Confessione pro Prima, Completorio, & Mis- sa, præscripta, notandum discrimen occurrit. Cùm enim sic dicatur: Confiteor Deo omnipo- tenti, beatæ Mariæ semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistæ: Ubi ad Apo- stolorum Principes pervenitur, & idem vide- retur retinendus stylus, non sic factum, sed ita<-P> @@0@ @@1@ dici nequit titulum hujusmodi ob singularem excellentiam adscribi, quando qui præcedunt eo ipso non videantur minori honorificentiæ signo & titulo compellendi: præsertim Beatis- sima Virgo Apostolorum Regina. Unde locis in aliis solus illis titulus Beatitatis adjicitur Vir- ginis Commemoratione præmissa: ut in Ca- none Missæ post Orationem Dominicam, & in Oratione A cunctis, & respondente illi post communionem. Confessionis etiam mutatus ordo in Commendatione animæ, ubi sic: Susci- piat eam Sanctus Michael Archangelus &c. Sus- cipiat eam beatus Petrus Apostolus. Et de S. Paulo statim: Adjuvet eam sanctus Paulus Apostolus. Non videtur ergo peculiare mysterium habere, quod in Confessione præscribitur: nisi fortè velit quis, cùm de remittendis peccatis agi- tur, Divo Petro, cui ligandi atque solvendi à Christo est traditum Pontificium, sublimiorem titulum attributum, & eo etiam donatum Coapostolum ejus Paulum: non quidem ob excellentiam potestatis æqualem, sed quia non potuerunt commodè separari. In Commenda- tione autem animæ secus erga Divum Michae- lem factum ob singularem erga egressas ex corporibus potestatem, ut perducat eas in Para- disum exultationis, & judiciarium illud munus, de quo in Amphitheatro à n. 227. solùm Sanctus, sed etiam Sanctissi- mus compellatus, eò quòd in Martyrologio Romano die 27. Ianuarij sic habeatur: Apud Bituricas sancti Sulpitij Severi Episcopi, virtuti- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|