Doküman 7192-an

Konu	Orta Düzeydeki Amaçlar - Öğrenciler aşağıdakileri yapabilmelidir:	Düzey	İçerik
12.3 Psikolojik Faktörler
1. Bilişsel	1) Karar almayı etkileyen faktörlerin tarif edilmesi 2) Karar almanın insan performansı ile ilişkilendirilmesi	2 4	Stres, öğrenme, bilgi, yorgunluk, alkol, ilaçlar, ilgi eksikliği, kişiler arası ilişkileri, takım kaynağı, yönetim, çalışma ortamı, fazlalıklar Karar almayı etkileyen sorunlar: yeni şeyler öğrenme ile ilgili sorunlar, yüksek düzeyli konsantrasyon ile ilgili sorunlar, yüksek stres düzeyi ve yorgunluk ile ilgili sorunlar, çalışma ortamındaki ya da organizasyondaki değişimlerle ilgili sorunlar
12.4 Medikal
1. Yorgunluk	1) Yorgunluğun insan performansı üzerindeki etkisinin tarif edilmesi 2) Kendi üzerinde ve diğerleri üzerinde yorgunluğun etkisinin tanımlanması 3) Uygun biçimde yorgunluğun belirtilerine yanıt verilmesi	2 3 3	Konsantrasyon eksikliği, sinirlilik, hayal kırıklığı Sık sık hata yapma, konsantre olamama, her zaman keyifsiz olma, uyuma bozuklukları, yeme bozuklukları İzne ayrılma, kısa bir süre için dinlenme, profesyonel destek alma
2. Zindelik	1) Bir kimsenin kendi zindeliğini yorumlaması ve kişisel zindeliğindeki eksiklik belirtilerini tanıması 2) Kişisel zindelik eksikliği fark ettiğinde yapılacak hareketlerin tarif edilmesi	5/1 2	Fiziksel ve zihinsel zindelik
3. Çalışma Ortamı	1) Çalışma ortamının etkisinin tarif edilmesi	2	Çalışma ortamı, ergonomi, gürültünün etkisi, elektromanyetik dalgalar, araçlar
4. Alkol ve ilaç	2) İnsan performansı üzerinde alkol ve ilaçların etkisinin açıklanması	2	Sinir sistemi, medikasyon
12.5 Organizasyonel ve Sosyal faktörler
1. İnsan ilişkisi	1) İnsan ilişkisinin kapsadığı faktörlerin ve iş tatminin faktörünün yorumlanması 2) Diğer takım üyeleri ile sosyal ve organizasyonel faktörlerin işe uygulanması	5 3	Organizasyonda yararlı olduğu hissi, takım çalışması, kendini dinletme Takımın bir parçası olduğunun hissetme, liderlik, karşılıklı saygı
2. Takım Kaynak Yönetimi	3) TRM’nin prensibinin ve amaçlarının belirtilmesi	1

Konu	Orta Düzeydeki Amaçlar - Öğrenciler aşağıdakileri yapabilmelidir:	Düzey	İçerik
3. Grup dinamikleri	1) ATSEP grup üyeleri arasındaki profesyonel ilişkilerin tanımlanması	3	Üyelerin rolleri, takım içerisindeki sorumlulukları, diğer takım üyelerine güven duymanın yararları, güvenlik yönleri, anormal ve güç koşullarda yardımlaşma.
	2 Çatışmanın nedenlerinin açıklanması ve tekrarlanmasını önlemek için hareket tarzı	3	Zayıf bir biçimde tanımlanan roller, zayıf bir biçimde tanımlanan amaçlar, kötü planlama, gereğinden fazla ya da az lider, karşılıklı saygı, değerlerin birbirinden uzaklaşması
	3) Takım Kaynak Yönetimi programlarının dikkate alınması	2
12.6 Haberleşme
1. Yazılı rapor	1) Etkili bir biçimde yazarak bilgilerin kaydedilmesi	3	ATSEP Teknik raporu, log ­defterleri, sistem bozulma raporları, spesifikasyon, Sistem Yönetici raporu
	2) Etkili bir biçimde yazarak bilgilerin iletilmesi	3	Kısa, açık olması, doğru teknik terimlerle doğru dil düzeyinin kullanılması.
2. Sözlü haberleşme	1) İnsan haberleşme teorisinin tanımlanması	2	Farklı diller, teknik dil (İngilizce)
	2) Sözlü haberleşmeyi etkileyen faktörlerin karakterize edilmesi	2	Prosedürlerin, teknik terimlerin bilgi eksikliği gibi bazı bilişsel faktörler Utangaç olma, dinlenmediğini hissetme, grubun parçası olamama, kendine güvenmeme gibi bazı etkili faktörler Kekemelik, düşük ses seviyesi, konuşurken zayıf göz teması gibi bazı psikolojik faktörler
	3) Teknik sorunların uygulamasında dilin etkili kullanımı	3	Teknik “jargon”
12.7 Stres
1. Stres	1) Stres üzerindeki etkilerin dikkate alınması	2	Kendisinde ve başkalarında stres ve semptomları, hat müdahalesi sırasında, bakım sırasında, eğitim sırasında (eğitici ve öğrenci üzerindeki stres)
2. Zayıflık	1) Zayıflık hissine yanıt verilmesi	3	Normal ve anormal durum
3. Stres Yönetimi	1) Kendisinde ve/veya diğerlerinde stresi azaltma ya da yatıştırma davranışında bulunulması	3	Stresle ilgilenirken kişiliğin etkisi, aktif stres yönetiminin yararları
	2) Stresli durumlarda yardım alınması	3	Stres durumlarında yardım alma ve yardım vermenin yararları
	3) Stresli olayların etkilerinin tanınması	1	Anormal durumlarda kendisi ve diğerleri için

Konu	Orta Düzeydeki Amaçlar - Öğrenciler aşağıdakileri yapabilmelidir:	Düzey	İçerik
	4) Kritik Olay Stres Yönetiminin yararlarının düşünülmesi 5) Sistem ya da olay üzerinde problem olması durumunda kullanılan prosedürlerin açıklanması	2 2	CISM Ulusal ve yerel teknik ve operasyonel prosedürler ve/veya düzenlemeler, insan unsuruna danışma
12.8 İnsan Hatası
1. İnsan Hatası	1) Hata ve güvenlik arasındaki ilişkinin açıklanması 2) Farklı hata çeşitlerinin listesi 3) Hataların ve ihlallerin ayırt edilmesi 4) Hataya eğilimli durumların tarif edilmesi	2 1 2 2	Hataların sayısı ve kombinasyonu
12.9 Çalışma Metotları
1. Verimlilik	1) İnsan faktörleri bakış açısıyla kurulumun hazırlık aşamasında verimliliği etkileyen faktörlerin, görevlendirmelerin ve CNS ekipmanının bakımının dikkate alınması	2	Kendi çalışma yükü, güvenlik, ekonomi, ekoloji, yeni teknoloji, müşteri gereksinimleri

Ek A – Eğitimin Amaçlarını Hazırlamak için kullanılan Fiillerin Listesi

Her bir başarı düzeyi için fiillerin tanımlanması

Fiillerin tanımı – Düzey 0

Düzey 0:

Kursiyerden basit düzeyde farkındalık talep eder

Fiil	Tanım	Örnek	Düzey
Tanındığının gösterilmesi	Bir konudan haberdar olunması	Teknik ve operasyonel ATM tesislerinin tanındığının gösterilmesi.	0
Genel farkındalığın gösterilmesi	Bilinçli olma durumu, farkındalık düzeyi	Seyrüsefer ekipmanı tarafında yaratılan sağlık ve güvenliğe karşı potansiyel tehlikelerin genel farkındalığının gösterilmesi	0

Fiillerin tanımı – Düzey 1

Düzey 1:

Konuya ilişkin olarak temel bilgi talep eder. Zorunlu noktaların hatırlanma yeteneğidir;

Kursiyerden verileri hatırlaması ve onlara erişmesi beklenir.

Fiil	Tanım	Örnek	D
Tanımlama	Ne olduğunun ve sınırlarının ne olduğunun belirtilmesi; tanımının yapılması	CVOR ve DVOR için geniş çaplı performansların tanımlanması	1
Çizme	Bir resim, model ya da diyagram oluşturulması	Transmitterin blok diyagramının çizilmesi	1
Listeleme	Birbiri ardına sıralama	Endüstride kullanılan başlıca SW dev süreçlerinin listelenmesi	1
İsimlendirme	Nesnelerin ya da prosedürlerin adının verilmesi	Operasyonel verilerdeki değişim için kimin yetkilendirildiğinin isimlendirilmesi	1
Alıntı yapma	Vurgulamak için ne yazıldığının ya da söylendiğinin tekrarlanması	ATC servisinin ICAO tanımından alıntı yapılması	1
Tanınma	Daha önceden görülmüş olduğu için bilinmesi	ADS’nin tüm unsurlarının bir diyagram üzerinde tanınması	1
Belirtme	Resmi ya da kesin bir yolla söyleme ya da yazma	Yerel telekom sağlayıcısı ve hizmet karakteristiklerinin kim olduğunun belirtilmesi	1

Fiillerin Tanımı – Düzey 2

Düzey 2:

Öğrencinin anlayışlı bir biçimde tartışmasını sağlamak için yeterli olan konunun anlaşılmasını gerektirir. Birey, bu konu ve olaylar üzerine hareket etmek için belirli konu ve olaylarda kendini gösterebilir.

Fiil	Tanım	Örnek	Düzey
Karakterize etme	Bir şeydeki özelliklerin niteliğini tarif etme	OS Yenilemenin sonuçlarını karakterize etme	2
Dikkate alma	Dikkatli bir biçimde düşünme	Kurumsal meseleleri ve hizmet sağlayıcı sorumluluklarını dikkate alma	2
Gösterme	Tarif etme ve açıklama; bir durumun doğruluğunu mantıksal ya da matematiksel olarak kanıtlama	Yaklaşma ve iniş için GBAS'ın olası kullanımını gösterme	2
Tarif etme	Neye benzediğini ya da ne olduğunu söyleme	ATN ağının mimarisini tarif etme	2
Ayırt etme	Şeyler arasındaki farklılıkları gösterme	ADS C sisteminin muhtemel bütün unsurlarını bir diyagram üzerinde ayırt etme	2
Açıklama	Bir şey hakkında detay verme ya da anlaşılabilmesi için tarif etme	Tıkanmayan anahtarların prensiplerinin açıklanması	2
Hesaba katma	Karar vermeden önce dikkate alma	Yer hızını hesaplarken rüzgar etkisinin hesaba katılması	2

Fiillerin Tanımı – Düzey 3

Düzey 3:

Konuya ilişkin eksiksiz bilgi ve bunu doğrulukla uygulama becerisi gerektirir.

Öğrenci, plan geliştirmek ve bunu harekete geçirmek için bilgi birikiminden yararlanabilmelidir.

Fiil	Tanım	Örnek	Düzey
Hareket etme	Gerçekleştirme, yerine getirme		3
Uygulama	bir şeyi bir durumda ya da etkinlikte kullanma	İlgili havacılık sisteminin analizine uygun modelin uygulanması	3
Anlama	Bir durumu anlama ve bir problem çözümüne nasıl karıştığını bilme, bir planı ona başvurmadan belirtme	Koşulların kritikliğinin anlaşılması	3
Yardım etme	Birisine bir işi yapması için işin bir parçasını yaparak yardımcı olma	Operasyonel HMI’nın idare edilmesi ve ekranlarında ayarlanmasında yardım edilmesi	3
Hesaplama	Aritmetik olarak sahip olunan bilgilerden ortaya çıkarma; bir fikir oluşturmak ya da ne yapacağına karar vermek için hareketin olası nedeni hakkında düşünme	Basit bir generik anten sisteminin parça değerlerini hesaplama	3
Denetleme	Bilgilerin doğru (tatmin edici) olduğundan emin olma	Monitör sisteminin operasyonel durumunun denetlenmesi	3
Seçme	Çok sayı içerisinde seçme, diğerlerinden ziyade birisini yapmaya karar verme	Verilen belirli bir uygulama için uygun hat tipinin seçilmesi	3

Toplama	Bir araya getirme, biriktirme, bir araya toplama		3
Yürütme	İdare etme, rehberlik etme	Koordinasyon yürütme	3
Doğrulama	Daha sağlam bir biçimde saptama, kanıtlarla destekleme	Dizi sırasının doğrulanması	3
Şifre çözme	Düz yazıya çevirme, deşifre etme	Bir transponder mesajının şifresinin çözülmesi	3
Şifreleme	Şifre içerisine yerleştirme		3
Tahmin etme	Bir sayının yaklaşık değerini oluşturma; bir fikir oluşturma	Bir hava taşıtı rotası alarak, bir yazılım paketi veya/ve GPS alıcı kullanarak, takım yıldızın bulunabilirliğinin tahmin edilmesi	3
Yerine getirme	Hareket gerçekleştirme		3
Çıkartma	Kopyasını çıkartma, çıkartım yapma, bulma, anlama	Bir uçuş planından veri çıkartma	3
Tanımlama	Kendisiyle ayrılmaz bir biçimde ilişkilendirme, kimliğini saptama	Veri iletim sorunlarını tanımlama ve yerinin saptanması	3
Bilgi verme	Söyleme	Planlama kontrolörünün bilgilendirilmesi	3
Başlatma	Başlama, kurma meydana getirme	Bir koordinasyon prosedürünün başlatılması	3
Girme	Sisteme girme	Verilerin girilmesi	3
Yayınlama	Yayma, yayınlama	ATC kleransının yayınlanması	3
Sürdürme	Devam etme, koruma, yenileme	Uçuş veri ekranının sürdürülmesi	3
Ölçme	Sabit birim ya da bilinen boyuttaki bir nesne ile karşılaştırma yoluyla bir şeyin boyutu ya da kalitesini saptama	Hatların tipik parametrelerinin ölçülmesi	3
İzleme	Gözlem altında tutma	Trafiğin izlenmesi	3
Bildirme	Bilinmesini sağlama, ilan etme, rapor verme	Kullanımdaki pistin bildirilmesi	3
Elde etme	Araştırma olmadan kolaylıkla kazanma	Havacılıkla ilgili bilgilerin elde edilmesi	3
İşletme	Ekipman üzerinde çalışma gerçekleştirme	Sistemi analiz etmek için test araçlarının işletilmesi	3
Geçirme	Hareket ettirme, gitmesini sağlama, iletme	Gerekli trafik bilgilerini gecikme olmadan iletme	3
Gerçekleştirme	Uygulamaya koyma, yapma	Bir alıcı üzerinde genel ölçümler gerçekleştirilmesi	3
Kaydetme	Deftere geçme, hatırlama ya da referans için kaydetme	Etkili bir biçimde yazarak bilgilerin kaydedilmesi	3
Anahtarlama	Düzenleme, sağlama, … ile yerini değiştirme	Pilot mesajının anahtarlanması	3
Yanıt verme	Yanıtlama, yanıt verme ya da ilgili işlemin gerçekleştirilmesi	Hava taşıtı radar tanımlamasının yanıtlanması	3
Tarama	Sıralı olarak tüm parçalara dikkatle bakılması	Veri ekranının taranması	3
Transfer	Havale etme	Bilgilerin alım kontrolörüne transfer edilmesi	3
Güncelleme	Yenileme, bugüne uyarlama	Güncelleme	3
Kullanma	Bir amaç için yararlanma, araç olarak idare etme, işleme sokma	Boşluktaki sinyallerle ilgili prensiplerin açıklanması için ICAO dokümantasyonunun kullanılması	3
Doğrulama	Doğruluğunu saptama	Konum üzerindeki gereksinimlerin ve yer istasyonunun çeşidinin doğrulanması	3

Fiillerin Tanımı – Düzey 4

Düzey 4:

Bir problem durumunu çözmek için uygun metotlar ve doğru kronolojiyi izleyerek bilinen uygulamaların birimi içerisinde bir hat oluşturma yeteneği. Bu, benzer bir durumda bilinen uygulamaların entegrasyonunu gerektirir.

Fiil	Tanım	Örnek	Düzey
Kazanma	Kendi kendine ve birisi için elde etme; Araştırmadan sonra elde etme	İlgili havacılık bilgilerinin kazanılması	4
Ayarlama	Yeni bir duruma, değere ya da ayara getirme	Anten sisteminin ayarlanması	4
Tahsis etme	Ayırma, tahsis etme	Transfer sırasında ayrı sorumluluklar tahsis edilmesi	4
Analiz etme	Bileşimini titizlikle inceleme	Radyo sisteminin kapsamının analiz edilmesi	4
Tayin etme	Pay olarak verme, devretme	Havalanma sayısının tayin edilmesi	4
Koordine etme	Parçaları doğru ilişki içerisine getirme	RCC ile koordine etme	4
Uyma	Uygun olarak davranma	Kurallara uyulması	4
Atama	Birisine yetki verme	Hava taşıtının gözle görülür biçimde devam etmesi durumunda ayrı olarak atama	4
Tasarlama	Akılda planlar yapma	Operasyonel gereksinimlere göre bir NDB istasyonu tasarlama	4
Saptama	Varlığını keşfetme	Distürbans saptama	4
Temin etme	Güvenli hale getirme, kesinleştirme	Uzlaşılan bir hareket tarzının temin edilmesi	4
Hızlandırma	İlerlemesine yardımcı olma, hızlıca yapma		4
Entegre etme	Bir bütün olarak birleştirme, parçaların eklenmesi ile tamamlama	Yeterli parçaların bir LAN içerisinde entegre edilmesi	4
Doğrulama	Bir seçenek ya da bir seçimin doğruluğunu gösterme	DME/N ‘e karşı DME/P’i doğrulama kuram haline getirme	4
Yönetme	İdare etme, kullanma, yürütme	Havaalanı yüzey hareketlerinin yönetilmesi	4
Organize etme	Düzenli bir yapı sağlama, çerçeve içine alma ve çalışır durumuna getirme	Varış sırasının organize edilmesi	4
Tahmin etme	Önceden kestirme	Bir çatışma durumunun gelişeceğinin tahmin edilmesi	4
Sağlama	Tedarik etme, donatma	Ayrım sağlama	4
İlişkilendirme	Bağlantı kurma	Bir basınç ayarını bir irtifaya ilişkilendirme	4

Fiillerin Tanımı – Düzey 5

Düzey 5:

Karmaşık bir problemi çözmek için, bir ya da diğer uygun stratejiyi geliştirmek ve uygulamak için yeni durumu analiz etme yeteneği. Tanımlayıcı özelliği, durumun kalitatif olarak önceden karşılaşılanlarla farklı olması ve yargılama ve seçeneklerin değerlendirilmesini gerektirmesidir.

Fiil	Tanım	Örnek	Düzey
Değer biçme	Tahmin etme, faydasını belirleme	Trafik yönetim seçeneğinin kazancına değer biçilmesi	5
Değerlendirme	Değer ya da zorluk tahmini, değerlendirme	Uçuş denetleme sonuçlarının değerlendirilmesi	5
Dengeleme	Tartma (diğerine karşı bir soruyu, iki argümanı vs.)	İki kontrol hareketinin dengelenmesi	5
Ayarlama	Doğru verilerin koşullarını sağlamak için düzeltme ve ayarlama	Uçuş denetlemesine göre NBD sisteminin ayarlanması	5
Tartışma	Muhakeme ya da argüman yoluyla araştırma	GALILEO aracılığıyla bütünlük bilgilerinin dağılımının tartışılması	5
Değerlendirme	Miktarını ortaya çıkarma, sayısal olarak ifade etme	İş yükünün değerlendirilmesi	5
Hazırlıksız yapma	Hazırlık olmadan ortaya koyma, birdenbire çaresini bulma	Anormal durumlarda sözcük seçimi yapma	5
Tasarlama	Akılda hayal etme, tasavvur etme	Alışılmadık durumların üstesinden gelmek için olası hareketleri tasarlama	5
Yorumlama	Bir seçim olması durumunda bir şeylerin anlamı ya da önemi üzerine karar verme	Çeşitli test araç ölçümlerine dayalı olarak hata raporunun yorumlanması	5
Çözme	Çözüm bulma, açıklığa kavuşturma, karara bağlama	Çatışmanın çözülmesi	5
Gözden geçirme	İnceleme, geriye bakma	En son hava taşıtı nispi konumlarına göre önceki kleransın gözden geçirilmesi	5
Seçme	En iyi ya da en uygun durumu ayırt etme	Kullanımdaki pistin seçilmesi	5
Çözüm bulma	Yanıt bulma	Ayırma sorunlarının çözülmesi	5
Kuram oluşturma	Belirli bir deneyimden genel prensipler çıkarma	ILS prensiplerinin kuramsallaştırılması	5
Hata bulma	Hataları izleme ve düzeltme	Bir VOR’un hatalı yön talimarları göstergelerinin bulunması	5
Tasdik etme	Geçerli kılma, onaylama, doğrulama	Trafiği hızlandırmak için bir radar vektörleme seçeneğinin tasdik edilmesi	5