Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Ġdarəçilik

 
POETĠK SÖZLƏR 
Yüksək obrazlılığa, emosianallığa və ifadəliliyə malik olan 
sözlərə poetik sözlər deyilir. Poetik söz nitqə incəlik verir və onu 
bədiiləşdirir; məsələn: 
Ey əzəli can ilə cananımız! 
Eşqi-ruxundur əbədi şanımız! 
(Nəsimi) 
Hə, balam, doğrusu, ay dadaĢ mən dəxi 
Məsləhət ondan o yana bilmərəm. 
(M.Ə.Sabir) 
Bu misralardakı canan və dadaş sözləri poetik sözlərdir. Bunlar 
ümumişlək və digər sözlərdən öz xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. 
Ədəbi dildə poetik sözlər müxtəlif yollarla meydana gəlir. 
Bunlardan bir neçəsinə nəzər yetirək. 
1)Bəzi poetik sözlər xalq poeziyasından gəlir; məsələn: 
Düşüb can dara, yerdə,
Qalıb qanara yerdə 
Öldürdü canan məni,
Getdi can ara yerdə. 

---

 
77 
Tarixən folklor poeziyası üçün xarakterik olan canan sözü öz 
poetikliyini saxlayaraq ədəbi dilə keçmişdir. 
2)Bəzi poetik sözlər ədəbi dilin yeni söz yaratmaq imkanları 
əsasında əmələ gəlir; məsələn: 
Kürün qırağında, Muğan düzündə,
Zəmisi, tarlası suyun gözündə,
Salmanlı adlanan bir kəndciyəz var. 
(S.Vurğun) 
Bu misralardakı kənd sözü şəkilçi vasitəsi ilə kəndciyəz 
formasında poetikləşdirilmişdir. 
3)Başqa dillərdən keçmiş bəzi sözlər poetik xarakter almışdır. 
Məsələn; mənşəcə başqa dillərə məxsus olan əlvida, səma, sayə, 
əfsus, acaba, mavi və s. Kimi sözlər dilimizdə əsasən fikrin obrazlı 
ifadə olunmasına xidmət etdiyi üçün poetikləşmiş vahidlərdir. 
Dildə poetik sözlər olduğu kimi poetik ifadələr də vardır; 
məsələn: 
Mən qartalam, qıy vuranda havada 
Düşmənlərim tir-tir əsir yuvada. 
(Ə.Qasımov) 
Bu misaldakı qıy vurmaq tir-tir əsmək ifadələri poetik xa-
rakter daşıyır. Dildəki poetik söz və ifadələrin hamısı poetizm 
adlanır. Poetizmlər əsasən ədəbi dilin bədii üslubunda işlənir.