Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr III kitab

17. NAXIRÇININ NAĞILI
Peyğəmbər zamanında bir naxırçı varmış. Bu naxırçı hər sə­hər gün işarannan naxıra gedir, toran çalanda evinə dönürmüş. Naxır­çı hər örüşə gedəndə görür ki, bəs burda iki qardaş var, Qardaşdar da çox kasıfdılar. Naxırçının uşaxlara yazığı gəldiyinnən hər gün heybəsinə çörək qoyuf gətirif bunnara verərmiş.

Günnərin bir günü naxırçı gəlif görür ki, qardaşdar çılpaxdı. Soyuxlu havada üşüməsinnər deyə kürək-kürəyə yapışıp oturuflar. Naxırçı yaxın gələndə baxır ki, səni, uşaxlar o qədər kürək-kürəyə oturuflar ki, onnarın kürəkləri bir-birinə yapışıf. Kişi nəxərtən eliyir ki, qardaşdarı aralasın, olmur ki, olmur. Bunnara yazığı gələn na­xır­çı bir molla yanına gedir ki, Quran aşdırıf görsün ki, bu nə məsələdi, bu uşaxlar niyə aralaşmır, bunnarı nəynən aralamax olar. Quranda görükür ki, hər kimin ki oğlu təkdi, onun başını kəsif qanını bu qardaşdarın kürəyinə töksə, bunnar azad olallar.

Naxırçını dərt götürür. Ürəyində fikirrəşir ki, neyniyim, mə­nim aman-zaman bir oğlum var. Onun başını kəsif bunnarı necə azad edim? Çox götür-qoydan sora üzünü göyə tutub deyir:

– Ey ilahi, mənə qəzəbin tutmasın, mən bu uşaxlara görə aman-zaman oğlumun başını kəsif qanını onnarın kürəyinə tökə­cəm. Qoy onnar ayrılsınnar.

Sözünü qutarıf oğlunun başını kəsir, qannarını uşaxların kürə­­yi­nə tökür. O dəyqə uşaxlar ayrılır. Elə bu zaman Allah-taladan sa­da gəlir, naxırçının oğlu dirilir, bu uşaxlara qarışır. Deyir:

– Bayaxdan biriydim, indi oldum üç qardaşdan biri.

Beləcənə, o iki qardaş da naxırçıya oğul oluf onnan qalır.
18. ALLAH GÖRÜR
Deyilənnərə görə, bir mollanın qırx şəyirdi olur. Hər gün bu şəyirdlərə dərs keçir, örgədir ki, bunnar gələcəkdə çörək sahibi olsun­nar. Bir gün molla bu şəyirtdəri sınağa çəkmək isdiyir. Bu məqsədnən də qırx xoruz gətirir, hər bir xoruzu ayrı-ayrılıqda bir uşağa verir, deyir:

– Bala, apar bu xoruzu elə yerdə kəs gətir ki, sənin xoruz kəsdiyini heç kəs görməsin.

Uşaxlar da “baş üstə” deyib gedillər. Az keçmir biri gəlir ki, bəs kəsdim. Molla deyir:

– Görən olmadı?

Şəyird cavab verir ki, yox mirzə, damın üsdə kəsdim. Molla onun əlinnən başı üzülmüş xoruzu alıb deyir:

– Sən get.

Genə bir az keçmiş bir şəyird də bir əlində xoruz cəmdəyini, o birisində də başını tutub gəlir. Molla soruşur:

– Bala, sən harda kəsdin?

Şəyird sevincək:

– Mən elə yerdə kəsdim ki, onu heç kəs görməz. Çünkü, suyu qurumuş quyuda mənnən başqa bir nəfər də yoxuydu.

Molla deyir:

– Sən də get, ay bala.

Belə-belə şəyirtdərin hamısını molla yola salır, qırxıncı şəyirt­dən başqa. Axşamçağı qırxıncı şəyird kor-peşman əlində xoruz, qəməlti gəlir. Molla soruşur:

– Bala sən niyə xoruzu kəsmədin?

Uşax cavab verir:

– Hayana getdim kimsəsiz yer görmədim. Ha daldalığa girdim ki, kəsim, gördüm bəndə də olmasa, Allah görür.

Molla başını qaldırıb deyir:

– Bala, sən çörək tapacaxsan...