Hukuk Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar: Hukuk Klinikleri

II. Oturum

Ufuk Aydın: İkinci oturumu açıyorum. Aslında elinizdeki programda 2. oturum başkanı Engin Yıldırım hoca görünüyor. Kendisi bir çoğunuzun bildiği gibi Anayasa Mahkemesi üyesi. Davetimizi memnuniyetle kabul ettiğini söylemişti ama gerçekten çok önemli bir mazereti çıktı. O yüzden kendisi Eskişehir’e gelemedi. Özürlerini iletti. Dolayısıyla ben B planıyım aslında. A planı işlemedi, B planı olarak ben karşınızdayım. Bu oturumda yine dünyadaki örnekleri ele alacağız. Aslında benzer bir durum benim için de sözkonusu. Yine elinizdeki programa göre üçüncü konuşmacı aslında Richard Grimes ancak o da Pazartesi günü bize yolladığı bir e-mailde bir sağlık sorunundan sözederek gelemeyeceğini bize bildirdi. Fakat çok iyi bir sunumu var, her şeyi hazırdı powerpoint’iyle metniyle. Biz de nasıl yapalım dedik. David sağolsun Richard’ın sunumunu gerçekleştirecek. Yani oturum başkanı ve konuşmacılardan birisi B planı olarak karşınızda. Umuyorum A planının aratmayız diyerek sunumlara başlıyoruz. Biraz geç kaldık. Bunun için de kusurumuza bakmayın. Ses siteminde sabah bir sorun vardı. Daha profesyonel bir sistemle değiştirdik. Dolayısıyla daha iyi bir çeviri, daha anlaşılır bir çeviri ile karşınızda olacağız. Evet ilk konuşmacımız Witswaterland Üniversitesi Hukuk kliniği yöneticisi, Güney Afrika’dan Sayın Philippa Kruger. 20 dakika süresi var. Kendisi bize çok sayıda gerçek müvekkileri bulunan bir hukuk kliniğinde nitelikli hizmet sunmak ve iyi öğretim görmek mümkün müdür ve sürdürülebilir midir? konulu tebliğini sunacak.

Philippa Kruger: Good afternoon everybody, good afternoon to the dignities present to the Dean, to the father of clinical education in South Africa, David, to my colleges, I’m both considered academic, I’m also a practicing attorney and to friends present, I hope to take you on a journey and explain what we do at the universty of Witwatersrand, it’s situated in johannesburg which is the economic hope of South Africa and some would say africa, it’s a city of great contrast with huge wealth from the mainly the mining industry and of course enormous poverty and the city populated by many migrant workers as people move from the rural areas into the cities looking for opportunities and for some ways of earning income. Witwatersrand in disperse with my presentation, just to give you a picture, this is the entrance, one of the entrances to the university in Johannesburg and to locate us before ı locate us, ı’ll just say that the mission of our law clinic it’s to provide practical legal training to law students and to candidate attorneys and as well as providing legal advice to the representation to the indigent with quote, to explaine what a candidate attorney is, we have a system in South Africa. in terms of which once you graduate before you may become an attorney or solicitor, a law practise, you serve two years apprenticeship and that’s called you become an article clerk and you have to write suttons and you practise the law under supervision of an attorney, so we train both law students as well as candidate attorneys and doing so we try to strive to faciliate quality access to justice and to promote human rights. that’s a picture of the building a law clinic, we have a dedicated law clinic building which is opposite directly opposite to the school of law at the University of Witwatersrand. The purpose of this talk is, ı want to tell you about the services that can be rounded to if were the skills that the students qualified in a live client law clinic, how the skills are tought and how the skills are assist? There is pointers pointing to the law clinic opposite the school of law on the campus of the university itself, the briest istatistic, the Witz law clinic consult approximatly 12000 people every year, that’s 1000 members of the public come to the law clinic every month, approximately 50 people per day. We open at least 900 files per year, we employe 11 practicing attorneys, these of attorneys who are at method to practise and created by the law society and 10 of the 11 attorneys supervise students, so we traine an employe 11 candidate attorneys or artical clerk and this candidate attorneys will assiste the attorneys in running of the case perhaps appearing in court, on occassion or writing peedlings, letters, serving documents and the like. we are employing office manage, a book keeper, receptionist, two secretary and a filing clerk. we teach 406 final law students and we have 7 specalized law clinics, units in the law clinics, that’s the first picture on the, on my left is a view of the centrum area, the clinic waiting room where the clients wait and on the top on the right is the main reception area, you getting idea of the filing (…) and the filing room where we keep all our clients cases, brief history significating events in our law clinic, we started 40 years ago as a small voluntery advice office, in the south west in (…) as David said earlier in response to the injustices that would prevalent in the apartheid system students and even academic go quite powerless, in the large what was very unfair and injust system and did what they could in a way to advice people of their rights and to try empover them in this way, and also empover the law students so this year is the Witz Law Clinic celebrate its 40th birthday, at that time, t was started by one attorney and 20 students on a voluntery scale, it was founded by the law faculty budget, it was not on campus though, it was not part of the core curriculum, it was non credit course, at first, it became a major credit course compulsory course all time year students in the late 1980s, in 1989 in fact and it changed over the years, the year 2000 from the general clinic to specialised one ı will tell you why a little bit later. Significant miles stones of the law clinic significantly for the law clinic was when it was made a compulsory credit wearing skills course toward the end of the (…) degree, it was compulsory to all final year students, they had to come through the law clinic and they still have to come through the law clinic, it was much easier when it was started in 1989 because there were less then a 100 law students, last year we had 300 law students, this year we have over 400 law students so you will see why ı asked the question whether this is sustainable and and whether one can deliver quality legal services to the work of these numbers. At the beginning we had explicit support from the faculty, this made an enormous difference to the sustanence and the quality of the law clinic because we were able to employ full time qualified attornies and that’s what the faculty wait ought to do. They wait and advertise to made us of the propotion who perhaps work method to working in a social justice sitting would teach students at the same time. The law faculty dedicated office consultation space in the building. It was in the law building itself before it moved to its own premises and the law clinic was also funded by the Ford Foundation and the Attorney's Fidelities Fund. The AFF is set up by the organized profession it is an insurance against the thieft of trust money, the clients money that they deposit into the attorney's trust account in the event of theft by an attorney or one of the attorney's employees. The Fidelity fund would then compensate the client for the loss for the trust money. The Fidelity fund through in this education in South AFrica, they receive their funds from the interest that is raised on money in the attorney's trust account so in a round about way we are supported by the profession itself and of course very significantly for law clinics in South Africa, we entered into a partnership with the legal aid board in the late 90s. And just to give you an idea of legal aid and the partnership with the law clinics in the 90s, this was in the new South Africa and legal aid tried to spread its footprint by pushing funds into law clinics because law clinics had established advice offices, attorney offices and they would subsidize these law clinics to do certain work for the legal aid board and they would pay certain attorneys for the training of candidate attorneys and they would pay for certain things such as sherifs fees, for the serving of processes as well as expert fees and the attorney fees. The legal aid board itself was in a state of crisis in the 1990s. It was severely mismanaged and it was almost bankrupt. So in 2000 Judge Mohammed Nassau became its chairman, they had a new board and the chief justice of Johannesburg. They had a new vision of transforming the legal aid board from an organization which had served lawyers rather than serving the poor and i know what i say may be unpopular but the profession itself was very resistant to the change in the legal aid because it had operated by outsourcing the legal aid board legal work and civil work to attorney's in private practice. So what it did was it established offices all over the country and also built on the law clinic model and so employed in house lawyers . We have over 200 in house lawyers working for the legal board and so it meant that one could spread the legal aid to so many ore people because it was more cost efficient per case to have one in house layer dealing with it than by funding an attorney in private practice where one would have little control over the case. So the legal aid became an organization which served the poor, rather than serving the lawyers as it had in the past and as i said it completely streamlined it's legal aid system, a system which is now envied by many jurisdictions in the world. The services we offer at the law clinic:  we have a family gender children unit and we do cases with HIV Aids for children who are adopted by who are orphaned by the disease do many many divorces, domestic violence cases and the like. We started this year promotion of access to information clinics which is done in conjunction with the human rights convention and we send a few students out into the community together with an attorney. There they will look for ways to further the rights of the people under the constitution using the promotion of access to information. We have a refugee and immigration unit , its quite a large unit as we have a huge immigration population in south africa. People come from ethiopia, somalia, DRC, Rwanda and a lot of people from Zimbabwe. Of course they come over the borders in droves and then they are really vulnerable and are persecuted in their own countries and often persecuted because of the vulnerabilities so they seek refuge. We have a labour unit, property and eviction unit and a very successful dealit which is taught as personal injury unit where we mainly sue the ministry for police for police brutality, unlawful arrest and detention cases. So its quite a strange system in that the legal aid board is fully funded by the state, it receives over 1 billion rand every year from the state, yet it is independent from the state and will fund cases against the state. The legal aid board led us into a partnership with the law clinic and we do civil cases that they cannot do, they cannot answer the nee of the poor and the constitutional mandate is to first of all defend people in criminal matters in cases where substantial injustice might otherwise result and this is their focus so in order to try and make some sort of impression in civil cases they then form a partnership with law clinics, law clinics then are free, independent, also funded by the university, and in turn are free and independent to sue and act in the best interest of the client without fear at all. I understand i only have a few minutes left . What i would like to tell you is how we work because we have such large numbers the students will be in pairs so we have 20 pairs per supervisor. Each pair of students attends the clinic for intake for 2 hours every week. So mondays from 8 - 10 am they come to the family law unit. On the same day from 10 - 12 they come to the dealit unit and from 12 - 2 they come to the refugee unit. They attend one double lecture every week and then they partake one tutorial with their supervisors every week. Thats for a whole 45 minutes they attend this and this is an opportunity where the supervisor will ensure that every aspect of the case is properly taken care of and that letters are drafted properly and corrected before they go out to attorneys and that readings are drafted on time and comply with the rules of the court and of course it is the perfect opportunity to discuss issues of social justice and poverty and all sorts of issues in fact. That gives you an idea of our clinic. She talks about a photo for a while. I hinted earlier why the students are in pairs. They get to choose their preferences for the units but this all depends on capacity and timetable. I've spoken about the clinic intake, just to let you know and assure you because i have heard, listening to your concerns, is that no advice is given by students, without checking the advice to be given with the supervisor on duty.  So the student would consult with the client, the client would tell them what their problem is and before they advise the client they will come to the supervisor and repeat the clients story. Sometimes the problems are too complex so we told the students to take down a comprehensive statement and in the tutorial you can discuss it at length, then get the student to perhaps write an opinion to the client to say, this is what you have told me, this is what the law is, this is what we can do for you and this is the outcome you can expect. In this way you teach the student, not only to write but also to respect the law and to apply the law to real life situations because, of course, when the clients come i they don't say, " oh i have a contract problem," or," I have a maintenance problem," or, "I have a personal injury problem" they just say, "I have a problem" so it becomes quite difficult for students and i can tell you that when students start out they are terrified and it is the most rewarding experience to watch the students grow over the year and to watch the students walk out of the law clinic after a year there, not students anymore but lawyers. I didn't mean for all this twirling and twirling, it would make anybody dizzy but this is what I'm stuck with. I think I'm running out of time, I'm not going to repeat what we teach because i think it's common to eveyone who runs a clinic. She invites people to ask questions later. Assessment of students:  At the end of the first block they write a test on the substantive law on the unit so if they are in family law they would learn about the law of family and persons again and they would then write a drafting test which is worth 15%. Each student has to go to court indepenently, during their holidays or whenever, they have to follow an actual case and write that up as a case report and that is worth 15% and they absolutely love this experience because very often for them it would be their first opportunity to see a case in completion. The course would also give them actual file work from live clients. Thats 45%. We have many cases as a law clinic, we litigate in all the forums in South Africa. We have many reported cases so we're in the Labour court, the magistrate's court, the high court and even the constitutional court. We have represnted clients very successfully, we have hosted 30 reported decisions which are cases which changed the law and set a precedent in the law and when i look and think about sustainability of the law clinoc it is like a ctch 22 situation. The successes of the law clinic will make it sustainable so if you have dedicated and compotent staff that is what will make it sustainable because the outside finders faculty at the university will see the law clinic is making a difference to the lives of people in the communities and the students are receiving a better education. So they would be more likely to fund the law clinic, I think that in order to make i more sustainable we would have to control the student number and in fact reduce it because you cannot add on more attorneys as you grow in order to try and address the problems so i think that is where i will leave it. The bottom line is, of course, that money is needed to run law clinics as they are intensive teaching tools there has to be a large level of support from leadership in the university you have competent Professional staff and you have to form strategic partnerships with funders and if necessary you need legislative support so thank you.

[Philippa Kruger: Herkese tünaydın. Saygıdeğer Dekan’a, Güney Afrika’da klinik eğitimin babası David’e, meslektaşlarıma tünaydın. Ben hem akademisyenim hem de avukatlık yapan bir dava vekiliyim. Ve burada bulunan arkadaşlar, sizleri bir yolculuğa çıkarmayı ve Güney Afrika’nın ve bazılarına göre de bütün Afrika’nın iktisadi merkezi olan Johannesburg’da bulunan Witwatersrand Üniversitesi’nde neler yaptığımızı açıklamayı umuyorum. Johannesburg, temel olarak madencilik endüstrisinden kaynaklanan devasa bir servetle şehirdeki muazzam yoksulluğun bir arada bulunduğu büyük zıtlıkların şehri. Aynı zamanda insanlar fırsat aramak ve para kazanmanın yollarını bulmak için kırsal alanlardan şehirlere göç ettiği için, şehirde pek çok göçmen işçi de bulunuyor.

Size bir fikir vermesi açısından bir takım fotoğraflar getirdim. Burası Johannesburg’daki üniversitenin girişlerinden bir tanesi. Bizim yerimizi göstermeden önce, hukuk kliniğimizin misyonunun hukuk öğrencilerine ve aday dava vekillerine uygulamalı hukuk eğitimi vermek ve yoksullara hukuki tavsiye ve vekâlet sunmak olduğunu söylemek istiyorum. Aday dava vekilinin ne olduğunu açıklamak gerekirse, Güney Afrika’da şöyle bir sistemimiz var: mezun olduğunuzda, bir dava vekili veya hukuk müşaviri olup avukatlık yapma izninizi almadan önce iki yıl stajyerlik yapmanız gerekiyor. Böylece sözleşmeli stajyer avukat oluyorsunuz. Bir takım baro sınavlarını geçmeniz gerekiyor ve bir dava vekilinin denetimde hukuk uyguluyorsunuz. Dolayısıyla hem hukuk öğrencilerini hem de aday dava vekillerini eğitiyoruz ve bunu yaparken, adalete kaliteli erişime imkân sağlamaya ve insan haklarını teşvik etmeye büyük çaba harcıyoruz. Bu hukuk kliniği binasının resmi. Witwatersrand Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin tam karşısında özel olarak tahsis edilmiş bir hukuk kliniği binamız var.

Bu konuşmada sizlere temel olarak yoksul insanlara sunulabilecek hizmetlerden, öğrencilerin bir canlı müvekkil hukuk kliniğinde edindikleri becerilerden, bu becerilerin nasıl öğretildiğinden ve nasıl değerlendirildiğinden bahsetmek istiyorum. Üniversite kampüsünde hukuk fakültesinin karşısındaki hukuk kliniğini işaret eden göstergeler var. İstatistiklere kısaca bir göz atacak olursak, Wits hukuk kliniği her yıl yaklaşık 12000 kişiye danışmanlık veriyor. Bu da her ay 1000 kişinin hukuk kliniğine geldiği anlamına geliyor, günde yaklaşık 50 kişi yapar. Yılda en az 900 dosya açıyoruz. 11 tane avukatlık yapan dava vekili çalıştırıyoruz. Bunlar avukatlık yapma izinleri olan ve baro tarafından onaylanmış dava vekilleri. 11 dava vekilinden 10’u öğrencileri denetliyor. Aynı zamanda 11 aday dava vekilini veya sözleşmeli stajyer avukatı eğitiyoruz ve çalıştırıyoruz. Bu aday dava vekilleri, davaların işleyişi sırasında dava vekillerine yardım ediyorlar, gerektiği durumlarda mahkeme huzuruna çıkıyorlar, rapor, mektup ya da belirli evrak taslaklarını hazırlıyorlar ve bunun gibi diğer işleri yapıyorlar. Bir büro müdürü, bir muhasebeci, bir danışma görevlisi, iki sekreter ve bir dosya memuru çalıştırıyoruz. 406 tane son sınıf hukuk öğrencisine ders veriyoruz ve 7 tane uzmanlaşmış hukuk kliniğimiz var, hukuk kliniği birimleri şeklinde. Solumdaki ilk resim karşılama bölgesinden bir görüntü, klinik bekleme salonu. Ve üstte sağda ana karşılama bölgesini görüyorsunuz. Buradan da dosya dolapları ve bütün müvekkillerimizin dava dosyalarını sakladığımız dosya odası ile ilgili bir fikir edinebilirsiniz.

Hukuk kliniğimizdeki önemli olayların kısa bir tarihçesi şöyle. 40 yıl önce güney batıdaki ilçelerde küçük, gönüllü bir tavsiye ofisi olarak işe başladık. David’in de daha önce belirttiği gibi, apartheid sisteminde hüküm süren adaletsizliklere cevaben başlatılan bir uygulamaydı. Bu oldukça adaletsiz ve haksız sistemde öğrenciler ve hatta akademisyenler bile kendilerini oldukça çaresiz hissediyorlardı ve insanlara haklarıyla ilgili tavsiyeler vermek ve onları bu şekilde güçlendirmeye çalışmak için, aynı zamanda hukuk öğrencilerini de güçlendirmek için ellerinden geleni yapıyorlardı. Bu yıl Wits Hukuk Kliniği 40. yaş gününü kutluyor. O zamanlar bir dava vekili ve 20 öğrenci tarafından gönüllü ölçekte başlatılmıştı. Hukuk fakültesinin bütçesinden finanse ediliyordu ama kampüste değildi. Temel derslerden biri de değildi. Başlarda kredisiz bir dersti. 1980’lerin sonunda, 1989’da bütün son sınıf öğrencileri için kredili ana derslerden, zorunlu derslerden biri haline geldi ve yıllar içinde de değişti. 2000 yılında genel bir klinikten uzmanlaşmış bir kliniğe dönüştü. Bunun nedenini size birazdan anlatacağım. Dolayısıyla hukuk kliniği için önemli dönüm noktalarından bir tanesi, zorunlu ve kredili bir beceri dersi haline gelmesiydi. Bütün son sınıf öğrencileri için zorunlu hale geldi. Öğrenciler hukuk kliniğini başarıyla tamamlamak zorundaydılar, hala da öyleler. 1989’da çok daha kolaydı çünkü o zaman hukuk öğrencisi sayısı 100’den azdı. Geçen yıl 300 hukuk öğrencimiz vardı. Bu yıl 400’den fazla hukuk öğrencimiz var. Dolayısıyla bunun sürdürülebilir olup olmadığı ve bu rakamlara kaliteli hukuk hizmeti sunulup sunulamayacağı sorularını neden sorduğumu anlayabilirsiniz.

Başlangıçta fakülteden net destek alıyorduk. Bu, hukuk kliniğinin ayakta durması ve kalitesi açısından muazzam bir fark yaratıyordu çünkü tam zamanlı kalifiye dava vekilleri çalıştırabiliyorduk. Bunun yanı sıra fakülte, bir sosyal adalet ortamında çalışmak isteyen ve aynı zamanda öğrencilere ders veren meslek mensuplarına tanıtım yaparak da destek oluyordu. Hukuk fakültesi kliniğe, kendi binasının içinde bir ofis ve danışma alanı tahsis etti. Klinik kendi yerleşkesine taşınmadan önce hukuk binasının içindeydi. Hukuk kliniği aynı zamanda Ford Vakfı ve Dava Vekilleri Sadakat Fonu (AFF) tarafından da finansal olarak destekleniyordu. Dava Vekilleri Sadakat Fonu, emanet paranın, yani bir müvekkilin dava vekilinin emanet hesabına yatırdığı paranın dava vekili ya da dava vekilinin çalışanlarından biri tarafından çalınmasına karşı meslek örgütü tarafından kurulmuş bir sigorta. Böyle bir durumda Sadakat Fonu müvekkilin kaybettiği emanet parayı tazmin ediyor. Sadakat Fonu Güney Afrika’daki eğitime yatırım yapıyor. Onların fonları da dava vekilinin emanet hesabındaki paranın faizinden geldiği için dolaylı olarak mesleğin kendisi tarafından destekleniyoruz.

Güney Afrika’daki hukuk klinikleri için çok önemli olan bir başka gelişme de 1990’ların ortasında Adli Yardım Kurulu ile bir ortaklığa girmiş olmamız. Adli Yardım Kurulu ve hukuk klinikleri ile olan ortaklığı hakkında bir fikir vermek gerekirse, 1990’larda, yani yeni Güney Afrika zamanında, Adli Yardım Kurulu hukuk kliniklerine fon aktararak kapsama alanını arttırmaya çalışıyordu. Hukuk kinikleri danışma ofisleri, dava vekili ofisleri kurmuştu ve Adli Yardım Kurulu, kendileri için bir takım işleri yapması için hukuk kliniklerine para yardımında bulunuyordu. Bunun yanı sıra dava vekillerine ve aday dava vekillerinin eğitimine de para ödüyordu. Aynı zamanda şerif ücretleri, uzman ücretleri ve bunun gibi belirli şeyler için de para ödüyordu. Adli Yardım Kurulu’nun kendisi 1990’larda bir krizin içindeydi. Son derede kötü idare ediliyordu ve neredeyse iflas etmişti. 2000 yılında hâkim Mohammed Nassau Kurul’un yönetim kurulu başkanı oldu ve yeni bir kurul oluşturuldu. Sanırım David de bu kuruldaydı. Adli Yardım Kurulu’nu avukatlara hizmet eden bir kurumdan yoksullara hizmet eden bir kuruma dönüştürmeye dair yeni bir vizyonları vardı. Belki söylediğim şey çok hoş karşılanmayabilir ama mesleğin kendisi adli yardımdaki değişime oldukça dirençliydi. Değişimden ötürü kendilerini tehdit altında hissediyorlardı çünkü Adli Yardım Kurulu önceleri adli yardımı dışarıya yaptırıyordu. Adli işleri ve özel hukuk işlerini kamu avukatlarına ve özel olarak çalışan dava vekillerine havale ediyorlardı. Dönüşümle birlikte ülkenin her tarafında hukuk kliniği modeline dayanan ofisler açtılar ve kurum içi avukatları çalıştırmaya başladılar. Adli Yardım Kurulu için çalışan 2000’den fazla kurum içi avukatımız var. Bu da adli yardımı çok daha fazla insana yayabilmeniz anlamına geliyor çünkü özel olarak çalışan bir dava vekiline para vereceğinize ve dava üzerinde çok az bir kontrol imkânınız olacağına, davayla ilgilenecek bir kurum içi avukatınızın olması dava başına daha düşük maliyetli oluyor. Dolayısıyla Adli Yardım Kurulu geçmişte olduğu gibi avukatlara hizmet eden bir kurum değil, yoksullara hizmet eden bir kurum haline geldi ve sistemini tamamen modernize ederek, şu anda dünyadaki pek çok yargı kurumunun gıpta ettiği bir adli yardım sistemi haline getirdi.

Hukuk kliniğinde sunduğumuz çeşitli hizmetler var. Bir aile, toplumsal cinsiyet, çocuk birimimiz var. HIV/AIDS’ten etkilenen, bu yüzden öksüz kalan çocuklarla ilgili davalara bakıyoruz. Çok fazla boşanma gerçekleştiriyoruz, ev içi şiddet davalarına bakıyoruz ve benzeri. Bu yıl bilgiye erişimi teşvik etmeye başladık ve bunu İnsan Hakları Komisyonu ile bağlantılı olarak yapıyoruz. Birkaç öğrenciyi bir dava vekiliyle birlikte halkın içine gönderdik. Orada, bilgiye erişimin teşvik edilmesine dair mevzuatı kullanarak insanların anayasal haklarını daha ileriye taşımanın yollarını arayacaklar. Bir mülteci ve göçmen birimimiz var. Güney Afrika’da çok büyük bir göçmen nüfusumuz olduğu için oldukça büyük bir birim. İnsanlar Etiyopya’dan, Somali’den, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden, Ruanda’dan ve oldukça fazla insan da Zimbabwe’den geliyor. Sınırlardan yığın halinde geçiyorlar ve çok savunmasız haldeler. Kendi ülkelerinde zulme uğruyorlar ve çoğu zaman bunun nedeni de savunmasız olmaları. Dolayısıyla sığınma talebinde bulunuyorlar. İşçi birimimiz, yoksulluk ve evden atılma birimimiz ve temel olarak polis bakanlığını, polis vahşeti, usulsüz tutuklama ve gözaltı vakaları yüzünden dava ettiğimiz fiziksel yaralanma birimi olarak düşünülen çok başarılı bir birimimiz var.

Dolayısıyla oldukça tuhaf bir sistem olduğunu söyleyebiliriz zira Adli Yardım Kurulu tamamen devlet tarafından finanse ediliyor. Her yıl devletten 1 milyar randdan fazla para alıyor ama yine de devletten bağımsız ve devlete karşı açılan davaları finanse ediyor. Adli Yardım Kurulu, hukuk klinikleriyle yaptığı ortaklık çerçevesinde her yıl söz konusu 1 milyar randın 1 milyonunu hukuk kliniklerine aktarıyor. Biz de onların bakamadığı özel hukuk davalarına bakıyoruz çünkü yoksulların ihtiyaçlarına cevap veremiyorlar. Anayasal yetkileri insanları, her şeyden önce cezai konularda, aksi takdirde büyük adaletsizliklerle sonuçlanabilecek davalarda savunmaları, odak noktaları bu. Dolayısıyla da özel hukuk davalarında bir tür etki yaratabilmek için hukuk klinikleriyle tam bir ortaklık içine girdiler. Yani hukuk klinikleri özgür ve bağımsızlar; aynı zamanda üniversite tarafından finanse ediliyorlar ve bunun karşılığında hiçbir korku duymaksızın, özgür ve bağımsız bir şekilde dava açıyor ve müvekkilin çıkarına en iyi hizmet edecek şekilde davranıyorlar.

Sanırım yalnızca birkaç dakikam kalmış. Sizlere nasıl çalıştığımızı anlatmak istiyorum. Çok fazla sayıda öğrencimiz olduğu için öğrenciler çiftler halinde çalışıyorlar ve denetmen başına 20 çift öğrencimiz oluyor. Her öğrenci çifti kliniğe birim başına ve hep aynı saatte olacak şekilde haftada 2 saat geliyor. Dolayısıyla Pazartesileri sabah 8-10 arası aile hukuku birimine geliyorlar. Aynı gün başka bir grup 12-14 arası mülteci birimine geliyor. Her hafta ikili bir seminere katılıyorlar ve sonrasında da denetmenleriyle özel bir ders yapıyorlar. Bu özel ders 45 dakika sürüyor ve denetmenin, davanın her boyutunun düzgün bir şekilde ele alındığından, mektup taslaklarının düzgün bir şekilde hazırlandığından ve dava vekillerine gönderilmeden önce düzeltildiğinden, okuma taslaklarının zamanında hazırlandığından ve mahkeme kurallarına uygun olduğundan emin olması için bir fırsat. Aynı zamanda sosyal adaletle, yoksullukla ve aslında her türlü meseleyle ilgili tartışabilmek için de mükemmel bir fırsat. Bu size kliniğimizle ilgili bir fikir verecektir. Müvekkillerin danıştıkları danışma kabinleri var. Bir dereceye kadar mahremiyetleri oluyor. Burada mutlu bir müvekkil görüyorsunuz. Mutlu bir müvekkilimizin olması 3-4 yılımızı aldı.

Size daha önce öğrencilerin neden çift halinde çalıştıklarını söylemiştim. İstedikleri birimi seçebiliyorlar ama bu tamamen kapasiteye ve zaman çizelgesine bağlı. Bir de bir konuda sizi temin etmek isterim ki, zira kaygılarınızı dinlerken bunu duydum, görevli denetmen tarafından doğruluğu kontrol edilmeden öğrenci tarafından hiç bir tavsiye verilmiyor. Dolayısıyla öğrenci müvekkille görüşüyor, müvekkil ona sorununun ne olduğunu anlatıyor ve öğrenci müvekkile tavsiye vermeden önce denetmene gidiyor ve müvekkilin hikâyesini tekrar ediyor. Bazen sorunlar çok karmaşık olabiliyor. Bu yüzden öğrencilere kapsamlı bir ifade almaları gerektiğini ve bunu özel derste uzun uzadıya tartışabileceklerini söylüyoruz. Sonra öğrenci müvekkile “Siz bana bunu anlattınız, kanun bu, bu sizin için yapabileceklerimiz ve bu da bekleyebileceğiniz sonuç” şeklinde bir görüş yazıyor. Bu şekilde öğrenciye sadece yazmayı değil, aynı zamanda hukuku araştırmayı ve hukuku gerçek hayat durumlarına uygulamayı da öğretiyorsunuz çünkü müvekkiller geldiklerinde “Sözleşme sorunum var” veya “Nafaka sorunum var” veya “Fiziksel yaralanma sorunum var” demiyorlar; sadece “Bir sorunum var” diyorlar. Dolayısıyla bu, öğrenciler için oldukça zor bir hal alabiliyor ve size şunu söyleyebilirim ki, öğrenciler ilk yola çıktıklarında dehşete kapılıyorlar. Ama bir yıl içerisinde büyüdüklerini ve yılın sonunda hukuk kliniğinden bir öğrenci olarak değil de bir avukat olarak çıktıklarını görmek kadar tatmin edici bir deneyim de yok.

Süremin sonuna geldim sanırım. Ne öğrettiğimizi tekrar etmeyeceğim çünkü bence bu klinik işleten herkesin bildiği bir konu. Ama sunumumda var, dolayısıyla eğer bununla ilgili daha sonra soru sormak isterseniz her türlü soruya cevap vermeye hazırım. Öğrencilerin değerlendirilmesine gelince, öğrenciler birinci bloğun sonunda birimle ilgili bir maddi hukuk sınavına giriyorlar. Dolayısıyla eğer aile hukukundalarsa kişiler ve aile ile ilgili kanunları öğreniyorlar. Sonra %15 değerinde bir taslak hazırlama sınavı var. Her öğrenci bağımsız olarak, tatilleri sırasında veya herhangi başka bir zamanda mahkemeye gitmek, gerçek bir davayı takip etmek ve bunu bir mahkeme raporu halinde yazmak zorunda. Bunun değeri de %15. Bu deneyimi çok seviyorlar çünkü çoğu zaman bu, bir davanın sonuçlandığını görmek için ilk fırsatları oluyor. Aynı zamanda canlı müvekkillerin davalarıyla ilgili gerçek dosya işleri de oluyor. Bu da %45 değerinde.

Hukuk kliniğimizin baktığı pek çok dava var. Güney Afrika’daki bütün mahkemelerde dava açıyoruz. Rapor edilmiş pek çok davamız var. İş Mahkemesi’ndeyiz, Sulh Mahkemesi’ndeyiz, Yüksek Mahkeme’deyiz ve hatta Anayasa Mahkemesi’ndeyiz. Bugüne kadar müvekkilleri oldukça başarılı bir şekilde temsil ettik. 30’a yakın rapor edilmiş karara ev sahipliği yaptık ki bunlar kanunları değiştiren ve emsal teşkil eden davalardı. Hukuk kliniğinin sürdürülebilirliği hakkında düşündüğümde, bir ‘Catch-22’ durumu gibi. Hukuk kliniğinin başarıları onu sürdürülebilir yapıyor. Eğer adanmış ve işinin ehli çalışanlarınız varsa işte hukuk kliniğini sürdürülebilir yapan şey budur çünkü üniversite içindeki mali destek birimleri, hukuk kliniğinin insanların hayatında bir fark yarattığını ve öğrencilerin daha iyi bir eğitim aldığını göreceklerdir. Böylece hukuk kliniğini finanse etme konusunda daha istekli olacaklardır. Bence hukuk kliniğini daha sürdürülebilir hale getirmek için öğrenci sayılarını kontrol altına almak ve hatta azaltmak gerekiyor çünkü büyürken, bünyenize sorunların üzerine eğilebileceğiniz oranda dava vekili ekleyemiyorsunuz. Sanırım bu noktada bırakacağım. Uzun lafın kısası, elbette ki hukuk kliniğini işletmek için para gerekiyor. Yoğun öğretme araçları olduğu için üniversite yönetiminden geniş ölçüde destek olması gerekiyor. İşinin ehli profesyonel bir kadronuzun olması gerekiyor. Fon verenlerle stratejik ortaklıklar kurmanız gerekiyor ve bazı durumlarda yasama desteğine ihtiyacınız oluyor. Teşekkür ederim.]