Quşüzümü – Паслен – Solanum L. Badımcan-çiçəklilər (Solanaceae) fəsiləsindən yarımkol və ya kol bitkisidir. 1700 növü məlumdur. Keçmiş SSRI-də 18 növünə, Azərbaycanda 6 növünə rast gəlinir. Çoxillik, bəzən birillik yarımkol və ya kol, nadir hallarda ağaclardır. Yarpaqları növbəli və qarşılıqlı düzülür. Ikicinsiyyətli, beşüzvlü çiçəkləri qrup halında və ya tək-tək yerləşir. S.dulcamara və S.nigum növlərinin tərkibində solanin alkaloidi olduğu üçün zəhərlidir. Solanum Laciniatum Ait növünün tərkibindəki solasodin və solomarqin qlikozidləri tibbdə geniş tətbiq olunan proqesteron və kortizon hormonal preparatları almaq üçün istifadə edilir.
Fal-fal quşüzümü – Паслен дольчатый – Solanum Laciniatum Ait suvarılan torpaqlarda becərilir və 3-4 m hündürlüyündə çoxillik həmişəyaşıl koldur. Əsas təsiredici maddəsi olan solasodin bitkinin kütləvi çiçəklədiyi dövründə toplanır. Yarpaqlarında 2,48-3,87%, zoğlarında 0,36-0,32%, kökündə 0,5%, meyvələrində 3,5% (kal meyvələrdə 6,16%-ə qədər) solasodin (C27H23O2H2O) qlikozidi vardır. Sənaye məqsədilə bitkinin yarpaqlarından istifadə olunur. Bu günə qədər kortizonun sintezi üçün solasodin əsas xammal hesab olunur. Buna oxşar digər quşarmudunun (Solanum pseydocapsicum L.) tərkibindən solanokapsin qlikozidi alınmışdır.
Quşüzümündən alınan preparatlar mərkəzi əsəb sisteminin, ürəyin fəaliyyətinin və iltihabi proseslərinin müalicəsində istifadə olunur. Solasodinin 1-2 mq/kq dozasında tətbiqi qan təzyiqini aşağı salır. Eyni zamanda, solasodinin qanın laxtalanmasına, soyuqdəyməyə qarşı da istifadə olunur. Beləliklə, solasodin əsasən soyuqdəyməyə qarşı, kardioloji təsirinə və qanın laxtalanmasının vaxtını uzatmaq məqsədilə istifadə olunur.
Dostları ilə paylaş: |
