b) Rivayetler
Kurân ayetleri hakkında munfasıl karinelerden birisi de ayetlerin izah ve beyanında İslam Peygamberi (s.a.a) ve Masum İmamlardan (a.s) gelmiş olan muteber rivayetlerdir.
Bu tür rivayetlerin karine oluşunu üç yoldan ispat etmek mümkündür:
1) Akıl erbabının konuşma kuralları,
2) Kurâna dayalı delil,
3) Rivayete dayalı delil.
1- Entelektüellerin Kitaplardan İstifade Yöntemi
Söylenen sözler ve kaleme alınan kitaplar iki kısımdır: Bir kısım sözler ve kitaplar genelin istifadesi için söylenmiş veya yazılmıştır. Bu yüzden de ondaki ibareler oldukça sade ve akıcıdır; herkes tarafından kolayca anlaşılabilir. Netice itibarıyla onun konularını ve maarifini anlamak için bir öğretmene ve açıklayıcıya ihtiyaç yoktur; öncesinde edinilmesi gereken ön hazırlık bilgileri de gerekli değildir. İkinci kısım sözler veya kitaplar ise bilimsel derinliği olan ve ihtisas gerektiren konuları içerdiğinden herkes tarafından anlaşılamaz. Nitekim çoğu zaman konuşmacı veya yazar söz fazla uzamasın veya yazının hacmi artmasın diye konuları genel ve üstü örtülü şekilde beyan eder; açıklama ve detaylandırmayı ise öğretmenin uhdesine bırakır. Bazen de birtakım sebeplerden ötürü kitabın bazı bölümlerini kasten mücmel ve müteşabih halde bırakır.
Akıl sahiplerinin bu iki kısım söz ve kitaptan istifade etme yönteminin farklı olduğu ortadadır. Birinci kısımda sözün zahirinden anlaşılan şeyle yetinirler, hiçbir kuşkuya kapılmaksızın onu konuşmacı ve yazarın maksadı addederler. Fakat ikinci kısımda konuların anlaşılması için bazı ön bilgilerin edinilmesi veya öğretmene müracaat edilmesini gerekli görürler. Bunu yapmadıkları takdirde hatta üzerinde çok düşünmüş olsalar dahi ondan anlayacakları konular genellikle şüphe ve tereddüt içereceğinden konuşmacı veya yazarın kesin maksadını ortaya koymayacaktır. Veyahut açıklama ve izahta bir takyit ve istisna bulunabileceğinden, konuların çok basit ve aşikâr olduğu nadir yerler dışında her zaman aksi yönde ihtimal söz konusu olabileceğinden öğretmen olmaksızın sözün zahirinden elde edilecek mana itminan getirmez.
Dostları ilə paylaş: |