Eserin özgün adı: تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن

Biharu’l-Envar, c. 1, s. 94.

521Enbiya 22

522Taha 14

523Ankebut 45

524Ra’d 11

525Bkz: Tabatabai, Seyyid Muhammed Hüseyin, Ali ve el-Felsefetu’l-İlahiyye, s. 11.

526Bkz: Molla Sadra (Sadruddin, Muhammed b. İbrahim Şirazi), el-Hikmetu’l-Mütealiyye, c. 8, s. 303.

527Alak 1-5 .

528Yusuf 108

529Bkz: el-Taftazani Saaduddin, Şerhu Akaidi’n-Nesefiyye, Çev: Ahmed Hicazi, s. 82; Feyz Kaşani, Molla Muhsin, İlmu’l-Yakin fi Usuli’d-Din, c. 1, s. 6; Hilli, Menahicu’l-Yakin fi Usuli’d-Din, tahkik: Muhammed Rıza Ensari, s. 367.

530Nahl 78

531Nehcu’l-Belağa, hutbe 154.

532İsra 36

533Nehcu’l-Belağa, Hikmet 139.

534Bkz: Nasr, Hüseyin, İlm ve Temeddun der İslam, Çev: Ahmed Âram

535Nisa 82

536Bakara 2

537Tarık 13-14

538İsra 105

539İkbal Lahori

540Rum 30

541Furkan 6

542A’raf 157

543Fatır 28

544Mücadele 11

545Bakara 269 (Hikmet verilene ise pek çok hayır verilmiş demektir)

546Şura 11 (O’nun benzeri olan hiçbir şey yoktur)

547En’am 103 (Gözler onu göremez, O ise bütün gözleri görür.)

548Nahl 44 (Sana da Kur’ân’ı indirdik ki, insanlara vahyedileni açıklayasın. Belki onlar da düşünürler.)

549Nehcu’l-Belağa, hutbe 1; yine bkz: 179, 185, 186. hutbeler.

550Fatır 15

551En’am 102

552Araf 54

553Saffat 96

554Metinde “kayyûmî”

555Rahman 29

556Hadid 4

557Biharu’l-Envar, c. 3, s. 27.

558Nehcu’l-Belağa, hutbe 18.

559A.g.e., hutbe 85.

560Nehcu’l-Belağa, hutbe 183.

561Necmi, Sohenan-i Hüseyin b. Ali (a.s), s. 36, Maktelu Harezmi’den nakille, c. 1, s. 188.

562Müzzemmil 4.

563Kafi, c. 4, s. 419.

564İbn Hişam, Abdülmelik, el-Siretu’n-Nebeviyye, c. 3, s. 104.

565Kur’an ilimleri, Kur’an metninin Allah tarafından geldiğini, vahiy ve nüzul olduğunu ispatlama aşamasından, toplanması ve derlenmesi, mucizevi yapısı ve deruni ilimler, Kur’an’ın lafızları, ayetleri ve surelerinin anlaşılması, tefsiri ve tahlilinin niteliğine dair çerçeveyi kapsayan tüm ilim dallarını kapsamaktadır. Bkz: Müellif, Ulum-i Kur’an, Giriş.

566İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed, Mukaddime, Çev: Muhammed Pervin Gunbadi, s. 888; el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’an, c. 1 ve 2; Zerkani, Muhammed Abdulazim, Menahilu’l-İrfan fi Ulumi’l-Kur’an, c. 1.

567Hakimi, Muhammed Rıza, Edebiyat ve Taahhüd der İslam, s. 38; el-Fihrist, ikinci cüz.

568İbn Enbari, Ebibekir, Nuzhetu’l-Elibba fi Tabakati’l-Udeba, s. 7; Kıfti, Ali b. Yusuf, İnbatu’r-Ruvat, c. 1, s. 4; Isfehani, Ebu’l-Ferec, Kitabu’l-Eğani, c. 12, s. 298; el-Nahv ve Kutubu’t-Tefsir, c. 1, s. 45.

569Bkz: Mucizeşinasi, s. 133.

570Bkz: Edebiyat ve Taahhüd der İslam, s. 77.

571Ra’d 17.

572Enbiya 24

573Neml 64

574Mutahhari, Murtaza, Hıdemat-i Mutekabil-i İslam ve İran, s. 699.

575Tabatabai, Seyyid Muhammed Hüseyin, Şia der İslam, s. 59.

576Nehcu’l-Belağa, hutbe 49.

577Nehcu’l-Belağa, hutbe 133.

578Bkz: Rabbani, Gulpeygani, Ali, Furuk ve Mezahib-i Kelami, 141.

579Bkz: Mutahhari, Murtaza, Aşinayi ba Ulum-i İslami, c. 2, s. 54.

580Mutahhari, Murtaza Usul-i Felsefe ve Reveş-i Realizm, Mukaddime; Seyr-i der Nehcu’l-Belağa’da, s. 42; Şia der İslam’da, s. 60.

581Bkz: el-Fihrist, s. 251; Şehristani, Muhammed b. Abdulkerim, Milel ve Nihal, c. 1, s. 185; Emin Âmuli, Seyyid Muhsin, A’yanu’ş-Şia, c. 5, s. 405; Felasifetu’ş-Şia, s. 507.

582Duha’l-İslam, c. 3, s. 15-17.

583Metinde “Kur’an-i nâtık”

584Secde 4, “sonra Arş üzerine yerleşmiştir”

585Milel ve Nihal, c. 1, s. 93.

586Şafii, Muhammed b. İdris, Usulü’s-Sünne, 51-52.

587Şafii, Muhammed b. İdris, Usulü’s-Sünne, 38-51.

588Bkz: İbn Huzeyme, el-Tevhid, s. 64, 65, 114, 145, 147, 230 ve 231; yine İbn Hanbel, Ahmed, el-Sünne, s. 54, 64, 65, 71, 76, 166, 190 vs.

589Kıyamet 22-23.

590Bedevi, Abdurrahman, Tarih-i Endişeha-yi Kelami, c. 1, s. 598. Eş’ari, Ebu’l-Hasan, el-İbane’den nakille, s. 13; Corbin, Henry, Tarih-i Felsefe-i İslami, Çev: Cevad Tabatabai, s. 159.

591Ebu Zehra, Tarihu’l-Mezahibi’l-İslami, c. 1, s. 119.

592Maturidi, Ebu Mansur, Kitabu’t-Tevhid, s. 77-85.

593Türkçe kullanımda “Pezdevi”.

594Bakara 210 (Allah’ın buluttan gölgelikler içinde gelmesini mi gözlüyorlar?.)

595Secde 4, “sonra Arş üzerine yerleşmiştir”

596Kelam Fırkaları ve Mezhepleri, s. 235.

597Taftazani, Saaduddin, Şerhu’l-Mevakıf, c. 5, s. 110-111.

598Nehcu’l-Belağa, hutbe 179.

599Abdurrahman b. Hammad, Hannan b. Sedir’den, o Ebi Abdillah’tan (a.s) rivayet etmiştir. Rasulullah şöyle buyurdu: Allah buyurdu ki, “Kulum nafile ve müstehap işlerle kendisini sevmem için yakınlaşmak ister. Onu sevdiğimde onun işiten kulağı, gören gözü, konuştuğu dili, tuttuğu eli, yürüdüğü ayağı olurum. Bana dua ettiğinde onu severim. Benden istediğinde ona veririm... Biharu’l-Envar, c. 70, s 22 ve c. 75, s. 155. Bu muhtevanın şerhi için bkz: Humeyni, Seyyid Ruhullah, Şerh-i Çehel Hadis, rivayet 34, s. 581.

600A.g.e., hutbe 222.

601Biharu’l-Envar, c. 71, s. 23

602Kehf 109

603Tefsir-i Safi, Mukaddime.

604Tefsir-i Safi, Mukaddime.

605“Kur’an’da zâhiri ve bâtını bulunmayan ayet yoktur.”

606Biharu’l-Envar, c. 92, s. 97, rivayet 64.

607Şia der İslam, s. 51.

608“(Kur’an) Güneş ve ayın akması gibi akar.”

609Aynulkudat, Zubdetu’l-Hakaik, Afif Asiran’ın tashihi, s. 67-68.

610İsti’lami, Muhammed, Attar Nişaburi’nin Tezkiretu’l-Evliya’sı, . 632.

611Konevi, Sadruddin, İ’cazu’l-Beyan fi Tevili Ümmi’l-Kur’an, (Hamd suresi tefsiri) s. 6.

612Stacey, W. T. İrfan ve Felsefe, Çev: Bahauddin Hürremşahi, s. 310.

613Mukaddime, İbn Haldun, c. 2, s. 990.

614Mevlana.

615Zubdetu’l-Hakaik, 88-89.

616Mevlana.

617Bkz: el-Esfaru’l-Erbaa, c. 8, s. 221, c. 9, s. 54.

618Bkz: Eş’ari, Ebulhasan, el-Lüm’e, s. 105, Nwyia, Paul’den nakille, Tefsir-i Kur’ani ve Zeban-i İrfani, Çev: İsmail Saadet, s. 28.

619Tefsir-i Safi, Mukaddime.

620A.g.e.

621Aşinayi ba Ulum-i İslami, Usul-i Fıkh, s. 197.

622Bkz: Sadr, Muhammed Bakır, el-Mealimu’l-Cedide, s. 47; Kâini, Ali, İlmu’l-Usul Tarihen ve Tatavvuran, bölüm 3.

623Tehrani, Şeyh Ağabozorg, el-Zeria, c. 2, s. 291.

624Necaşi, Ahmed b. Ali, Ricalu’n-Necaşi, s. 311.

625El-Zeria, c. 1, s. 69.

626Sadr, Seyyid Hasan, Te’sisu’ş-Şia li-Ulumi’l-İslam, s. 310.

627Bkz: İlmu’l-Usul Tarihen ve Tatavvuran, ikinci bölüm.

628A’raf 44-45.

629Izutsu, Toshihiko, Mefahim-i Ahlaki-Dini der Kur’an, Çev: Feridun Bedrei, s. 49.

630Ra’d 16 (De ki: Hiç kör ile gören bir olur mu? Hiç karanlıklarla aydınlık bir olur mu?), Fatır 20, Bakara 257, İbrahim 1, İsra 72.

631En’am 122 (Ölü iken hidayetle dirilttiğimiz, kendisine insanlar arasında yürüyecek bir nûr verdiğimiz kimse, karanlıklar içinde kalıp, ondan çıkamayan kimse gibi olur mu?), Enfal 24.

632Yasin 60 (Ey Âdemoğulları, sizden, şeytana tapmayın ... diye söz almadım mı?)

633Tevbe 111 (Allah, müminlerden, canlarını ve mallarını, kendilerine cennet vermek üzere satın almıştır.)

634Hud 88 (Dedi ki: Ey kavmim! Şayet ben Rabbimden ispat edici bir delil üzerinde bulunuyorsam ve şayet bana kendi katından güzel bir rızık ihsan etmişse...)

635Kıyamet

636Çığlık

637Nisa 136 (Ey iman edenler, Allah’a ve Rasülüne iman edin.)

638Hucurat 13

639Abese 33-37

640Metinde “tekvinî”

641Fazıl Lenkerani, Muhammed, Seyr-i Kamil der Usul-i Fıkh, Muhammed Dadestan, c. 1, s. 261; Kifayetu’l-Usül, c. 1, s. 10.

642Metinde “nûr”

643En’am 1

644Biharu’l-Envar, c. 1, s. 225

645En’am 122

646Kummi, Abbas, Mefatihu’l-Cenan, Kumeyl Duası.

647A.g.e.

648A.g.e., Nur Duası. (Nur olan Allah’ın adıyla, nurun nuru olan Allah’ın adıyla... )

649Mutahhari, Murtaza, Aşinayi ba Kur’an, c. 3, s. 98-104.

650Bkz: el-Mizan, c. 1, s. 9-11; c. 2, s. 315-319 ve 320.

651Vazeden tarafından bir mana için lafız belirlenmesi.

652A.g.e., c. 2, s. 319-320.

653Cevadi Amuli, Abdullah, Tefsir-i Tesnim, c. 3, s. 228.

654Bkz: el-Mizan, c. 13, s. 108-110.

655Nahl 49 (Göklerde ve yer yüzünde bulunan canlılar ve bütün melekler, kibirlenmeden Allah’a secde ederler.)

656A.g.e., c. 12, s. 265-266.

657Bkz: Hasebullah, Ali, Usulu’t-Teşrii’l-İslami, s. 243-246.

658İbn Faris, Ahmed, el-Sahibi, s. 44-45, Avde, Halil Avde, el-Tatavvuru’d-Dellali’den nakil, s. 22.

659Maide 6, “temiz bir toprağa teyemmüm edin” (Maide 6)

660Askeri, Ebu Hilal, el-Evail, s. 35-36, el-Tatavvuru’d-Dellali’den nakil, s. 23.

661Suyuti, Celaleddin, el-Müzhir fi Ulumi’l-Luga ve Adabiha, c. 1, s. 301.

662Nasıf, Mustafa, Nazariyetu’l-Ma’na fi’n-Nakdi’l-Arabi, s. 183.

663Emin, Ahmed, Fecru’l-İslam, s. 53.

664el-Tatavvuru’d-Dellali beyne Lugati’ş-Şi’ri’l-Cahili ve Lugati’l-Kur’ani’l-Kerim, s. 539-541.

665Maliki, Muhammed, Dirasetu’t-Taberi Li’l-Ma’na min Hilali Tefsirihi, s. 146, Tefsir-i Taberi’den nakille, c. 6, s. 9, 91 ve 282.

666Bakara 185

667Bakara 23

668Mekayisu’l-Luga, vahiy kelimesi.

669Şura 3

670Razi, Muhammed b. Ömer, el-Tefsiru’l-Kebir, c. 19-20, s. 66.

671Ra’d 39

672Bkz: Misbah Yezdi, Muhammed Taki, Amuzeş-i Akaid, c. 1-2, s. 180.

673Âli İmran 47

674Fussilet 12

675Lisanu’l-Arab, fıkıh kelimesi.

676Bkz: Aşinayi ba Ulum-i İslami, c. 3, s. 54; el-Tatavvuru’d-Dellali beyne Lugati’ş-Şi’ri’l-Cahili ve Lugati’l-Kur’ani’l-Kerim, s. 170.

677Tevbe 122

678Lisanu’l-Arab, emene maddesi.

679Bakıllani, Muhammed b. Tayyib, el-Temhid, s. 347.

680Bkz: Dirasetu’t-Taberi Li’l-Ma’na min Hilali Tefsirihi, s. 33.

681Metinde “marizu’l-kalb”

682Tevbe 124-125

683Metinde “kalb-i selim”

684Lisanu’l-Arab ve cemheretu’l-lugat, nefeka maddesi.

685El-Muzhir fi Ulumi’l-Lugat ve Âdâbiha, c. 1, s. 301.

686Münafikun 6

687Bkz: Mefahim-i Ahlaki-Dini der Kur’an, 8, 9 ve 10. bölümler.

688Lisanu’l-Arab, cehede maddesi.

689el-Tatavvuru’d-Dellali..., s. 286.

690Saf 11

691Lisanu’l-Arab, huşu maddesi.

692Bkz: el-Tatavvuru’d-Dellali..., s. 199.

693Müminun 1-2

694Razi, Ebu Hatim Muhammed b. İdris, el-Zine fi’l-Kelimati’l-İslamiyyeti’l-Arabiyye, c. 2, s. 217.

695Metinde “muarreb”

696Reşid, Rıza Muhammed, el-Menar, c. 2, s. 4.

697Hamd 6

698Âli İmran 101

699Enbiya 33

700Haşr 1

701Tur 43

702el-Tatavvuru’d-Dellali..., s. 348.

703Âli İmran 152

704Ankebut 64

705Müminun 99-100

706Yunus 45

707Enbiya 49

708Mutaffifin 6

709Hac 17

710el-Tatavvuru’d-Dellali..., s. 356.

711Gafir 60

712Bkz: Mefahim-i Ahlaki-Dini der Kur’an, s. 92-98.

713A’la 16-17

714Bakara 82

715Şuara 195.

716Ragıp İsfehani, Hüseyin b. Muhammed, Fi Usuli’t-Tefsir, Mukaddimetu Camii’t-Tefasir, Dr. Ahmed Hasan Ferhad’ın tahkiki, s. 30.

717Taha 124.

718Tevbe 85.

719Bkz: el-Mizan, c. 1, s. 128-129.

720Âli İmran 196-197.

721Fecr 6-16.

722Bkz: el-Mizan, c. 3, s. 10-12.

723Suruş, Abdulkerim, Kabzu Bast-i Teorik-i Şeriat, s. 130-132; 285, 301, 350, 351 ve 462.

724Bkz: Muhadarat fi Usuli’l-Fıkh, c. 1, s. 36.

725Bkz: Laricani, Sadık, Marifet-i Dini: Nakdi ber Nazariye-yi Kabzu Bast-i Teorik-i Şeriat, s. 119-124; aynı zamanda Felsefe-i Tahlili, s. 37.

726Bkz: Marifet-i Dini... s. 130-141.

727El-Mizan, c. 2, s. 314-319

728A.g.e.,c. 13, s. 108; c. 14, s. 359

729Kehf 49

730Bkz: el-Esfaru’l-Erbaa, c. 1, s. 45

731Zuhruf 77 (“Ey Mâlik! Rabbin artık bizi öldürsün” diye seslenirler. “Siz böylece kalacaksınız” der.)

732Zümer 56

733Hac 2

734Bakara 114

735Saduk, Muhammed b. Babeveyh, İlmu’l-Yakin, maksad 4, bab 15, fasl 1, s. 1032.

736Çehil Hadis, s. 20-23.

737En’am 102

738Ra’d 31 (Fakat bütün işler Allah’a aittir...)

739Nahl 93, Fatır 8 (Dilediğini saptırır, dilediğini de doğru yola iletir.)

740Enfal 17 (Attığın zaman da sen atmadın, fakat Allah attı)

741Saffat 96 (Sizi ve yapmakta olduklarınızı Allah yarattı.)

742Bakara 22 (Gökten su indirerek onunla, size besin olsun diye çeşitli ürünler çıkardı.)

743Kehf 29 (Dileyen iman etsin, dileyen inkâr etsin.)

744Bkz: İbn Teymiye, el-İman, s. 85.

745Bkz: Eş’ari, Ebu’l-Hasan, Makalatu’l-İslamiyyin, c. 2, s. 251.

746Bağdadi, Hatib, Camiu Beyani’l-Ulum, c. 2, s. 234.

747Subhani, Cafer, Buhusu fi’l-Milel ve’n-Nihal, c. 1, s. 157-163, İbn Hanbel, Ahmed’den nakille, el-Sunne, s. 44-50.

748Zehebi, Muhammed Hüseyin, el-Tefsir ve’l-Müfessirun, c. 1, s. 256; Mutezili, Kadı Abdulcabbar, el-Metain, s. 422.

749Makalatu’l-İslamiyyin, s. 322.

750Metinde “ru’yet”

751Bkz: Razi, Muhammed b. Ömer,