C. M. Keyns və onun davamçılarının adı ilə bağlı olub, iqtisadi nəzəriyyədə "inqilabi dəyişikliklər" P. Samuel­

Birincisi, banklar ölkədə yaranmış sərbəst pul vəsaitlərini toplayır və həmin kapitalın istehsal-xidmət dairəsinin müxtəlif sahələrinə yönəldilməsi işində vasi­tə­çilik edir, yaxud bilavasitə bu fəaliyyətlə məşğul olur­lar; ikincisi, banklar bütövlükdə ölkənin maliyyə re­surs­­larının, pul tədavülünün, dövriyyəsinin tənzim­lənib həyata keçiril­mə­sini nizamlayırlar; üçüncüsü, banklar müxtəlif təsərrü­fat subyektləri (iştirakçıları) arasında vasitəçi rolunu yeri­nə yetirərək, borc verən­lər­lə borc alanları etibarlı sürətdə bir-biri ilə əlaqələn­dirirlər; dör­düncüsü, banklar nəzarət vəzifəsini həyata keçirərək, kredit (borc) kimi götürülmüş pul vəsaitinin dəqiq və öz təyinatına görə düzgün yönəl­dilib sərf olunmasını izlə­yir, başqa sözlə "inanıram, lakin yoxla­yıram" prinsipi əsasında fəaliyyət göstərirlər.
Bankların aktiv və passiv əməliyyatlar istiqa­mə­tində yerinə yetirdiyi vəzifələrin kompleksli şəkildə reallaşdırıl­ması, canlı orqanizmi xatırladan dəyişkən iqtisadi inkişafın irəli sürdüyü yeni tələblərə uyğun öz işini təkmilləşdirməsi prosesi, bütövlükdə qloballaşan dünyanın xüsusilə də bazar münasibətləri iqtisadi siste­minin formalaşdığı dövlətlərin, o cümlədən də Azər­bay­can Respublikasının çoxsahəli təsərrü­fat həyatının di­namik yüksəlişini təmin edən mühüm amil­lərdən biri­dir.


9.4.Bank sistemi: Mərkəzi Bank və kommersiya bankları


Hər hansı bir ölkənin bank sistemi və onun şə­bə­kəsinin fəaliyyəti ümumi iqtisadi quruluşun tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Bu mənada bank­ların təşkili, fəaliyyətləri, nisbi müstəqilliyi, apardıqları aktiv-passiv əməliyyatların həcmi, etibarlılıq-nüfuz sə­viy­yəsi ölkənin istehsal-xidmət dairəsi sahələrinin inki­şaf səviyyəsindən asılıdır.
Eyni zamanda ölkənin bazar münasibətləri iqti­sa­di sisteminin tələb-təklif, qiymət, rəqabət, şəxsi tə­şəb­büskar­lıq və səmərəli işgüzarlıq prinsipləri təmə­lində normal inkişafının təmin edilməsində, bankların çevik fəaliyyəti zəruridir.
İqtisadi nəzəriyyədə bank sistemi dedikdə, ölkə­dəki bankların, kredit təşkilatlarının və digər bu sahə ilə bağlı qurumların fəaliyyəti, onların qarşılıqlı əlaqələri, ha­belə bütövlükdə münasibətləri kompleksli başa duşu­lür. Bank sistemi, pul vəsaitlərinin mərkəz­ləş­diril­miş su­rət­də toplanmasını və borc kapitalına çevri­lərək, sə­mə­rəli yer­ləş­dirilməsi prosesini tənzimləyir.