| Çödükotu – Иссоп – Hyssopus officinalis. Dodaqçiçəklilər (Labiatae) fəsiləsindən 20-80 sm-ə qədər hündürlükdə olan yarımkol bitkidir. Uzunsov yarpaqlarının qoltuğunda tünd göy, çəhrayı və ya ağ rəngli 5-7 ədəd ikidodaqlı çiçəyi yerləşir. Bu bitki yabanı halda Rusiyanın Avropa hissəsində, Qafqazda və Orta Asiyada yayılmışdır. Mədəni halda çox az becərilir. Yarpaqları və çiçəkləri xoşagələn ətirli və acı ədviyyəli dada malikdir. Təzə və qurudulmuş yarpaqları tamlı qatqı kimi ət və tərəvəz xörəklərinə, souslara, soyuq qəlyanaltılara və salatlara qatılır. Likör-araq sənayesində likörün ətirləndirilməsində, ətirləndirilmiş şərabların istehsalında və ətriyyat sənayesində istifadə edilir. Göy çiçəklilərdə maksimum miqdarda, ağ çiçəklilərdə isə minimum efir yağı vardır.
Çödükotunun yetişdiyi torpaq-iqlim şəraitindən asılı olaraq tərkibində 0,9-1,15% efir yağı, onun tərkibində isə 1%-ə qədər -pinen, 5%-ə qədər -pinen, L-pinokamfen və başqa terpenlər vardır. Çödükotunda bundan başqa aşı və acı maddələr, ursol və olenaol turşusu, flavanoidlər, qatranlar, piqmentlər və s. maddələr vardır.
Çödükotu balverən bitkidir. Çödükotu balı ən yaxşı bal hesab edilir. Arılar bir ha-dan 60 kq-a qədər bal hasil edir. Bəzək bitkisi kimi də becərilir.
Dostları ilə paylaş: |
