BiRİNCİ BÖLÜM 2008 yili programinin makroekonomik amaç ve poliTİkalari
Yüklə 5,27 Mb.
|
II. KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ1. Mevcut DurumÖzelleştirme kapsamında izlenen kuruluşlar dahil KİT’lerin finansman fazlasının GSYİH’ya oranının 2006 yılındaki yüzde 0,65 seviyesinden, 2007 yılında yüzde sıfır seviyesine gerileyeceği tahmin edilmektedir. Bu gelişmenin ana nedenleri, elektrikte gerekli fiyat ayarlamalarının yapılmaması ve 2007 yılında özelleştirme kapsamındaki kuruluşlara Özelleştirme Fonundan yapılan transferlerin 2006 yılına göre çok daha düşük olmasıdır. KİT’lerde hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma süreçlerinde esnekliği sağlamaya, KİT’ler üzerindeki müdahaleyi azaltmaya ve KİT’lerde performansa dayalı yönetim anlayışını yerleştirmeye yönelik başlatılan çalışmalar devam etmektedir. KİT’lerde 2006 yılı içinde 6 aydan fazla istihdam edilen toplam 22 bin adet geçici işçi 5620 sayılı Kanunla 2007 yılında daimi işçi kadrolarına alınmıştır. Personel alımında 2002 yılından itibaren uygulanan yüzde 10 kısıtının yanı sıra düşük ücret nedeniyle çalışanların özel sektör firmalarına geçmeleri KİT’lerin tecrübeli ve nitelikli personel ihtiyacını artırmıştır. Söz konusu sıkıntının hafifletilmesi amacıyla 2007 yılı içerisinde KİT’lerde çalışan sözleşmeli ve kapsam dışı personel ücretlerine enflasyonun üzerinde artış yapılarak ücret tavanları yükseltilmiştir. Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (TEDAŞ) bazı abone grupları ve bölgeler düzeyindeki tahsilat oranlarının artırılması, genel aydınlatma bedellerinin tahsil edilmesi ve maliyet artışlarının fiyatlara yansıtılması ihtiyacı devam etmektedir. Ayrıca, yeni abonelerle birlikte, TEDAŞ’ın satış fiyatının üretim maliyetlerine göre düşük kalması sonucunda bazı otoprodüktörler ve serbest tüketicilerin TEDAŞ’tan alım yapmaya başlaması, TEDAŞ’ın program öngörülerinin 18 milyar kwh üzerinde bir talep artışına yol açmıştır. Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.’den (TETAŞ) karşılanamayan söz konusu talep artışının Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezinden (PMUM) yapılan spot alımlarla karşılanması TEDAŞ’ın zararını büyüten diğer bir etken olmuştur. TEDAŞ’taki bu gelişmeler, başta Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) olmak üzere diğer enerji KİT’lerinin nakit akışında aksamaya ve bu kuruluşların vergisel ve işletme faaliyetlerine yönelik yükümlülüklerini yerine getirmelerinde zorluklara neden olmaktadır. BOTAŞ’ın EGO’dan olan 236 milyon YTL tutarındaki alacak faizleri 5669 sayılı Kanunla silinmiştir. TEDAŞ’a 2007 yılında yatırım harcamalarını karşılamak amacıyla Özelleştirme Fonundan 293 milyon YTL transfer yapılması beklenmektedir. Elektrikte arz güvenliğine katkıda bulunmak amacıyla, kısa vadede mevcut fiyatların rasyonelleştirilmesinin yanı sıra maliyetlerdeki değişimlerin fiyatlara yansıtılmasını düzenleyen mevcut mekanizmanın işletilmesi önem taşımaktadır. EÜAŞ’ın bağlı ortaklığı olan Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) 2007/12106 sayılı BKK ile iktisadi devlet teşekkülü olarak yapılandırılmıştır. BOTAŞ’ın mevcut doğal gaz alım sözleşmelerinin yıllık 4 milyar sm3’lük kısmının özel sektöre devrine ilişkin 2005 yılında yapılan ihale sonuçlandırılmış ve ilgili şirketlerle sözleşme imzalama aşamasına gelinmiştir. Kuraklık nedeniyle EÜAŞ’ın, üretim kompozisyonunda termik santrallara ağırlık vermesi doğal gaz tüketimini artırmış, bu durum kuruluşun üretim maliyetlerine olumsuz yansımıştır. 2008 yılında da üretim kompozisyonunun bu şekilde devam etmesi beklenmektedir. EÜAŞ ve TETAŞ’ın PMUM’a yaptığı satışlardan elde ettiği karlar yılın ikinci yarısında yapılan fiyat indirimiyle TEDAŞ’a aktarılmıştır. Petrol sektöründe entegre yapının yeniden tesis edilmesi amacıyla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına (TPAO) bağlı Turkish Petroleum International Company (TPIC) tarafından akaryakıt dağıtımı için TP Petrol Dağıtım A.Ş. (TPPD) adında bir şirket kurulmuştur. TCDD limanlarının özelleştirilmesi sonrasında da personel maliyetlerinin kuruluşun üzerinde kalmaya devam etmesi kuruluşun finansman ihtiyacını artırmıştır. Telekomünikasyon hizmetlerinin bünyesinden ayrılması sonrasında finansman sıkıntısı yaşayan PTT, son dönemde gerçekleştirdiği yeniden yapılanma faaliyetlerinin yanı sıra hayata geçirdiği PTT Bank hizmetleri sayesinde Hazine’ye temettü öder duruma gelmiştir. Satış/devir işlemi tamamlanan özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 2006 yılında 8,29 milyar ABD doları düzeyindeyken 2007 yılı Ekim ayı itibarıyla 7,31 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. İhalesi tamamlanıp satış/devir onayı veya sözleşme aşamasında bulunan özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı ise 6,26 milyar ABD dolarıdır. Ocak-Ekim 2007 döneminde satış devir işlemi tamamlanan özelleştirme uygulamaları; DHMİ’ye ait Antalya Havalimanının 17,5 yıllığına kiralanması, HALKBANK’ın yüzde 24,98 hissenin halka arzı, TCDD Mersin Limanının 36 yıllığına işletme hakkının verilmesi, I. ve II. Bölge Araç Muayene İstasyonlarının işletme haklarının devredilmesi, Karayolları Genel Müdürlüğü Beşiktaş Taşınmazı ile çeşitli taşınmaz ve tesislerin satışından oluşmaktadır. Aynı dönemde ihalesi ve pazarlık görüşmeleri tamamlanan Petrokimya Holding A.Ş. (PETKİM), TCDD İzmir ve Derince Limanları, Sümer Holding A.Ş.’ye ait taşınmazlar ve Emekli Sandığına ait Çelik Palas Oteline ilişkin özelleştirme uygulamaları ile Savunma Sanayi Müsteşarlığına ait Sabiha Gökçen Havalimanının 20 yıllığına kiralanması işlemlerinin satış/devir onayı ve sözleşme aşamalarının en kısa sürede tamamlanması beklenmektedir. TEDAŞ’ın 2007 yılında öncelikli olarak 3 dağıtım bölgesi için öngörülen elektrik dağıtım özelleştirme ihaleleri, gerekli altyapı yatırımlarının tamamlanabilmesi amacıyla ileri bir tarihe ertelenmiştir. PETKİM’in yüzde 51 hissesinin blok satış ihalesi yapılmıştır. İhale komisyonu ihalede 2,04 milyar ABD dolarıyla ikinci en yüksek teklifi veren, Socar-Turcas-Injaz Ortak Girişim Grubunun teklifini Rekabet Kurulunun onayına sunmak üzere karar almıştır. TEKEL’e ait sigara fabrikaları, Çamaltı ve Ayvalık tuzlaları ile atıl taşınmazlar ve işletme birimlerinin özelleştirilmesine ilişkin çalışmalar devam etmekte olup, ihale hazırlıkları tamamlananların ihale ilanları yayımlanmaktadır. Türk Telekom A.Ş.’nin kamu mülkiyetinde bulunan yüzde 45 hissesinin bir bölümünün halka arz edilmesine yönelik hazırlık çalışmalarına başlanmıştır. Halen özelleştirme kapsamında olan Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin kamu hisseleri özelleştirme programına alınmış olup, özelleştirme işlemlerinin 2 yıl içinde; özelleştirme kapsam ve programına alınan Sümer Halının da 1 yıl içinde özelleştirme işlemlerinin tamamlanması programlanmaktadır. Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım, bakım, onarım ve işletimini üstlendiği hizmet üretim birimleri olan otoyollar, köprüler ve bunlar üzerinde yer alan tesislerden, Edirne-İstanbul-Ankara, Pozantı-Tarsus-Mersin, Tarsus-Adana-Gaziantep, Toprakkale-İskenderun, Gaziantep-Şanlıurfa, İzmir-Çeşme, İzmir-Aydın Otoyolları, İzmir ve Ankara Çevre Otoyolunun bağlantı yolları ile Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinin bağlantı yolları özelleştirme programına alınmıştır. Tarımsal ürün fiyatları 2005 yılında ortalama yüzde 2,6, 2006 yılında da ortalama yüzde 7,6 oranında azalmıştır. 2006 yılında başlangıç alım fiyatları ekmeklik buğdayda yüzde 7,1 oranında ve çayda yüzde 10,7 oranında artarken şeker pancarında yüzde 15 oranında azalmıştır. 2007/12339 sayılı BKK ile, kuraklık nedeniyle zarar gören Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı bazı çiftçilerin zararlarının telafi edilebilmesi için kuraklık desteği verilmesine ve söz konusu çiftçilerin T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan tarımsal kredi borçlarının (düşük faizli krediler dahil) ertelenmesine karar verilmiştir. Buna göre, 2007 yılı ilkbahar dönemindeki kuraklık nedeniyle, söz konusu Kararın ekli listesindeki illerde Karar kapsamındaki ürünlerinin yüzde 25 ve üzerinde zarar gördüğü il/ilçe hasar tespit komisyonlarınca belirlenen ÇKS’ye kayıtlı çiftçilere (kamu tüzel kişileri hariç), sertifikalı tohumluk ihtiyacının karşılanması amacıyla, kaybettikleri ürün miktarına karşılık gelen alan için buğdayda 15 YTL/dekar, arpa ve korunga için 12 YTL/dekar, fiğ için 20 YTL/dekar tutarında kuraklık desteği ödenmesine karar verilmiştir. Buna göre kuraklık nedeniyle zarar gören çiftçilere tarımsal destekleme bütçesinden 300 milyon YTL kuraklık desteği yapılacaktır. TBMM KİT Komisyonunda Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (TİGEM) geçmişte kiraya verilen işletmelerinde, ülke ekonomisi, istihdam, üretim ve yatırım açısından istenen sonuçların elde edilip, edilmediğinin görülmesine ve bu konuda ortaya çıkabilecek muhtemel hukuki sorunların çözüme kavuşturulmasında bir bilgi birikimi ve tecrübe oluşana kadar, kuruluşun yeni kiralama işlemi yapmaması hususunda bir tavsiye kararı alınmıştır. 2007/11854 sayılı BKK ile Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO), fındık alımı ile fındık üretim bölgelerindeki depolama ihtiyacını gidermeye yönelik olarak lisanslı depoculuk faaliyetine uygun depolar yapmak ve/veya yaptırmakla görevlendirilmiştir. TABLO: III. - 233 Sayılı KHK'ya Tabi İşletmeci KİT Finansman Dengesi
Yüklə 5,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||