Demirel ya da kendi gerçEĞİNİ Örtmenin siyasi tezahüRÜ Yazan Dr. Sıtkı karaca

Türkiye’de Demirel’in yönetimde ya da muhale-fette bulunduğu her dönemde bir şeylerin teminatı olarak ‘kendisini’ göstermiştir. 1960’lı ve 1970’li yıl-larda dindarlara kendini teminat olarak gösterirken, 1990’larda laikliğin en büyük güvencesi kendisinin işgal ettiği Çankaya’nın olduğunu söyleyecektir.¹⁰⁹⁶

Demirel’deki değişiklik kimseyi aslında şaşırtma-malıdır. O kendi iktidarı için yaşamış birisidir. Onda değer yoktur. Nasıl iktidarda kalırımın dışında bir davranış beklenemez. Demirel 1960’lı yıllardan 1980’li yıllara komünizmle mücadele stratejisi içinde İmam-Hatip liselerini açmayı gerekli görürken, 1990’larda Kongar’ın “28 Şubat 1997, komünizm tehdidinin ortadan kalktığını ve asıl tehdidin şeriat-çılık olduğunu ilan etmektedir”¹⁰⁹⁷ tespiti yönüne göre gemisinin rotasını değiştirecekti.

Son Söz Yerine;

Demirel’in hayatında hep zikzaklar olmuştur. Muha-lefet lideri iken halka daha yakın, başbakan iken biraz uzak, cumhurbaşkanı iken ise tamamen uzaktır. Sayın Demirel, sağ ve dindar seçmeni kendi iktidarı için kullan-mış, onlar da bu oyuna alet olmuştur.¹⁰⁹⁸ Sol seçmeni bile iktidarı için kullanmaktan çekinmemiştir. Bu kişi, ken-dine demokrat, kendine Müslüman, kendine laik, kendi-ne çağdaş ve kendine taraftar bir insandır, işte Demirel.

Demirel bir taraftan dindar, bir taraftan laik, bir taraftan halkı için mücadele ettiğini söylerken bir taraftan seçkinler zümresine geçmek için çaba harcamaktadır. Pareto’nun deyişiyle “aynı anda iki yemlikten beslenmek-tedir.”¹⁰⁹⁹ Hatta Demirel için 4–5 yemlik bile az gelmiştir. Hangi yemlikte yem kalmadı ise diğerine yönelerek hayatta-ayakta kalmıştır. Yoksa 40–50 yıl Böyyük kalabilmek mümkün değildir.

Bir ülke düşününki, bu ülkenin iktidarında olan kişi-nin en yakınları ilk kez devlet garantisi ile kredi çekebi-liyor. Yine bu ailenin fertleri ilk kez bir ülkede hayali ih-racat yolu ile devleti soyabiliyor.¹¹⁰⁰ Yine bu aile fertleri! İlk kez bir banka hortumlaması ve off shore bankacılıkla milletin parasını cebine indirebiliyor. Nedense bütün bunları da ülke tarihinde ilk kez becere-bilen Demirel ailesi oluyor…

Türkiye’yi hukuksuzluk, ilkesizlik, yolsuzluk, hayali ihracatla tanıştıran “Böyyük Türkiye’nin” “Böyyük Demirel” ailesinin çeri başısı olabilmiş, “verdiysem ben verdim”; “devlet rutinin dışına çıkar”; “işte benim ailem” döneminin Başbakanı ve seçildiği Çankaya’yı keyfiliğin ve yolsuzlukların himaye karargâhı haline getiren 3. Türk Böyyük’ü Demirel’i size kalemimin çiziktirdiği kadarıyla yazdım.

Hasan Celal Güzel’in tesbiti her şeyi özetliyor: “Makyavel yaşasaydı, herhalde bugün adı Demirel olurdu.”¹¹⁰¹

Demirel, bu sözün de ötesinde değerlendirilmeli-dir. Aristo ‘Politika’ adlı eserinde Devlet gerçeğini ideal ve değerden uzak düşünmemiştir. Machiavelli de bile ‘Hükümdar’da gördüğümüz siyasetin ahlak-tan kopukluğunu bir nebze ‘Söylevler’inde giderilme çabası görürüz. Ya Demirel’de ne görürüz… sadece şahsi iktidarının ikbalinin adamı… maalesef… binaenaleyh… bencilliğin… fasıklığın… kişisel ihtirasın bir insanı… Demirel.

Hiçbir devlet sadece ideal anlayış ve değerlerle yöne-tilemez. Karşınızda sizin devlet ve değer anlayışınızdan uzak devletlerin olduğunu unutmamanız gereklidir. Bu kişisel iktidar için de geçerlidir. Kişi iktidarını sürdürmek için gerçekleri ve çevresindeki kişi ve kuruluşlarının ihtiraslarını ve davranışlarını göz önünde tutmalıdır. Ancak bu tutum, tüm davranışlarına hâkim olduğunda ise, kişisel iktidar tutkusunun her şeyin önüne geçtiğini gösterir. Sayın Demirel’de gördüğümüz tam da budur.

Süleymanname   
    
Sen gül diyarının yapma gülüsün!
Aynı yapmacıkla Çoban Sülü’sün!
Yoktur izlediğin bir dava yolu;
Bir bu yan, bir şu yan, büküntülüsün!
Türk’e zıt sermaye merkezlerinden,
Bir zikzaklı yolda hep, güdülüsün!
Milli yekparelik gelmez işine;
Bu yüzden parçalı, bölüntülüsün
Ve devlete mason biraderlerin
Tam da maslahata denk ödülüsün!
Ne sır sendeki bedava oluş!
Problemler içinde en müşkülüsün!
Fikir dağlar boyu kocaman kitap;
Sen de o kitabın bir virgülüsün!
Böyleyken ustasın gözbağcılıkta;
Cüceler sirkinin baş Herkülüsün!
Gözyaşı ve çığlık vatanında sen,
Hüzün bahçesinin şen bülbülüsün!
Büzülmüş susarken mahzun hakikat,
Davuldan ziyade gümbürtülüsün!
Teokratik rejim olmaz deyip de,
Peşinden müslüman görüntülüsün!
Kolera, vergiler, zamlar, enflasyon;
Bir felaketsin ki, binbir türlüsün!
Gelirsiz giderli bütçelerinle,
Her yıl, milyar milyar köpürtülüsün!
Okka okka vicdan satın alırsın;
Topuzu altından oy baskülüsün!
Bir gökdelen sanır seni gören göz;
Bilmez ki, temelden çöküntülüsün!
Büyük Kongre, dikiş tutturduğun yer;
Meclise gelince söküntülüsün!
Bağlısın hak bilmez yeminlilere;
Hakkı bilenlerden çözüntülüsün!
Üçbuçuk mebusa kaldı diye fark,
Kimbilir, ne kadar üzüntülüsün!
Millet gökten adam dilensin, dursun!
Ümit fakirinin keşkülüsün!
Kuzum, senin neren Anadolludur?
Türk’ e Amerikan püskürtülüsün!
Farkın şu ki, eski Başbakanlardan,
Sen o belaların son püskülüsün!
( 1971 )

 
Necip Fazıl Kısakürek¹¹⁰²

KAYNAKLAR

Ahmad, Feroz. The Turkish experiment in democracy, 1950-1975. The Royal Institute Of International Affairs, London, 1977.

Ahmad, Feroz. Demokrasi Sürecinde Türkiye; 1945–1980. (çev. Ahmet Fethi), Nil Yayın, İstanbul, 1992.

Akal, Cemal Bali. İktidarın Üç Yüzü. Dost Kitabevi, Ankara, 1998.

Akçura, Belma. Derin Devlet Oldu Devlet. Güncel Yayıncılık, İstanbul, 2006.

Akın, Rıdvan. Gazi’den Günümüze Cumhurbaşkanlığı 1923–2007. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2009.

Akpınar, Hakan. 28 Şubat “Postmodern” Darbenin Öyküsü. Ümit Yayıncılık, Ankara, 2001.

Alğur, Betül. Adalet Partisi Türk Dış Politikası (1965 -1971), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2009.

Altan, Mehmet. Darbelerin Ekonomisi. AFA Yayıncılık, İstanbul, 1990.

Altınörs, Atakan. Dil Felsefesi Sözlüğü. Paradigma Yayınları, İstanbul, 2000.

Arcayürek, Cüneyt. Bekleyen Adamın Gerçekleşen Düşü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2000.

Arcayürek, Cüneyt. Çankaya; Gelenler Gidenler. Detay Yayıncılık, İstanbul, 2007.

Arcayürek, Cüneyt, Demokrasi Dönemecinde Üç Adam. Bilgi Yayınevi, Ankara, 1999.

Arcayürek, Cüneyt. Demirel Dönemi, 12 Mart Darbesi. Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1992.

Arcayürek, Cüneyt. Derin Devlet (1950-2007). Detay Yayıncılık, İstanbul, 2007.

Arcayürek, Cüneyt. Namı 864 Rakımlı Tepe, Çankaya. Bilgi Yayınevi, Ankara, 1989.

Arcayürek, Cüneyt. Sessiz Darbe. Bilgi Yayınevi, Ankara, 2002.

Aristoteles. Politika. (çev. Mete Tuncay), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2009.

Arzık, Nimet. Demirel’in İçi-Dışı. Milliyet Yayınları, 1985, İstanbul.

Austin, J.L. Söylemek ve Yapmak; Harward Üniversitesi 1955 William James Dersleri. (çev. R. Levent Aysever), Metis Yayınları, İstanbul, 2009.

Aydın, Üzeyir. Türkiye'de 1980 sonrası dönemde yaşanan ekonomik krizlerin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, İzmir, 2003.

Aydoğdu, Nergiz. Makyavelist Düşüncenin Türkiye'ye Girişi -Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Siyaset Felsefesi- Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul, 2008.

Bahçıvan, Fatih. 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalelerinin Türk Politik Hayatına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü. Kırıkkale, 2005.

Baran, Ebru. Süleyman Demirel Dönemi Karikatürlerde Karşılaştırmalı Siyasi Söylem Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.

Baransu, Mehmet. Mösyö, Hanefi Avcı’nın Yazamadıkları. Karakutu Yayınları, İstanbul, 2010.

Barlas, Mehmet. Turgut Özal'ın Anıları. Birey Yayıncılık, İstanbul, 2001.

Barlas, Mehmet. Türkiye’de Darbeler ve Kavgalar Dönemi. Birey Yayıncılık, İstanbul, 2000.

Başkaya, Fikret. Paradigmanin İflası; Resmi İdeolojinin Eleştirisine Giriş. Maki Basın Yayın, Ankara, 2006.

Beneton, Philippe. Toplumsal Sınıflar. (çev. Hüsnü Dilli), İletisim Yayınları.

Berle, Adolf A. İktidar. (çev. Nejat Muallimoğlu), Tur Yayınları, İstanbul, 1980.

Bezci, Bünyamin. Carl Schmitt’in Politik Felsefesi Açısından, Modern Türkiye’de Güçlü Devlet. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 2004.

Bezci, Bünyamin. Modern Türkiye’de Meşruiyetin Politik İçeriği: Schmittyen Bir Değerlendirme. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 2007 Cilt: 44 Sayı:508, s. 5–13.

Bulut, Sedef. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2006.

Bulut, Yeliz. Cüneyt Arcayürek’in Seçilmiş On Eserinin İçerik Çözümlemesi: Kamu Yönetimi Açısından Bir Araştırma. Yayınlanmamış Tez, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya, 2006.

Cem; İsmail. Tarih Açısından 12 Mart Nedenleri, Yapısı, Sonuçları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2009.

Cemal, Hasan. Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım. Doğan Kitapçılık A.Ş. 6. baskı. İstanbul, 1999.

Cenkçi, Burhan. Gene mi Demirel? Sentez Dağıtım, İstanbul, 1991.

Cevizci, Ahmet. Felsefe Terimleri Sözlüğü. Paradigma Yayınları, İstanbul, 2003.

Cılızoğlu, Tanju (Hazırlayan). “Kader Bizi Una Değil, Üne İtti” Çağlayangil’in Anıları. Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2007.

Cranston, Maurice. Batı Dünyasında Siyaset Felsefeleri. (çev. Nejat Muallimoğlu), Avcıol Basım Yayım, İstanbul, 2000.

Cranston, Maurice. Büyük Düşünürlerin Politika Felsefeleri. Milliyet Kültür Kulübü, İstanbul, 1968.

Çakır, Beyza. «Demokrat Parti» - «Adalet Partisi» : Continuite Et Rupture. Unıversıte Galatasaray Institut Des Sciences Sociales Departement De Science Politique. 2009.

Çalmuk, Fehmi. Bir Erbakan Hikâyesi, Selamün Aleyküm Komutanım. Kim Yayınları, İstanbul, 2000.

Çandar, Cengiz. Çıktık Açık Alınla. Timaş Yayınları, İstanbul, 2001.

Çelik Necati. 28 Şubat ve İrtica Tehditi. Sinemis Yayınları, Ankara, 2004.

Çınar, Aliye. Politik Teoloji. Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15.cilt Sayı 2, 2006. s. 211-230.

Dâver, Bülent. Siyaset Bilimine Giriş. Doğan Yayınevi, Ankara, 1969.

Dağlar, Ali. Ordunun Dayanılmaz Hafifliği; Turkiye’de Asker İktidarı ve Basın. Destek Yayınevi, İstanbul, 2010.

Demirel, Süleyman. 21. Yüzyılın Yol Haritası: Demokrasi ve Kalkınma. (ed. Hulusi Turgut) ABC Basın Ajansı, Ankara, 2003.

Demirel, Süleyman. Yeni Bir Sosyal Mukaveleye Doğru. (Derleyen; Uğur Gümüştekin) Birlik Matbaası, İstanbul, Tarihsiz.

Deniz, Faruk. Machiavelli: “Şeytan” mı, “İnsan” mı? İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, sayı: 23–24 (Ekim 2000-Mart 2001)

http://www.istanbul.edu.tr/siyasal/dergi/sayi23-24/10.htm

Dikici, Mert. Yön Dergisi ve Türk Dış Politikası. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, 2007.

DİV İslam Ansiklopedisi, 9. cilt ve 22. cilt.

Divanoğlu, Sevilay. Seçim Kampanyalarında Milletvekili Adaylarının Ve Partilerin Kullandıkları Pazarlama Karması Elemanları Üzerine Bir Çalışma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Niğde, 2007.

Donat, Yavuz. Cumhuriyet’in Kara Kutusu Süleyman Demirel Anlatıyor. Merkez Kitaplar, Istanbul, 2005.

Donat, Yavuz. Öncesi ve Sonrasıyla 28 Şubat. Bilgi Yayinevi, İstanbul, 1999.

Duman, Doğan. Çok Partili Dönemde Türkiye’de, İslamcılık. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 1996, İzmir.

Emre, Süleyman Arif. Siyasette 35 yıl, cilt 1. Akabe Yayınları, İstanbul, 1990.

Emre, Süleyman Arif. Siyasette 35 yıl, cilt 3. Keşif Yayınları, Ankara, 2002.

Ergil, Doğu. Siyasetini Arayan Ülke. Can Yayınları, İstanbul, 2000.

Erim, Nihat. Günlükler 1925-1979. Cilt 2. (hazırlayan; Ahmet Demirel), YKY, İstanbul, 2005.

Erkan, Neslihan. 12 Mart Muhtıra Sürecinde Devrim Dergisi’nin Rolü. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, İstanbul, 2008.

Erten, Emre. Türkiye'de Temsil Anlayışı ve Milletvekillerinin Parti Değiştirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 1996.

Farabi, İdeal Devlet (el-Medinetü’l Fazıla), (Çev. Ahmet Arslan), Vadi Yayınları. Ankara, 1997.

Evren, Kenan. Kenan Evren’in Anıları. Cilt 6. Milliyet Yayınları, İstanbul, 1992.

Evren, Kenan. Kenan Evren’in Anıları. Cilt 4. Milliyet Yayınları, İstanbul, 158.

Evren, Kenan. Kenan Evren’in Anıları. Cilt 1. Milliyet Yayınları, İstanbul, 4. Baskı, 1990.

Fırat, Melek. Dünyada Siyasi Tarih Disiplininin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi, s. 9–22. (Yayına Hazırlayan; Erdem, Gökhan), Türkiye’de Siyasi Tarihin Gelişimi ve Sorunları (Bildiriler ve Tartışmalar), Ankara, 2006.

Fincancıoğlu, Yurdakul. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları. Büke Yayınları, İstanbul, 2000.

Genç, Ruşen. XVII. Dönem TBMM'nin Yapısı Ve Faaliyetleri. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010, Sakarya.

Gökdemir, Orhan. Faili Mechul Cinayetler Tarihi: Osmanlı’dan Günümüzde Bir Tarz-ı Siyaset Olarak Cinayet. Chiviyazıları, İstanbul, 2005.

Gökmen, Y. Sarışın Güzel Kadın. Doğan Kitapçılık, İstanbul, 1999 (5. Baskı).

Güçlü, Abdülbaki. Uzun, Erkan. Uzun, Serkan. Yolsal, Ümit Hüsrev. Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, 2003, 2. Basım. Ankara.

Güler, Uğur. Türkiye’de siyasal bir aktör olarak ordu. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2006.

Güngör, Süleyman. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulması ve Kurumsallaşması Sürecinde Siyasal Elit-Aydın Elit İlişkisi (Ahmet Ağaoğlu Örneği). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara, 1995.

Gürbüz, Ayşe, Michel Foucault’da Birey ve Siyasal Güç İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2008.

Habermas, Jurgen. İletişimsel Eylem Kuramı. (çev. Mustafa Tüzel), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2001.

Hassan, Ümit. İbn Haldun’un Metodu ve Siyaset Teorisi. Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 1998.

Hongur, Andaç. 28 Şubat Sürecinde Ordu, Medya Ve Siyasal İktidar. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006.

Horner Althea. Güç; Güç sahibi Olma İsteği ve Güce Sahip Olmaktan Korkma. (çev.Semra Kunt), HYB Yayıncılık, Ankara, 1997.

Ilıcak, Nazlı. Akşamdan Sabaha Demokrasiyi Beklerken. Liberte Yayınları, Ankara, 2001.

Ilıcak, Nazlı. 12 Mart Cuntaları; Demokrasinin Sırtındaki Hançer. Timaş Yayınları, İstanbul, 2001

Ilıcak, Nazlı. Sert Adımlarla Her Yer İnlesin; 28 Şubat’ın Perde Arkası. Timaş Yayınları, İstanbul, 2001

İkbal, Muhammed. İslamda Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu. (çev. N.Ahmet Asrar), Bir Yayıncılık, İstanbul, 1984.

Kahraman, Ahmet. Devr-i Süleyman. Sel Yayıncılık, İstanbul, 1993.

Kalpakçıoğlu, Özdemir. İkinci Cumhuriyetin Üç Başbakanı ve Olaylar. 3. Cilt, 1969, Ankara.

Kamuran, Solmaz. “…Devlet ‘Çete’ Olmasın…” Dediğinizde. İnkilap Kitabevi, İstanbul, 2008.

Karaca, Sıtkı. Kendi Gerçekliğinin Üstünü Örtmek Ya da Fâsıklık. Hayat-Pedam Yayınları, İstanbul, 2009.

Kılıç Ecevit. JİTEM; Türkiye’nin Faili Meçhul Tarihi, TİMAŞ Yayınları, İstanbul, 2010.

Komsuoğlu, Ayşegül. Siyasal Yaşamda Bir Lider, Süleyman Demirel. Bengi Yayınları, İstanbul, 2008.

Korkut, Ş. Farabi’nin Siyaset Felsefesinin Temel Problemleri ve Kökenleri. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara, 2005.

Köktaş, M. E. Din ve Siyaset, Siyasal Davranış ve Dindarlık. Vadi Yayınları, Ankara, 1997.

Kuçuradi, İoanna. İnsan ve Değerleri, Değer Problemi. Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2003.

Kuru, Hanife. Türk siyasal yaşamında adalet partisi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 1996.

Lewis, Bernard. Demokrasinin Türkiye Serüveni. (çev. Hamdi Aydoğan, Esra Ermert) YKY, İstanbul, 2007.

Lilla, Mark. İlkesiz Deha, Felsefeyi Siyasete Alet Edenler. (çev. Ahmet Ergenç), Gelenek, İstanbul, 2001.

Machiavelli. The Prince. (Translated by C. E. Detmold) Wordswoth Editions Limited, Hertfordshire, 1997.

Makyavel. Hükümdar ve Büyük Frederik’in Makyavel’i çürütme denemesi. (çev. Vahdi Hatay), Remzi Kitabevi, İstanbul.

Machiavelli. Hükümdar (IL PRINCIPE). (çev. H. Kemal Karabulut.), Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1998.

Machiavelli, Nicolo. Hükümdar (Prens). (Fransızca’dan çev; Anita Tatlıer) Göçebe Yayınları, İstanbul, 1997

Machiavelli, Niccolo. Hükümdar. (İtalyanca aslından çev; Yusuf Adil Egeli)Yıldız Matbaası, Ankara, 1955.

Machiavelli, Niccolo. Hükümdar. (çev. Mehmet Özay), Şule Yayınları, İstanbul, 1997.

Machiavelli, Nicolo. Prens. (Fransızca’dan çev; İlhan Erşanlı) Alter Yayınları, Ankara, 2009.

Machiavelli, Niccolo. Askerlik Sanatı. (çev. Nazım Güvenç) Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2008.

Machiavelli, N. Titus Livius’un İlk On Kitabı Üzerine Söylevler. (çev. Alev Tolga), Say Yayınları, İstanbul, 2009.

Machiavelli, Niccolo. Floransa’da Komplolar ve Karşı Komplolar Tarihi. (çev. A. Berna Hasan), Özne Yayımcılık, İstanbul, Tarihsiz.

Mengi, Abdurrahman. Platon'un Siyasal Seçkinleri Olarak Yönetici Sınıfı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van, 2004.

Mosca, Gaetano. Siyasi Doktrinler Tarihi. (çev. Samih Tiryakioğlu), Varlık Yayınevi, İstanbul, 1968.

Mumcu, Uğur. Demirel ve Çankaya. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları. Ankara, 2006.

Mumcu, Uğur. Katiller Demokrasisi ve Hırsızlar Düzeni. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları. Ankara, 2008.

Mumcu, Uğur. Öymen, Altan. Mobilya Dosyası. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı, Ankara, 1997.

Mumcuoğlu, Maksut. Çağdaş Demokrasi Kuramlarında Katılma ve Türkiye’de Katılmanın Gelişimi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, Ankara, 1982.

Önder, Özge. “12 Mart’ın Basına Etkisi” “Milliyet – Cumhuriyet Örneği”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.

Özdemir, Hikmet. Atatürk’ten Günümüze Cumhurbaşkanı Seçimleri. Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.

Özgan, Ali. 28 Şubat Sürecinin Siyasal Açıdan Neden Ve Sonuçları, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla, 2008.

Özgür, Fatih. Tek Parti İdeolojisiyle Demokrasi. Liberte Yayınları, Ankara, 2004.

Özipek, Bekir Berat. Muhafazakârlık; Akıl, Toplum, Siyaset. Liberte Yayınları, Ankara, 2004.

Özkazanç, alev. Türkiye’de siyasi iktidar ve meşruiyet sorunu: 1980’li yıllarda yeni sağ. Ankara üniversitesi, Sosyal bilimler enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara,1998.

Özsoy, Osman. Türkiye’nin Demokrasi Arayışı. Yedirenk Kitapları, İstanbul, 2000.

Pareto, Vilfredo. Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü; Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması. (çev. Merve Zeynep Doğan), Doğu-Batı Yayınları, Ankara, 2005.

Rüthers, D. H.c.B. 20’nci Yüzyılın Siyasi Düşünürü: Carl Schmitt. (Çev.: Hüseyin Özcan, Muaz Şeker). www.akader.info/KHUKA/2006_eylül/

Schmitt, Carl. Parlamenter Demokrasinin Krizi. (çev. Emre Zeybekoğlu), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2006.

Schmitt, Carl. Siyasal Kavram. (çev. Ece Göztepe), Metis Yayınları, İstanbul, 2006.

Schmitt, Carl. Siyasi İlahiyat. (çev. Emre Zeybekoğlu), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2005.

Skinner, Quentin. Machiavelli, (Çev. Cemal Atila), Altın Yayınları, İstanbul, 2002.

Soncan, Emre. 28 Şubat Sürecinde Medya. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, 2006.

Soysüren, Ali Haydar. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans, İstanbul, 2006.

Sümercan, Elif Uzun. I. Dönem Demirel Hükümeti'nin Siyasi Faaliyetleri 1965-1969. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniverstesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009.

Süter, Şakir. Merkez Sağ’da Tapu Kavgası. Maviağaç. Yayıncılık, 2004.

Şahin, Yusuf. Türkiye’de Siyasal Elitizm ve Politik Cemaat Olarak Mülkiyeliler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya, 2005.

Şenocak, Asiye. Machiavelli’nin Prens(Hükümdar) Kitabı Üzerine İktidar Ahlakı Tartışması. Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi. 2002. http://www.belgeler.com/blg/iv/machiavelli-nin-prens-hukumdar-kitabi-uzerine-iktidar-ahlaki-tartismasi

Taşkın, Hasan. Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli. Neden Kitapçılık Yayıncılık, İstanbul, 2007.

Temel, Sevil. 24 Ocak İstikrar Tedbirlerinin Tükiye'nin Dış Ticareti Üzerindeki Etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1987, Eskişehir.

Tombuş, İhsan. Politikada Kırkbiryıl (1946-1987), İzgi Yayınları, Ankara, Tarihsiz.

Tunçay, Mete(derleyen). Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi; Seçilmiş Yazılar, Yeni Çağ. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009.

Turhan, Mehmet. Siyasal Elitler. Gündoğan Yayınları, Ankara, 2000.

Turgut, Hulusi. Demirel’in Dünyası. Der Yayıncılık, İstanbul, 1992.

Turgut, Mehmet. Döne Döne Düşünmek. Boğaziçi Yayınları. İstanbul, 1993.

Turgut, Mehmet. Siyasetten Portreler. Doğan Kitapçılık A.Ş. İstanbul, 2001.

Tutar, Hilmi. Türk Siyasetinde Sancılı Yıllar. Bizim Kitaplar, İstanbul, 2006.

Türköne, Mümtaz’er. Siyaset Nedir? Lotus Yayınevi, 9. Baskı, 2008, Ankara,

Türköne, Mümtaz'er. Türk Modernleşmesi. Lotus Yayınevi, Ankara, 2003.

Türköne, Mümtaz’er. Türkiye İktidarını Arıyor. Düşünen Siyaset; Düşünce Dergisi. s. 125-129.

Ülken, Hilmi Ziya. İslam Felsefesi Kaynakları ve Tesirleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1967.

Ülken, Hilmi Ziya. (editör) Farabi Tetkikleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Burhaneddin Erenler Matbaası, 1950.

Üskül, Zafer. Asker ve Siyaset, Cumhuriyet Döneminde Sıkıyönetim Uygulamaları. Afa Yayıncılık, İstanbul, 1989.

Vergin, Nur. Siyasetin Sosyolojisi; Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar. Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 2006.

Weber, Max. Sosyoloji Yazıları. (çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1987.

Yavı, Ersal. Kurtarılan bir ülke nasıl batırılır? Yazıcı Yayıncılık, İzmir, 2007.

Yenilmez, Muammer. Türkiye’de Mühendisler ve Siyaset. Ankara üniversitesi, Sosyal bilimler enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.

Yerebakan, İbrahim. Makyavelizm ve Christopher Marlowe’dan Makyavelist Bir Oyun; The Jew Of Malta. Atatürk Üniversitesi sosyal bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Tez.

Yesevizade. Süleyman Demirel veya Yalan Üzerine Kurulu Bir Politik Hayat. Hakikati Arayış Neşriyatı, Ankara, 1990.

Yıldız, Ertan. XIII. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi (1965–1969). Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara, 2006.

Yıldız, Nuran. Türkiye’de Siyasetin Yeni Biçimi; Liderler, İmajlar ve Medya. Phoenix Yayınevi, Ankara, 2002.

Yüksek, A. Erhan. Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2005.

Zeybekoğlu, Ali Emre. Carl Schmitt’in 20. Yüzyıl Devlet ve Siyaset Kuramına Katkısı. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2009.

1 Sümercan, E. U. I. Dönem Demirel Hükümeti'nin Siyasi Faaliyetleri 1965-1969, s. 1.

* Bu bölümü kitabın okunmasında teorik güçlüğe yol açacağı için “Machiavelli, Carl Schmitt ve Siyasal İktidar” isimli ayrı bir kitap içinde ele alınmıştır. Girişte bu kitapta ele alınan konular özetlenmiştir.

2 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 275.

3 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 210.

4 Ilıcak, N. Akşamdan Sabaha Demokrasiyi Beklerken, s. 33.

* pislik

5 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 275. ve Berle, Adolf A. İktidar, s. 39, 54.

6 Hassan, Ü. İbn Haldun’un Metodu ve Siyaset Teorisi, 33.

7 Deniz, F. Machiavelli: “Şeytan” mı, “İnsan” mı? İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, sayı; 23, 24. ve Aydoğdu, N. Makyavelist Düşüncenin Türkiye'ye Girişi -Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Siyaset Felsefesi- s. 58.

8 Tunçay, M. Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi; Seçilmiş Yazılar, Yeni Çağ, s. 43. ve Fırat, Melek. Dünyada Siyasi Tarih Disiplininin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi, s. 10.

9 Skinner, Q. Machiavelli, s. 106.

10 Akal, C.B. İktidarın Üç Yüzü, s. 50.

11 D'entreves, A.P. Devlet maddesi, Felsefe Ansiklopedisi, 4. cilt, s. 237.

12 bkz. Vergin, N. Siyasetin Sosyolojisi; Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar, 7–8. bölüm s. 111–152.

13 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 32.

14 Vergin, N. Siyasetin Sosyolojisi; Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar, s. 131.

15 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. VI.

16 Türköne, M. Age. s. 21.

17 Güçlü, A. Uzun, E. Uzun, S. Yolsal, Ü. H. Felsefe Sözlüğü, s. 1311.

18 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 115.

19 Kuçuradi, İ. İnsan ve Değerleri, Değer Problemi, s. 25.

20 Çınar, A. Politik Teoloji, s. 211.

21 Weber, M. Age, s. 86, 116.

22 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 113, 114.

23 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 275.

24 Weber, Age, s. 115.

25 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 114, 115.

26 Aristoteles. Politika, s. 8, 13.

27 Turhan. M. Siyasal Elitler, s. 32.

28 Gaetano MOSCA, Die Herschende Klasse, Verlag A.Francke, A.G.Bern, 1950, s.53. Aktaran; Güngör, S. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulması ve Kurumsallaşması Sürecinde Siyasal Elit-Aydın Elit İlişkisi (Ahmet Ağaoğlu Örneği), s. 8. ve Mengi, A. Platon'un Siyasal Seçkinleri Olarak Yönetici Sınıfı, s. 14.

29 Gürbüz, A, Michel Foucault’da Birey ve Siyasal Güç İlişkisi, s. 36.

30 Skinner, Q. Machiavelli, s.11.

31 http://www.belgeler.com/blg/iv/machiavelli-nin-prens-hukumdar-kitabi-uzerine-iktidar-ahlaki-tartismasi

32 Makyavel, Hükümdar ve Büyük Frederik’in Makyavel’i çürütme denemesi, s. 104.

33 Landi, E. Machiavelli. Cranston, M. Batı Dünyasında Siyaset Felsefeleri. (çev. Nejat Muallimoğlu), içinde. s. 51. ve diğer çeviri Landi, E. Machiavelli. Cranston, M. Büyük Düşünürlerin Politika Felsefeleri, içinde. s. 39.

34 Makyavel, Hükümdar ve Büyük Frederik’in Makyavel’i çürütme denemesi, s. 102.

35 Aydoğdu, N. Makyavelist Düşüncenin Türkiye'ye Girişi -Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Siyaset Felsefesi- s. 56.

36 Skinner, Q. Machiavelli, s. 124, 125.

37 Landi, E. Machiavelli. Cranston, M. Batı Dünyasında Siyaset Felsefeleri. (çev. Nejat Muallimoğlu), s. 50.

38 Özkazanç, A. Türkiye'de siyasi iktidar ve meşruiyet sorunu: 1980'li yıllarda yeni sağ, s. 41.

39 Makyavel, Hükümdar ve Büyük Frederik’in Makyavel’i çürütme denemesi, s. 107.

40 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 113.

41 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 15, 22.

42 Özipek, B. B. Muhafazakârlık; Akıl, Toplum, Siyaset, s. 57.

43 Güçlü, A. Uzun, E. Uzun, S. Yolsal, Ü. H. Felsefe Sözlüğü, s. 371

44 Spinoza, B. Oeuvres IV, s. 11. Aktaran; Akal, C. B. İktidarın Üç Yüzü, s. 53.

45 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 23.

46 İkbal, M. İslamda Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, s. 180.

47 Yörük, A.K. Farabinin Cemiyet ve Hukuk Felsefesi, s. 88, 91. Ülken, H.Z. (editör) ‘Farabi Tetkikleri’ içinde.

48 Korkut, Ş. Farabi’nin Siyaset Felsefesinin Temel Problemleri ve Kökenleri, s.203.

49 Ülken, H.Z. İslam Felsefesi Kaynakları ve Tesirleri, s. 65.

50 Kuçuradi, İ. İnsan ve Değerleri, Değer Problemi, s. 33.

51 Kuçuradi, İ. Age, s. 34.

52 Kuçuradi, İ. İnsan ve Değerleri, Değer Problemi, s. 35.

53 Kuçuradi, İ. Age, s. 37.

54 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 86.

55 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 14.

56 Türköne, M. Age, s. 15.

* Makam patronajı siyasetin ekonomik çıkar alışverişi olarak görülmesidir ve kamu görevlerinin yandaşlara dağıtılmasına denilir.

57 Weber, M. Age, s. 88.

58 Komsuoğlu, A. Siyasal Yaşamda Bir Lider: Süleyman Demirel, s. 309, 317.

59 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 15. Türköne, M. Türkiye İktidarını Arıyor, s. 127.

60 Türköne, M. Siyaset Nedir? s. 21.

61 Weber, M. Sosyoloji Yazıları, s. 96.

62 Weber, M. Age, s. 217.

63 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 211.

64 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 19.

65 Fincancıoğlu, Y. Age, s. 26.

66 Celal Kazdağlı, Demirel'in Liderlik Sırları, İstanbul, Beyaz Yayınları, 1999, s.188–189. Aktaran; Yenilmez, M. Türkiye’de Mühendisler ve Siyaset, s. 151, 152.

67 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 144.

68 Karaca, S. Kendi Gerçekliğinin Üstünü Örtmek ya da Fâsıklık, s. 39.

69 Habermas, J. İletişimsel Eylem Kuramı, s. 142–3.

70 Austin, J.L. Söylemek ve Yapmak, s. 42.

71 Austin, J.L. Age, s. 49.

72 Austin, J.L. Age, s. 46.

73 Altınörs, A. Dil Felsefesi Sözlüğü, s. 42.

74 Arcayürek, C. Bekleyen Adamın Gerçekleşen Düşü, s. 99.

75 Austin, J.L. Age, s. 23.

76 Habermas, J. Age, s. 66.

77 Aktaran; Turgut, M. Siyasetten Portreler, s. 233.

Mehmet Turgut’un kitabında, bu sözü girişine yazdığı ‘Genel Başkan’ bölümüyle değindiği kişi ise bir zamanlar yanında siyaset yapmış olduğu Sayın Demirel’dir.

78 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 116.

79 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 236.

80 Yenilmez, M. Türkiye’de Mühendisler ve Siyaset, s. 150, 151.

81 Donat, Y. Cumhuriyet’in Kara Kutusu Süleyman Demirel Anlatıyor, s. 13.

82 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 276, 277.

83 Machiavelli, N. Hükümdar. Mehmet Özay çevirisi, s. 141.

84 Yenilmez, M. Türkiye’de Mühendisler ve Siyaset, s. 166, 167.

85 Cılızoğlu, Tanju (Hazırlayan). “Kader Bizi Una Değil, Üne İtti” Çağlayangil’in Anıları, s. 119.

86 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 285, 286.

87 Cılızoğlu, Tanju (Hazırlayan). “Kader Bizi Una Değil, Üne İtti” Çağlayangil’in Anıları, s. 125, 126.

88 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 281.

89 Çelik, N. 28 Şubat ve İrtica Tehditi, s. 94.

90 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 52.

91 Donat, Y. Cumhuriyet’in Kara Kutusu Süleyman Demirel Anlatıyor, s. 64.

92 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 164. ve 29 Aralık 1969 tarihli Devrim Gazetesi, Aktaran; Ilıcak, N. 12 Mart Cuntaları; Demokrasinin Sırtındaki Hançer, s. 253.

93 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 70. Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 169.

94 Arcayürek, C. Age, s. 413.

95 Arzık, N. Demirel’in İçi-Dışı, s. 11.

96 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 87, 88. Kamuran, S. “…Devlet ‘Çete’ Olmasın…” Dediğinizde, s. 14.

97 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 103.

98 Yıldız, E. XIII. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi (1965-1969), s. 76. Kamuran, S. “…Devlet ‘Çete’ Olmasın…” Dediğinizde, s. 38.

99 Demirel, S. Yeni Bir Sosyal Mukaveleye Doğru, s. 30.

100 Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 85, 86. Yıldız, E. XIII. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi (1965-1969), s. 79. ve Özgan, A. 28 Şubat Sürecinin Siyasal Açıdan Neden Ve Sonuçları, s. 29.

101 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 15.

102 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 60.

103 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 258.

104 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, 207, 208.

105 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 257.

106 Turgut, M. Age, s. 280.

107 Yesevizade. Süleyman Demirel veya Yalan Üzerine Kurulu Bir Politik Hayat, s. 52.

108 Canetti, E. Kitle ve İktidar, s. S. 239.

109 Canetti, E. Age, s. S. 241.

110 Skinner, Q. Machiavelli, s. 69. Machiavelli, N. Hükümdar. Mehmet Özay çevirisi, s. 105.

111 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 242.

112 Köprü Dergisi, Ordu, Devlet ve Demokratikleşme (56. sayı) Süleyman Demirel ile Söyleşi.

113 Arcayürek, C. Namı 864 Rakımlı Tepe, Çankaya, s. 102, 103.

114 Arzık, N. Demirel’in İçi-Dışı, s. 33, 34.

115 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 49.

116 Taşkın, H. Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli, s. 72, 73.

117 Arcayürek, C. Namı 864 Rakımlı Tepe, Çankaya, s. 78.

118 Arcayürek, C. Age, s. 79.

119 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 279.

120 Özdemir, H. Atatürk’ten Günümüze Cumhurbaşkanı Seçimleri, s. 448.

121 Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946–1987), s. 220.

122 Özdemir, H. Age, s. 400.

123 Özdemir, H. Age, s. 419.

124 Ilıcak, N. 12 Mart Cuntaları; Demokrasinin Sırtındaki Hançer, s. 92.

125 Soysüren, A. H. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri, s. 214.

126 C.Arcayürek, Çankaya’ya Giden Yol, s.203. Aktaran; Soysüren, A. H. Age, s. 244.

127 Soysüren, A. H. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri, s. 223.

128 Soysüren, A. H. Age, s. 244.

129 Taşkın, H. Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli, s. 92.

130 Özkazanç, A. Türkiye'de Siyasi İktidar ve Meşruiyet sorunu: 1980'li Yıllarda Yeni Sağ, s. 274.

131 Berle, A. İktidar, s. 71.

132 Arcayürek, C. Demokrasi Dönemecinde Üç adam, s. 425.

133 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 57.

134 Berle, A. Age, s. 22.

135 Yıldız, Gülru. İktidar ilişkileri ve cinselliğimiz. 19.2.2002 http://kadin.muhendisler.googlepages.com/gulru2

136 Emre, S. A. Siyasette 35 yıl, cilt. 3, s. 29.

137 Emre, S. A. Age, s. 30-40.

138 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 278.

* Süleyman Seba, Beşiktaş kulübünün o zamanki başkanı

139 Taşkın, H. Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli, s. 118.

140 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 285, 286.

141 Turgut, M. Age, s. 299.

142 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 174.

143 Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 360.

144 Komsuoğlu, A. Siyasal Yaşamda Bir Lider: Süleyman Demirel, s. 123.

145 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 79.

146 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 236, 237. ve Fincancıoğlu, Y. Age, s. 80.

147 Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 361.

148 Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 108.

149 Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 60.

150 Turgut, M. Siyasetten Portreler, s. 236.

151 Turgut, M. Siyasetten Portreler, s. 233. Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 375. ve Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 36.

152 Arzık, N. Demirel’in İçi-Dışı, s. 94.

153 Turgut, M. Age, s. 234, 235. Komsuoğlu, A. Siyasal Yaşamda Bir Lider: Süleyman Demirel, s. 128.

154 Turgut, M. Age, s. 236–238.

155 Tutar, H. Türk Siyasetinde Sancılı Yıllar, s. 130. Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946–1987), s. 143.

156 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 239.

157 Turgut, M. Age, s. 237.

158 Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 378.

159 Barlas, M. Türkiye’de Darbeler ve Kavgalar Dönemi, s. 222. ve Mumcu, U. Öymen, A. Mobilya Dosyası, s. 130.

160 Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946-1987), s. 145, 146.

161 Tombuş, İ. Age, s. 146.

162 Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946-1987), s. 146.

163 Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 109.

164 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 9.

165 Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 110. ve Sümercan, E. U. I. Dönem Demirel Hükümeti'nin Siyasi Faaliyetleri 1965-1969, s. 48.

166 Arzık, N. Demirel’in İçi-Dışı, s. 97.

167 Arzık, N. Age, s. 49.

168 Arcayürek, C. Demokrasi Dönemecinde Üç adam, s. 19.

169 Tutar, H. Türk Siyasetinde Sancılı Yıllar, s. 134. ve Soysüren, A. H. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri, s. 37.

170 Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 376. ve Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 110, 111. ve Yıldız, N. Türkiye’de Siyasetin Yeni Biçimi; Liderler, İmajlar ve Medya, s. 119.

171 Soysüren, A. H. Age, s. 37.

172 Yıldız, N. Age, s. 119.

173 Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946-1987), s. 151, 152. ve Erdoğan Teziç. 100 Soruda Siyasi Partiler (Partilerin Hukuki Rejimi ve Türkiye’de Partiler), İstanbul, 1975. s. 301. Aktaran; Bulut, S. Age, s. 110, 111.

174 Soysüren, A. H. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri, s. 197.

175 Özkazanç, A. Türkiye'de Siyasi İktidar ve Meşruiyet sorunu: 1980'li Yıllarda Yeni Sağ, s. 204.

176 Pareto, V. Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü; Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması, s. 73.

177 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, 166.

178 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 35. ve Yesevizade. Süleyman Demirel veya Yalan Üzerine Kurulu Bir Politik Hayat, s. 79.

179 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 14. ve Arcayürek, C. Çankaya; Gelenler Gidenler, s.146.

180 Akşam Gazetesi, 2 Aralık 1964.

181 Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 62.

182 Arcayürek, C. Hürriyet Gazetesi, 30 Kasım 1964.

183 Zetterberg, Hans L. Pareto’nun Seçkinler Teorisi (Önsöz), s. 14. Pareto, V. Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü; Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması, içinde.

184 Yesevizade. Süleyman Demirel veya Yalan Üzerine Kurulu Bir Politik Hayat, s. 65.

185 Fincancıoğlu, Y. Demirel, Demokraside Duraklama Yılları, s. 69.

186 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 33.

187 Cenkçi, B. Age, s. 36, 46. Yesevizade. Age, s. 175, 187.

188 Tombuş, İ. Politikada Kırkbiryıl (1946–1987), s. 149.

189 Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 387. ve Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 61.

190 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 61.

191 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 56.

192 Kahraman, A. Age, s. 61.

193 Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 275.

194 Yesevizade. Süleyman Demirel veya Yalan Üzerine Kurulu Bir Politik Hayat, s. 65.

195 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 3, 37.

196 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 56.

* 1969 genel seçimlerinde seçime katılım düşüktü (Milliyet Gazetesi, 13 Ekim 1969) ve 14.788.552 seçmenden yalnızca 9.516.035’i %64.35’i oy kullanmıştır. Kendisinden sonra seçim kazanan partileri küçümseyen Demirel’in temsiliyet oranının % 30 düzeyinde olması ilginçtir. Onun deyişiyle yüzde yetmiş kendisinin karşısındadır. Bkz. Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 455.

197 Soysüren, A. H. 12 Mart Döneminde Nihat Erim Hükümetleri, s. 43.

198 Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 118.

199 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 111.

200 Machiavelli, N. Hükümdar. Mehmet Özay çevirisi, s. 106.

201 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 8.

202 Bahçıvan, F. 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalelerinin Türk Politik Hayatına Etkisi, s. 81, 83.

203 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 209. ve Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 3. Donat, Y. Öncesi ve Sonrasıyla 28 Şubat, s. 36. ve Turgut, M. Siyasetten portreler, s. 275. ve Erten, E. Türkiye'de Temsil Anlayışı ve Milletvekillerinin Parti Değiştirmesi, s. 84–87.

204 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 321. ve Bulut, S. Muhtıra Sonrası Demokratikleşme Hareketine Örnek Model Olarak 1973 Seçimleri, s. 119.

205 Çandar, C. Çıktık Açık Alınla, s. 118. ve Tutar, H. Türk Siyasetinde Sancılı Yıllar, s. 390.

206 Tutar, H. Age, s. 392.

207 Bahçıvan, F. 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalelerinin Türk Politik Hayatına Etkisi, s. 80.

208 Arzık, N. Demirel’in İçi-Dışı, s. 107.

209 Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 218.

210 Arcayürek, C. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi, 1965 — 1971, s. 52. ve Yavı, E. Kurtarılan Bir Ülke Nasıl Batırılır? s. 526.

211 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 210.

212 Donat, Y. Öncesi ve Sonrasıyla 28 Şubat, s. 551.

213 Cenkçi, B. Gene mi Demirel? s. 222.

214 Donat, Y. Cumhuriyet’in Kara Kutusu Süleyman Demirel, s. 29, 38.

215 Kahraman, A. Devr-i Süleyman, s. 281.

216 Taşkın, H. Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli, s. 125.

217 Yavı, E. Kurtarılan bir ülke nasıl batırılır? s. 554. ve Kuru, H. Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, s. 245.