Фяза вя заман

Nyutonun üçüncü qanunu:
İki cismin bir-birinə təsiri qiymətcə bərabər olub, istiqamətcə bir-birinin əksi
istiqamətinə yönəlmişdir. Başqa sözlə desək, təsir əks təsirə bərabərdir.

F₁=F₂
Üçüncü qanunu təkcə sükunətdə deyil, həmdə hərəkətdə olan cisimlərə tətbiq etmək olar.

2. Lorens çevrilmələri

Qalaley çevrilmələri işıq sürətinə yaxın sürətlə hərəkət edən sistemlərə tətbiq
oluna bilmir. Ona görə də nisbətən böyük sürətlər üçün bir inersial sistemdə başqa inersial sistemə keçid üçün müvafiq disturların olması zəruridir. Iki
inersial hesablama sistemi götürək. Hərəkətsiz inersial sistem yerlə bağlı olan sistem olub, koordinantları x, y, z olsun. İkinci sistemə nəzərən O_x oxu
istiqamətində v sürəti ilə hərəkət edir və koordinantları x’, y’, z’ olsun. y və z oxları istiqamətlərində hərəkət olmadığından y=y’ , z=z’. Uyğun zamanlar isə t’
və t ilə işarə edək. Lorensin müəyyən etdiyi çevrilmə disturlarına görə iki sistem

keçid disturları aşağıdakı kimidir.

X’=_{ } t’=_{ }
Bu disturlar müəyyən bir nöqtənin hərəkət etməyən sistemdəki koordinantlarını
(x,y,z) və t zamanına görə hərəkət edən hesablama sistemində koordinantlarını (x’,y’,z’) və t’ zamanını müıyyən etməyə imkan verir. Bu ifadələr Hollandiya
fiziki Lorens tərəfindən alındığına görə Lorens çevrilmələri adlanır. Lorens
çevrilmələrinin mənası o vaxtda qıdır sıfır gücündə qalırki, hərəkətdə olan
inersial hesablama sistemlərinin v sürəti işığın boşluqdakı sürətindən kiçik olsun, yəni vc olduqda Lorens çevrilmələrinin mənası olmur.
Bu onu göstərir ki, işığın boşluqda sürəti böyük sürətdir.