İkg op öncelik 1’e ilişkin Değerlendirme (İstihdam) Ankara, Ekim 2013

*tahminler

Bu rakamlar, AB Üye Devletler’de gerçekleşenden daha güçlü bir istikrarlı ekonomik büyüme olduğunu göstermektedir.

OECD’ye göre bu gelişmenin arkasında, Türkiye’nin küresel krizi takiben etkili makroekonomik ve yapısal politikaları yanında güçlü bir iş yaratma durumu bulunmaktadır. 2011 yılının ortalarından bu yana ekonomide bir yavaşlama yaşanmakta, bu durumda aşırı ısınmaya karşı bir destek oluşturmaktadır.²⁴

Sonuç olarak, İKG OP’nin makroekonomik çerçevesinin, program uygulanmaya başladığından beri geçen dönemde önemli bir değişiklik geçirmediği söylenebilir. Hükümetin yapısal politikası büyümeyi teşvik etmiştir. Bu olumlu gelişmenin işgücü piyasasına ne ölçüde yansıyacağı önümüzdeki dönemde görülecektir.

Bununla birlikte, daha fazla istihdam olanağı sunan faaliyet kollarını belirlemek amacıyla bunların gelişimine tek tek yakından bakmak uygun olacaktır. Bu gelişmeye geçen altı yıl üzerinden bakılmaktadır.²⁵

Tablo 20: Ekonomik faaliyete göre GSYİH’nin sektörel payı

İktisadi Faaliyet Kolu	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Tarım, avcılık, ormancılık	8.0	7.4	7.4	8.1	8.3	7.8	7.8
Balıkçılık	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2
Madencilik ve taş ocakçılığı	1.2	1.2	1.4	1.5	1.4	1.5	1.5
İmalat	17.2	16.8	16.2	15.2	15.7	16.2	15.6
Elektrik, gaz ve su	1.8	1.9	2.2	2.4	2.3	2.2	2.3
İnşaat	4.7	4.9	4.7	3.8	4.2	4.5	4.4
Toptan ve perakende ticaret	12.5	12.2	12.2	10.9	11.0	12.0	12.2
Oteller ve lokantalar	2.2	2.3	2.2	2.5	2.3	2.3	2.4
Ulaşım, depolama ve haberleşme	13.7	13.9	14.2	13.4	13.1	13.5	14.0
Mali aracı kuruluşlar	2.9	3.2	3.5	4.5	3.7	3.1	3.3
Konut sahipliği	9.8	10.8	11.2	12.3	11.2	10.0	9.7
Gayrimenkul, kiralama ve iş sahipliği	3.7	4.1	4.3	4.7	4.8	4.7	5.0
Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik	3.9	3.8	3.8	4.3	4.2	4.0	4.3
Eğitim	2.8	2.9	2.9	3.3	3.3	3.3	3.5
Sağlık işleri ve sosyal hizmetler	1.6	1.6	1.6	1.7	1.6	1.5	1.5
Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri	1.7	1.7	1.7	1.7	1.7	1.6	1.6
Ev içi personel çalıştıran hane halkları	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2	0.2
Sektörler toplamı	88.1	89.5	89.9	90.8	89.2	88.7	89.2
Dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri	1.4	1.5	1.6	2.3	1.8	1.3	1.6
Vergi, sübvansiyon	13.2	12.1	11.7	11.5	12.5	12.7	12.4
GSYİH (Alıcı fiyatlarıyla)	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0

Bu rakamlara göre aşağıdaki sonuçlara ulaşılabilir:

• 
  Geleneksel olarak önemli sektörlerin Türk ekonomisi için önemleri biraz azalmıştır: İmalat -1,6, inşaat -0,3, toptan ve perakende satış -0,3.
  
• 
  Diğerlerinin önemi büyük miktarda artmıştır: Konut sahipliği +1,3, kamu yönetimi +0,4, eğitim +0,7, ulaşım +0,3, oteller ve lokantalar +0,2.
  
• 
  Ancak, sanayiden hizmet sektörüne genel bir değişim olması haricinde spesifik olarak trendler analiz edilememektedir. Yine de sanayinin GSYİH açısından önemli güçlüdür.
  
• 
  Açıkça görüldüğü üzere, artış olan sektörlerde azalma olan sektörlere göre daha fazla beceri aranmaktadır. Bu sebeple, daha özellikli becerilerin gelişmesi devam edecek gibidir.
  

3.2.3 İşgücü Üretkenliği

Makroekonomik gelişmenin son bir göstergesi de ülkedeki işgücü üretkenliğidir. OECD’nin Türkiye rakamları en son 2011 yılında yayımlanmıştır:²⁶

Tablo 21: Kişi başı GSYİH kırılımları, 2011

Bileşen	G7 ülkeleri	OECD toplamı	Türkiye
Kişi başı GSYİH, $	40.939	35.058	17.468
ABD yüzdesi olarak kişi başı GSYİH (ABD=100)	73	85	36
Çalışılan saat başına GSYİH, mevcut fiyatlar, $	53.3	44.6	28.1
ABD yüzdesi olarak çalışılan saat başına GSYİH (ABD=100)	88	74	47
ABD’ye göre işgücü kullanımındaki açık (yüzdelik puan olarak)	-3	-1	-10
Kişi başı çalışılan saat	769	786	621
ABD’ye göre kişi başı GSYİH açığı (yüzdelik puan olarak)	-15	-27	-64
ABD’ye göre çalışılan saat başına GSYİH açığı (yüzdelik puan olarak)	-12	-26	-53
ABD’ye göre kişi başı çalışılan saat açığı (yüzdelik puan olarak)	-4	-1	-22

Tablo 22: İşgücü Üretkenlik Yıllık Büyüme Hızı

	2006	2007	2008	2009	2010	2011
G7	1.3	1.2	0.2	0.5	2.3	1.5
Euro bölgesi	2.2	1.4	-0.2	-1.2	2.0	1.2
OECD toplamı	1.5	1.7	-0.1	-0.3	2.1	1.5
Türkiye	4.5	4.7	-0.9	-4.3	3.1	2.5

Bu rakamlar, Türkiye’nin işgücü üretkenliğinin, G7 ülkeleri bir yana, halen OCED ortalamasının çok altında olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, üretkenlik, bu alanlarda bilinmeyen boyutta artmaktadır – her iki yönde yüksek genişleme göstermektedir.

3. 
   İşgücü Piyasasının Gelişimine Genel Bakış
   

1. 
   İşgücüne Katılım
   

İşgücüne katılım oranları eskiden beri Türk ekonomisinin zayıf noktası olmuştur. Batı ülkeleri ile karşılaştırıldığında katılım oranları her zaman düşük olmuştur; OECD ülkeleri arasında en düşük oranlardır²⁷. 15 yaş üzeri yaş grubuna bakıldığında işgücüne katılım oranları, kriz sırasında geriledikten sonra son yıllarda az miktarda artmış olsa da 2006 oranlarına ulaşamamıştır;²⁸

Tablo 23: İşgücüne Katılım Oranı (Orijinal) – 15+ yaş grubu (kurumsal olmayan nüfus)

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Türkiye	51,1	46,2	46,9	47,9	48,8	49,9	50,0
Erkek	69,9	69,8	70,1	70,5	70,8	71,7	71,0
Kadın	26,7	23,6	24,5	26,0	27,6	28,8	29,5

Cinsiyet açığına bakıldığında, durumun çok fazla değişmediği görülmektedir. Geçtiğimiz yıllarda erkeklerde katılım oranları yaklaşık %70 civarı iken, kadınlarda bu oran biraz düşerek %30 barajının altında kalmış olup, bu durum Türkiye’de evin geçimini sağlayan kişinin halen erkek olduğu, kadınların ise büyük ölçüde ev işleri ve çocuk/yaşlı bakımı gibi sorumluluklarını yerine getirdiği kültürel alışkanlıkları yansıtmaktadır. Bu rol modeli, kadınların haneye katkısının refah desteği almak suretiyle olduğu algısını destekleyen refah sistemi tasarımı ile bir ölçüde teşvik edilmekte böylece kadınların kayıtlı istihdamda yer almasında gerek olmadığı yönündeki kültürel inancı yaratmaktadır.²⁹ Yine de kadınların işgücüne katılım oranlarında az da olsa ilerleme olduğu inkâr edilemez.

Yine de, tarım sektörünün kadın istihdamı açısından önemi istatistiklerde de görülmektedir:³⁰

Tablo 24: Kadın ve erkek istihdamında sektörlerin payı (%), 2010

Sektör	Erkek	Kadın
Tarım	17	42
Sanayi	31	15
Hizmet	52	42