Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
risperitos distinxisse duo iura naturalia: vnum pri- marium, seu primæuum, cuius obligatio non fun- datur in voluntate humana; quod meliùs appel- lassent naturale simpliciter: alterum secunda- rium, cuius obligatio fundatur quidẽ in volunta- te humana: sed quæ est ex principiis naturæ facilè & statim oritur: quod ius dixerunt esse ius gen- tium. Sed illud meliùs appellassent, ius naturæ secundùm quid, quàm ius naturæ secundarium. Quæ distinctio siue sit necessaria ad concilianda iura, siue non, admittenda est: vt admittitur à Va- lentia, Bannes Aragone, Salone, & Medina cita- tis sectione 2. opin. 4. iuxta quam conciliant varia loca D. Thomæ: nam locis ibi citatis ius gentium appellat positiuum, sed. 2. 2. quæst. 57. art. 3. corp. & ad argumenta, & 7 ethicor. cap. 5. lectione 12. do- cet, ius gentium aliquo modo esse naturale: in quo nulla est contradictio, quia ius simpliciter positiuum potest esse naturale quodam modo & secundùm quid: illa etiam distinctio iuris gen- tium, quam ponunt Bartolus, & nonnulli alij Iu-<-P>@@ <-P>risperiti vt ius gentium quoddam sit primarium, & hoc esse idem cum naturali: aliud verò secun- darium, quod sit ius positiuum; in bono sensu ad- mitti potest: nam ius naturæ est primarium ius gentium, quia ita gentes ligat, vt liberari ab eo iu- re non possint, bene tamen à iure positiuo, quod ipsæ sibi statuerunt, & ideo hoc ius gentium po- test secundarium dici, & hoc est positiuum sim- pliciter, & naturale secundùm quid. Ad secundum respondeo defensionem pro- priam cum moderamine, &c. ita dictari à ratione naturali, vt nulla existente lege positiua, licita sit: multa autem esse, quorum bonitas, aut malitia fundatur in sola voluntate, & consensu totius humani generis, & hæc pertinere ad ius gentium positiuum, quod ius gentium secundarium ap- pellarunt Bartolus, & alij, cuiusmodi sunt rerum diuisio, & captiuorum seruitus, vt diximus, & quia in rerum diuisione fundantur commercia, & con- tractus emptionis, venditionis, permutationis, conductionis, locationis, &c. ideo hi contractus ad ius gentium pertinere dicuntur, nimirum in sua radice, causa, vel occasione; supposita tamen rerum diuisione iure naturæ: potest quisque eme- re, vendere, &c. modò leges iustitiæ in contra- ctibus seruet. Ad tertium respondeo ratione naturali dupli- citer aliquid constitui posse. Primò ipsa parte ad id obligante, & tunc rem pertinere ad ius naturæ: secundò, ratione inducẽte homines, vt id statuant, & si id statuat totum humanum genus, rem perti- nere ad ius positiuum: quod nos ea ratione ius gentium appellamus. Ad quartum respondeo ius gentium ratione naturali inter omnes homines peræquè seruari: quia omnes ratione naturali cognoscunt, aliqua ipsis expedire, quæ pro lege seruari volunt, & ser- uantur.
Ad quintum respondeo potiùs esse Aristotelem pro nobis: quia ius naturale ait esse quod apud omnes eandem vim habet ex ipsa rei natura, & nō ex hominum placito, & opinione: ergo ius, quod consistit in placito, & opinione hominum, quam- uis ab omnibus seruetur, non erit ius naturale: er- go erit ius gentium positiuum. Ad primam confirmationem respondeo, quod pertinet ad legem communem, toti generi huma- no necessariam, & inuariabilem, pertinere ad le- gem naturæ: sed quod pertinet ad legem commu- nem voluntariam, & variabilem pertinere ad ius gentium, quod proinde debet esse positiuum: quia solum ius posiciuum voluntarium & variabile est. Ad secundam confirmationem respondeo ius naturæ appellatum à Cicerone ius gentium: quia eo gentes necessariò vti debent, sed magis pro- priè ius gentium vocari, quod sibi gentes consti- tuerunt, & ideo ius gentium in summo rigore & proptiissimè sumptum positiuum est: quod verò ait Cicero, In omni re consensio gentium ius naturæ
ius naturale, vel esse ius naturæ secundùm quid, & quodam modo, vt diximus. Quod adducitur ex 2. de inuentione, pro nobis est, nam ius gen- tium non est insertum à natura sola: sed ab opi- nione, & consensu hominum: ideo naturale sim- pliciter non est, sed positiuum. Quod adducitur ex 2. ad Herennium, nobis non aduersatur: quia illa exempla fatemur pertinere ad ius naturæ,<-P> @@0@ @@1@ Ad sextum respondeo illam l. ius pluribus, non esse contra nos: quia ius gentium reduci potest ad ius naturale: quia est naturale secundùm quid, vt dicebamus. Reduci etiam potest ad ciuile: quia est ius constitutum, non ab vna, vel altera ciuita- te, sed ab omnibus mundi ciuitatibus: strictiùs au- tem ius ciuile dicitur, quod est proprium alicu- ius ciuitatis, vel regni, & non est impositum simul à tota communitate humani generis pro to- to humano genere legem; verò, omnes populi, potiùs esse pro nobis: quia ius gentium ait esse constitutum à ratione in omnibus populis, videli- cet, in id consentientibus: ergo est ius positiuum. Ad l. veluti. & l. vt vim, respondeo ius gentium ibi sumptum minùs propriè pro eo, quo vtuntur ho- mines, siue sit ab ipsis constitutum, siue à sola na- tura, & ideò Iureconsultum religionem erga Deum, obedientiam erga patriam, & parentes, fa- cultatemq́ue propulsandi iniuriam, & vim vi re- pellendi, reduxisse ad ius gentium, cùm tamen sint de iure naturæ propriissimè dicto. Ad l. gen- tium, respondeo, manumissiones in sua radice, scilicet, seruitute, quam supponunt, non solùm pertinere ad ius gentium latè dictum, de qua ibi agebatur, sed etiam ad propriissimè dictum: de quo nos agimus, & dicimus, esse ius positiuum simpliciter, naturale autem secundùm quid: si- militer possumus alia iura & Doctores ibi cita- tos interpretari. Ad septimum respondeo falsum est hominem solo iure naturali, & ciuili vti, strictè loquendo de naturali, & ciuili: nam vtitur etiam iure quodam medio, scilicet iure gentium, quod simpliciter est positiuum, sed in quibusdam assimilatur naturali, in aliis ciuili: quod verò in quibusdam legibus quædam reuocentur ad ius gentium, quæ ab Isi- doro reuocantur ad ius naturale, inde prouenit, quòd leges loquantur de iure gentium latè dicto, Isidorus autem de iure gentium strictè sumpto, nimirum iure quodam positiuo, & humano, quod à voluntate & constitutione humana emanauit. Per hæc patet responsio ad argumenta, quibus Mendoza vtitur contra auctores tertiæ sententiæ, quatenus contra nos militare possunt. Ad argumenta quintæ sententiæ respondeo ea omnia, quæ ab Isidoro 5. etym. cap. 6. & cap. ius gentium dist. 1. adducuntur vt exempla iuris gen- tium, præceptum, vel prohibitionem aliquam continere, vltra ius naturæ, vt cœpimus dicere sectione præcedenti. Nam sedium occupatio, ædi- ficatio, & munitio, præcipiebat, vt nemo alium impediret, quominus primus terram aliquam oc- cuparet, & vt talem nemo aliorum perturbaret, sed permitteret in illo loco ædificare, ipsumq́ue munite, tamquam eo ipso iam proprium. Vnde, vt multis refert Diony. Halicarnasseus, lib. 1. in initìo historiæ, olim cùm Coloniæ in extraneas terras mittebantur, ius erat gentium, idq́ue peruetus, vt quas primas sedes occupassent, eæ eorum fierent cōmuni gentiũ iure, ita vt nefas existimaretur eos violare. Ex hac humana constitutione processere bella iusta pro defensione propriarũ rerum, & ca- ptiuitates iustæ perturbatorũ, contra quos bellum iustũ gerebatur; & postliminia quæ Isidorus ponit vt pertinentia ad ius gentiũ: nam supposita rerum diuisione ius naturæ est & nō gentium secundùm se bellum saltem defensiuum gerere, quidquid sit<-P>@@ <-P>de merè offensiuo, seu vindicatiuo & similiter ca- ptiuos facere perturbatores: item ius gẽtium præ- cipit postliminia, idest, vt qui de captiuitate ad propria redeunt, omnia pristina bona recipiant, etiam ab aliis vsucapta aut præscripta, vt explicat Turrecremata c. ius gentium, d. 1. art. 6. præterea captiuos seruos facere, ita vt illi de iustitia obedi- re teneantur, per se, & non tantũ in radice, scilicet, rerum diuisione, ad ius gentium pertinet. Fœdera pacis, nō video quomodo ad ius gentiũ propriissi- mè dictum pertineant, nisi in illa radice: nam pa- cta, & fœdera iure naturæ seruanda sunt: quamuis fortè quia id non erat valde perspicuum à genti- bus sancitum est: & idem posset de induciis dici, sed existimo, in illis aliquid esse de iure gentium, vt videlicet quòd quando cum commodo vtrius- que partis, vel saltem sine incōmodo fieri possit, indutiæ aliquæ concedantur ad sepeliẽdos defun- ctos, vel alia huiusmodi: in quo euentu etiam ge- rens bellum iustum tenetur iure gentium positiuo indutias concedere, non verò iure naturali: simili- ter iure gentium, & non naturali tenetur gerens bellum iustum, legatis aduersarij nō nocere; vnde rectè Isidorus ad ius gentium reuocat indutias, & legatorum non violandorum religionem. Vltimò ponit connubia inter alienigenas prohibita quod exemplum non sine magna probabilitate reiecit Vazquez, quia de hoc nulla esse videtur iuris gẽ- tium prohibitio, etiam cum alienigenæ sunt di- uersæ religionis: nam inter aliquas personas di- uersæ religionis videmus sine scrupulo contrahi matrimonia. De hac re Turrecremata super illo c. ius gentium, dist. 1. art. 6. in fine, sic loquitur, Con-
disputauerat & resoluerat in hunc modum: Pro- hibitio connubiorum cum alienigenis est de iure gen- tium: quia quod seruatur communiter apud omnes gen- tes, videtur pertinere ad ius gentium, vt patet ex littera huius capitis: sed prohibitio ista est huiusmodi, cùm non solùm sit communis inter omnes fideles, qui iure positiuo diuino, vel canonico vtuntur, sed etiam inter in fideles: ergo &c. sed obiicit sibi 1. quia hoc est de iure di- uino positiuo, Deut. 7. Non procurabis cum eis con-
ab vxoribus alienigenis: item de iure canonico cap. sic enim 28. quæst. 1. ergo non est de iure gen- tium. Ad hoc facilè respondet, negando conse- quentiam: quia stat, aliquid esse de iure gentium per inuentionem: & tamen approbatiuè esse de iu- re diuino. Secundò sibi obiicit, quia Ioseph con- traxit cũ filia Putifaris sacerdotis pagani; & Moy- ses cum filia Ietro Gentilis; Respondet, connubia cum alienigenis prohibita fuisse ob periculum fidei propriæ, vt patet Deut. 7. hoc autem non fuis- se in Ioseph & Moyse, vt videtur loqui Bonauen- tura. Secundò respondet Turrecremata connu- bia cum alienigenis fuisse prohibita manentibus alienigenis, non autem conuersis, vt vxores Io- seph & Moysis conuersæ sunt ad religionem vi- rorum suorum. Sed vtraque solutio difficilis est, quia etiamsi in particulari cessaret finis legis in Ioseph, & Moyse, deberet lex ab illis seruari, cùm non cessaret finis in vniuersali, & ignoramus, an vxores Moysis & Ioseph ante contractum<-P> @@0@ @@1@ plexæ sint. Fortè instinctu, & dispensatione Dei id fecerunt Ioseph, & Moysis, vel quam- uis communiter esset prohibitum, erat tamen li- citum ob aliquam grauem causam; vel illud ius non erat tam perspicuè promulgatum omni- bus, vt in aliquibus non daretur ignorantia vinci- bilis, aut etiam inuincibilis, sicut in lege ipsa na- turæ contingit, quod multis exemplis illustrat Theodoretus 9. Græcarum affectionum. Imò Aug. 3. de doctri. Christian. cap. 4. refert, prauas consuetudines tantùm apud aliquos valuisse; vt putarent, nihil esse per se iustum, sed illud vbique licere, quod consuetudine fuerat introductum. Deinde sicut potest consuetudo introduci contra alia iura positiua in aliqua ciuitate vel prouincia ex tacito consensu principis, vel Reip. per quam sit illi ciuitati, vel prouinciæ licitum, quod aliis est illicitum: ita & contra ius gentium ex tacito con- sensu ipsarum gentium; sic non est contra ius gen- tium, quòd hæreticus cum hæretica alterius sectæ contrahat, vel Gentilis cum Gentili, secus quòd Christianus contrahat cum Iudæa, vel Pagana, vel Iudæus cum pagana, &c. Licèt autem diuisio iure gentium fuerit intro- ducta, tamen idem excepit casum extremæ neces- sitatis, in quo voluit omnia esse communia, saltem quo ad vsum. Item quo ad nonnulla, quæ in viis publicis gignuntur, in mari vel in littoribus flu- minum, videtur ius gẽtium concedere, vt sint pri- mò occupantis. Deinde vltra ea, quæ ad ius gen- tiũ pertinere docuit Isidorus, videtur ad ius gentiũ pertinere, vt cuilibet sit licitus & permittatur trā- situs innoxius per alienas terras, vel maria ad sua negotia peragenda; cum hac enim conditione ius gentium concessit rerum diuisionem. De iure etiam gentium videtur, vt filij in bonis parentum succedant ab intestato, vbi aliud specia- li lege cautum non sit. Item l. ex hoc, ff. de iust. & iure, dicit: Ex hoc iure gentium introducta bella sunt, & discretæ gentes, regna condita, & dominia distincta, agris tituli positi, ædificia collata, idest, composita ad faciẽdum vicum, vel villam, vel castrum, vel ciuitatem, commercia, emptiones, venditiones, locationes, conductio- nes, obligationes institutæ. Sed hęc omnia reduci pos- sunt ad ea quæ ponit Isidorus, vt docet Turrecre- mata c. ius gentium, d. l. art. 6. & super illo c. mul- tas mouet quæstiones ad explicandum aliqua, quę ad ius gentium reuocat Isidorus. Dictis in hac, & præcedentibus sectionibus, consonat magna ex parte Paradulphus Prateius in lexico iuris verbo, ius, vbi ait: Illud diligentissimè obseruandum est, quod ignoratum multis erroris cau- sam dedit, ius gentium aliàs accipi à iurisconsultis pro vero naturæ iure, aliàs pro eo iure, quod plurima ho- minum pars vbique recepit. Quod nisi rectè discernas, numquam peruenies ad veram iuris cognitionem. De primo iure gentium explicat, l. veluti, l. vt vim, l. ex hoc iure, ff. de iust. & iure, & §. venditæ, Instit. de rerum diuisio. nam exempla, quæ ibi ponun- tur, verè pertinent ad ius naturæ, quod quia so- lis hominibus commune est, ius gentium voca- tur. At verò quod de prædura seruitute dicitur in l. manumissiones, ff. de iustitia, explicat de iure gentium, secundo modo sumpto: Nam & seruitus, inquit, pugnat cum iure naturæ, rectéque fuit emen- data, quamquam tolerabilis seruitus, quali nunc vti- mur, secundum naturam est, vt grauiter probat Aristo.<-P>@@ <-P>in politicis. Sed certè in illa l. manumissiones, non fit sermo de seruitute intolerabili, sed de seruitute simpliciter. Placet verò quod addit, Cùm audis ius
Sebastianum Medicis de legibus, & statutis, parte 1. quæst. 6. vbi ponit ius naturale primarium, seu primęuũ commune homini cum cæteris animan- tibus: & ius naturale secũdarium quod est ius gen- tium primæuum, commune solis hominibus: & ius gentium secundarium quod non est naturale, sed positiuum continens leges quasdam ab homi- nibus factas secundùm quas distincta sunt domi- nia introducta, bella, captiuitates, seruitutes, & penè omnes contractus.
------------------------------------------------------------ An, & quomodo seruitus sit de iure gentium. ribus seruitutẽ esse de iure gentium: quod falsum videtur. Primò, quia libertas est de iure naturæ: ergo si seruitus introducta est iure gentium, ius positiuum, quale est ius gentium, derogabit iu- ri naturæ: quod est impossibile, vt videbimus agentes de lege naturali. Secundò quia seruitus videtur inuenta post diluuium à Noë, cùm male- dixit Chanaan & constituit eum seruum fratrum suorum. Genes. 9. vers. 29. Maledictus Chanaan, ser-
introducta iure gentium. His argumentis motus Nauartus c. ita quorundem, de Iudæis, notab. 11. glo. penult. n. 7. & sequentibus, tria dicit, quæ exa- minat, & magna ex parte refellit Vasques disp. 157. c. 4 à n. 15. Primum est, libertatem non esse de iure naturali in hoc sensu, vt aliquo iure natu- rali caueatur, ne aliquis homo in quocumque sta- tu seruus sit: sed hoc sensu, vt nec natura, nec ius naturæ inducat seruitutem, sicut agrorum posses- sio dicitur de iure naturæ, quia nullo iure naturæ diuisio agrorum introducta est, aut præcepta: hoc dictum verum mihi videtur, & cōmune: sic enim Almainus 4. dist. 19. q. 2. ar. 1. vers. quantum ad hoc, & Couar. reg. peccatum, parte 2. §. 11. nu. 3. dicunt, iure gentium, quo introducta est seruitus, non de- rogari iuri naturali præcipienti libertatem, quia nullo iure naturali fuit præcepta libertas, sed tan- tùm permissa: impropriè tamen dicunt, derogari iuri naturali permittenti: quia quando fit, quod iure aliquo permittitur, minimè ei derogatur: me- liùs hac in re loquitur D. Thomas. q. 95. art. 5. ad tertium: Dicendum, inquit, quòd aliquid dicitur de
Hactenus D. Thomas, Vasquez autem nōnihil in hac re à Nauarro discedit, affirmans, libertatẽ esse de iure naturæ negatiuè, non solùm, quia seruitus non fuit præcepta iure naturæ, sed etiam quia ho- mines, nisi more gentium in communi viuerent,<-P> @@0@ @@1@ tutem, neque capturam aliorum hominum in bello, quoniam rerum diuisio, quæ est bellorum occasio, cessaret. Ego facilè rem explico: libertas contraria seruituri natæ ex bello, quodam modo est de iure naturæ, quia stando in solo iure naturę, nullo alio iure existente nullus homo etiam bello iusto captus, esset seruus; posset quidem captor illum cogere, vt sibi seruiret, tamen ille in con- scientia non tenetur ei seruire, nisi per accidens ad vitandam mortem propriam vel scandalum aliorum: iure autem gentium obligatus in con- scientia fuit ad seruiendum, ita, vt contra iustitiam faciat, si non seruiat. Secundò, dicit Nauarrus, libertatem esse quo- que de iure naturali; quia in statu innocentiæ, & integræ naturæ, ante peccatum naturalis lex pro- hibebat omne genus seruitutis. Hoc reijcit Vaz- ques, quia licèt verum sit in eo statu fœlicissimo, non futuram seruitutem ex Dei ordinatione pro- pter statum gratiæ perfectum: tamen nihil repu- gnabat naturali iuri, quod solùm attenditur se- cundùm puram naturam, vnum hominem alte- rius seruum constitui voluntate propria, & con- tractu: ergo nullo iure naturali prohibita fuit seruitus ante peccatum. Ego existimo, supposito Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|