Cemil Topuzlu Köşkü
Yavuz Çelenk, 1994
metrik olarak tam ortada değildir. Ortada eksen üzerinde geleneksel pozisyonunda büyük salon vardır ama çevresindeki konumları ve büyüklükleri farklı odalar aksiyal düzeni değiştirirler. Asimetrik plan, güneyde deniz cephesindeki "L" biçimli büyük veranda ile bir kez daha belirginleştirilir. İkinci kat planında veranda boyunca geri çekilen kitle, batı salonunun çıkması ile yeni bir hareket kazanır.
Aslında köşkün asimetrik görünümünü vurgulayan birincil öğe, girişteki anıtsal kemer ile belirli bir gerilim yaratarak var olan kuzey köşesindeki merdiven kulesidir. Kulenin kitle ve cepheye getirdiği asimetrik vurgu, pencerelerinin basamaklı biçimi ve çift saçaklı bitimi ile pekiştirilir.
Asimetrik düzenlemenin ikincil öğeleri ise, kuzeydoğu ve batı cephesindeki birinci kat salonlarının yarım altıgen biçimli çıkmalarıdır. Çıkmaların ve pencerelerin üstünde ampir saçaklar vardır. Özetlenen bu özellikler, asimetrik plan, hareketli kitle ve kule gibi geç Viktoryen tasarım öğeleriyle; kemerler veya çıkmalar gibi Doğu-Osmanlı biçimlerin bir bileşimim tanımlamaktadır.
Bezemede ise Vallaury, hem klasik hem de yer yer art nouveau repertuvara başvurmaktadır. Köşkün son katının cephe bezemesindeki meandr dizisi veya çıkmalarla saçak altlarındaki yumurta vb gibi klasik motiflerin yanında büyük anıtsal kemerin ahşap oyma art nouveau bezemesi ve diğerleri belirtilebilir.
Bibi. Cemil Topuzlu, İstibdat-Meşrutiyet-Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım, İÜ, İst., 1982, s. 87.
AFİFE BATUR
Dostları ilə paylaş: |
