İk-dr-2002-0002 İnsani kalkinma poliTİkalari ve tüRKİye üzerine bir deneme hazirlayan: Mİne yilmazer danişman: prof. Dr. HaliL ÇİVİ aydin 2002
Politik ve Kişisel Özgürlükler Ölçümü
Yüklə 3,49 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çizelge 51. Seçilmiş Ülkelerin Politik ve Kişisel Özgürlükler Yönünden Sıralaması, 2001
- ÖZGÜR DEĞİL Norveç KISMEN ÖZGÜR
1.5. Politik ve Kişisel Özgürlükler ÖlçümüTemel hak ve özgürlüklerin tanınması ve demokratikleşme süreci, insani kalkınmanın önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. Refah düzeyinin yükseltilmesi, ekonomik, sosyal ve politik kalkınmanın eşanlı olarak gerçekleşmesi ile mümkündür. Politik özgürlüklerin ve demokratikleşmenin sağlanmadığı bir toplumda insanın iyi yaşamından söz etmek oldukça zordur. Demokrasi, insan hakları ihlallerinin ortadan kaldırıldığı, güvenilir bir hukuk devletinin işlerlik kazandığı ve ülke yönetiminin halkın hür iradesi ve katılımıyla gerçekleştiği bir sistemdir. Ancak, ekonomik ve sosyal göstergelere göre daha soyut olan bu kavramların ölçülmesi oldukça zordur. Uluslararası düzeyde ülkelerin ne ölçüde demokrasinin kurallarına uyduğunu ölçmek üzere bazı çalışmalar yapılmıştır. Bunlar arasında en kapsamlı araştırmalardan biri Freedom House tarafından gerçekleştirilmektedir. Merkezi New York’ta bulunan Freedom House, 1972 yılından bu yana Dünyada Özgürlük-Politik ve Kişisel Özgürlükler Üzerine Yıllık Araştırma (Freedom in the World-The Annual Survey of Political and Civil Liberties) adıyla bir rapor yayınlanmaktadır. Bu raporda özgürlükler politik özgürlükler ve kişisel özgürlükler olarak iki kategoriye ayrılmaktadır. Politik özgürlükler, bireylerin yaşama katılmalarını sağlayan haklardır. Kişisel özgürlükler ise bireylerin düşünce ve inançlarını serbestçe ifade etmelerine olanak sağlayan haklardır (Aktan, 1998: 13). Politik özgürlükler kriterlerinden bazıları, ülkelerin sağlıklı işleyen ve adil bir seçim sisteminin varlığını, devlet başkanlarının seçimler yoluyla gelip gelmediğini ve seçmenlerin temsilcilerini seçimler yoluyla belirleyip belirlemediğidir. Kişisel özgürlükler ise din, dil, ırk, cinsiyet ve benzeri hakların tanınması ve korunması, bireysel özgürlükler, basın özgürlüğü ve düşünce özgürlüğünün sağlanmasına yöneliktir. Ülkeler, bu ve benzeri göstergelere göre yapılan ölçümde 1 ila 7 arasında puan almaktadırlar. Yapılan sıralamaya 1-3 arasında puan alan ülkeler özgür, 3-5.5 arasında puan alan ülkeler kısmen özgür ve 5.5-7 arasında puan alan ülkeler ise özgür olmayan ülke kategorisinde yer almaktadır (Freedom House, 2002). Çizelge 51. Seçilmiş Ülkelerin Politik ve Kişisel Özgürlükler Yönünden Sıralaması, 2001
Kaynak: Freedom House, 2002, Freedom in the World 2001-2002. Dünyada Özgürlük 2001-2002 Raporu’na göre, 2001 yılı itibariyle 192 ülkeden 86 ülke (toplamın %45’i) özgür, 58 ülke (toplamın %30’u) kısmen özgür, 48 ülke (toplamın %25’i) özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer almaktadır. Söz konusu rapora göre, özgür ülkeler dünya gelirinin %87’sine, kısmen özgür ülkeler %6’sına ve özgür olmayan ülkeler %7’sine sahiptir. Sıralamada en özgür konumda olan ülkeler Avrupa ülkeleri ve ABD’dir. Türkiye 4.5 puan ile kısmen özgür ülkeler arasındadır. Bununla birlikte, Türkiye, gelir düzeyi ve insani kalkınma performansı en düşük olan ülke Sierra Leone ile aynı kategoridedir (Çizelge 51). Politik ve kişisel özgürlükler yönünden ülkelerin sıralaması yapıldığında, sanayileşmiş ve zengin olanların özgürlük kapasitesinin yüksek olduğu görülmektedir. Bu ölçümde özgürlükler ve gelir düzeyi arasında ciddi bir korelasyondan söz edebiliriz. Ancak, bu tür hesaplamalar somut verilere dayanarak gerçekleştirilemediği için, sonuçları tartışmalıdır.
Yüklə 3,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|