Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

PENDİK İLÇESİ

İstanbul İli'nin doğu yarısında yer alır. Pendik İlçesi batıda Kartal, kuzeyde Sultan-beyli ve Kartal, kuzeydoğuda Şile ilçeleri, doğuda Kocaeli İli, güneyde Tuzla İlçesi, batıda da Marmara Denizi'ne komşudur.

Devlet İstatistik Enstitüsü'nün 1990 sayım sonuçlarına ilişkin verilerinde Pendik İlçesi'nin yüzölçümü 199 km2 olarak görülmektedir. Ancak eskiden Pendik'e bağlı olan Tuzla'nın (11,8 km2) 1992'de ayrılarak ilçe yapılmasından sonra yeni sınırları içinde 187,2 km2'lik bir alan kapladığı sanılmaktadır.

Kırsal yerleşmeleri de bulunan Pendik ilçe merkezinin kentsel alanı 18 mahalleden oluşur. Bunlar Bahçelievler, Batı, Çamçeşme, Çınardere, Doğu, Dumlupmar, Esenyalı, Fevzi Çakmak, Güzelyalı, Har-

mandere, Kavakpınar, Kaynarca, Kurtköy, Orta, Şeyhli, Veli Baba, Yayalar ve Yeni mahalleleridir. Sonradan ilçe yapılan Tuzla'nın sınırları içinde yer alan Esenyalı ve Güzelyalı mahalleleri, 1993 sonunda yeniden Pendik İlçesi'ne bağlanmıştır.

Pendik îlçesi'nin çok eski bir yerleşim alanı olduğu bilinmektedir. Pendik ilçe merkezinin doğusunda yapılan araştırmalar Kaynarca yöresinin MÖ 5000'lerde meskûn olduğunu göstermiştir. Buradaki ilk buluntulara rastlayanlar 1907'de Bağdat demiryolu inşaatında çalışan yabancı mühendislerdir. Kaynarca'da daha sonra arkeolojik kazılar yapılmıştır. Pendik-Kaynar-ca Höyüğü'nün boyutları 280x179 m'dir. Bu höyükte yaşayanların tarım yapmasını bildikleri, ayrıca avcılık ve balıkçılık da yaptıkları anlaşılmıştır. Daire ya da elips biçimli evlerin duvarları, örülen dal ve kamışların toprakla sıvanmasıyla yapılmıştır. Ele geçen çanak çömleğin türü, Pendik-Kaynarca Höyüğü'nün Fikirtepe kültürüy-le(->) ilişkili olduğunu göstermektedir.

Doğal liman özelliği taşıyan bir koyun kıyısına yakın mesafedeki bu tarih öncesi yerleşme, Marmara Denizi'ndeki düzey düşüklüğü ve aşırı tuzlanma nedeniyle bir süre terk edildi. Marmara Denizi'nin durumu normale dönünce elverişli konumu nedeniyle tekrar iskâna sahne oldu.

MÖ 1200'lerde batıdan gelen istilacı kavimlerden bir bölümünün buraya yerleştiği sanılmaktadır. Bunların Makedonyalı olduğu ileri sürülür. Kocaeli Yarımada-sı'nın bu bölümü MÖ 8. yy'ın ortalarında Roma'nın egemenliği altındaydı. Daha sonraları Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan bu topraklardaki en önemli yerleşme merkezi Bizans döneminde Pantikion ya da Pentikion adıyla anılıyordu. Hıristiyanlığın ilk yayılışı sırasında bu yörede bazı kiliseler inşa edilmiş, ayazmalar ünlenmişti.