Azяrbaycan respublиkasi tяhsиl nazиrlиyи

2.2. Müasir şəraitdə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında beynəlxalq təcrübədən istifadə olunması.

İnsanların həyatının, əsas istehlak malları və müxtəlif xidmətlərin artması, müasir dövrün ən böyük sosial çətinliklərindən biridir. Heç kimə sirr deyil ki, işçilərin əmək haqqı, təşkili, mənzil təminatı və istirahətinin səmərəli təşkili, sağlamlığının qorunması, mühafizəsi problemləri ilə birbaşa bağlıdır. Belə ki, bahalıq anlayışı, ilk növbədə, insan həyatının, onun həyat şəraiti üçün lazım olan tanınması kimi başa düşmək olar.

Ekoloji böhran, yalnız ayrı-ayrı ərazi-dövlət kadrlar məhdudlaşmayıb dünya zaman bir problem kimi, bahalıq, xüsusilə bahalaşması ərzaq məhsullarının diinya ölkələrin, biz deyə bilərik ki, ən olur. Bu, inkişaf etmiş ölkələrdə daha kəskin şəkildə yaranmışdır. İstehlak səbət daxil mühiim erzaq, qeyri-ərzaq mallarının və xidmətlərinin əhali artımı ona gətirib çıxarır ki, gəliri daha böyük hissəsi, ilk növbədə, bu, vacibdir, mal və xidmət haqqı xərcləsinlər. Amma əks halda, onların istehlakı-bu, sadəcə azaldılması lazımdır.

Bahalaşma əksər inkişaf etmiş ölkələrin uzun müddət təsiri altında olan ölkələrin oldu kütləvi. Məhz buna görə də bu ölkələrdə əhalinin orta yaşayış səviyyəsi inkişaf etmiş kapitalist ölkələrində çox aşağıdır. Belə ki, bu ölkələrdə orta ömür müddəti 30 manatdan 50 faiz daha az yemək, orta hesabla, kaloriliyi, və 30-40 faiz aşağıdır. Təşkilatı FAO BMT-nin BYİ, Bank, bütün dünyada son illərdə aclıq və bir çox yeməməkdən hər il 30-40 min adam ölür. Bu, İkinci Dünya Müharibəsi illərində hər il öldü ilə müqayisədə 4-5 dəfə çoxdur. Hal-hazırda bir çox yeməməyin müxtəlif formaları dünyada 40% əhali əziyyət çəkir, hər gün, orta hesabla, 40 min uşaq ölür acından. Ərzaq böhranı, xüsusilə də Afrikada daha kəskin. Son 10 il ərzində qida istehsalı, adambaşına 10 faizdən çox azalması və qiymətinin artması ərzaq və daha sürətli.

Dünya ərzaq probleminin bahalaşması ərzaq məhsullarının ümumi ekoloji problemlərin əlaqələnsə də, hər halda, ayrı-ayrı ölkələrin, iqtisadi, demoqrafik, sosial və siyasi amillər və inkişaf meyllərindən daha çox asılı. Yalnız şərait, ətraf mühitin pisləşməsi, dəqiq deyil, göstərilən amillər və meyllər mövcud vəziyyəti son anda, hər hansı bir ölkədə istehlak deməkdir qiymət artımı səbəb səbəbləri. Bu baxımdan, ölkədə vasitələrdən istifadə bahalaşmasının iqtisadi və sosial səbəblər tədqiqinə daha çox yer ayrılıb. Prosesi mürəkkəb və çoxşaxəli olduğunu, bir sıra iqtisadi göstəricilər, nəticələr birgə. Bahalığın əsas səbəbləri siyahısına qiymətləri malları təklifi ilə əhalinin bilən alınması tələbi arasında bir fərq qalığını malların manatın münasibətdə alıcılıq sabitlik, hakimiyyət və s. aid etmək olar. Çox güman ki, bu səbəblər üçün canlı deməkdir bahalaşmasında əks etdirir. Bahalıq - qiymətlərin güzgü. Qiymət artımına müxtəlif formalarda bahalığın kömək göstərən əhalinin mövcud tələbatın səviyyəsi ilə onların istehlakı artırır arasındakı fərq. Qiymətlərin səviyyəsi Mövcııd ilə bahalıq hansı əlaqələrə bağlıdır. Qiymət молчком qalxır, istehlak malları və bahalaşır.

Həllində, dünya problemləri, ərzaq təhlükəsizliyi, hələ ötən əsrin 70 yaş, FAO ilə əl qaldırıb və o vaxtdan bəri təşkilatın daimi Beynəlxalq Komitəsinin ərzaq təhlükəsizliyi yaradılıb. Bu, fəal iştirak, Komitə və dəstək, dünyanın əksər ölkələrində "Milli ərzaq təhlükəsizliyi proqramı" işiənib hazırlanmış və tətbiq.

Eyni zamanda, Prezident İlham 2007-2015-ci illərdə əhali üçün sağlam qidalanma Əliyevin təmin edən məqsədlərinə yeni proqramı, ərzaq təhlükəsizliyi, inkişafı haqqında Nazirlər Kabinetində belə bir qaydanın. Belə ki, payız 2008-ci ilin dövlət proqramının layihəsini bir neçə orqanlarının, təşkilat və başqa təsərrüfat subyektlərinin ondan ibarətdir ki, komissiya hazır olacaq. Əhali təmiz qida ehtiyacları üçün parlamentin aqrar islahatlar, daimi komissiyası "ekoloji təmiz məhsul" yetişdirilməsinin hüquqi bazanın genişləndirilməsi məqsədi ilə xüsusi qanun çərçivəsində həyata keçirilir Milli Məclisin payız sessiyasının qəbul etməyə hazırlaşır. Onu da qeyd edək ki, ərzaq təhlükəsizliyi proqramı, regionlarda fermerlərin fəaliyyəti yaxşılaşdırmaq üçün hər hektara dövlət büdcəsindən 40 nəfər. qrantlar təqdim olundu. Azn məbləğində və kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan torpaq sahibləri lazım olan yanacaq, gübrə və digər resursları təmin edə bilər. Nəticədə, kənd təsərrüfəatı bitki, torpaq sahəsinin ölçüsü 120 000 ha, ümumi çəkisi taxıl və 300 000 ton əldə edilmişdir. Bu, öz növbəsində, əhalinin çörək və digər un məmulatlarının olan təlabatını 80% ödəməyə imkan verəcək.

Ərzaq təhlükəsizliyi iqtisadi, həm də siyasi əhəmiyyəti nəzərə alaraq, mürəkkəb anlayış olub, ölkənin bütün sakinləri, fəal və sağlam dolanışıqları üçün zəruri miqdarda ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi deməkdir. Dünya təcrübəsində ərzaq risk xroniki və müvəqqəti ola bilər ki, nəticəyə, o aşkar edilib səviyyələrdə. Bu təhlükə o zaman başa düşdüm ki, qida deyil bilmədiyinə görə (pul, gəlir, çatışmazlıqlar) məhsullarının istehlakı fizioloji ehtiyaclarını razı deyil, ya da lazımi həcmdə istehlak ərzaq məhsulları olur. Ərzaq məhsullarının qiyməti vaxtaşın bu artım kənd təsərrüfatında, çatışmazlığı və ya gəlir səviyyosinin azaldılması nəticəsində ərzaq mallarının istifadə imkanları sabitlik pozulur. əslində, bu, yalnız müvəqqəti ərzaq təhlükə səbəb.

İqtisadi ədəbiyyatda xroniki və müvəqqəti ərzaq təhlükəsi ilə yanaşı, potensial qida təhlükə vəziyyət və təzahürləri qeyd edir və göstərir ki, hər bir dövlət yarana biləcək beynəlxalq iqtisadi böhranlar, kənd təsərrüfatı, bazarlar, vəziyyətin pisləşməsi, bazar və ticarət müharibəsi, hazır, əgər potensial təhlükə ərzaq kompleksinin və hətta ola bilər ki, xroniki. Belə ki, özümüzü təminetmə əmsalı çox aşağıdır, Aqro-qida məhsullarının ödəmək məqsədi ilə tələbatın xarici bazarların, həmçinin məhsul idxal, imtina etdiyi halda ölkə öz əhalinin zəruri ərzaq məhsulları ilə mümkün olmadığına görə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması problemi yaranır.

Ölkə iqtisadçılarının məlumatına görə, iqtisadi qloballaşma bir tərəfdən, beynəlxalq əmək bölgüsünün üstünlükləri, yararlanmaqla idxal məhsulları ölkə daxilində əhalinin ərzaq təminatı məsələsi mümkün yaradır, digər tərəfdən ölkəyə ərzaq ekspansiyası və aşağı keyfıyyətli qida məhsulları idxal olunan yerli istehsalçıların və istehlakçıların maraqlarını ziyan vurulması təhlükəsi yaranır. Bu təhlükə xüsusən aşağıdakılarda özü onu göstərir ki, genişləndirilməsi, ölkənin idxalının ilə əlaqədar aqrar-sənaye sahəsində istchsalçılarının daxili bazarda ekstrüzyon; kənd təsərrüfatında isə onunla bağh ərazisində, iş yerləri və gəlirlərinin, lüt onların; агропродовольственнаə BA-zarı əməkdaşları üçün qida əlyetərliliyinin nəfəs darlığı; ölkə keyfiyyətsiz məhsullar məhsullannın satış bazarma transformasiya. Bu, öz növbəsində, tənzimlənməsi idxal ərzaq-bu, zərurətdir.