Əhmədov Əhməd-Cabir İsmayıl oğlu Osmanov Tofik Ramazan oğlu İstehlak mallarinin funksional

Konsistensiyası. Tozlanma üsulu ilə alınmış quru süd tozdan və yaxud xırda toz hissəciklərindən, kontakt üsulla qurudulmuş süd isə tozdan və yaxud xırda pərdəşəkilli tozdan ibarət olmalıdır.
Rəngi. Tozlanma üsulu ilə alınmış quru süd ağ, yüngülcə krem-varı, kontakt üsulla alınmış quru südün rəngi isə kremvarı olmalıdır.

Quru süddə piy dadı olmamalıdır.

10.7. Kərəyağının funksional xassələri
Kərəyağı qədimdən insanlar tərəfindən istifadə edilən qiymətli yeyinti məhsuludur. Onun qidalılıq dəyəri tərkibində xalis yağın çox olmasından irəli gəlir. Süd yağında doymuş və doymamış yağ turşuları vardır. Bunlar orqanizmdə gedən karbohidrat-yağ mübadiləsində iştirak etməklə, xolesterin mübadiləsini də nizamlayır. 20-dən çox çeşiddə kərəyağı istehsal edilir. Bunların tərkibində 52-82,5% yağ, 16-35% su,
127
1-13% yağsız quru süd qalığı vardır. Ənənəvi kərəyağının tərkibində 82,5% yağ, 16%-dən az olmayaraq su, 1-1,9% yağsız quru qalığı vardır. Belə yağ yüksək enerji dəyərinə malik olmaqla insan orqanizmində 97%, quru süd qalığı isə 94,1% mənimsənilir. Kərəyağında zülallar, mineral maddələr, süd şəkəri - laktoza və yağda həll olan vitaminlər (A, D, E) vardır.
Kərəyağında 0,4-1,1 mq% A vitamini, 0,3-0,5 mq% E vitamini, 0,2-0,3 mq% - karotin, 0,1-0,2 mq% PP, həmçinin B₁, B₂, C vita-minləri, fosfatidlər və digər bioloji fəal maddələr vardır. 100 qram kərəyağında mineral maddələrin miqdarı mq-la: K-23, N-74, Ca-22, Mg-3, P-19, Fe-0,2-dir. Fosfatidlərdən lesitin və kefalin, sterinlərdən xolesterin və erqosterin vardır.

1. 
   Süd qaymağından hazırlanan kərəyağları.
   

1.1. Təzə qaymaqdan hazırlanan şirin kərəyağı. Nəmliyi 16%-dən artıq olmamalıdır, duzsuz və duzlu (1,5%) istehsal edilir. Xalis yağın miqdarı müvafiq olaraq 82,5 və 81,5%-dir.

1.2. Təzə yüksək keyfiyyətli qaymağı yüksək temperaturda (95-98⁰C-də) pasterizə etməklə hazırlanan Voloqda kərəyağı. Bu yağ yüksək temperaturda pasterizasiya nəticəsində özünəməxsus qoz dadı verir, duzsuz istehsal edilir, nəmliyi 16%-dən çox, xalis yağı 82,5%-dən az olmamalıdır.
1.3. Təzə pasterizə edilmiş qaymağa süd turşusuna qıcqırdan və ətir əmələ gətirən bakteriyaları olan bakterial maya əlavə etməklə hazırlanan turş kərəyağı. Nəmliyi 16%-dən artıq olmamalıdır, duzsuz və duzlu (1,5%) istehsal edilir. Xalis yağın miqdarı müvafiq olaraq 82,5 və 81,5%-dir.
1.4. Nəmliyi və yağsız quru qalığı (YQQ) yüksək olan (20%) həvəskar kərə- yağı. Dadı şirin və turş, duzsuz və duzlu (1,5%) olur. Nəmliyi 20%-dən çox olmamalıdır. Xalis yağın miqdarı müvafiq olaraq 78-77%-dir.
1.5. Kənd kərəyağının tərkibində 25%-dək nəmlik, 2,5% YQQ olur. Dadı şirin və turş, duzsuz və duzlu (1,5%) istehsal edilir. Xalis ya-ğın miqdarı 71-72,5%-dir. Pəhriz kərəyağının tərkibində 82,5% xalis yağ, o cümlədən 25% bitki yağı olur. Nəmliyi 16%, YQQ 1,5%-dir.
1.6. Əlavəli yağlar. Bu qrupa Şokoladlı (62% yağ, 16% nəmlik,
18% şəkər, 2,5% kakao tozu), Ballı (52% yağ, 18% nəmlik, 25% bal və ya şəkər, 4% YQQ), Meyvəli (62% yağ, 18% nəmlik, 16% şəkər, 4% YQQ), həmçinin Qəhvəli, Kakaolu, Giləmeyvəli və s. yağlar aiddir.
Kərəyağının orqanoleptiki göstəriciləri.
Dad və ətri – yağın öz növünə xas və təmiz olmalı, heç bir kənar dad və iy verməməlidir.

128
Konsistensiyası – kərəyağı 10-12^oC-də bərk, bircinsli, kəsiyi parıltılı, quru, yaxud xırda su damcılı olmalıdır. Ərinmiş yağın kon-sistensiyası yumşaq, dənəvər, əridilmiş halda şəffaf və çöküntüsüz olmalıdır.

Rəngi – yağ kütləsinin hər yerində zərif sarı olmalıdır.

Aşağıdakı qüsurları olan kərəyağı satışa buraxılmır:

• 
  üfunətli, acılaşmış, balıq və kif dadı və piyli, həmçinin neft məhsulları və kimyəvi maddələrin iyi və dadı olan kərəyağı;
  

• 
  kəskin yem dad və iyli, acı, üfunətli, yanıq, tüstü, metal, piytəhər və olein turşusu dadı və iyi olan kərəyağları.
  
• 
  daxili kiflənmiş yağ satışa buraxılmır;
  

• 
  əgər yağın üzəri kiflənmişsə, təmizlənməmiş satışa verilmir.