BiRİNCİ BÖLÜM 2008 yili programinin makroekonomik amaç ve poliTİkalari

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU MALİYESİNDE GELİŞMELER VE HEDEFLER

I. GENEL DEVLET

1. Mevcut Durum

Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, mahalli idareler, fonlar, sosyal güvenlik kuruluşları, döner sermayeler, işsizlik sigortası fonu ve KİT’ler kamu kesimini oluşturmaktadır. Kamu kesimi kapsamından KİT’ler çıkartıldığında ise genel devlet tanımına ulaşılabilmektedir.

Genel devlet harcama ve gelirleri, tanımı gereği, genel devlet kapsamındaki birimlerin harcama ve gelirlerinin toplamından oluşmaktadır. Ancak, bu birimlerin harcama ve gelirlerinin hesaplanması sırasında dikkat edilmesi gereken husus, genel devlet kapsamı içindeki birimler arasındaki transfer işlemlerinde, söz konusu transfer tutarlarının, transferi yapan kuruluşta harcama olarak; transfer yapılan kuruluşta da gelir olarak gösterilmemesidir. Böylece, bir kamu geliri, geliri ilk olarak elde eden birimin hesabında gelir; nihai olarak harcayan birimin hesabında da gider olarak yazılmaktadır. Yapılan bu işlem sonucunda kuruluşlar itibarıyla denge rakamları (açık veya fazla) değişmekte, ancak toplam genel devlet dengesi değişmemektedir. Ayrıca, DPT tanımlı kamu kesimi genel dengesi hesaplanırken yapılan bazı gelir ve harcama kalemlerindeki netleştirmeler, genel devlet dengesi oluşturulurken yapılmamaktadır.

Mali disipline hassasiyetle riayet edilmesinin yanı sıra, bir önceki seneye göre faiz ödemelerinde yaşanan düşüşün de etkisiyle, genel devlet dengesinde 2005 yılında ilk defa fazla verilmiş ve 2006 yılında yüksek özelleştirme gelirleri ve bir defalık gelirlerin etkisiyle fazla verilmeye devam edilmiştir. Bir önceki yıla göre GSYİH’ya oran olarak, faiz harcamalarında 0,4 puanlık, faiz dışı harcamalarda 0,2 puanlık, özelleştirme gelirlerinde 0,3 puanlık ve özelleştirme dışı gelirlerde 2,2 puanlık azalışlar beklenen 2007 yılında ise, genel devlet dengesinin denk olması, faiz giderleri ve özelleştirme gelirleri hariç genel devlet fazlasının 2006 yılı seviyesine göre 2,0 puan azalışla yüzde 6,0’a düşmesi beklenmektedir.

2. 2008 Yılı Hedefleri

2008 yılında genel devlet vergi gelirlerinin bir önceki seneye göre GSYİH’ya oran olarak 0,5 puan artacağı öngörülmektedir. Bu artışta, dahilde alınan katma değer vergisinde (KDV) öngörülen 0,1 puanlık azalışa karşın, özel tüketim vergisindeki (ÖTV) 0,3 puanlık, ithalde alınan KDV’deki 0,2 puanlık ve banka ve sigorta muameleleri vergisindeki 0,1 puanlık artışlar etkili olmaktadır. Aynı şekilde, sosyal fonlarda da 0,1 puanlık bir artış beklenmektedir. Öte yandan, merkezi yönetim bütçesi ve mahalli idarelerin vergi dışı normal gelirlerinde beklenen 0,3 puanlık, merkezi yönetim bütçesi faiz gelirlerinin de etkisiyle faktör gelirlerinde beklenen 0,6 puanlık ve özelleştirme gelirlerinde beklenen 0,2 puanlık azalışlar sonucu, 2008 yılı genel devlet toplam gelirlerinde bir önceki yıla göre GSYİH’ya oran olarak 0,5 puanlık bir düşüş öngörülmektedir.
TABLO: III. - Genel Devlet Toplam Gelir ve Harcamaları

	(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)					(GSYİH'ya Oranlar, Yüzde)
	2004	2005	2006 (1)	2007 (2)	2008 (3)	2004	2005	2006 (1)	2007 (2)	2008 (3)
Vergiler	101 405	120 935	140 275	154 054	174 376	23,6	24,8	24,3	23,8	24,3
-Vasıtasız	31 424	36 283	40 092	46 890	52 025	7,3	7,4	7,0	7,2	7,3
-Vasıtalı	67 322	80 972	95 441	101 790	116 450	15,6	16,6	16,6	15,7	16,2
-Servet	2 659	3 680	4 742	5 374	5 901	0,6	0,8	0,8	0,8	0,8
Vergi Dışı Normal Gelirler	13 145	16 388	21 550	18 862	18 613	3,1	3,4	3,7	2,9	2,6
Faktör Gelirleri	29 709	38 815	48 167	49 850	50 787	6,9	8,0	8,4	7,7	7,1
Sosyal Fonlar	30 120	33 607	44 399	48 287	54 592	7,0	6,9	7,7	7,5	7,6
TOPLAM	174 379	209 745	254 391	271 053	298 367	40,5	43,1	44,1	41,9	41,6
-Özelleştirme Gelirleri	1 691	3 984	11 958	11 581	11 798	0,4	0,8	2,1	1,8	1,6
TOPLAM GELİR	176 070	213 729	266 349	282 634	310 165	40,9	43,9	46,2	43,7	43,2
Cari Harcamalar	76 034	85 217	109 276	125 305	136 317	17,7	17,5	19,0	19,4	19,0
Yatırım Harcamaları	13 558	18 761	24 597	26 772	26 617	3,1	3,9	4,3	4,1	3,7
-Sabit Sermaye	13 430	18 645	24 398	26 681	26 524	3,1	3,8	4,2	4,1	3,7
-Stok Değişmesi	128	116	198	90	93	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Transfer Harcamaları	109 295	108 530	121 252	130 289	147 438	25,4	22,3	21,0	20,1	20,6
-Cari Transferler	106 053	105 868	112 097	126 134	141 712	24,6	21,7	19,5	19,5	19,8
-Sermaye Transferleri	3 242	2 662	9 154	4 155	5 726	0,8	0,5	1,6	0,6	0,8
Stok Değişim Fonu	0	0	0	0	0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
FAİZ DIŞI HARCAMALAR	141 012	165 925	208 260	232 460	253 641	32,8	34,1	36,1	35,9	35,4
TOPLAM HARCAMA	198 888	212 509	255 125	282 366	310 371	46,2	43,6	44,3	43,6	43,3
BORÇLANMA GEREĞİ	22 818	-1 221	-11 224	-269	206	5,3	-0,3	-1,9	0,0	0,0
FAİZ DIŞI BORÇLANMA GEREĞİ	-35 058	-47 805	-58 089	-50 175	-56 524	-8,1	-9,8	-10,1	-7,7	-7,9
FAİZ GİD. VE ÖZEL. GEL. HARİÇ BORÇ. GER.	-33 367	-43 821	-46 131	-38 594	-44 726	-7,8	-9,0	-8,0	-6,0	-6,2