Avctarii indici tomus quartus

@@1@10 Recognitio I. Epithalamij Christi.

<-P>ruscantis. Deus inquam hominem illum, qui usurpa-

re vellet originem hujus instituti, increparet, præ-

fatis vocibus petitis ex contextu illo Iob, qui He-

braicè hoc sonat: Numquid producis sidus So-

cietatis, cum filijs ejus? Id est: ego solus assumpsi

Ignatium, in Antesignanum meæ Societatis, quam

nequis sibi arrogaret, nomen meum ei affinxi. Cùm

ergo Hebræis Lucifer, & sidus Societatis idem so-

nent, &c. Ex quibus magna quidem ostendi-

tur gloria Societatis, sed cùm nullus neque

Angelus, neque homo illius auctor agnosca-

tur, & soli tanti moliminis opifici Deo præ-

rogativa deferatur: parùm relinquitur D. Ig-

natio, ratione cujus dici Auctor & Fundator

possit, ex quo illius videtur gloria minorari.

  32. Sed re verâ demptum nihil, qui enimNihil inde|D. Ignatio|Fundatoris|imminuit|dignitatem.

ita locutus, eum Patriarcham Societatis re-

cognoscit, ut vidimus, unde & ab eo geni-

tam Societatem, sed juxta Apostolum In Chri-

sto Iesu. Sic enim ille testatur 1. Cor. 4. v. 15.

Nam in Christo Iesu per Evangelium ego vos1. Cor. 4. v.|15.

genui: prædicatione inquam Evangelij, qua

illi conversi, cùm tamen D. Ignatius non præ-

dicatione Evangelij; sed Evangelicę perfectio-

nis sublimi magisterio filios ac socios genera-

rit. Jam enim Christiani illi, sed ad Christia-

næ perfectionis novam & singularem seque-

lam illius hortamentis & documentis evecti,

novi in Ecclesia fœtus extiterunt. In Christo

Jesu, quia Societati Jesu nomen adscriptum,

cujus imitationis eminentia est pariter cum

nomine ab eisdem accurata: & hoc quidem

humanum esse non potuit inventum, nec prop-

tereà Sanctissimi Parentis gloria decrescit;

immò luculenter augetur. Maximum Dei

opus Incarnatio, quod in nullius creatæ men-

tis potuit indagationem, nisi per Dei revela-

tionem, incurrere. Quòd ergo ad executio-Notandum|aliquid ex|Deipara pro|confirma-|tione.

nem divini consilij electa sit Maria, eximiũ

ipsius præconium est: nec proptereà non vera

Christi mater: ad hoc enim electa est, ut sci-

licet mater esset: qua dignitate excogitari nul-

la potuit major, immò neque inter creatas

suppar, ut sua Christo etiam ut homini ex-

cellentia reservetur. Sicut autem illi nominis

impositio concredita: & vocabis nomen ejus Je-Lucæ 1. v.|31. & 38.

sum. Lucæ 1. v. 31. Ita & cum Ignatio per-

actum. Neque ex eo, quod de occultatione

proprij nominis dictum, ullum creatur obsta-

culum: à Deo enim spiritus ille humilitatis

immissus, sicut Virgini ut ancillam se Domini

vocans, legationi Angeli consensum imper-

tiret. Et quidem nomen subticuit suum, cùm

posset dicere: Ecce Maria ancilla Domini;

cùm enim idem ac Domina sit, ut volunt mul-

ti: dictura Domini, splendorem & majestatem

in conspectu ejus tanti nominis occultavit,

ancillam se profitens, & uti talis pergit ob-

sequium tanto in opere præstitura: inde &

major: Quia respexit humilitatem ancillæ suæ.v. 48. & 49.

Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes genera-

tiones. Quia fecit mihi magna, &c. Sibi illa

constat inter sublimia præconia ancillæ no-

mine repetito. Sed Ecce priori vide quale, ipsa

teste incorrupta, respondeat: Ecce enim ex hoc,

&c. Suppressioni nominis illius exaltatio exi-

mia, universalis, æterna. Quin etiam & su-<-P>@@

<-P>pereminens magnitudo charismatum melio-

rum, ut clamet Ecclesia: Ecce Maria genuit

nobis Salvatorem, &c.

  33. Ubi ex Abigaele simile aliquid datumEx Abigae-|le tali ali-|quid pro|Virgine.

n. 550. quæ advocata in sponsam à Davide,

respondit: Ecce famula tua sit in ancillam, ut la-

vet pedes servorum Domini mei. 1. Reg. 25. v. 39.1. Reg. 25. v.|39. & seqq.

& seqq. Pro cujus & loci illustratione addu-

ctus n. 551. Isaiæ alius 35. v. 2. & 3. ob spe-Isaiæ 35. v.|2. & 3.

ciale illud ad Virginem proculdubio spectans,

ubi datus ei dicitur Decor Carmeli & Saron. Pro

quo Carmeli decore sicibi: Sed quisnam ille?

Humilitas certè Abigaelis, quæ habitabat in

Carmelo. Hic decor datus Virgini, ut ancillam se,

sicut illa fecerat, fateretur. Sicque ad sponsalem

festina tenderet dignitatem. Et quidem quod ad

figuralem similitudinem spectat satis conve-

nienter adlectum, pro quo & alij. Est autemRichardus|à S. Lau-|rentio.

specialius quod habet Richardus à S. Lauren-

tio lib. 10. de laudibus B. Mariæ circa finem, ubi

ita scribit: Ioan. 13. dicitur de Domino: Misit

aquam in pelvim, id est, implevit Mariam

gratia, & cæpit lavare pedes Discipulorum. Hoc

enim officium exemplo Filij implet in nobis humilis

Virgo, quæ se semper ancillam exhibet, cujus est

hoc officium. Vnde signatur per Abigail 1. Reg. 25.

quæ respondit nuntijs David volentis eam ducere

uxorem: Ecce famula tua sit in ancillam, ut la-

vet pedes servorum domini mei. Sic ille. In eoQuid addu-|ctæ expli-|cationi vi-|deatur ob-|stare, ex du-|plici Car-|melo.

autem quod de Carmeli decore dictum est cum

allusione ad illum, in quo Abigaelis habitatio

fuit, non videtur accurata observatio adhibita;

Carmelus siquidem, de quo Isaias, alius est,

& licet diversis characteribus eorum diversi-

tas in Hebræa origine designata non invenia-

tur, de diversitate autem nequit dubitari, quæ

ex Scriptura colligitur, pro quo Interpretes

communiter secuti D. Hieronymum in Amos

cap. 1. In citato autem Isaiæ loco de Carmelo

diverso agi ab eo, in quo Abigail, ex eo osten-

ditur, quòd decor Carmeli ad illum est refe-

rendus, qui decorus, pulcher, & spectabilis

propter amænitatem: id quod Carmelo Abi-

gailis non videtur congruere, pascendo potiùs

pecori idoneus, ut colligitur ex citato cap. 25.

v. 4. Cùm ergo audisset David in deserto quòd ton-1. Reg. 25.|v. 4.

deret Nabal gregem suum, &c. Unde & factum

Sponsæ caput comparatum Carmelo, Cant. 7.

v. 5. Caput tuum ut Carmelus. Quæ duo loca

Ghislerius in illius laudis expositione compo-

nit, laudatus à P. Cornelio ibidem. Unde &

communiter Interpretes ita aut asserunt, aut

supponunt, ut videri apud nostros potest, qui

sunt sanè complures.

  34. Verumenimverò præfatis non ob-Fit satis ob-|jectis, & du-|plicis Car-|meli decor|in Virgine|stabilitur.

stantibus laus prælibata Virginis potest susti-

neri, si dicamus Carmelum utrumque verbis

Prophetæ comprehensum. Ut enim non ex-

cludatur Phænicius, ne dum celsißimus, sed pul-

cherrimo florum & fructuum decorus ornatu, ut

bonus ex adductis Scriptor affirmat: cujus &

exactam descriptionem oculatus testis exhibet

P. Philippus à S. Trinitate Tomo 3. Tractatu 3.

Disput. 6. Dub. 3. non est tamen cur alius Abi-

gaile celebris non debeat ad consortium laudis

advocari. Et quidem D. Hieronymus de locis

Hebraicis, ordine Alphabetico in littera C. addu-<-P>

@@0@

@@1@§. IV. Circa Dissert. Proæm. De gloria S. Ignatij. 11

<-P>cto Carmelo, solius meminit Abigaelitici, ut-

pote qui præclari est nominis in Terra Sancta,

cùm alius ipsi adjacens in Phænicio statuatur.

Pro quo & juvat ejusdem Sancti Doctoris ex-

positio in citatum Amos cap. 1. v. 2. Sic enimAmos 1. v. 2

ibi: & luxerunt speciosa pastorum, & exsiccatus

est vertex Carmeli. Ad quæ sic ille: CarmelusD. Hierony-|mus.

Græcè dicitur & Latinè: Hebraicè autem dicitur

‎‏בומל‏‎ & sunt duo montes, qui vocantur hoc nomine,

Alter, in quo fuit Nabal Carmelus, maritus Abi-

gail, ad Australem plagam: alter juxta Ptolemai-

dem, quæ prius vocabatur Acho, mari imminens,

in quo Helias (sic ille scribit) Propheta flexis ge-

nibus pluvias impetravit. Si ergo de Carmelo di-

cit, in quo habitavit Nabal, magis pastorum gregi-

bus convenit, quia est juxta solitudinem. Sin autem

de illo, qui vicinus est littori, ad reges, & ad super-

biam pertinet regni Israel, quos imminente cap-

tivitate instar montium desertorum dicit esse va-

standos, &c. Juxta quæ id compertum habe-

mus, tanto sic docente Magistro, cui Terræ

Sanctæ tractus lustratione oculari perspecti,

cùm speciosa quæ ad Carmelum spectant, à

Propheta dicuntur, ad eum, in quo Nabal &

Abigail habitarunt, posse referri. De cujus

etiam viridante constat ornatu, cùm exsiccan-

dus illius vertex nuntiatur: non enim exsiccari

potest, nisi quod viride & floridum; & talem

etiam fuisse verticem, satis apertè innuit om-

nimodam illius pulchritudinem, ubertate flori-

fera, & fructibus perdecoram. Unde ad utrum-

que Carmelum potest, quod de illius decore

asseritur, derivari.

  35. Ubi & audiendus P. Cornelius in cita-P. Corne-|lius.

tum locum ita scribens post adducta D. Hie-

ronymi verba: Vterlibet ergo Carmelus hîc acci-Vter Car-|melus ferti-|lis, & ideo|decorus.

pi potest, & uterque fertilis in proverbium abijt,

estq́ue symbolum fertilitatis, abundantiæ, & læti-

tiæ. Sic ille adducens P. Martinum Delrium

pro ea proverbiali locutione Adagio 970. juxta

quem linguâ Punicâ, sive Arabicâ, quæ He-

brææ vicina est, adhuc hodie in Bætica, ame-

nissimæ & pulcherrimæ villæ vocantur Car-

menes. Pergit ille & Prophetam de Carmelo,

Nabalis & Abigailis sede locutũ solidè & dilu-

cidè ostendit. Illius ergo fertilitas & celsitudo,

proverbio tribuere locum potuit, etiamsi com-

parem in eo, sicut & in nomine, neutiquā ha-

buisset. Et fuisse quidẽ, non solùm pascuis ido-

neum, sed & vineis ac fructibus alijs probat ap-

paratus ille opportunissimæ annonæ Davidi ab

Abigaele transmissus, de quo in citato capite,1. Reg. 25.|v. 18.

continebat enim inter alia centum ligaturas uvæ

passæ, & ducentas massas caricarum. v. 18. Tanta

enim rerum istarũ abundantia arguit non dis-

sitam earum feracem regionem, & ex proprijs

fundis colligi potuisse. P. Gaspar Sancius addu-P. Gaspar|Sancius.

cit Transsationẽ Hispanicam, cien seras de pas-

sas, y docientas de higos. Circa quod & AbulensisAbulensis.

q. 6. in citatũ caput sic habet: Ea uva vocatur ficusQuid massæ|Caricarum.

passa, quæ aliquando reducitur in massam: scilicet

quando fiunt de ficubus panes in modum caseorum

magnorum. Ducentos autem panes de caricis tulit

Abigail David, quia de illis habentur multi in terra

illa, eò quòd ficubus nimis abundat. Sic ille. Dici

ergo de Carmelo illo potuit: Ficus protulit gros-

sos suos: vineæ florentes dederunt odorem suum.<-P>@@

<-P>Cant. 2. v. 13. ubi & fructuum talium abun-

dantia cumulatur.

  36. Stat ergo decorem Carmeli, de quo Pro-Per humili-|tatis vallem|ad montem|Virginis|transeundũ.

pheta, ad Abigaelem posse referri, & inde

laudem concinnari Virginis, quæ ex ancillari

submissione ad summam est celsitudinis glo-

riam sublimata. Ubi & morale aliquid pro

nobis, nec contemnendum sublucet documen-

tum, quod ex Richardo à S. Laurentio peten-

dum, & ipsius verbis proponendum, sic enim

ille elucidans locum ex Eccli. 24. v. 26. Tran-Eccli. 24. v.|26.

site ad me omnes qui concupiscitis me, pro Nati-

vitate Virginis, & Sermonem conficiens lib.Richardus|à S. Lau-|rentio.

12. Transite ad me omnes, &c. Nota quòd celsi-

tudo B. Virginis mons quidam magnus est, in quo

beneplacitum fuit Deo habitare in eo (Psalm. 67.

v. 17.) ad quem debemus transire sicut homines,

non sicut passeres. Passer enim occupans montem,

non transit per vallem, secundùm quòd superbi dæ-

mones suggerunt peccatori: Transmigra in mon-

tem sicut passer. Psal. 10. v. 1. Id est, sicut avisPsalm. 10.|v. 1.

quælibet, & sumitur species pro genere. Per val-

lem enim humilitatis transeundum est ad montem

humillimæ Virginis: non est enim vera sublimitas,

cujus præambula non est humilitas. Hęc ille trans-

eundum ergo ad verticem Carmeli, ad inha-

bitationem illam, de qua mons ipse, & Car-

meli decor, Psal. 86. v. 7. potest felicem illam

clausulam sibi meritissimò vendicare: Sicut læ-

tantium omnium habitatio est in me. In te vates.

Sed cùm Ecclesia cælestis interpres de Virgi-

ne exponat, stat ritè pronominis commutatio,

ut avidi habitationis hujus fortunatissimæ, per

transitum fidelissimæ devestionis, floribus &

fructibus ejus & nunc & in æternum perfrua-

mur, & veniam quidem digressioni huic, non

ægrè, ut æstimo, lector impertiet, cùm ad

gloriam Virginis spectet, licet ad locum alium

videatur pertinere. Cùm enim an perventu-

rus sim ignorem, in antecessum dare placuit,

quia circa hoc cura peculiaris animum velli-

cabat. Ad orbitam ergo suam aliquantulùm

digressi calamum revocemus.

  37. Et quia duorum nobilium scriptorumD. Ignatij|instauratur|elogium.

pro D. Ignatio luculenter stantium intulimus

mentionem, præstat eos audire ante alios, ne-

que enim aut temporum, aut dignitatum ser-

vandus ordo, ubi pro negotio præsenti id mi-

nimè necessarium judicamus. Leo igitur Car-

melita, citata in Oratione, Christianissimo Lu-

dovico audiente sic locutus: Prioris ævi Aposto-Leo Carme-|lita eum|probat Apo-|stolum.

los voco Petrum, Paulum, aliosque sacri Collegij

Heroas. Si de postremis temporibus estis dubij, da-

bit solutionem hodierna festivitas. Labentis enim

sæculi Apostolos ostendit Patrem, sobolemque So-

cietatis Jesu. Quis quæso Ignatium neget virum

Apostolicum, quando quidem Societatem Jesu &

intravit ipse & fundavit, Christianitatem renova-

turus? Post multa sic: Quidni igitur erit Apo-

stolus, quem suo Christus conspectu & affatu dig-

natus est: quem mißione ubique terrarum genera-

lißima cohonestavit? Quem novum toti orbi Apo-

stolum destinavit: quem strenuißimum cultorem

Evangelij, salutisque animarum artificem maxi-

mè industrium habuit præteritum proximè sæcu-

lum: habebitq́ue in suis Asseclis futura posteritas.

Et inferiùs. Idoneoq́ue elogio agnominatur Socie-<-P>

@@0@

@@1@12 Recognitio I. Epithalamij Christi.

<-P>tas Jesu, vel quia Jesum habet revera Proto-

parentem, primumq́ue Institutorem: vel quia Fun-

dator Societatis Jesu Ignatius de Loyola fuit uti-

que Apostolus, fuit Salvator, fuit denique Christi

Jesu perfectißimus imitator. Hæc ille solerti

ponderatione dignissima, dum etiamsi à Pa-

rente suo Societati Jesu nomen non fuisset

impositum, censet gravissimus scriptor ratione

Fundatoris ipsius illud habere debuisse.

  38. Sed pergit ille, & multis pro Socie-Alia ejusdẽ|pro eadem.

tate affectu compellante prolatis, prolatu-

rus & alia. Ita interponit: Præclaro Hieronymi

elogio conditor antiquæ fidei celebretur Augustinus.

Reparatorem & ego vocare B. Ignatium non vere-

bor. Profligatis in Europa hæreseon monstris con-

stat ope Societatis Ecclesiam fuisse instauratam.

Majus est quod dicam. Unus Pelæo juveni non

sufficit orbis. Novis ex Loyolana Gente Alexan-

dris zelus orbe major latiorq́ue. Sponsio est ipsius-

met Dei ab Isaia ad Ignatium traducenda non im-

portunè. Parùm est ut sis mihi servus ad susci-

tandas tribus Iacob & fæces Israel converten-

das. Isaiæ 49. v. 6. Vide hic tamen, &c. quæIsaiæ 49. v.|6.

videnda apud ipsum, ni velimus diffusum illud

& eximijs laudibus refertum encomium ad has

dictionis angustias transportare. Veniendum

ergo ad alium, & Gallum pariter: disertissi-

mis enim viris abundat Gallia, & omnium

præclaros supellectile scientiarum.

  39. Audiatur ergo iterùm P. MarcellinusP. Marcelli-|nus de Pise.

de Pise, qui, ut vidimus n. 31. Divum Ig-

natium luciferum esse Ecclesiæ dixit, de cu-

jus mirifica conditione apud B. Jobum supre-

mus Opifex gloriatur. Et quidem ille pro So-

cietate plura & præclara mirè in ipsam affe-

ctus accumulat. Sed uti Luciferi splendidissi-

mi exploratas derivationes, unde ab illius ex-

ordio progressus est longi discursus accipien-

dus. Cùm ergo Luciferum cum sideribus alijs

ex aqua factum præmisisset, ita subdit: AnimusD. Ignatius|per secutio-|nibus cla-|rior, sicut &|Societas.

meminisse horret quot agones exantlavit Ignatius,

& quàm validos impetus fecerit Dæmon in Socie-

tatem enitentem. Desertores Angeli velut agmine

facto, irruerunt omnes in hanc pietatis & doctrinæ

arcem, ne sarta tectaque exurgeret in eorum perni-

ciem. Et ne irrito conatu arietarent, conduxerunt

omnes penè hominum status, ut suo obice iniquo

imbellis adhuc Societatis infirma initia præfoca-

rent. Hæc ille, ut persecutiones, labores, &

vexationes luculentiùs prosequatur, ut appa-

reat quantùm sit opus Ignatium habens au-

ctorem post Deum, cui tantoperè Tartarus

conatus est exitium præsentissimum irrogare.

Pro quo & sic post alia: Deo afflante concepit

Ignatius nobile suum institutum an. 1522. Sed

reflante adversa æmulorum aura, ut conceptus ille

abortiret, varias orbis oras lustrans jactatus est

variè Ignatius errabundus. Tandem anno 1540.Turris for-|tissima So-|cietas.

Deus posuit colophonem illi turri toties impetitæ.

Societatem Jesu esse turrim audi ex præscio Sa-

lomone: Turris fortißima nomen Domini: ad ipsumProverb. 18|v. 10.

currit justus, & exaltabitur. Proverb. 18. v. 10,

  40. Progreditur eruditus calamus, & ad-D. Ignatius|Lucifer,|quia filius|auroræ, id|est Virginis

ducto Isaiæ loco 14. v. 12. Lucifer, qui manè

oriebaris. Demonstrat juxta Hebraicam origi-

nem Luciferum dici filium auroræ: juxta

quod sic loquitur: Maria dicta auroræ con-<-P>@@

<-P>surgens, Cantic. 6. v. 9. Filios habuit Ignatium,

& socios ejus. Die namque Annuntiationis B. V.

Mariæ An 1522. Ignatius in Æde sacra illi

Deiparæ primùm statuit inire hoc vitæ genus, &

sic eadem Virgo, quæ concepit Christum, eamet

etiam die in æde sua Montisserrati adfuit Igna-

tio Societatis Jesu exordia cogitanti, &c. Non

temerè ergo Luciferum illud sidus voco filium au-

roræ, nec is titulus est Mariæ injurius, cùm ipse

rerum omnium Opifex Iesus hos socios, concesso

eis nomine Iesu, in filios adoptarit. Vnde & præ-

nobilis illa Societas de genere suo interrogata usur-

pare potest voces Raphaelis, quem Tobias senior sicTobiæ 5 v.|16. & seqq.

affatus est: Indica mihi de qua tribu es tu? Cui

ille respondens ait: Ego sum Azarias, Ananiæ

magni filius. Et Tobias respondit: Ex magno