Ç meba ında ayaktakımından bir İsrtaııbul Delikanlısı
Yüklə 5,85 Mb.
|
| Ziraat Fakültesini bitirdi (1946); meslek hayatına
atıldıkdan sonra hâlen müdürlüğünü yapmakda olduğu Fümigatuvarın aynı zamanda kurucusu_ ol du. ;i "..' . Ziraat Mühendisleri .Odası ve Türk Yüksek Ziraat Mühendisleri Birliğinin üyesidir. Evli (zevcesi Güzin Hanım) ve kız evlâd babasıdır (Lâle, doğumu 1956, Hülya, doğumu 1960). 1953 ile 1960 arasında Amerika, İngiltere, İsviçre, Almanya, İran ve Lübnan'a gitmişdir; Cen-to talî komitelerinde çalışmışdır; «Marmara Bölgesinde zeytin güvesi» tezi ile 1959 da Ankara Ü-niversitesinde doktora diploması almışdır; 1956 -1957 de İstanbul Radyosunda Ziraat Saati konuşmalarını yapmışdır. İngilizce bilir, el işlerine meraklıdır, deniz sporlarını sever. Bibi. : Kim Kimdir Ansiklopedisi. CAKILYAN (Dikran) — 1880 ile 1890 arasında güzelliği ile meşhur kuyumcu çırağı bir ermeni civanı; Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzi tarafından bir manzume ile övülmüş olub bu manzumeden öğrenilen tek şey bu dilber gencin Langa semtinden çıkmış olmasıdır; Râzinin manzumesi sudur: Bir mahbûbi zîbâ eyliyem beyan Çakırpençe sahi hfiban Çakılyan Güzeller içinde Hürmüz incisi Ermen civanların o birincisi Çeşmânı kabûdu pîrûze anın Teni pâki fildişi o civanın Ke'si zümrüd içre taze gönce gül Zerdeste püsküldür âşifte kâkül Gaayetle bıçkın levendâne kesim Sînei üryanı âyînel şîm Fistanı o şuhun dâne mercandır Tîri müjgânımn kasdi hep candır Altun top mu disem yâhud ki billftr Şûhln topuğuna münâsib olur Hâke düşmüş dirsin sttnbül kocam Kaçan pâ bürehne görsen ol cam Dayı reviş ile ol şûhi şehbâz Dîdei uşsâka şebçırağl nâz Ol sahi hfiban ol nevcivan dalfes Gülgûn ruhlerine resk ider canfes Lebleri yakuttur incidir dişi Sîm U zer iledir ol yârin işi Hürriyetim imiş âfeti devran Semti sânı ile Langah Dikran Manzumenin son beytinde «Dürriyetim» tâbirini, Dikran Çakılyanın ermeni yetimhanesinden yetişmiş olduğu yolunda tefsir edebiliriz. Vâsıf HİÇ ÇAKIR — Batı türkçesinde sıfat, ala ile mavi çizgili renk; bir çeşid göz rengi (Türk lügati); bilhassa göz rengi olarak kullanılır. Çakır renginde garib bir vahşet vardır ki güzel bir yüze, sahibi cilveyle bakmasını bilirse, esrarengiz bir albeni Verir, fakat karşısındakini korkutur; çakır gözlü dilberlerde âşıklarına karşı sadâkat ve vefa yokdur denilir; avam pesendi renkdir; çakır gözler şiir dilimizde kara, ela ve kestane renkli gözler gibi medhedilmemişdir, Gördüm çakır gözlü bîr dağlı âfet Eşkiyâ zeyninde kılık kıyafet . Galatah Hüseyin Ela, kara ve kestane gibi göz renkleri sahihlerine lakab olarak kullanılmaz iken «çakır» avam tabakası arasında hemen istisnasız sühiblerine lakab olur; meselâ «Kestane Süleyman», «Ela Süleyman» denmez, «Kara Süleyman» denilince de bu karalık gözden gelmez, cild, deri esmerliğinden gelir; tekrar edelim, avam arasında ne kadar çakır gözlü Süleyman varsa hepsi «Çakır Süleyman»- olur: Üç çiftede hamlaciyken bir zaman Şu bizim Lazoğlu Çakır Süleyman Geçermis yahnin altından bir gün Levendâne çalım ol kaşı keman Yalın ayak sine açık dal fesle Ak bezden bir pîrehenle bir tuman Görür görmez hanım kafes ardından Dir ki: — Yandım sol civana ben aman Dadı kalfa durma koş git ara bul Zira hâlim oldu benim pek yaman Kaçırır mı kopuk devlet kuşunu Çöp çatan peşine takılır heman Nigân nazenin ol daltabanı Ol gece yalıda eylemiş mihınan Oğlan demiş: — Ben harama el sürmem Tövbekar ol eyle ahd ile peyman Seni helâlinden çekeni aguuşe Rencide olmasın din ile îman Şu bizim Lazoğlu Çakır Süleyman ÇAKIR, ÇAKIRCI, ÇAKIRCIBAŞI, ÇAKIR SALAN •— Batı türkçesinde doğan denilen ve eski avculukda kullanılan kuşun bir nev'î; çakırcı, avda doğan elinde, kolunda götüren adam;
ISÎANSUL
ANSİKLOPEDİSİ 3611 — ÇAKIRAĞA 'MAHALLESİ çakırcıbaşı, Osmanlı sarayındaki av maiyeti arasında çakırcıların zabitlerinin unvanı (Türk Lügati). Osmanlı sarayında çakırcılar pâdişâhların av maiyetinin diğer kısmını teşkilden şahinciler ile beraber sarayın «Bîrun» denilen dış halkından idi (B.: .Topkapusu Sarayı). Her iki takım, çakırcılar ve şahinciler sarayın en büyük zabiti Silâhdar Ağanın emrinde idi (B.: Silâhdar Ağa), ve zabitleri o-lan Çakırcıbaşı ile Şâhincibaşıya «Şikâr Ağalan» denilirdi. Devir devir bu av maiyetinin efradı 600 -1000 kişi arasında olmuşdur. Bunlar dış koğuşlarda barmdırılırdı. Sarayda Silâhdar Ağa ile yine büyük zabitlerden Çuhadar Ağanın ve Rikâbdar Ağanın (B.: Çuhadar Ağa, Rikâbdar Ağa) yedişer kişilik birer av maiyeti vardı, onlara da «Çakır salanlar» denilirdi. Çakırcılar ve Çakırcıbaşı dış halkından iken Çakırsalanlar Enderun Ağalarının avculukda hevesi ve istidadı olanlarından seçilirler ve bu üç büyük zabitin dâirelerinde, Enderunda bulunurlar idi. (B.: Enderun ve Bîrun); Baş Çakırsalan, İkinci Çakırsalan, 3-7 inci Çakırsalan diye kendi a-ralarında bir kidem sırası vardı. M. Zeki Pakalın «Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri» adındaki büyük eserinde «Çakırcı» maddesinde bu av maiyetini Yeniçeri Asker Oca-.ğı teşkilâtı arasında gösteriyor; hatâdır. Yeniçeri Ocağı teşkilâtında bâzı kıt'alar pâdişâhın av maiyeti içindedir, fakat Çakırcılar Ocağa bağlı değildir; garib nokta M. Z. Pakalın ayni eserde «çakırcıbaşı» maddesinde şikâr ağalarını saray halkı arasında gösterirken, kumandanı saray halkından olan çakırcıların Yeniçeri Ocağı teşkilâtı içinde bulunamıyacağını da maalesef fark edememişlerdir. Nitekim Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı «Kapukulu Ocakları» adındaki eserinin Yeniçerilere tahsis ettiği azametli ve gereği gibi mufassal eserinde çakırcıları ocak teşkilâtı içine almaz, öylesine ki «çakırcı» ismi kitabın alfabetik indeksinde de bulunmadığına göre bu saray avcu teşkilâtını Yeniçeri Ocağı tarihçesinde her hangi bir nevî ile dahi zikretmemişdir (B.: Yeniçeri). ÇAKIR, ÇAKIRKEYF— Batı türkcesinde şarab; şarab içerek sarhoş olmuş anlamına da «çakır keyfi» denilir; fakat şarab karşılığı bu çok güzel ve ahenkli «çakır» adı halk ve bilgin ağzında maalesef kullanılmamış, ancak lügat kitablarında kalıp yaşamışdır; «çakır keyfi» tâbiri de «çakır keyf» şeklinde bozulmuş, ve «az sarhoş» anla- mında kullanılmış, bugün de kullanıla gelmektedir. Tâbir şiir dilimize de girmişdir: Süzüldükçe çakır kcy? çeşml şehbâzın Hammâtne beççe gibi dil sakır sakır ditrer Nedim * Zannım ol zâlim nigâh hışm ile bakmış yine Sînei uşşâka yer yer dağlar yakmış yine Çeşmi çakır keyf nahveti gamzesi serhoşi nâz Gaalibâ Vâsıf o şflhi mehlikaa çakmış yine Enderunlu Vâsıf * Zahın açmak içtin sînei uşşâkına şad heyf Çekmiş yine çeşmâm siyeh mestin lld seyf Şehbâz nigâhın gibi sen dâhi çakır keyf Göksûya gel ey çeşmi kebfid âlemi âb et Enderunlu Vâsıf * Baldın çıplağın o gül goncesi Gömleği içinde fulya bağçesi -•• Kanarya ispinoz bülbüldür sesi Hele şehbaz çakır keyf olsun da gör Galataü Hüseyin * Top ipek püskülü savrulmuş fesde Saç değil sümbüller olmuş bir deste Dîvânesi oldum emre aleste Çakır keyf olsa da ayağın öpsem Galatah Hüseyin & Çakır keyf bir gelir topuk vurarak Kamerçin kundura gümüş nalçalı Galatah Hüseyin ÇAKIR (Ayşe) — İstanbulun halk edebiyatına geçmiş kavgacı mahalle karısı tipini bütün kudreti ile yaşatmış Küçük Mustafa Paşalı bir kadın; 1946 yılı martında komşu kadınlarla yapdığı büyük bir çeşmebaşı kavgasında kalbi durarak öl-müşdür. Bibi. : Gazeteler. ÇAKIR (Hasan Hüsnü) — İdareci, siyaset adamı; 1893 de Hopada doğdu; memleketinin eşrafında Cakırzâde Hacı Mustafa Efendinin oğludur. Trabzon idadisinde okudu, 1913 de mektebi mülkiyeden mezun oldu; 1919 ile 1935 arasında Tirebolu, Giresun, Yusufeli, Bay-burd Kaymakamlıklarında, Ardahan mutasarrıflığında, Gazianteb, Ordu ve Tokad Valiliklerinde, Şeker - Petrol inhisarları teftiş heyeti reisliğinde ve İnhisarlar Umum Müdürlüğünde bulundu; Cumhuriyet Halk Partisinin adayı olarak İz-mirden mebus seçildi ve Türkiye Büyük Millet Meclisine girdi; 1935 - 1938 arasında C. H. P. Umumî İdare Heyeti azâlığı yapdı, 1939 - 1941 arasında İktisad Vekili oldu, 1946 seçiminde Samsun Milletvekili olarak yine B. M. M, inde kaldı, bu devre içinde bir ara Millî Savunma Ba
Çok dürüst, çok temiz bir sîma olarak tanınmış olan Hüsnü Çakır, 1950 den sonra mün-zeviyâne yaşadı ve 10 Ağustos 1963 de İstan-bulda vefat etti; Rumelihisarı kabristanına defnedildi. ÇAKIR AĞA — Fâtih Sultan Mehmed'in devrinde Türk 'İstanbulun ilk imarında büyük emeği geçmiş hayır sahibi sîmâlardan; Hadikatül Cevâmi bu zâtin Çakırcıbaşılık yapmış olduğunu kaydediyor, «Çakır Ağa Çakırcıbaş olmuşdur» diyor; biz asıl adının unutulduğunu, Çakır Ağa isminin, halk ağzında Çakırcıbaşı unvanının kısaltılmış şekli olduğunu zan ediyoruz (B.: Çakır, Çakırcı). İstanbulda biri Aksarayda adına inisbetle anılan Çakır Ağa Mescidi, ikincisi Yenikapu civarında Üsküblü Mescidi, üçüncüsü Lâleli civarında Mercimek Mescidi, dördüncüsü de Yağlıkçılarda Merdivenli Mescid olmak üzere dört mes-cid yaptırmış, hayır eserlerinden Bursada da büyük bir çifte hamamı vardır ki, Bursanın en güzel çarşı hamamlarından biridir; kabri Trakya-da Babaeskide yapdırtdığı tekkededir. Hayatı hakkında başka bir kayde rastlanamadı. Hadikatül Cevâmide bu Çakır Ağanın hayır eserleri arasında gösterilmeyen, banisi için, bir isim zikredilmeden Tekfur Sarayında bir Ça-kırağa mescidi daha kaydedilmişdir; bu isim ve unvan dikkate değer; şöyle ki Aksaraydaki Çakır Ağa Mescidinin pek yakınında meşhur Oğlan Tekkesi var idi ki o tekkenin kurucusu da, yine bir «Çakır Ağa» bir şahıs ismi olmayub, 'taşınılan unvandan kısaltılarak takılmış bir lakab-dır; Tekkenin banisi Yakub Ağanın daha önce Çakırcıbaşılık yapmış olması muhtemeldir; bu takdirde önce lakabına nisbetle anılan Aksaraydaki mescidi yaptırmış, sonra tekkeyi kurmuş, daha sonra da Tekfur Sarayındaki bu mescidi inşâ ettirmiş olabilir; yani Çakır Ağa, bilâhare Sekbanbaşı olan Yakub Ağa olabilir. Yalnız mühim kayıd, Çakır Ağanın Babaeskideki Tekkesinde medfun oluşudur. Bunun için de, Tekfur Sarayındaki mescidin mihrabı önünde medfun zâtin mescidin banisi (olmadığı söylemek kalır, ve pek tabiî gaayetle indî bir hüküm olur, ÇAKIRAĞA CAMİİ SOKAĞI — Samatya bucağına bağlı Çakırağa Mahallesinin sokaklarından (Bu mahallenin yeri Aksaray sem- tinin bir parçası); 1934 Belediye Şehir Rehberinin 11 numaralı paftasında (mahalle numarası 36) Cerrahpaşa Caddesinin Aksaray tarafı başında biı çıkmaz sokak olarak gösterilmişdir; yerinde ise Cerrahpaşa Caddesi ile Namık Kemal Caddesi arasında uzanır bir sokakdır; bir araba geçecek genişlikde, kabataş döşeli, üzerinde ikişer üçer katlı ahşab ve kagir evlerle iki apartı-man (4 katlı Azim, 5 katlı Uğur apartımanları) bulunan bir dirsekli bir sokakdır; l bakkal, l terzi, l mermerci ve l kapalı dükkân görüldü; kapu numaralan 8-23 ve 8-22 olup, sokağın üst başı Millet Caddesi genişletilir iken istimlâk edilmişdir; 22 kapu numaralı evin bağçe duvarında ayna taşında «Kemal Üstünel» yazılı musluğu çıkarılmış küçük bir çeşme vardır (mayıs 1963). Hakkı GÖKTÜRK ÇAKIRAĞA MAHALLESİ — Fatih kazasının Samatya nahiyesi mahallelerinden; Samatya nahiyesinin Eynebey, Yalı, . Kürkcübaşı, Keçi Hâtûn, ve Fâtih Merkez nahiyesinin Murad Paşa mahalleleri ile çevrilmişdir ki Aksaray semtinin bir parçasını teşkil eder; sınır sokakları şunlardır: Millet Caddesi (Mürad Paşa Mahallesi ile), Namık Kemal Caddesi (Eynebey ve kısmen Yalı Mahallesi ile), Kâtib Kasım Bostanı Sokağı (Yalı Mahallesi ile), Sancakdar Baba Sokağı, Müezzin Sokağı (Kürkcübaşı Mahallesi ile), Cerrah Paşa Caddesinin küçük bir parçası ve Tütüncü Hasan Sokağı (Keçi Hâtûn Mahallesi ile). İç solakları da şunlardır: Lânga Bostanları Sokağının bir kısmı, Küçük Lânga Caddesinin bir kısmı, Kürkcübaşı Külhanı Sokağının bir kısmı, Manastırlı Rifat Sokağı, Abdüllâtif Paşa Sokağı, Si nekli Bağçe Sokağı, Çakır Ağa Camii Sokağı, Sorguçcu Sokağı, Abdullah Çavuş Sokağı, Âsim Bey jSokağı, Kâtib Muslâhaddin Sokağı (1934 Belediye Şehir Rehberi, Pafta 11 de 36). Son sayıma göre Çakırağa Mahallesinin nüfûsu 1315 kadın ve 1219 erkek olmak üzere 2534 kişidir, hu nüfus 637 aileye taksim edilmişdir ki ortalama aile başına 4 kişiden az düşer; mesken olarak 160 ev ve 88 apartıman bulunmaktadır; mahalle sınırı için de l gazoz imalâthanesi, l ecza lâboratuvarı, l plâstik imalâthanesi, l sandıkçı atölyesi, l âvîze imalâthanesi, l çocuk bisikletleri imalâthanesi, l radyo (tamir atölyesi, l oto tamirhanesi, 3 inşaat malzemesi deposu, l yazlık sinema, l emlâk komisyoncusu, 3 keresteci, 3 bakkal, 3 berber, 4 terzi, 2 ka-
ÇAKIRAĞA MESCİDİ — 3672
İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ — 3673 ÇAKIR PENÇE Çakırağa Mescidi (Resim : Nezih; Plân : Turing Kulüb Belleteninden) sab, 3 kahvehane, 2 kunduracı, 2 manifaturacı, l taşçı, l tuhafiyeci, l pastahâne, l leblebici, l kalaycı, l kolacı - lekeci ve l tekel bayii vardır (1963). ÇAKlRAĞA MESCİDİ — Aksa- rayda, Aksaray Karakolu önünden Lân-gaya doğru sapan cadde üzerinde, Aksa-raydan gelindiğine göre karakola pek yakın bir yerde, Ebûbekir Paşa Mektebi karşısında sağ kolda idi; 1957 ile 1960 arasında, Atatürkün tarifi ile «Türk Târihinin Hazînesi» olan İstanbulun îmar adı altında uğradığı müdhiş Vandal tecâvüzünde büyüklü küçüklü yüzlerce sanat ve tarih eseri arasında yıkdırılmışdır, ve arsasında bir bağçeli kahvehane yaptırılmış-dır. Banisi Fatih devrinde Çakırcıbaşılık yapmış Çakır Ağadır. (B.: Çakır Ağa). Hadikatül Cevâmi şu malûmatı veriyor: «Banisi Çakır Ağadır. Minberini Sadırâzam Mehmed Râgıb Paşa (Koca Râgıb Paşa) koymuşdur, (hademei hayratının aylıklarını ve masraflarını da) Fatih Sultan Mehmed Camii vakfından verdirtmişdir. Bu mescidin dâiresinde Fâtih devri (erenlerinden) Telli Dede narn kimse medfundur; karşısında Ebûbekir Paşanın mektebi vardır». 1952 senesi baharında Turing Kulübün İstanbulu sevenler topluluğu adına o civarda yapılan bir gezinin raporumsu , yazısında Neşet Çakırağa Mahallesi (1934 Belediye Şehir Rehberinden) Köseoğlu bu mescid üzerine şu notları tesbit etmiş dir: «Ebûbekir Paşa Mektebinin karşısında civarın ikinci bir Fâtih devri eseri vardır; bir cami, bir türbe ve bir çeşme. Çeşme sonradan! yapılmış ise de o da bir târihî devri hatırlatır; sadlrâzam İbrahim Hakkı Paşa yaptırmış-dır. Camiin aslını eski Bursa sübaşılarından olub, İstanbul fethine katılanlardan Çakır Ağa yapdırmış-dır. Bina ufak bir avlu içindedir. Murabba plânlı, klâsik duvarlı, üstü çatılı olan bu bina Fatih devrinde yapılmış olan binanın aynı değildir, bir çok tamir görmüş, şübhe yok ki eski karakterini kâybet-mişdir, yalnız tarih bakımından değeri şübhesiz ki pek büyükdür». Kıymetli ve fedakâr muhabirimiz Hakta Göktürk bize tevdi ettiği gezi notunda şunları yazıyor: «Çakırağa Mahallesi muhtarı emekli subay Bay Abbas Oğuz'un verdiği malûmata göre Çakırağa Mescidi Namık Kemal Caddesinin Aksaray tarafı başındaki bağçeli kahvehanenin yerinde idi, 4 kapu numarasını taşıyordu. Dört duvar üzerine kiremit örtülü bir çatıdan [ibaretti; içi ahşab, dışı kagir, bir son cemaat yeri ve kadınlar mahfili, avlusunda bir gasilhâne, musluklu abdest teknesi, imam ve müezzin meşrutaları vardı; kapusu adını taşıyan sokağa açılırdı. 1959 da yıkıldığı zaman sağlam ve ibâdete açık bulunuyordu». ÇAKlRAĞA MESCİDİ — Tekfur Sarayı civarında idi, Hadikatül Cevâmi: «Mescidi mez-bur kale duvarına karşıdır, banisi Sekbanbaşıdır, mescidin mihrabı önünde medfundur, mektebi ve mahallesi vardır» diyor. Bu mescid zamanımızda mevcud değildir. Edirne kapusunda sur dışında Hoca Çakır Caddesinde sura bitişik Sultan Mahmud'un berber-başısı Ali Ağanın metruk çeşmesine mukaabil idi. Semtin yaşlı sâkinlerinin söylediğine < göre kagir minareli ahşab bir mescid olup 1918 - 1920 arasında, işgal yılları içinde yıkılmışdır. Mimarı kaaidesi, hazîresi ve banisinin merkadi durmaktadır; kabrin üzerinde adak mumları yakmak için bir teneke bulunuyordu, semt halkınca Çakır Baba diye anılıyordu (1963). Hakkı GÖKTÜRK ÇAKÎRAĞA YOKUŞU — Fener Nahiye-.sinln ;Avcubey Mahallesi sokaklarından (1934 Belediye Şehir Rehberinde Pafta No. 8 de 110); Şadan, Kantarcı Ali ve Karagözcü sokaklarının kavuşdukları nokta ile Hoca Çakır Caddesi arasında uzanır; Kaariye İmareti Sokağı ve Ulu-badlı Hasan Sokağı ile kavuşakları .vardır. 1963 de Şadan Sokağı, adı kaldırılarak bu Çakır Ağa Yokuşu Hoca Çakır Caddesinden Paşa Hamamı sokağına uzatılmış bulunuyordu. Bir araba geçecek genişlikde, paket taşı döşeli, çok bozuk bir yol idi; üzerinde birer katlı, bir kısmı bağçeli ahşab ve kagir evler vardır, kapu numaraları 1-27 ve 2-24'dür (eylül 1963). Hakkı GÖKTÜRK ÇAKIR BEY (Külhanbeyi) — İkinci Sultan Mahmud'un ilk saltanat yıllarında Tophane hamamlarından birinin külhanbeylerinden olup, semtinde güzelliği dillere .destan olmuş bir gene (B.: Külhanbeyi); hakkında Derviş Vahdet adında bir kalenderin şu manzumesinden gayri en küçük bir kayde-rastlanamadı: 1. Doyum olmaz levendâne seyrine Gülle topuk vuruşun âhengine Sünbül parmakların istif dengine Nâmı anın Tophaneli Çakırdır
Pmarhisar ayanı Uzun Ali Ağanın oğlu Binbaşı Mustafa Ağanın torunu Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râziye naklettiği hâtıralar arasında rastlanan bu manzumenin Derviş Vahdettin ağzından Âşık Râzi tarafından yazılmış olması da kuvvetli ihtimal dahilindedir; yüz yaşını aşkın olarak ölen Mustafa Ağanın hafızası .ne kadar kuvvetli olsa, bir külhanbeyi için söylenmiş manzumeyi de nakledebileceği şübheye değer; kaldı ki manzumenin dili de geçen asır başlarının yazı çeşnisinde değildir (B.: Râzi, Âşık Mustafa Ağa, Binbaşı; Mustafa Çavuş, Kabakçı; Layhar). •ÇAKIR PENÇE — Halk { ağzı deyim: «Tuttuğunu bırakmaz, yolar adam; gaasıb; para canlısı»; iğrenç kötü sıfatlardandır; misaller: * Çıkdı bir çakır pençe Sattı babam evini Ayırd etme anm sen Karıncası devini Açam görün ağlayın Yüreğin alevini Aparamadı yalnız Asalet pertevini Ali Çamiç .* Düne sakın yaban gülü göncedir Kayıkçı şehbazı çakır pençedir Hicab ah sanma anda humreti Harbi konuş o haylaz pişkincedir. Galatah Hüseyin ÇAKIR REİS 3674 —
İSTANBUL ANSÎKLOPEDÎSl — 3675 — ÇAKMAK
* Olsa dahi cennet gülü goncesi Sevilmez mahbubun çakır pençesi Dili bülbül gözler âhû olsa da Çekilmez akçe taleb işkencesi Gönül evi çarşu pazar değildir Girmez ana hesabın çingencesi Çingen ayağına ne reva sermek Gönül tezgâhından aşk kaallçesi Galatalı Hüseyin ÇAKIR REİS — Yenikapulu meşhur bir Ermeni balıkçıdır. Kendisini Kazaz Artinin (B. Artin, Kazaz), İstepan Papazyan tarafından' kaleme alınan biyografisinden tanıyoruz (İstanbul, 1864, s. 81-83). Mezkûr eserde bu şahıs hakkında aşağıdaki fıkra anlatılmaktadır: Kazaz Artin (namı diğer Bezciyan Arutyun Amir a), bir Pazar günü Ortaköy Kilisesinden çıkıp eve dönerken, yolda pejmürde kıyafetli bir ihtiyara rastlar ve kendisine selâm verdikten sonra evine davet eder. Hizmetkârlarına da onu evine götürmelerini tenbih edip; kendisi de öne geçerek evinin yolunu tutar. İhtiyar da peşinden gelip odasına girerken Kazaz Artin ayağa kalkıp elini öper ve yanına oturtarak şunları söyler: — Baba, hiç esirgemeden yüzüme vurdu
İhtiyar hayretler içinde ve titreyerek, — Ne diyorsun Amira? Hakkımda ne kor
Bezciyan Amira ise şöyle cevap verir: — Hayır Çakır Reis söylediğim iftira değil
thtiyar Kazaz Artin'in sözlerini , hayretle dinliyordu. Sonunda çok müteessir oldu ve Alla-hın büyük işlerine hayran kalarak, Bezci Bo-sos'un oğlunu böyle bir ihtişam ve aynı zamanda kadirşinaslık duygusu ve »tevazu içkide görebildiğinden dolayı Cenabı Hakkı hamd etti. Bezciyan yeğenlerini de çağırtıp ihtiyarın ellerini öptürdü. Beraber yemek yedikten sonra ayrılırken Çakır Reise beş altın ihsanda bulunup, vefatına, kadar aynı miktarda maaş bağladı. Kevork PAMUKClYAN ÇAKIRYAN (Arakel) — Kimya profesörü; Dr. Kirkor Bey Çakıryan'ın oğludur. 13 Ağustos 1885'de Şam'da doğup, 22 Şubat 1954 de Pa-ris'de vefat etmiştir. Çocukken babası ile birlikte İstanbul'a gelerek ilk tahsilini Eyüp ve Balatta yapmıştır. Müteakiben Galatadaki Getronakan Lisesinde ve Fransız Kolejinde okumuştur. 1908 de İstanbul Eczacı Mektebinden mezun olmuştur. Hükümet tarafından Avrupa'ya tahsile gönderilip Parisdeki Sorbonne Üniversitesinde kimya tahsilinde bulunmuştur. 1913 de mezkûr Üniversiteden ve aynı zamanda Pastor Enstitüsünden de mezun olmuştur. Bir müddet orada Prof. Urbin nezdinde çalıştıktan sonra, Nancy'ye geçmiş ve orada da Kimya Mühendislik Mektebinde okumuştur. Birinci Cihan Harbinin arifesinde İstanbul'a avdet ederek Galatasarayı, Nişantaşı ve Getronakan Liselerinde kimya ' müderrisi olmuştur. Mütarekeden sonra, Getronakan Lisesi hariç, diğer mekteplerdeki vazifesinden istifa ederek, Ermeni ve Rum yetimlerini yerleştirmekle meşgul olmuştur. 1922 de Fransaya yerleştikten sonra, Sorbonne Üniversitesinde önce asistan, sonra «charge de recherches» ve bilâhare «maître de recherches» olmuştur. Burada uzun yıllar Jera-nium madeni üzerinde tetkiklerde bulunmuştur. Kanserin tedavisi gayesiyle yaptığı işbu araştırmalarından ötürü, Fransız Hükümeti tarafından <>Chevalier de la Legion d'honneur (1947) ve ^«Officier d'Academie» (1949 da) ünvanlariyle taltif edilmiştir. 1920 de ise Yunan Hükümeti kendisine «St. Georges» nişanını tevdi etmiştir. Yüklə 5,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|