İkg op öncelik 1’e ilişkin Değerlendirme (İstihdam) Ankara, Ekim 2013

Arka Plan Analizi

1. 
   İKG OP’nin sosyoekonomik bağlamı
   

3.1.1 Demografik gelişme – Doğurganlık ve Yıllık Büyüme Hızları

İKG OP’nin başlamasından önceki yıllarda, nüfus büyüme hızı halen önemli oranlarda kalırken doğurganlık hızında sürekli bir düşüş yaşanmıştı. 2006 yılında nüfus büyüme hızı %1.24 oranında iken doğurganlık oranı 2.18 idi. TÜİK’e göre 2010 ve 2013 yılları için öngörüler şu şekildeydi¹²:

Tablo 11: 2006 öngörülerine göre Doğurganlık Hızı ve Yıllık Nüfus Büyüme Oranı

Yıl	Doğurganlık Hızı	Yıllık Nüfus Büyüme Hızı (%)
2010	2.12	1.11
2013	2.07	1.01

Bu rakamların asıl gerçekleşme halleri, daha fazla azalma olmasının öngörüldüğünü göstermektedir. Bu ise gerçekte çok daha yavaş gerçekleşmiş olup programın başladığı tarihte geçerli olan oranlarla karşılaştırılabilir¹³

Tablo 12: Yıllara göre Doğurganlık Oranı ve Yıllık Nüfus Büyüme Hızı

Konu	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Doğurganlık oranı	2.19 (1,94)	2.18 (1,92)	1.89	1.87	2.08	2.06	2.02	2.13
Yıllık Nüfus Büyüme Hızı	1.26 (1,09)	1.24 (1.06)	1.04	1.01	1.31	1.27	1.24	1.20

2. 
   Demografik gelişme – Yaş gruplarına göre nüfus büyümesi
   

İKG OP başlamadan önce Türkiye (çok) hızlı nüfus büyümesi ile karşı karşıya kalmıştır. Projeksiyonlarda çalışma yaşındaki nüfusta (25-64 yaş) 2000-2020 yılları arasında yaklaşık %50 nüfus artışı tahmin edilmiştir.¹⁴

Tablo 13: Türkiye için Nüfus Projeksiyonları (milyon kişi)

Yaş Grupları	2000	2010	2020	2025
0-4	7.152.000	6.626.000	6.485.000	6.442.000
5-14	13.056.000	13.696.000	13.067.000	12.932.000
15-24	13.456.000	12.975.000	13.619.000	13.110.000
25-64	30.134.000	38.411.000	44.594.000	47.353.000
65+	3.622.000	4.797.000	6.537.000	7.919.000
TOPLAM	67.420.000	76.505.000	84.301.000	87.756.000

2012 yılının sonuna kadar Türkiye’de gerçekleşen nüfus büyümesi aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:¹⁵

Tablo 14: Yıllara ve yaş gruplarına göre toplam nüfus

Yaş grupları	2007	2008	2009	2010	2011	2012
0-4	5.793.906	5.998.258	6.155.321	6.178.723	6.199.824	6.198.957
5-14	12.848.485	12.790.329	12.704.013	12.699.859	12.686.751	12.658.222
15-24	12.397.606	12.441.662	12.514.737	12.545.094	12.542.174	12.591.641
25-64	34.546.084	35.393.428	36.103.827	36.971.576	37.804.805	38.496.561
65+	5.000.175	4.893.423	5.083.414	5.327.736	5.490.715	5.682.003
TOPLAM	70.586.256	71.517.100	72.561.312	73.722.988	74.724.269	75.627.384

2012 yılına ilişkin daha kapsamlı verilere göre asıl durum aşağıdaki gibidir:¹⁶

Grafik 5: Türkiye Cumhuriyeti Demografileri, 31 Aralık 2012

Türkiye Cumhuriyeti Demografileri
1961–2010
Nüfus:	75,627,384 (31 Aralık 2012)
Büyüme hızı:	%1,2 (2012)
Doğum hızı:	17,0 doğum/1,000 nüfus (2012)
Ölüm hızı:	5,0 ölüm/1,000 nüfus (2012)
Beklenen yaşam süresi:	74,5 yıl (2011)
–erkek:	72,0 yıl (2011)
–kadın:	77,1 yıl (2011)
Doğurganlık hızı:	2,08 çocuk/kadın (2012)
Bebek mortalite hızı:	11,6 ölüm/1000 bebek (2012)
Yaş yapısı
0-14 yıl:	%24,5 (2013)
15-64 yıl:	%67,8 (2013)
65 yaş üstü:	%7,7 (2013)
Cinsiyet oranı
Doğumda:	1,05 erkek/kadın (2006 tahmini)
15 yaş altı:	1,04 erkek/kadın
15-64 yıl:	1,03 erkek/kadın
65 yaş üstü:	0,84 erkek/kadın

Bu rakamlardan aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

• 
  Mutlak rakamlarla Türkiye’nin nüfusu 2012 yılının sonunda 2010 tahminlerinden bir milyon daha azdı. Nüfus büyüme hızı tahmin edilenden daha büyük olmakla birlikte nüfus artışı tahmin edilenden daha yavaş olmuştur. Bunun sebebi, ekonomik kriz yıllarında doğurganlık hızının düşmüş olması olabilir.
  
• 
  Çalışma yaşındaki nüfusa bakıldığında (15-64 yaş), artış benzer şekilde beklenenden daha yavaştır. 2012 yılının sonunda bu yaş grubunda 51.088.202 kişi bulunmakta olup hemen hemen 2010 için tahmin edilen rakama denk gelmektedir (51.386.000).
  
• 
  Çocuk sayısı (0-14 yaş) tahmin edilenden daha düşüktür (2012 yılının sonunda 18.857.179 iken, 2010 için tahmin edilen rakam 20.322.000). 65 yaş üstündekilerin sayısı ise beklenenden biraz daha yüksektir.
  
• 
  Yani, 2008-2009 yıllarındaki gerilemeye bağlı olarak Türkiye nüfusundaki büyümenin genel olarak yavaşladığı, bunun da işgücü piyasası üzerinde olumlu bir etki yapmış olmasının beklendiği söylenebilir.
  

2. 
   Makroekonomik gelişme
   

3.2.1 GSYİH Büyüme Hızları ve İlgili Veriler

Türkiye Cumhuriyetinin makroekonomik gelişimi, 2008 ve 2009 yıllarındaki bankacılık krizini takiben dünya ekonomisindeki iniş çıkışları yansıtmaktadır. Dolayısıyla genişleme büyük olmuştur.¹⁷

Tablo 15: Yıllık GSYİH Büyüme Hızı (%)

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
AB 27	3,3	3,2	0,3	-4,3	2,1	1,6	-0,3
Türkiye	6,9	4,7	0,7	-4,8	9,0	8,8*	2.2*

*tahminler

2012 rakamları TUİK’ten doğrulanmıştır. Ekonomik faaliyetteki keskin düşüş, Türkiye Merkez Bankası tarafından düzenlenmiş, Türkiye’nin 2010-2011 yıllarında ortalama %9 olan aşırı genişlemesi sonrasındaki sıkı politikası, yatırımcıların ekonominin aşırı ısınmasına yönelik korkularını teşvik etmiştir.¹⁸

Tek başına bakıldığında Türkiye’deki kişi başı GSYİH da ekonomik durumu yansıtmıştır. Kriz esnasında bir miktar düşerek daha sonra tekrar artmıştır:¹⁹

Tablo 16: Kişi başı GSYİH ($)

GSYİH	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
	7.586	9.240	10.438	8.559	10.022	10.466	10.504

Bu gelişme, 2008 ekonomik kriz yılları haricinde oldukça istikrarlı seyretmiş olan enflasyon hızının gelişimini yansıtmaktadır:²⁰

Tablo 17: Yıllık Enflasyon Hızları (%)

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Türkiye	9,26	8,79	10,44	6,28	8,59	6,45	9,00

3.2.2 Sektörel Veriler

Önceki yıllarda Türkiye ekonomisinde tarımdan sanayi ve hizmet sektörüne doğru yapısal bir değişim görülmekle birlikte, farklı sektörlerin Türkiye’nin ekonomik büyümesindeki payına bakıldığında sanayi sektörünün halen ekonominin ana lokomotifi olduğu, hizmet sektöründe de kriz esnasında bile aralıksız büyüme yaşandığı görülmektedir:²¹

Tablo 18: GSYİH’de Sektörlerin Büyüme Hızı (%)

	2006	2007	2008	2009	2010	2011
Tarım	1,4	-6,7	4,3	3,6	2,4	5,3
Sanayi	8,3	5,8	0,3	-6,9	12.8	9,2
Hizmet	10,3	8,3	6,8	6,3	5,7	7,7

Türk sanayisi, kentleşme, özelleştirme programları ve rakip sektörlerdeki küresel büyümeden yararlanmıştır. Bunlar, sanayi sektöründe giyim ve tekstil, çimento, demir çelik ve araç üretimi, birincil sektörde tarım endüstrisi ve üçüncül sektörde turizm olarak görülmektedir.²²

Bu üç sektörün GSYİH’daki payının oldukça istikrarlı kalmış olması ilginçtir. Hatta sanayi sektörü, tarım sektörünün aksine payını artırmıştır:²³

Tablo 19: Sektörlerin GSYİH’daki payları (%)

	2006	2008	2011*
Tarım	9,0	8,5	9,2
Sanayi	24,5	27,2	26,9
Hizmet	66,4	64,3	63,9