Azяrbaycan respublиkasi tяhsиl nazиrlиyи

3.3 Mərkəzi və yerli gömrük laboratoriyalarında gömrük ekspertizasının təşkilinin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri.
Ölkə iqtisadiyyatının iqtisadi sistemə, bazar keçməsi ilə əlaqədar olaraq digər sahələrdə, zaman tələb edir, kimi, gömrük işi sahəsində və infrastrukturanın yeni iqtisadi sistemin çəkilməsi məsələsi göndəmə gətirdi. Bu, bir çox amillərdən asılıdır. Onları aşağıdakı kimi təsnifləşdirmək bilərsiniz:

xarici ─ tənzimlənməsi ticarət fəaliyyəti prosesində funksiyaları, səlahiyyət və vəzifələrinin artırılması ilə bağlı gömrük orqanlarının fəaliyyəti, nəfəs darlığı;

─ gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti mallar, həcmi üçün işlərin xeyli artması, onların tətbiqi, yeni texnologiyaların və texniki vasitələrin tətbiqi birbaşa asılılıq artım;

─ gömrük orqanlarının ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin qorunması sahəsində, eləcə də hüquq-mühafizə orqanları kimi, yeni hüquq və vəzifələr əmələ gəlməsi;

─ gömrük təşkilatının, ştat cədvəli keeyfiyyətcə artırmaq və möhkəmləndirmək lazımdır, onların peşəkarlığının, bilik səviyyəsinin artırılması, yüksək mənəvi və əxlaqi keyfiyyətlərin, təhsil;

─ sosial sahə geriliyinin ehtiyac ləğv gömrük xidmətlərinin sosial müdafiəsi, normal həyat təhlükəsizlik;

─ gömrük işi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişlənməsi və dərinləşməsi prosesinin gömrük orqanları tərəfindən Azərbaycan dəstək üzrə infrastruktur, beynəlxalq səviyyədə tələb olunur, onları aradan qaldırılması.

Gömrük infrastrukturunun gömrük orqanlarının fəaliyyəti ilə məşğul olur təbliğ edir, tabeliyində olan, törəmə şirkətlərin şəbəkəsində gömrük və gömrük orqanlarının təmin edən fəaliyyət göstərməsinə, istehsal, qeyri-istehsal, elmi sahələri, kompleksin.

Belə ki, təşkilatlara, gömrük laboratoriyalarının, təhsil müəssisələrinin, elmi-tədqiqat institutlarında, hesablama mərkəzləri, mətbuat, tikinti, istismar, təchizat və s. müəssisələr.

Yuxarıda adı etdiyimiz kimi, gömrük infrastrukturu ən vacib ünsürlərindən biri gömrük laboratoriyalarıdır.

Gömrük laboratoriyalarının, ümumiyyətlə, müəyyən edilməlidir:

 Mal xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına uyğun malın kodunun müəyyənləşdirilməsi;

 üçün mənşə ölkəsinin təyin edilməsi;

 malların gömrük dəyərinin müəyyən edilməsi;

 malların, o cümlədən emal quraşdırma sonra, identifləşdirilməsi (identifikasiyası);

 malların tərkibi, fiziki və kimyəvi strukturunun təyini;

 malın çeşidi, növləri və növ anlayışlar;

 malların istehsal texnologiyası;

 məhsul istehsalının xammal, müəyyən edilməsi;

 xammal və digər malların emalı qaydalarının çıxımı malın (hasilat həcmi) müəyyən edilməsi;

 malların narkotik, güclü təsir ilə токсiческiмi, zəhərli maddələrlə, qrup mənsubiyyətinin anlayışlar;

 malların ekoloji və istismar təhlükəsizliyinin, müəyyən etmək;

 malların Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin, xalqların, incəsənət, tarixi və arxeoloji varidatına mənsubiyyətinin anlayışlar;

 xüsusi tədqiqat metodu və bilik tələb edən digər məsələlər.

Laboratoriyada öyrənilməsi aşağıdakı növ:

─ malların mənşə ölkəsinin təyin edilməsi, imtahanlara. Belə ekspertizanın nəticələri gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti rejimi və gömrük ödənişlərinin məbləği birbaşa asılıdır;

─ tarif təsnifatı, malın təyinat yerində məqsədi ilə müayinə. Fiziki-kimyəvi tədqiqatların istifadə rejimi ilə gömrük nəzarəti və gömrük tarif stavkaları bu tədqiqatların nəticələri asılıdır səviyyədə rahatlıq;

─ məhsulların və xidmətlərin sertifikatlaşdırılması ilə bağlı adiu-da imtahanlara.

Gömrük Ekspertizaları və malların çərçivəsində ayrı-ayrı gömrük rejimi ilə bağlı yerləşdirilməsi uyğun olaraq həyata keçirilir (məsələn, emal rejimləri). Bu hallarda, gömrük laboratoriyalarında, malların eyniləşdirilməsi (identifikasiyası), o cümlədən, xammal və emal əməliyyatlarının, sonra identifikasiyası həyata keçirilir, xammal, qaydaları çıxım emal məhsulun müəyyən.

Azərbaycan Respublikasında gömrük ekspertin həyata keçirilməsi üçün ixtisaslaşmış olan təşkilatı Mərkəzi Laboratoriyadır.

Mərkəzi laboratoriya, Nazirlər Kabinetinin "Azərbaycan Respublikası gömrük komitəsinin məsələləri haqqında" 1 iyun 1992-ci il tarixli 301 həlli ilə bilavasitə Gömrük Komitəsi, dövlət gömrük Komitəsi, Azərbaycan Respublikasının tarixli 315 13 aprel 1994-cü il tarixli sərəncamları, statusuna malik olan hüquqi şəxslər, tabeliyində olan struktur kimi fəaliyyət göstərir.

Fəaliyyətinin ilk illərində Mərkəzi laboratoriyanın əsas məqsədi onun strukturunu qurmaq üçün, sizə daxil idi. Bu istiqamətdı Ümumdünya gömrük təşkilatının, gömrük laboratoriyalarının təşkili" ("xüsusi Laboratoriya rəhbərliyi") proqram layihəsinə müvafiq laboratoriya korpusunun sxemi-çertyojuna, əsasən, 1996-cı ildə, laboratoriyalar, inzibati binalar, tikililər və avadanlıqlar, avadanlıq, laboratoriya mebel dəsti, reaktivlər və s. ilə təchizatı məsələlərinin həlli üçün.

Laboratoriya ilə təchiz olunmuş, müasir avadanlıqla və cihazlarla təmin etmək üçün beynəlxalq səviyyədə, şirkətin müəyyən əlaqələr. ... Məsələn, Almaniyanın "Karl Çeys" firması ilə bağlanmış müqavilə əsasında müasir cihazlar qorunması. Atom-absorbsion spektrometrləri, ki, narkotik tədqiq kirayə və s. idi. Gömrük nəzarəti altında və stasionar şəraitdə texniki nəzarət vasitələrindən istifadə "Azərdövlətstandart" dövlət tərəfindən onların səlahiyyətləri, müvafiq şəhadətnamə almışdır.

Mərkəzi laboratoriyası, 2001-ci ildə, "ixrac azərbaycan mənşəli ərazisi" yeni nümunələrin məmulatlarının minerallaşmış eyniləşdirməyə və təminat verən yeni, müasir texniki nəzarət vasitələri əldə edilmişdir.

Müxtəlif növ misallar vizual, orqanoleptik və fiziki-kimyəvi tədqiqatların təhlili, eləcə də bəzi alların təsnifatı və harmonikləşdirilmiş sistem üzrə təsviri və kodlaşdırılması aparılmışdır.

Atom enerjisi üzrə beynəlxalq Agentlik (ƏЕБМУ) "fiziki müdafiə və təhlükəsizlik, nüvə materiallarının," texniki əməkdaşlıq layihə ƏЕБМУ və Respublika Dövlət gömrük komitəsi tərəfindən təşkil edilmiş "nüvə və digər radioaktiv materialların imzalandı və bu qanunsuz hərəkətlərə qarşı" Konvensiyası. Bu materiallar Respublikasında qanuni hüquqi bazanın, nüvə materialları, ikili təyinatlı mallar və onlara nəzarət üzrə təşkilatı hesabat və əməkdaşlarına bu cür nəzarəti həyata keçirmək üçün səlahiyyət verilmişdir ki, sertifikatlar.

Ümümilikdə, və Mərkəzi laboratoriyanın perspektivində region və mobil laboratoriya korpusunun və bu sahədə fəaliyyət planının hazırlanması üçün ərzaq məhsulları, kimyəvi reaktivlərin sifariş almaq və elmi-pedaqoji və tədris-sorğu vəsaiti təhsil sahəsində əməliyyatlar, eləcə də müasir cihazların və avadanlıqların alınması üçün Hollandiya "Ландре", Rusiya Federasiyasının "eim", "aspekt", "Спектрон-ОПТЭЛ" və s. profili və danışıqların, bir sözlə, gömrük müayinə dizayn və iş prinsipi təkmilləşdirilməsi, səmərəliliyinin artırılması, modernləşdirilməsi və s. məsələlər.

Mərkəzi laboratoriyanın əsas iş prinsipləri və növləri fəaliyyətinin məqsəd və vəzifələrini əks etdirən hüquqi sənədlər əyani nümunələr 6 fəsil və 34 maddədən ibarət "Dövlət gömrük komitəsinin Respublikasının Mərkəzi laboratoriyanın Azərbaycan" Əsasnamədir.

Bu vəziyyətdə Mərkəzi laboratoriyanın hüquq və vəzifələri, məqsədləri, strukturu, əmlak və pul vəsaiti Mərkəzi formada laboratoriya nəzarət, laboratoriya fəaliyyətinin dayandırılması qaydaları və s. ilə əlaqədar məsələlər öz əksini tapıb.

Bu vəziyyətdən asılı olaraq mərkəzinin laboratoriyası öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, Azərbaycan Respublikasının qanunlarına, Respublika prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Nazirlər Kabinetinin qərarlarının, Ukrayna Gömrük məcəlləsinin "gömrük tarifi Haqqında" qanunun tətbiqini təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Komitəsinin sədri, müvafiq əmr, göstəriş və sərəncamlar haqqında Komitəsində, bu əsasnaməni, bu Qaydalara və dövlət və sahə standartlarının, texniki şərtlərin daxil olduğu, baş gömrük ekpertizasına araşdırmalar aparan gömrük laboratoriyaları, ekspert, elmi-tədqiqat fəaliyyətinin, elmi-metodiki rəhbərliyi həyata keçirilir, dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən müstəqil balansa, hesablaşma balansı olan, öz adı və öz səlahiyyətləri çərçivəsində Komitə rəhbərliyi altında, heç bir qanuna zidd olduğu bağlamaq müqvilələr bilmədən, bağlanmış müvafiq müqavilələr, iş və xidmətlərin Komitəsi rəhbərliyini məlumatlandıran Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin şirkəti baş ekspert tədqiqatlarının struktur bölmələri, və müəyyən olunmuş qaydada dəyirmi, möhür, ştamp və blank malik olan hüquqi şəxs.

Mərkəzi Laboratoriya aşağıdakı hüquqlara malikdir:

─ duran vəzifələri və funksiyaları azad iqtisadi və maliyyə fəaliyyəti;

─ cari və perspektiv məsələlər həll olunması üçün Dövlət gömrük komitəsinin müvafiq Departament, şöbə və ya bölmənin müvafiq tədbirlər;

─ ayrı-ayrı məmulatların, nəzarət prosesinin, istehsal müəssisələrinin, elmi-tədqiqat institutlarının, universitetlərin, müəssisələrin və təşkilatların, əməkdaşlıq və təcrübə mübadiləsi ilə ixtisaslı kadrlarla iştirakı ilə;

─ qüvvədə olan qanunvericiliyə uyğun olaraq bu təşkilatlara aid olan məsələlərlə bağlı vəsatətlər, ərizə və təklifləri;

─ zəruri olan əsas vəsaitlərin, avadanlıqların, avtomobillərin, pulsuz olaraq, balans, baxmaq üçün pulsuz istifadə üçün, həm də aradan qaldırılması üçün Komitəsinin qaldırmaq sual istifadəçi ilə;

─ səlahiyyətləri daxilində, Komitə rəhbərliyi altında razılışdırılmaqla iqtisadi və iclasçıların məhkəmədə iddiaçı və cavabdeh kimi danışmaq;

─ qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada basqın baxış və təşkilati iş;iştirak

Mərkəzi laboratoriya funksiyaları:

─ gömrük ekspertizası mərhələsində, cəlb malların və məmulatların * -Sı üçün cinsini, söz yazın kodu məlum olduğu kimi, üsulları müəyyən edilməsi üçün əsaslar ödənilməsi üçün gömrük rüsumlarının, vergilərin ədalətli hesablanması üçün şərait yaratmaq;

─ metodların təhlili xarici iqtisadi əlaqələr iqtisadiyyat və ticarət sahəsində saxtakarlıq və pozuntular aşkar;

─ malların gömrük dəyərinin müəyyən edilməsində iştirak etmək;

─ məhsulları, o cümlədən xammal emal sonra identifləşdirmək;

─ məhsul istehsal etmək üçün istifadə xammal, müəyyən edilməsi;

─ xammal və digər malları, emal məhsul çıxımı qaydaları təyin etmək;

─ mal, narkotik, güclü təsirə malik zəhərli və zəhərləyici maddələrin, bir qrupa mənsub olan, təyin etmək;

─ məhsulları, ekoloji və istismar təhlükəsizliyinin yüklemek üçün;

─ Malların azərbaycan Respublikasının və ya xarici ölkə xalqının bədii, tarixi, arxeoloji aksesuarlar, maddələr təyin edilməsi;

─ gömrük sənədlərinin və gömrük atributları yoxlanılması;

─ tabeliyində olan struktur bölmələrinə metodiki rəhbərliyi və praktiki yardım;

─ tələb etmək, digər idarə və qurumun əməkdaşları ilə sənaye müəssisələrinin mallar və əşyalar keyfiyyətinə nəzarət üzrə iştirak reydlərdə;

─ mallar və əşyalar verilir sertifikatı və mənşə və keyfiyyət ekspertizası aparılması, müvafiq olaraq, ehtimal istifadə yolu ilə müqayisə;

Gömrük komitəsinin─ müvafiq şöbələri və bölmələri ilə birlikdə təhlil olunacaq, məhsulları və maddələr, ümumi anlayışlar siyahısı;

─ metodoloji alətləri – milli standart, sahə standartı, texniki şərt üçün sahə üçün nəzərdə tutulan qruplar;

─ yerli gömrük orqanlarına Ekspress-analiz təşkilatın iş, səyahət laboratoriya yaradılması, əməli və praktiki yardım;

─ gömrük orqanları müvafiq sənədlər, materiallar;

─ texniki baxımdan mümkün deyil təhlili icrası və təcrübə müxtəlif elmi-tədqiqat institutlarının, ali məktəblərin və digər sahə laboratoriyalarının üçün təsdiq təşkili;

─ yeni metodları analiz üçün hazırlanması və elmi tədqiqatların aparılması;

─ digər dövlət nəzarət orqanları ilə bağlı fəaliyyəti;

─ zaman tələb olunur, yüksək dərəcəli mütəxəssislər əmək müqaviləsi;

Mərkəzi Laboratoriya heç bir aidiyyəti yoxdur funksiyaları həyata keçirilməsi aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirir:

─ analizə ehtiyac malları və əşyalar, bəlkə cəlb etmək üçün müəyyən hazırlıq işləri;

─ müddətləri və məsul şəxslər göstərilməklə, Mərkəzi laboratoriya işlərinin, proqram hazırlayır;

─ Mərkəzi laboratoriya əməkdaşları üçün fərdi iş planını təsdiq edir;

─ ekspertiza və sınaq cihazlar, avadanlıq, dizayn və kimya reaktivləri sifariş;

─ rüb ərzində istifadə edilmişdir dövlətdə döşmüş, sərf, malların, əşyaların, avadanlıq, inventar, kimya, reaktiv və s. "sil";

─ Mütərəqqi Ekspress-analiz üsulları tətbiq edir;

─ işçilər üçün əlverişli iş, istirahət və yaşayış şəraiti yaradır;

─ əmək intizamının təmin edilməsi, işçilərin maddi və mənəvi sistemində maraqlandırma inkişaf edir.

Mərkəzi laboratoriya kabineti rəisi, rəhbərlik direktorlar Şurası, idarə həyata tətbiq olunan hüquq əsasında. Laboratoriyada, Dövlət gömrük komitəsinin sədri, Sədrinin vəzifəyə təyin və azad edilir. Rəisi vəzifələrini icra cavab verir.

Laboratoriya rəhbəri, üzləşdiyi ən vacib problemlər aşağıdakılardır:

─ səlahiyyətləri daxilində müvafiq sərəncamlar, göstərişlər verir və rəsmiləşdirilir aktlar;

Mərkəzi Laboratoriya ─ bağlı etiraz və ərizə verməyə borcludur müvafiq tədbirlər görür;

laboratoriya ─ gündəlik fəaliyyəti, idarə edir;

─ vəzifələri, məsuliyyəti, struktur bölmələri arasında iş bölgüsü aparır;

─ Mərkəzi laboratoriyanın fəaliyyəti müqavilə üzrə uşot, hesabat, daxili əsasnamələrin, qayda və s. məsələlərini həll edir;

Bu vəziyyətdə Mərkəzi laboratoriyanın ləğv edilməsi qaydaları işlər də əksini tapmışdır.

Hal-hazırda, gömrük orqanlarının və tabeliyində olan qurumların üzləşdiyi ən vacib məsələlərdən biri Gömrük Məcəlləsinin tələblərinə uyğun olaraq alfatoksinli, toksinli, pestisidli, nitratlı, radionuklidli tərkibində ağır metal, duz saxlayır ki, ərzaq idxal-ixrac qarşısını almaq üçün, ilə Respublika ərazisində və təhlükəli yükləri, tranzit çalışan beynəlxalq normalara müvafiq şəkildə hörmət dayanır.

Qida məhsulları üzrə мiкробiологiческiм göstəricilərinə görə dörd qrupa nəzarət həyata keçirilir:

 Göstəriciləri sanitar – mezofil aerob və opsiyonel xəstəliklərin mikroorqanizmlər ədəd olan bağırsaq qrupu bakteriyalarının (koliformalar) sayı, enterokokilər;

 Şərti-patogen mikroorqanizmlərin (coli, qızılı стафiлококка, Протеə Növü bakteriyalar və s.).

 Məlum patogenlər (o cümlədən salmonellər);

 Korlama (və ya zədələnmiş) və mikroorqanizmləri (maya və kif göz ətrafında)

İstehsalı, qida məhsullarının əsas keyfiyyət göstəriciləri aşağıdakılardır:

─ əsas qida elemntlərini birləşməsi keyfiyyət göstəricilərini;

─ zülal, yağ, karbohidratlar, vitaminlər, makro-və mikroelementlər var;

─ kaloriliyi.

Bu rəqəmlər əlbəttə ki, markalşdırmada göstərilməlidir ki, istehlakçılar mal, keyfiyyətli, tam, dolğun şəkildə görmək bilər.

Qida məhsullarının gömrük ekspertizası üçün, əsasən, üç qrupa birləşdirirlər:

─ bitki mənşəli ekspertizası;

─ масложiровой məhsullarının ekspertizası;

─ heyvan mənşəli malların ekspertiza.

Bitki mənşəli məhsullar, Azərbaycan * ikinci (07-14 qrupu – "bitki məhsulları") və IV qruplar (17-22 – "yeyinti sənayesinin məhsulları; spirtli və spirtsiz içkilər, sirkə, tütün və tütün əvəzediciləri") təsvir edilmişdir.

Burada tərəvəz və meyvə, onları şirə, qəhvə, çay və ədviyyat, buğda (пщенiца, çovdar, arpa, yulaf, qarğıdalı, düyü, qarabaşaq və s.) və şəkərdən hazırlanmış qənnadı məmulatları, şəkər (o cümlədən ağ şəkər və süni bal), alkoqollu və alkoqolsuz içkilər, sirkə və s. var.

Масложiровые məhsulları, müxtəlif kimyəvi tərkibi, fiziki xassələri, bioloji qiymətləndirilməsi və dəyəri, təyin edilməsi olması ilə əlaqədar olaraq, gömrük ekspertizası aparılarkən eyniləşdirmə ekspertizanın aparılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Heyvan mənşəli, Azərbaycanın xarici iqtisadi fəaliyyətin Mal nomenklaturası birinci bölmə "canlı heyvanlar, heyvan mənşəli məhsullar" (02-04-qrup) və dördüncü kateqoriya "a" (16-cı qrup) daxil edilmişdir. Burada əlavə ət və ət məhsulları, balıq və xərçəngkimilər, molyuskalar və digər su onurğasızları; süd məhsulları, təbii bal və, nəhayət, başqa bir qrup olan heyvan mənşəli məhsullar tətbiq edirlər.

Qeyri-ərzaq mallarının gömrük ekspertizası daxildir aşağıdakı dörd bölmə birləşdirir:

─ kimyəvi məhsulları ekspertizası;

─ metalların ekspertizası;

─ zərgərlik məmulatlarının ekspertiza;

─ kağəz və toxuculuq ekspertizanın.

Məhsul Nomenklaturasında kimya və digər sənaye sahələrinin, istifadə və ya istehsalı olan xammal, məhsullar, müxtəlif əşyaları və s., V - VII bölmə (qrup 25-40) yönəlib.

Kimyəvi məhsullar ekspertizasında əsas (təxminən 50%) neft məhsullarının və polimerlər, hazır məhsulların ekspertizası.

Metallar, dəmir və ərintilərinin olması və ya olmaması, qara və əlvan metal, tərkibində nadirlik elementləri və səviyyəsinə uyğun olaraq tələbatın qiymətli və adi materialları kimi qruplaşdırırlar.

* Qara və əlvan metallar on beşinci bölmə "olmayan dəyərləri" adı altında toplanmışdır qiymətlilər isə bölməsində VI və XIV tapa bilərsiniz.

Daşlar spesifik xüsusiyyətləri, onlar üçün zərgərlik sənayesi, zərgərlik və dekorativ-bədii elementlərinin hazırlanması üçün istifadə edilə bilər ki, minerallardır. Onların estetik dəyər səbəb olan xassəllərin, onların arasında: daş şəffaflıq, parıltılğı, daş şüanı sındırma qabiliyyəti (birinci sındırma, pleoxroizm), eləcə də digər xassələri və onların birləşməsi.

* Kağız, karton və onlardan hazırlanan məmulatlar ci bölmənin (47 və 48 qrup), toxuculuq məhsulları, və əsas IX bölmə (50-60-cı qruplar) cəmlənmişdir.

Xarici ticarət şərtləri liberallaşdığı, mal, səhmlərin sayı və onların hərəkət gətirir maddələrlə mürəkkəbliyinin artırılması dövriyyəsi məhsul qarşısını alır olmadan qısa müddət ərzində tədqiqat aparmaq üçün gömrük ekspert və elmi-tədqiqat fəaliyyəti, təşkili məsələsini aktual problem çıxdı.

Bununla əlaqədar olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət gömrük komitəsi sistemində biliklərin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə aşağıdakı sxem əsasında biliklərin strukturunun yaradılması yerinə düşərdi .

Qurumların yaradılması məqsədilə daha optimal və səmərəli olardı ki, nəzərə alsaq ki, hal-hazırda bölgələr və gömrük ekspertiza, elmi-tədqiqat mərkəzləri, institutları prosesi başlamışdır. Laboratoriyada mənzil-qərargahında laboratoriya itaət edəcək, bu iş onun qarşısında laboratoriya, aylıq, rüblük və illik hesabatlar qəbul etmək öhdəliyi yerinə yetirmək.

^{Nəticə вə тəkliflər}

Azərbaycan Respublikasının prezidenti 11 fevral 2004-cü il tarixli 24 qərarı 2008-2013-xit ilarda "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı" dövlət proqramında nəzərdə tutulub tədbirlərдəн biri istehlak mallarının keyfiyyətinə nəzarətin gücləndirilməsi və bu məqsədlə müasir laboratoriya yaradılmasıdir.

İqtisadi inkişaf nazirliyi, istehlak xidmətləri məhsullarının ekspertizası mərkəzinin, keyfiyyətə nəzarət, texniki, kimyəvi, токсiкологiческiх və мiкробiологiческiх tədqiqatların aparılması arbitraj laboratoriya işləri. Laboratoriya testlər, müasir tələblərə uyğun aparılması üçün şəxsi həyatında, quru strelizator, mikrobioloji testlər üçün mikroskop, elektron tərəzi, kənd təsərüffatı və məhsulları, ağır metallar, zəhərli maddələr Юрьевна, üzvü maddələr, antibiotikləri, vitaminlər təyin etmək üçün voltampermetrik yüz-1 cihazlar, qida məhsullarının, pestisidlərin, zəhərli mikroqarışıqların Ci benzoy sorbin və turşuların təyini üçün qaz xromatoqraf cihaz müəyyən etmək üçün nitratların müasir Экотест-120 cihaz taxıl məhsulları azalır rəqəminin ölçmək üçün Respublikada və yalnız PÇR-3 cihaz quraşdırılmışdır. Belə laboratoriyaların, əhalinin yaradılması, ekoloji təmiz beynəlxalq gigiyena, sağlamlıq, görüşmək qida məhsulları istiqamətində xüsusi rol ölkədə rəqabətədavamlı və keyfiyyətli məhsul istehsalı da əhəmiyyətli olacaq.

Ali ekspert tədqiqatlarının yeni təlabatlara riayət edilməsi texniki vasitələrinin, eləcə də bu sahədə çox səlahiyyətli hazırlanmasında böyük tələbat hiss edilir. Amma bu, o demək deyil ki, irəliləyiş yoxdur, əksinə, müstəqillik əldə etdikdən sonra, bir çox xarici dövlətlərin yaranmasından sonra bu sahədə böyük dəyişikliklər baş vermişdir. İlk növbədə bu ali peşə təhsili daha çox diqqət yetirilməlidir ali təhsil müəssisələrində kadr hazırlığı, çox vaxt bir müştəri tələb uyğun olaraq gəlmirlər, texniki vəsait olmaması, demək olar ki, yoxdur dərsliklər və xüsusi ədəbiyyat, ana dilində deyil və s amillər.

Qeyd etmək lazımdır ki, cinayətkarlar bu gün daha çox yeni texniki vasitə və üsullardan istifadə olunmağa başlandı və bu sahədə, bəzən hüquq-mühafizə orqanları gecikirlər. Cinayətkarlar, yeni texnoloqiyalardan istifadə edərək, bilik üsulları haqqında yaradılması, ki, yaradır.

Bu gün respublikamızın sərhədləri açılmış bütün dövlətlər üçün bu qarşıdakı təhlükələri əvvəlcədən təxmin gömrük orqanlarının əsas vəzuifələrindən biri sayılmalıdır.

Dedi əsasən Azərbaycan gömrük ekspertizasının aparılması sisteminin normal fəaliyyətinin təşkili aşağıdakı növ işləri aparmaq lazımdır müəyyən edilə bilər:

─ bölgələrdə müasir gömrük laboratoriyalarının yaradılması;

─ beynəlxalq təcrübədə özünü sahəsində texnika və texnologiyaları, laboratoriyalar;

mütəxəssislər laboratoriyanın─, mütəmadi olaraq ixtisaslarının artırılması;

─ gömrük ekspertizası ilə bağlı metodiki vəaitlərin milli dildə nəşrlər və təşkilatlar;

─ mərkəzi və yerli gömrük orqanlarının fəaliyyətini daha operativ rəsmi Mərkəzi laboratoriyanın web ünvanı yaradılır;

─ gömrük ekspertizası ilə bağlı qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, habelə;

─ daha yüksək tələblər təhsil nəzəri biliklərin praktikada tətbiqi üçün şəraitin yaradılması və s.