Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

57. AXMAQ CANAVARIN NAĞILI
Bir gün ac-yalavac bir canavar meşənin içiynən gedirdi. Birdən qabağına bir eşşəh çıxır. Canavar buna deyir:

– Ay eşşək, səhərdən elə yeməh axtarırdım, əlimə yaxşı düşmüsən, indi səni yeyəciyəm.

Eşşək dedi:

– Ay canavar qardaş, deyəsən, sən lap axmaxsan. Sən bəs bilmirsən ki, eşşəyin ətin ancax səhər ertə yeməh olar. Gecə yeyərsən, səni zəhərriyif öldürər. İsdiyirsən indi məni yeyib öləsən? Gözdə bırda, gedim mən də sənin üçün yumuşax yorğan-döşəh gətirim, səhərə kimi yat, səhər duruf yeyərsən.

Canavar bına dedi:

– Ay sağ ol! Ağıllı söz deyirsən. Get, tez elə, yorğan-döşəh gətir, mən də oturuf səni gözdüyürəm.

Eşşəh yırğalana-yırğalana çıxdı getdi, bir də qayıtmadı. Canavar da səhərə kimi eşşəyi gözdədi. Səhər açılanda bildi ki, eşşəh onu alladıf. Aj qarına genə meşəni dolaşmağa başdadı. Bütün gejəni gəzdi. Səhərə yaxın qabağına bir keçi çıxdı. Tez keçinin qabağın kəsif dedi:

– Keçi, indi mən səni yeyəciyəm. Allah səni maa yaxşı yetirif.

Keçi də qorxağ olur axı. Yazıx neynəsin. Canavarın qabağında tir-tir əsməyə başdadı. Dedi:

– Sən nə vaxt isdəsən məni yeyə bilərsən. Ancax onu bil ki, mənim ətim çox dadsızdı. Gərəh mənim ətimi sarımsağnan, turşuy-nan yeyəsən. Qoy gedim evdən sarımsağ, turşu gətirim, onnan sora ye məni.

Canavar tez razılaşdı.

– Di get, tez ol turşu, sarımsağ götü, gəl.

Canavar keçini gözdədi, gözdədi, nə qədər gözdədisə, keçi gəlif çıxmadı. Axırda başa düşdü ki, keçi də bını alladıf. Canavar kor-peşman, ac qarına, deyinə-deyinə genə meşəni gəzməyə baş­da­dı, görsün ki, əlinə nə keçir. Gəlif meşənin qırağındakı çaya çatdı. Gördü çayın yaxınnığındakı palçığın içində bir camış eşələnir. Camış elə həylə olur ee. Harda lil, zığ görsə, gərəh özün verə ora, xasiyətidi. O tərəfə aşajax, bı tərəfə aşajax. Çıxmaz palçıxdan. Canavar da bını görən kimi tez camışın qabağın kəsdi ki, bəs mən acınnan ölürəm, Allah səni nə yaxşı yetirif, indi səni yeyəjəm. Camış bir az o tərəf bı tərəfə aşannan sora dedi:

– Mən elə bilirdim ki, sən ağıllısan, sən demə axmağıymışsan ki! Heş sənin dişdərinnən heyvan qaçıf qurtara bilər? – Yalannan belə deyir ee. Başın alladır. – Bəs sən görmürsən ki, mən başdan-ayağa palçığın içindəyəm. Qoy gedim girim suya, palçığımı təmiz­diyim, gəlim. Onnan sora məni ye.

Canavar dedi bına.

– Düz deyirsən, get, çim, gəl. Amma tez gəl, day dözə bilmirəm.

Camış özün çaya vıran kimi başdadı gülməyə.

– Ayə, ay canavar, get başqa yerdə özaa yem axtar, sən çox axmağsan, məni yeyə bilməzsən. Mən bırdan heş vaxt çıxmaram.

Camış çay yuxarı üzdü, çay aşağı üzdü. Canavar bildi ki, camış bını alladıf. İnnən belə gedif suda camış tuta bilməz ki! Bildi ki, camış da onu alladıf. Təzədən başdadı gəzməyə, görsün qaba­ğına nə çıxır. Elə bir az gəzmişdi ki, qabağına bir at çıxdı. Tez atın qabağın kəsdi ki, bəs acınnan ölürəm, bı dəyqə səni yeyəjəm. At da neynəsin yazıx. Gördü kü, hiylə işdətməsə xeyri yoxdu. Dedi:

– Bilirəm ki, məni yeyəssən. Amma bir xayişim var. Rəhmət­dih atam vəsiyət eləmişdi ki, yaşımı bilməmiş ölmüyüm. Dal ayağı­mın altında nə vaxt doğulmuşam o yazılıf, onu oxu maa de, sora məni yeyərsən.

Canavar dedi:

– Yaxşı, tez elə, gəti görüm.

At dal ayağını qaldırdı. Canavar arxa tərəfinə keçən kimi bını elə vırdı ki, canavar bir də ayağa dura bilmədi. Ona görə də bına axmağ canavarın nağılı deyillər.