Değişimin özneleri olarak çocuklar

Gizlilik

Gizlilik, çocuk katılımının yaşamsal önemde bir parçasıdır. Çoğu durumda çocukların paylaşmak istedikleri birtakım bilgileri vardır, ancak böyle yaptıklarında ortaya çıkabilecek kimi sonuçlardan çekindikleri için bu bilgileri kendilerinde tutarlar. Eğer çocuklara verdikleri bilginin gizli tutulacağı konusunda yeterli güvence verilebilirse o zaman öykü ve deneyimlerini sizinle paylaşmaya hazır olabilirler. Ancak, yukarıda da değinildiği gibi, bu gizliliğin bozulması gereken durumlar da vardır. Çocuğun ve velisinin (aynı zamanda kolaylaştırıcının) gizliğin ne zaman ve hangi koşullarda bozulabileceğini iyi bilmeleri büyük önem taşır. Genel olarak gizliliğin bozulması gereken üç tür durum düşünülebilir:

• 
  Çocuğun ihmale veya istismara maruz kaldığının ortaya çıkması
  
• 
  Çocuğun başka biri tarafından tehdit edildiğinin veya kendisinin bir başkasını tehdit ettiğinin ortaya çıkması
  
• 
  Çocuğun kendine bir zarar vermeyi düşündüğünün ortaya çıkması.⁷¹
  

Gizliliğin bozulmasını gerektiren bu tür durumlar ortaya çıktığında izlenmesi gereken yol konusunda önceden hazırlıklı olunmalıdır.

Çocukların, Genç Yetişkinlerin ve Yetişkinlerin Rol ve Sorumlulukları

Çocuklar, alternatif rapor hazırlama sürecinin birçok aşamasına katılabilirler. Çocukların katılabilecekleri rapor aşamalarının listesi aşağıda verilmektedir:

• 
  en baştan görüş alma ve strateji için girdi sağlama
  
• 
  araştırma yöntemlerinin belirlenmesi çalışmasına girdi sağlama
  
• 
  araştırma bilgilerinin toplanmasına yardımcı olma
  
• 
  soru formlarına, anketlere ve görüşmelere katılma
  
• 
  araştırma sonuçlarının analizine katılma
  
• 
  raporun hazırlanmasına katılma
  
• 
  raporun sonuçlarını sunmak üzere hükümet temsilcileriyle yapılacak görüşmeye katılma
  
• 
  raporu sunmak üzere Çocuk Hakları Komitesi oturum öncesi toplantısına katılma
  
• 
  hükümet raporunun Komite’ye sunulduğu oturuma gözlemci olarak katılma
  
• 
  Komite’nin Sonuç Gözlemlerini değerlendirmek üzere HDK’lar ve/veya hükümetle yapılacak takip toplantılarının hazırlanmasına ve toplantılara katılma
  
• 
  Kendi katılımlarının ve alınan desteğin değerlendirilmesi dahil olmak üzere rapor sürecinin değerlendirilmesine katılma
  
• 
  Komite ile yapılan toplantıların sonuçlarına ilişkin takip amaçlı projelerin hazırlanmasına katılma.
  

Çocuklarla yetişkinlerin rapor sürecinin her aşamasında birlikte çalışmaları ve çocukların bu sürece mümkün olduğunca erken dahil edilmeleri tavsiye olunur.⁷² Böylece, araştırma metodolojisi, strateji ve analizler çocuk dostu hale getirilebilecektir.⁷³ Çocukların, başka kaynaklardan edinilemeyecek özgün bilgilere sahip oldukları gerçeğinin akılda tutulması, rapor sürecine çocukların nasıl katılacaklarının kararlaştırılmasında önemlidir. Çocuklar sürecin tümüne katılabilirler ve böylece başka türlü sağlanamayacak yeni bakışları sürece katabilirler.

Daha en başında araştırma yöntemlerinin belirlenmesinden takip toplantılarına kadar çocukların katıldıkları herhangi bir etkinliğin iyi düzenlenmesi ve kaotik yanlar içermemesi sağlanmalıdır.⁷⁴ Birçok çocuk saten istikrarsızlıkların damga vurduğu bir yaşantıdan çıkıp oraya gelecektir. Yapılan çalışma ise, bu istikrarsızlığı arttırmamalı, tersine bu soruna çözüm getirici içerikte olmalıdır.⁷⁵
Yukarıda da değinildiği gibi, rapora katkıda bulunacak olanlar yalnızca çocuklar değildir. Katılımın ve rapor hazırlığının bir bütün olarak yönlendirici ilkeler doğrultusunda yürümesinin; çocuklar, Taraf Devletler ve Hükümet açısından anlamlı olmasının sağlanmasında yetişkinlerin de çok önemli rolleri vardır.
Çocuk katılımıyla çoğu kez ilgili bir başka grup daha vardır. Çocuk haklarının tanıtım ve savunusunda yer alan gençler, 18 yaşına ulaştıklarında kendilerini yalnız ve yönsüz bulabilirler. Ancak, bu kesim de hiçbir zaman unutulmamalıdır; çünkü katılımları büyük yararlar sağlayabilir.⁷⁶ Genç yetişkinler çocuklarla yetişkinler arasında köprü görevi görebilirler. Örneğin, çocukların yanlarından herhangi bir yetişkin kişi olmadan kendi başlarına konuşabilecekleri ayrı bir zaman ve mekan önerisini alalım. Böyle durumlarda bir kolaylaştırıcıya gereksinim duyulabilir ve genç yetişkin bu işi üstlenebilir. Genç yetişkinler ayrıca küçük çocuklara akıl verebilirler; takip ve değerlendirme çalışmalarında (rapor hazırlıkları sırasında 18 yaşından küçük olabilecekleri için) onlara yardımcı olabilirler; yetişkin kişilere yardım edebilirler ve mümkünse oturumlara da katılabilirler.⁷⁷
Genç yetişkinlerin katılımına önceden hazırlık yapmak önemlidir. Bu kişilere gerekli destek sağlanmalı ve özel roller verilmelidir. Genç yetişkinlerin katılımına hazırlık aynı zamanda çocuklara 18 yaşına geldiklerinde ne yapacakları konusunda fikir de verir. Belirli bir rolü üstlenmek üzere hazırlanabilirler ve böylece katılım sürecine daha fazla katkıda bulunabilirler.⁷⁸ Bu, odak noktasının 18 yaşından küçük çocuklar dışında başka yerlere kaydırılması anlamına gelmez. Ancak gene de, daha önce belirtildiği gibi, genç yetişkinler bu süreçte değerli bir yere sahiptirler.

Kaynaklar: Finansman ve Zaman

Bir başka pratik ve etik düşünce ise, raporun hazırlanmasına ve yazımına yeterince finansman ve zaman ayrılmasıdır.⁷⁹ Çoğu kez, sıra çocuk katılımına geldiğinde bu kaynaklar yeterince önemsenmez. Raporun hazırlıklarına, raporun teslim edileceği tarihten en az iki yıl önce başlanması tavsiye edilir.⁸⁰ Planlamaya ne kadar zaman ayrılırsa, olumsuz birtakım gelişmeleri önceden görüp ona göre tedbir almak da o kadar mümkün olur.

Yeterli planlama ve hazırlık yapılmazsa, katılım süreci önceden tahmin edilene göre genellikle daha masraflı olur. Bütçe bağlamında aşağıdaki başlıkların kapsanması önemlidir:⁸¹

• 
  Çocuk katılımcıların, başlarındaki nezaretçinin, kolaylaştırıcıların ve tercümanların yolculuk ve kalış düzenlemeleri
  
• 
  Kullanılacak malzemeler (kalem, kağıt, kırtasiye vb.)
  
• 
  Ulaşım
  
• 
  Çalışma yapılacak yerlerin temin edilmesi
  
• 
  Kaynak kişiler
  
• 
  Belgeler ve fotokopileri
  
• 
  Boş zaman etkinlikleri
  
• 
  Diğer giderler
  
• 
  Çalışma sonrası takip etkinlikleri
  
• 
  Çocukların korunması için kaynaklar
  

Pratik Alıştırmalar: Çocukların

Korunması İçin

• 
  Çocuk koruma politikasına örnek olarak Ek B’ye bakınız.
  
• 
  Bir onay formu örneği Ek C’de bulunabilir.
  
• 
  Çocuk Koruma Temsilcisi:
  

• 
  Koruma politikalarının yaşama geçirilmesine yardımcı olmak üzere, bu politikaların uygulanmasını takipten sorumlu kişi(ler) görevlendirilmesi tavsiye edilir.⁸²
  
• 
  Üstlenilecek sorumluluklar arasında, politikanın katılımcı bütün çocuklara ve yetişkinlere bildirilmesi (bunun anlaşıldığından emin olunması) bütün taraflara bildirilmesi, bütün onay formlarının elde bulunması ve çocuklara gerekli her tür desteğin sağlanması yer alır.
  
• 
  Görevlendirilen kişi(ler) aynı zamanda bildirilmesi gereken her tür istismar olayında temasa geçilecek kişi olacaktır.⁸³
  
• 
  Çocuklar görevlendirilen bu kişinin kim olduğunu iyi bilmelidir; böylece soruları veya kaygıları varsa doğru kişiye gideceklerdir.⁸⁴
  
• 
  İstismar ve diğer olumsuzlukların bildirilmesi⁸⁵
  

• 
  Gizliliğin ihlaliyle ilgili üç durumdan birinin (bakınız, 22. sayfadaki “Gizlilik” bölümü)ortaya çıktığına ilişkin kuşkularınız varsa hemen harekete geçilmesi önemlidir.
  
• 
  Olumsuz durumun Çocuk Koruma Temsilcisine iletilmesi
  
• 
  Bu konudaki bildirimde, bu kuşkuya yol açan nedenler, çocuk açısından söz konusu olan riskler ve kuşkulanılan istismar olayına ilişkin özel ayrıntılar yer almalıdır.
  
• 
  Çocuk Koruma Temsilcisinin rolü: araştırma (her duruma tek tek bakma, mevcut koşulları ve durumu titizlikle göz önünde bulundurma) ve alınacak karara bağlı olarak ilgili ülkenin ve kuruluşun yasa ve/veya politikaları çerçevesinde gerekli girişimlerde bulunma.
  

• 
  Merkezi veri tabanı: ayrıca, çocuklarla ilgili bütün bilgilerin yer aldığı, hemen ulaşılabilecek merkezi bir veri tabanı oluşturulması da önerilir.
  
  • 
    Bu veri tabanında yer alan belgeler ve bilgiler, onay formları, ilişki kurulabilecek adres ve diğer bilgiler, çocuğun velileri, herhangi bir sağlık durumu veya özel gereksinimlerdir.
    

Uygulanan İlkeler: Çocuğun Yüksek

Yararı ve Yaşam, Yaşama ve Gelişme

Hakkı

• 
  Önleyici ve koruyucu tedbirlerin yerli yerinde olması, çocukların sürece sağlıklı ve güvenli ortamlarda katılmalarını sağlar; ayrıca, herhangi bir olumsuz durumun ortaya çıkması halinde ne tür usullere başvurulacağı da bu sayede netlik kazanır.