FiKRİ haklar ders Notları

4.3. Korumanın ölçütleri

Tasarımların tescil edilerek korunması için “yeni ve ayırt edici niteliğe sahip” olması gerekir. Bu iki ölçüt, tasarımların, 6769 sayılı Kanun hükümlerine göre tescil edilerek korunmasında önkoşuldur.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndaki “sahibinin özelliğini taşıyan, bilimsel ve teknik nitelikli fikir ve sanat ürünü”, 6769 sayılı Kanunda “ayırt edici niteliği sahip” ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Haksız Rekabet Hükümlerindeki (Madde 54/5) “başkasının eşyası veya iş ürünü ile karışıklık yaratmayan ürün” kavramları korumadan yararlanmak için gerekli ölçütleri göstermektedir.
Tasarımcının tasarımını veya tasarımın uygulandığı ürününü sergilemek, satmak, yayın yoluyla tanıtmak vb. yöntemlerle kamuya açıklaması durumlarında, kamuya sunulmuş tasarım söz konusudur. Tasarım tescilinin ölçütlerinden olan yenilik, kamuya sunuluş ile ortadan kalkar ve tasarım tescili olanağı kalmaz.

4.4. Hoşgörü süresi

Hoşgörü süresi olarak adlandırılan süre, başvuru tarihinden önceki on iki aylık süredir. Bu süre içinde kamuya yapılan sunuşlar, tasarımın yeniliğini etkilemez. (SMK Madde 57/2)
Madde 57 (2) Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.

4.5. Tescil başvurusu gerekleri (SMK Madde 61)

http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/resources/temp/C633D924-0B9B-4A65-80BE-FA6C55E9BE0E.pdf

a) Başvuru sahibi veya sahiplerinin kimlik ve iletişim bilgileri.

b) Tasarımın görünümünü yansıtan ve yayım yoluyla çoğaltılmaya elverişli resim, çizim, grafik, fotoğraf veya benzeri bir biçimde hazırlanmış görsel anlatım.

c) İsteğe bağlı olarak tarifname.

ç) Tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün adı.

d) Tasarımcının veya tasarımcı grubundaki tasarımcıların kimlik ve iletişim bilgileri.

e) Varsa tasarımcı isminin gizli tutulması talebi.

f) Tescil isteme hakkının tasarımcı veya tasarımcılardan ne şekilde elde edildiğine ilişkin bilgi.

g) Varsa rüçhan hakkı talebine ilişkin bilgiler.

ğ) Varsa yayım erteleme talebi.

h) Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri.

ı) Başvuru ücretinin, yayım ücretinin, başvuru kapsamında ilave tasarımlar varsa bu ilave tasarımların ücretinin ve varsa rüçhan hakkı ve yayım erteleme talebine ilişkin ücretin ödendiğini gösterir bilgi.

4.6. Başvuru sonrası işlemler ve süreler (SMK Madde 64)

Tasarım tescili için yapılan başvurular, başvuru formundaki bilgilerin yeterliliği, tasarımcının beyan edilip edilmediği, görsel anlatımın uygunluğu, başvuru ücretinin ödenip ödenmediği vb. şekilsel koşullar açısından incelenir. Yukarıda belirtilen gereklerin uygunluğuna göre tasarım başvuru tarihi kesinleşir.

6769 sayılı Kanunun 64 üncü maddesi hükmünde yer alan “d) Yeni olmadığı tespit edilen” hükmüne göre, tasarım başvuruları yeni olup olmadığı konusunda incelenir.
İnceleme sonucuna göre, kısmen veya tamamen yeni olmadığı tespit edilen başvurulara ilişkin karara, başvuru sahibi iki ay içinde itiraz edebilir. (SMK Madde 67)
İnceleme sonucunda tescil edilebilirlik ölçütleri karşılayan başvurular tescil edilerek ilgili Bültende yayımlanır. (SMK Madde 65)
Başvuru sahibi, başvuru sırasında yayımın 30 ay süreyle ertelenmesini talep edebilir. Bu aşamada, tasarımın görsel anlatımı ve başvuru dosyasına ilişkin bilgi ve belgeler üçüncü kişilerin incelemesine kapalı tutulur. Erteleme talebi olan tasarım tescilleri yayım erteleme süresinin sonunda yayımlanır. (SMK Madde 66)
Yayımlanan tasarım tescillerine üçüncü kişiler, yayım tarihinden itibaren üç ay içinde tasarımın yasal tanımlara uygun olmadığı, tescil edilebilirlik şartları taşımadığı, koruma dışı halleri içerdiği, başvurunun ilgili kişilerce yapılmadığı, başvurunun kötü niyetli olduğu ve bir başkasının hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği gerekçelerini ileri sürerek tescil belgesinin verilmesine yazılı olarak itiraz edebilir. (SMK Madde 67/2)
Endüstriyel tasarımların korunması, başvuru tarihinden itibaren BEŞ YILDIR. Bu süre, tasarım tescili sahibinin yenilemeyi talep etmesi koşuluyla, beşer yıllık dönemler halinde YİRMİBEŞ YILA kadar uzatılabilir. (SMK Madde 69)
Tasarım tescilinin korumasının devam ettiği sürece her zaman, tasarımın tescil edilebilirlik şartlarının karşılamadığına ilişkin hükümsüzlük davası açılabilir. (SMK Madde 77)
6769 sayılı Kanunda, hükümsüzlük davasının, koruma süresi olan yirmi beş yılının bitmesinden sonraki beş yıl içinde de açılabileceği belirtilmiştir. (SMK Madde 78/3) Haksız bir nedenle yapılmış tasarım tescilinden zarar gören bir kişi, 25 yıldan sonraki beş yıl içinde somut olayı kanıtlayabilirse, bu hükme göre dava açarak geriye dönük tazminat talebinde bulunabilir.
Tasarım hakkı sahipliğine ilişkin iddialar yalnız dava yoluyla ileri sürülebilir. Hak sahipliği iddiası Türk Patent tarafından değerlendirilmez. (SMK Madde 78/2)
Tasarım hakkı, tasarımcıya veya onun haleflerine ait olup bu hakkın bir başka gerçek veya tüzel kişiye devri mümkündür. (SMK Madde 70/1)
Tasarım gerçek hak sahibi olmayan bir kişi adına tescil edilmişse veya tescilsiz tasarım gerçek hak sahibi olmayan bir kişi tarafından kamuya sunulmuşsa, gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden kişi, tasarım hakkından doğan diğer hak ve talepleri saklı kalmak kaydıyla, tasarım sahipliğinin kendisine devredilmesini veya tasarım sahibi olarak tanınmasına karar verilmesini mahkemeden talep edebilir. (SMK Madde 71/1)
Tasarım tescili sahibi, tasarım tescilinden doğan haklarının herhangi bir şekilde tecavüze uğraması hâlinde üçüncü kişilere karşı hukuk davası açabilir. (SMK Madde 70/2-c)
6769 sayılı Kanunda, hakların izinsiz kullanılmasına karşı hukuk davası açılması, tüm sınai hak türleri için tanınmıştır. Ancak ceza davası açılması hakkı yalnız markalar için tanınmıştır. Bu tercihe göre, tescilli tasarımlarda yalnız hukuk davası söz konusu olacaktır.