Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

PAŞAIİMANI CAMİİ

230

231 PATRONA HALİL AYAKLANMASI

Paşabahçe Vapuru

Eser Tuîel arşivi

vapurla birlikte bu bahçe tipi üç vapurla Adalar ve Yalova'ya ekspres seferler başlatılmıştır. Yukarı güvertede büfe-barı, bacanın yanı başında, kaptan köprüsünün gerisinde de açık bir güvertesi vardır. Yıllarca Köprü-Adalar-Yalova hattında çalıştıktan sonra günümüzde kalabalık iş saatlerinde Eminönü-Kadıköy hattında hizmet vermektedir.

ESER TUTEL

PAŞAIİMANI CAMÜ

Üsküdar İlçesi'nde. Hace Hesna Hatun Mahallesi'nde, Üsküdar'dan Kuzguncuk'a giden Paşalimanı Caddesi'nin sağ tarafında yer alır. Bugün Tekel Sosyal Tesisi olan eski karakol binası (Nizam-ı Cedid Kulluğu) ve tütün deposu olarak kullanılan III. Selim'in (hd 1789-1807) yaptırdığı erzak ve hububat ambarlan ile Hüseyin Avni Paşa Çeşmesi'nin arasında bulunmaktadır.

Diğer adı Silahdar Abdurrahman Ağa Camii olan bu yapı, III. Mustafa'nın (hd 1757-1774) silahdarı olan Abdurrahman Ağa tarafından 1180/1766'da yaptırılmıştır. Hüseyin Ayvansarayî, bu civarda özellikle cuma namazı kılınacak bir cami bulunmadığı için yapıldığını ve mahallesinin bulunmadığım yazar. Burada ilk olarak Paşalimanı Camii'nin inşa edilmesinden, Üsküdar'ın Kuzguncuk istikametine doğru yayıldığı anlaşılmaktadır.

Cami eğimli bir arazi üzerinde fevkani olarak inşa edilmiştir. Arazinin doğuya doğru meyilli olması sebebi ile zemini düzlemek için taştan bir bodrum katı yapılmıştır. Bu katın üzerinde, aralarında ahşap hatıllar bulunan, duvarları kaba taştan yapılmış esas yapı yükselmektedir.

Camiye, önünde 8 basamaklı taş merdiveni olan bir cümle kapısından girilir. Kapının ahşap kapı kanatlan bulunmakta, bunun iki yanında alt seviyede ikişer tane dikdörtgen pencere, üst seviyede ise daha küçük beş tane pencere yer almaktadır. Caminin ön cephesi tamamen ahşap olup, yenilenmiştir. Son cemaat yeri dikdörtgen planlı basit bir mekândır. Buradan üç açıklık ile yine dikdörtgen plan gösteren harim kısmına geçilir. Üst kat mahfilinde, girişin sol tarafına rastlayan kısımda, ahşap kafesli olarak ayrılmış hünkâr mahfili bulunmaktadır. Harim kısmında, girişin sol köşesinde, hünkâr mahfiline çıkan merdivene açılan çift kanadı ahşap bir kapı yer alır. Sağ ve sol duvarlarında altlı üstlü onar tane, mihrabın iki ya-

nında ikişer tane büyük dikdörtgen pencere ile ana mekân bol miktarda ışık almaktadır. Pencere kenarları ahşap çerçeveli ve önü demir parmaklıklıdır. Altlı üstlü ahşap çerçeveli pencere kanatları bulunmaktadır.

Caminin içi, tavan ve döşemesi de dahil olmak üzere tamamen ahşaptandır. Mihrabı ince uzun bir niş şeklindedir. Üzeri alçıyla sıvanmış ve yeşile boyanmıştır. Mihrap kavsarasının üzerinden dökülmüş olan sıvanın altından temiz bir tuğla işçiliği görülmektedir.

Ahşaptan sade bir minberi vardır. Ayrıca ahşap üzerine sıvama (bağdadi) bir vaaz kürsüsü bulunmaktadır. İbrahim Hakkı Konyalı Üsküdar Tarihi adlı eserinde camide gördüğü üç tane levhadan ve Hadîka-tü'l-Cevâmi'de bahsedilen bir levhadan söz eder. Restorasyon sebebiyle bu levhalar bugün (1994) kaldırılmış ve Paşalimanı Tekel Sosyal Tesisi'nde koruma altına alınmıştır. Hadîkatü'l-Cevâmi'de caminin yakınında bir çeşme, namazgah ve Bektaşî tekkesinden de söz edilmektedir.

Caminin ahşap çatısı kiremit örtülü ve dört yana eğimlidir. Çatı hizasında geniş, ahşap bir saçak yapının etrafını dolaşır. Bu kısım yenilenmiştir. Minare caminin sağ kenarında olup, II. Mahmud zamanında (1808-1839) esaslı bir şekilde tamir görmüştür. Minarenin önceleri ahşap olan gövde ve külahı 1960lı yıllarda yıldırım düşmesi sonucunda yanmış ve bir süre harap kaldıktan sonra bu kısım yeniden inşa edilmiştir. Bir sıra kaba taş, iki sıra tuğladan yapılmış yüksek bir kaide üzerinde kesme taştan yapılmış ve dört yanından "S", "C" kıvrımlı birer barok payanda ile desteklenmiş pabuç kısmı yer alır. Buradan bir bilezikle tuğladan yapılmış ve üzeri sıvalı kısa minare gövdesine bağlanır. Minaresi tek şerefelidir ve üzerinde ka-