Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
autem naturæ esse, quod præcipit ac prohibet & est regula iustitiæ, & honestatis. Quod latè expli- cat Vazquez putatq́ue hanc esse sententiam Fran- cisci Connani lib. 1. commentar. iuris, ca. 6. num. 5. & sequentib. Sed quid Connanus senserit in eius<-P>@@ <-P>opinionem retulimus. Probat Vazquez ius gentiũ nihil prohibere aut præcipere, sed tantùm permit- tere, & concedere, ex Isidor. 5. etym. cap. 6. vbi tra- ctans de iure gentium, non ipsum definit, vt antea definierat, cap. 4. ius naturale: sed tantùm ponit multa exempla iuris gentium, in quibus nulla præcepta, aut prohibitiones continentur: sed quæ- dam tantùm licentiæ, facultates, & permissiones toti naturæ humanæ vtiles, quatenus ciuiliter, & in cōmunitate homines degunt, vt sedium occu- patio, ædificatio, munitio, bella, captiuitates, & re- liqua: inter quæ tria solùm numerari, inquit, quæ iuxta eius sententiam difficultatem habent. Primò enim ponuntur inducię in bello: secundò, immu- nitas legatorum, quæ prohibet inimicũ lædi tem- pore induciarum, & legatum rempore legationis: tertiò, ne connubia cum alienigenis fiant in quo manifestior est prohibitio. Ad priora duo exẽpla respondet Vazques ius non nocẽdi inimico, tem- pore induciarum, esse ius naturale, & primæuum: nam non occides, ius naturæ est. siue post inuenta bella & diuisiones, siue antè, & ius non occidendi, & regula, quæ prohibet homicidium sine causa, in omni statu naturę obligat, licèt occasiones, & cir- cumstantiæ varientur. At inducias concedere nec prohibetur, nec iubetur iure naturæ, sed iure gen- tium tamquam vtile adinuentum est: quia etiam ipsis bellum gerẽtibus sæpeita expedit, & ratione naturali, ita iudicatur expedire. Isidorus autẽ non affert in exemplum non nocere inimico tempore induciarum, sed tātùm inducias belli interim con- cedere. Eodem modo non est præceptũ, vt natio- nes apud se habeāt legatos aliarũ nationũ, conces- so iure immunitatis: quia quælibet Respubl. posset non admittere legatum alterius, sed per se viuere sine illo. At ipsum admittere hoc modo, vtrique parti vtile iudicatum est, ex quo gẽtes populis di- uisæ habitare cœperunt, & hoc tantùm adducit Isidorus in exemplum iuris gentium. Cæterũ non nocere legato, ius naturale primarium est, quod prohibet aliquem percutere, vel malè tractare si- ne rationabili causa: quod sanè locũ habet in om- ni statu naturæ: licèt enim in diuersis statibus cir- cumstantię, & occasiones varientur: eadem tamen semper regula, & ius est iusti & iniusti. Ad exem- plum de connubiis respondet Vazques se non vi- dere, quomodo ad ius gentiũ reuocari possit. Nam si esset prohibitio sub peccato, non esset ius gen- tium, sed omninò ciuile, siquidem non omnes na- tiones habent prohibitionem sub peccato: debet igitur intelligi talis prohibitio per modũ simpli- cis negationis, quia gẽtes non vtuntur connubiis alienigenarum, scilicet diuersæ religionis, quāuis & hoc non omnes obseruent nationes, quare & exemplum hoc minus accommodatum est, ita docet Vazques illo cap. 3. & similia dicit cap. 4. in quibus non negat: sed potiùs affirmare planè vi- detur, ius gentium esse verè positiuum, sed in mo- do illud explicandi ab aliis differt.
------------------------------------------------------------ Quid de iure gentium sentiat autor. facile, iudiciu ferre: sentio tamen primò magna ex parte quæstionem esse de no- mine, & parui momẽti: si enim cōstet, aliquid esse<-P> @@0@ @@1@ de iure gentium: quia gentes communiter eo iure vtuntur. Est tamen valdè vtile intelligere, an ali- quid sit de iure positiuo, an de iure naturæ, item si est de iure positiuo, an id ius commune sit om- nibus nationibus, an non, & an sit commune om- nibus nationibus, quasi per se, quia omnes natio- nes per modum vnius communitatis id statue- rint; an quasi per accidens, quia qualibet statuente id apud se, per inductionem colligitur id statuisse omnes: & sic statutum esse omnibus commune. Secun dò sentio ius gentium non solùm permit- tere, & concedere aliqua: sed etiam præcipere, aut prohibere obligando sub peccato: alioqui enim ius gentium non esset lex, nec inter leges rectè nu- meraretur, nec ius sumptum pro lege rectè diui- deretur in ius naturale, gentium & ciuile; quia ius gentium non participaret rationem diuisi: conse- quens autem est falsum: nam ius, quod diuiditur in ius naturale, gentium, & ciuile, est ius sumptum pro lege, vt rectè docet Valentia 1. 2. disp. 7. qu. 5. puncto 2. & 2. 2. disput. 5. quæst. 1. puncto 1. & 2. & quæst 10. puncto 1. & consonat Arist. 5. ethic. ca. 7. vbi ius omne positiuum seu condistinctum natu- rali, appellat legitimum, id est in lege aliqua posi- tiua consistens: quod etiam docet 1. Magn. mor. ca. 34. 1. Rhetoric. ad Theod. cap. 13. ergo ius gen- tium lex est, ac proinde ad aliquid obligat, aliquid pręcipit, vel prohibet: & ita ius pro lege sumptum diuidi in naturale, ciuile, & gentium, & hoc etiam tertiò aliquid præcipi, & prohiberi, docet Azor tom. 1. libr. 5. cap. 1. quæst. 5. diuisione secunda, & Vazques disput. 157. cap. 4. in fine, ait meritò ius gentium inter leges humanas numeratum fuisse à D. Thoma. quæst. 95. art. 4. item ius naturæ, & ci- uile multa permittunt, & concedunt: ergo non est proprium iuris gentium permittere, & concedere, nec per hoc debet ab aliis distingui. Deinde, si da- tur ius aliquod merè permissiuum respectu totius humanæ naturæ, vt ciuiliter, socialiter, & in com- munitate viuentis, quod propterea dicitur ius gentium; cur etiam non dabitur respectu vnius regni, vel ciuitatis, & ita diuidendum esset ius merè permissiuum, seu concessiuum in gentium & ciuile vel etiam naturale: item, si datur ius per- missiuum, aut concessiuum respectu totius gene- ris humani ciuiliter viuentis, cur non præceptiuũ, quod meritò etiam dicitur ius gentium. Item om- ne verum ius, introductum ab hominibus, funda- tur in iurisdictione, & illā exigit; ad meram autem permissionem & concessionem, quæ ad nihil obliget, non requiritur iurisdictio: ergo ius gen- tium non est merè permissiuum, & concessiuum: sed simul obligando ad aliquid, & si tale ius est merè positiuum, obligario debet esse talis, quæ non inducatur solo iure naturæ. Tertiò sentio cum Molina, Valentia, & Bañes citatis sectione præcedenti, opinione 4. Iurisperi- tos & Theologos communiter non eodem modo locutos de iure gentium, nam communiter Theo- logi ius gẽtium vocant, quod est ab ipsis gentibus constitutum: Ius verò naturæ quod ipsa natura si- ne vlla humana voluntate constituit. Iurisperiti autem passim ius naturæ vocant, quo etiam bruta vtuntur: ius verò gentium, quo soli & omnes ho- mines vtuntur: confusè etiam ponunt exempla Iurisperiti, & non ratò Theologi dicentes, verbi gratia, bella, captiuitates, inducias, legatos, con-<-P>@@ <-P>tractus, & dominia, & alia quædam esse de iure gentium: non enim explicant, quid in his sit de iure gentium: quoniam in his multa etiam sunt de iure naturæ, vt quòd quis non occidat priuata au- ctoritate, nisi ob suam defensionem, &c. & lon- gum esset, aut impossibile nunc explicare, quid in singulis materiis sit de iure gentium, aut non, vnde solùm dicam aliquid de aliquibus exemplis, quæ in iure, & apud doctores cōmuniter habẽtur. Quartò sentio ius gentium sumptum in sum- mo rigore, & propriissimè dictum, esse simpliciter & vniuersè, ius positiuum: vt tenent D. Thomas, & alij citati, sectione præcedenti, opinione 4. & 5. imò & tertia probatur primò, quia ius diuiditur in naturale, gentiũ, & ciuile à Iustiniano. §. ius natu- rale, & §. ius autem ciuile, & §. ius autem gẽtium, Instit. de iur. nat. gent. & ciuili, & ab Vlpiano. l. 1. vsque ad quartam. ff. de iust. & iure. Alphonso l. 2. tit. 1. partita 1. Isidoro 5. etymol. cap. 4. & sequen- tibus, habetur, c. ius autem, & tribus sequentibus, distinctione prima, quæ diuisio non esset legiti- ma, si ius gentium, vel aliqua eius pars coincideret cum iure naturæ: ergo simpliciter ius gentium non est ius naturę, ac proinde est positiuum, quod satis indicat Iustinianus in illo §. ius autem gen- tium, dicens: Ius autem gentium omni humano generi commune est, nam vsu exigente, & humanis necessitati- bus, gentes humanæ iura sibi quædam constituerunt. Certè si illa iura erant naturalia, non rectè dice- rentur constituta ab hominibus, sed ab ipsa natura vel Deo, eius auctore. Vnde Cicero 2. de inuentio. cap. quinto, diuisionem dominiorũ, & rerum iuri positiuo adscribit, quæ tamen secundùm omnes est iuris gentium: item secundùm opinionem Iu- risperitorum, quos retuli sectione præced. opin. 2. ius gentium quod est membrum illius diuisionis iuris in naturale & ciuile, est ius positiuum: sed non datur aliud ius gentium, nisi minus propriè dictum: quia naturale, cùm non sit à gentibus fa- ctum, non est admodum propriè ius gentium: er- go omne ius gentium propriissimè dictum, est positiuum, etiam ex sententia multorum Iurispe- ritorum, si consequenter loqui velint: idem sentit Isidorus: nam postquam illo cap. 4. dixit, ius natu-
rum sentiens vtrumque constitutione aliqua ha- beri, & sic vtrumque esse positiuum, quod etiam colligitur ex l. omnes populi 9 ff de iust. & iure, vbi Caius ait, Quòd verò naturalis ratio inter omnes
naturali dicitur constitui: quia omnes homines naturali ratione ducti, illud constituerunt, vnde ius gentium non dicitur præcisè, quia eo vtantur omnes gentes: sed quia eo vtuntur tanquam eius auctores, sicut in eadem l. 9. Caius ait, Nam quod quisque populus ipse sibi constituit, id ipsius proprium ciuitatis est, vocatuŕ ius ciuile, itaque sicut ius ci- uile, & naturæ ab auctoribus denominationem sumunt, ita ius gẽtium: ergo ius gentium est, quod gentes sibi constituerunt, ac proinde est ios posi- tiuum: confirmatur & declaratur. Nam omnes gentes, quatenus efficiunt vnam communitatẽ to- tius humani generis, obligare possunt singulos ad ea, quæ toti humano generi vtilia sunt, sicut ciui- tas potest obligare singulos ad ea, quæ toti ciui- tati vtilia sunt, & regnum ad ea, quæ toti regno<-P> @@0@ @@1@ ditione compertum est, & suam voluntatem, nu- tibus, verbis, vsu, & moribus, aliísve signis expli- cuisse, præsertim in mundi exordio, vbi propter hominum paucitatem, & amorem mutuum, facilè erat omnes aut maiorem hominum partem in ea voluntate conuenire, & aliquo modo eam pro- mulgare & denuntiare: tale ius non dicitur natu- ræ, quia in humana voluntate fundatur: ergo erit verè positiuum. Item tale ius positiuum non est ciuile, quia non est peculiare alicuius ciuitatis, vel regni: ergo erit ius gentium, non solùm quia eo gentes vtuntur, eoq́ue ligantur; sed etiam quia ab ipsis emanauit. Aragonensis, Salon, & Bannes conclusionem probant, quia in ius naturale non cadit dispensatio, maximè per potestatem huma- nam: sed in ius gentium dispensare potest potestas humana: ergo non est ius naturale, sed positiuum: minorem probant, quia rerum diuisio sublata fuit inter Christianos in primitiua Ecclesia, & modò inter religiosos, & captiui Christiani capti ab aliis Christianis, serui non fiunt, vt patet l. hostes, ff. de captiuis, ergo dispensatur in iure gentium, ad quod pertinent rerum diuisio, & captiuorum ser- uitus. Sed certè hæc non sunt facta licita per di- spensationem: nam iure gentium non est prohi- bita rerum communitas; sed concessa diuisio, & data facultas omnibus hominibus, vt paulatim sibi res appropriarent, eligendo agros, quos co- lerent, & loca, vbi ædificia facerent, quæ primò occupantium essent, quo statuto prohibebantur alij impedire eiusmodi appropriationem, non ta- men prohibebant ipsi appropriantes reducere res appropriatas ad totam communitatem humani generis, ita vt essent iterum communes, vt in sta- tu innocentiæ & initio mundi fuerant: nec prohi- bebantur facere illas communes alicui particulari communitati, vt religioni, monasterio, ciuitati, vel regno, & similiter, licèt iure gentium conces- sum fuerit, vt capti in bello iusto, possent fieri serui, qui in conscientia suis dominis seruire te- nerentur, ad quod non tenerentur stando in iure naturæ, tamen non est prohibitum gerentibus iu- stum bellum, se expoliare hoc iure, & facultate, vel simpliciter, vel erga aliquod genus bello ca- ptorum: nec est prohibitum Principibus, aut Re- buspubl. exemptis, & liberis interdicere erga ali- quod genus bello captorum, vel erga omnes iu- sto bello captos fieri seruos; & irritare dominium, quod eorum subditi poterant iure gentium in homines iusto bello captos acquirere, & ita sine vlla dispensatione potuerunt Christiani conueni- re in hoc, vel à Pontifice obligari, vt Christiani à Christianis bello iusto capti, in seruitutem non redigerentur, & irritum esse, quidquid in con- trarium attentatum fuerit, & sanè quamuis ius gentium positiuum sit, tamen quia est ius con- stitutum à toto humano genere, non potest abro- gari, nec dispensari, nisi à toto ipso genere hu- mano: aliæ enim communitates, vel Principes, inferiores sunt, & ideo nec possunt abrogare le- ges totius generis humani, nec in ipsis dispensare, nisi peculiaris facultas à toto humano genere illis esset concessa, aut certè à Deo: sicut concessa est Papæ ad dispensandum in omni iure positiuo humano, etiam gentium, vel illud abrogandum, quando viderit ad salutem animarum expedire, & ita licèt seruitus bello captorum, vel rerum<-P>@@ <-P>diuisio esset omninò præcepta iure gentium, posset in eo iure Pontifex dispensare, vel illud ab- rogare quando ad bonum spirituale animarum cerneret id conducere. Vnde infirma est illa Ban- nes & Salonis argumentatio, rerum diuisio intro- ducta est iure gentium, quod est positiuum: ergo potest Rex, verbi gratia, Hispanię illam auferre, & facere, vt in Hispania omnia sint communia, ita vt factum teneat, quamuis grauissimè peccaret Rex id faciendo, quia esset contra bonam guber- nationem. Adducunt pro se Sotum 3. iust. quæst. 1. artic. 3. asserentem, esse quædam de iure gen- tium ita necessaria ad humanum conuictum, vt dispensare in illis non liceat, imò forsan dispensa- tio facta, esset irrita: & ponit exemplum in rerum diuisione. Infirma, inquam, est ratio illa Bannes: quia in iure positiuo superioris non potest infe- rior dispensare. Adde quòd si dispensatio illa esset praua, quia contra bonam gubernationem, etiam posset esse irrita, vt attigit Sotus. Nam dispensatio in lege superioris si sine causa fiat ab eo, qui sim- pliciter habet facultatem dispensandi, irrita est: quamuis dispensatio in propria lege, licèt sine causa fiat, valida sit, vt docemus disputatione de dispensatione. Vnde ipsimet Salon, & Bannes postea indicant, necessarium esse consensum po- puli, vt lex regia abrogans rerum diuisionem va- lida sit, quia sine culpa sua non possunt ciues spo- liari suorum bonorum proprietate. Sed non ad- uertunt isti, si id posset fieri propter culpam ci- uium, sequi, vt fieri etiam possit sine eorum cul- pa, ob alias causas. Addit Bannes: cùm quòd Christiani à Chri- stianis bello iusto capti, serui non fierent sit insti- tutum ab Ecclesia, in fauorem Euangelij, & Ba- ptismi, sequitur, rectè Sarracenos Granatenses vltimo bello captos, fieri potuisse seruos in pœ- nam apostasiæ, rebellionisq́ue à fide Catholica: quia hoc cedit in fauorem Euangelij & Baptismi. eo vel maximè, quòd ipsi Sarraceni, quos ex no- stris bello capiebant, in seruitutem redigebant, & vendebant. Accessit etiam ad iustificationem huius negotij auctoritas Pij V. & Catholici Regis Philippi II. quorum consensu huiusmodi Sarra- ceni in seruitutem sunt redacti. Hæc Bannes: sed certè, si dispensandum fuisset in iure Ecclesiastico prohibente Christianorum seruitutem, nullius momenti esset auctoritas regia, secus Pontificia. Neque tamen Pontificia videtur fuisse necessaria: quia lex, ne Christiani iusto bello à Christianis capti, serui fiant, intelligenda videtur de iis, qui à fide penitus non recesserunt, quales sunt Catholi- ci vel hæretici, non verò Apostatæ. Addit præterea Bannes: Rex Hispaniæ non po- terit abrogare ius gentium, quod sibi commune est cum Rege Galliæ, verbi gratia, quòd tempore belli legati vtriusque Regis pacificè recipiantur: licèt possit hoc ius ex consensu vtriusque Regis abrogari. Sed profectò licèt isti Reges possint ce- dere iuri suo, non tamen possunt in iure gentiũ di- spẽsare; cùm sint in feriores genere humano, à quo ius gẽtium manauit: quod quidem indem nitatem legatorum præcepit sub conditione, quòd Princi- pes iuri suo non cederent. Sic is in cuius fauorem iuraui, non dispensat in lege prohibente periu- rium, quando iuri suo cedit, & concedit alteri vt id non faciat, quod iuramento promisit. Rectè au- tem admonet Molina tractat. 1. de iustit. disput. 5.<-P> @@0@ @@1@ niam ad id necessarius esset communis consensus omnium vel ferè omnium nationum, qui diffici- le haberi potest: atque quod ad rerum diuisio- nem attinet, si prorsus tolleretur, tot inde oriren- tur mala, vt culpa esset lethalis, eam omnino tol- lere: factum tamen teneret: quia sicut humana voluntas causa sufficiens fuit ad eam inducen- dam, ita ad eam tollendam. Consonat Salon 2. 2. quæst. 57. articulo 3. §. differunt secundò. Vaz- quez autem disput. 157. num. 24. ait, iuri gentium dero gari posse per ius ciuile, imò priuata auctori- tate, sicut iure canonico derogatum est iuri gen- tium, quo capti in bello serui fiebant, etiam apud Christianos, & propria voluntate religiosi renun- tiant possessionum diuisioni, & in commune vi- uunt, sicut Christiani tempore Apostolorum. Sed de dispensatione in iure gentium iterum disseremus disp. 30. de dispensatione legum, sect. 3. diffic. 1. & alibi. Salon aliud addit, quod falsum est, nisi piè ex- plicetur, videlicet ius gẽtium non indiguisse pro- mulgatione, vt haberet vim obligandi: quia recta ratio omnibus illud sufficienter insinuat. Cautiùs loquitur Bannes dicens; ad iuris gentium pro- mulgationem non requiritur conuocatio homi- num: sed in omnibus nationibus, absque præcone acceptatur: vbi meritò supponit aliquam promul- gationem esse necessariam, quia in omni lege po- sitiua, siue humana siue diuina, requiritur promul- gatio: vt inferiùs constabit. Sed promulgatio po- test fieri sine gentium conuocatione. ------------------------------------------------------------ Satisfit argumentis affirmantium, ius gentium naturale esse. argumenta proposita sectione præ- cedenti contra secundam opinio- nem quibus Ferdinandus Mendoza probare contendebat, omne ius gentium naturale esse, & omne ius naturale ius gentium, ita vt ius gentium, & naturale sint ad- æquatè idem. Ad primum respondeo non malè quosdam Iu- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|