Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
trahuntur ad exemplum in simili casu, quædam verò, quæ ad similes casus extendũtur. Nam quod ob meritum Princeps indulsit, vel si aliquam pœ- nam inflixit, vel si alteri sine exemplo subuenit, sunt leges singulares, quæ non transgrediuntur personam: ergo de his rescriptis intelligi debet lex illa 2. Cod. de legib. vt interpretatur ibi Baldus num. 1. & Glossa, dum summarium, seu casum le- gis constituit: cui legi consonat Innocent. III. su- prà, vbi post verba relata subiungit, nisi fortè cùm
circa dubium aliquod de legis, aut iuris intelligen- tia, non potest non esse vniuersalis lex. Et de hoc genere rescripti loquitur lex illa fin. C. de legib. Ad confirmationem respondeo, à rescripto Principis ad eumdem prouocandi tunc tantùm ius esse, cùm falsa caussa ductus, rescripsit, vt patet ex rescripto Imperatoris, relato dicta l. 1. ff. à qui- bus appellare: Si enim (inquit Imperator) docuerint,
Tertiò dicit Vazquez, licet Felinus hanc sen- tentiam dicat esse verā in rescripto supremi Prin- cipis, non autem cuiuscumque alterius, cui conue- nit ex concessione legem ferre: & videtur addu- cere exemplum in duce Venetorum: tamen dicen- dum est nullam esse differẽtiam, nisi resp. vel Prin- ceps supremus alicui inferiori Principi commisis- set leges ferre hoc pacto, vt ipsas non posset inter- pretari sine peculiari consensu suo: quod videtur absonum: nam qui idoneus est, vt leges ferat, non minùs idoneus erit, vt eas interpretetur, imò me-<-P> @@0@ @@1@ ipse eam legem tulit, de qua oritur dubitatio. Hanc sententiam contra Felinum sequitur Iason. l. 1. ff. de const. num. 6. pro qua citat Angelum. l. item veniunt. §. cæterum. ff. de iure hæred. Quartò, dicit Vasquez cum Burgos Pacensi, schedulas, quas Rex noster Hispaniæ, & alij Reges mittunt ad tribunalia, & Cancellarias ad dubio- rum declarationem; eodem modo vim legis habe- re, etiam si ex consilio procerum & senatorum non manauerint; & ratio eadem est. Quintò, ait Vasquez, si dubium, & litem exhor- tam definiat Rex, non interpretando legem ali- quam à se latam, sed ductus tantùm ratione natu- rali, in casu, in quo nulla lex ab eo lata locum ha- beret; responsum Principis esset pro lege in simili casu, ac si Rex legẽ aliquā à se latā interpretaretur: Nam tunc interpretatur ius, & æquitatẽ naturalẽ: sicut enim Princeps interpretatus naturalẽ æqui- tatem ferre posset legem communem, & eam pro- mulgare, ita etiam cum in casu singulari, quod du- bium est, interpretatur legem naturalem, censetur pro aliis similibus casibus legem ferre: cùm iustum non sit in aliis casibus alio modo æquitatem na- turalem interpretari. Quòd si postea constaret ma- nifestè, decretum Regis esse contra ius naturale, non haberet locum eius rescriptum & epistola: de reliquo autem eadem videtur esse ratio; hacte- nus Vasquez. Pro maiori autem declaratione nota. 1. cum Azor tom. 1. lib. 5. c. 24. quæst. 1. rescripta Princi- pum olim fuisse dicta, quibus illi, vel ad libellos supplices præsentium, vel ad magistratuum præ- sentium vel absentium consultationes, quid sibi de ea re fieri placeret, respondebant. Vnde rescri- ptum dicitur id, quod Imperatores vel Pontifices consulentibus eos respondent, l. 1. ff de appell. re- scriptum etiam est statutum Principis, quo præci- pitur, aut prohibetur aliquid motu proprio siue interpellatione alicuius per epistolam facta, siue secus. De hac re multa Rebuffus tom. 2. reg. const. tract. de rescrip. quæst. 1. num. 3. & sequentibus, vbi alios citat & aliquid Sebastianus Medicis tra- ctatu de legib. & statutis parte 2. quæst. 5. num. 18. Secundò, nota cum Azor ibidem quęst. 2. & Pa- normitano rubr. de rescriptis, rescriptum aliquan- do latè sumi, & tunc circa omne priuilegium, & beneficium Principis versari potest: aliquando ve- rò strictè & propriè, & tunc non versatur circa beneficium, aut priuilegium Principis. Est autem priuilegium facultas alicui à Principe data aliquid faciendi, vel non faciendi, quod alioqui esset con- tra legem. Beneficium verò est facultas, vel quid aliud bonum à Principe concessum præter leges. Rescriptum autem strictè sumptum est, quod ver- satur non circa beneficia, aut priuilegia: sed circa iuris, vel præcepti explicationem, vel constitutio- nem: vt cùm tescriptum committit causam inter aliquos definiendam, aut respondet, quid in re ali- qua iuxta leges, vel Canones fieri debeat: in Cod. extat titulus de diuersis rescriptis, in Decretalib. de rescriptis, vbi rescriptum latè sumitur, & com- prehendit etiam literas, quibus conceditur priui- legium, vel beneficium: numquam tamen in iure sententia appellatur rescriptum, vnde non bene probatur, rescriptum datum in vno negotio, ha- bere vim legis in similibus, quia sententia Prin-<-P>@@ <-P>cipis habet vim legis. His suppositis sit prima conclusio, Decretum, seu sententia Principis inter partes, de quarum causa ipse cognouit, constituit legem seu ius: ita docet Rebuffus in proœm. constit. reg. Glossa 2. ex l. 1. ff. de const. Principũ, vbi sic dicitur: quodcum- que. Imperator per epistolam & subscriptionem statuit, vel cognoscens decreuit, vel de plano interlocutus est, le- gem esse constat. Vbi Glossa explicat decreuit, dando difinitiuam sententiam vt l. fin. Cod. de legibus, & constit. Princip. sed, interlocutus est, explicat Glossa sic, quæ tamen interlocutio non est generalis, nisi hoc ex- pressè dicatur, vt Cod. eod. l. 3. quæ est contra. Additio autem ad istam Glossam sic habet. pro solutione hu- ius cōtrà distingue secundum Bartholum hic: aut Prin- cipis interlocutio est redacta in corpore iuris, aut non: pri- mo casu obseruatur pro lege generali, vt in contrario; secundo casu non: vt plenè notatur per Cynum in l. leges Cod. eodem: itaque secundum Glossam illam, quan- do Princeps de plano interlocutus est sine cogni- tione causæ, sententia eius non habet vim legis generalis: secus quando cum causæ cognitione: & sic debet etiam intelligi & limitari sententia Re- buffi suprà, & quod Vasquez dixit, sentẽtiam Prin- cipis in aliqua causa habere vim legis generalis pro similibus: quod rectè etiam colligitur ex ver- bis citatis Innocentij III. c. in caussis de sent. & re iudicata, & idem expressè habet §. sed & quod, vers. quodcumque ergo, institu. de iure nat. vbi Glossa Accursij in Verbo, decreuit, dicit scilicet se- dens pro tribunali dando sententiam diffinitiuam, vt Cod. de legib. & const. l. fin. Nam interlocutio Principis non habet vim legis, nisi hoc expresserit à principio vt ea l. fin. Cod. de legib. Item sententiam Papæ la- tam seruato ordine iuris habere vim iuris com- munis ex d. cap. in causis probat Sebastianus Me- dicis, tract. de legib. & stat. parte 3. quæst. 11. n. 2. Secunda cōclusio, epistola, seu rescriptum Prin- cipis ad relationem magistratus, de re dubia emis- sum, vt l. verum, §. ex facto, ff. de minor. §. seu. vers. Dominorum, instit. de his, qui sunt sui vel alieni iur. Habet vim legis: patet ex illa, l. 1. ff. de legib. & const. princip. & illo, §. sed & quod, versic. quod- cumque ergo, instit. de iure nat. & ita docet Re- buffus illa Glossa 2. proœmij const. reg. vbi addit. Sic factæ sunt ferè omnes leges Codicis, vbi imp. ad peti- tionem alicuius respondet, & ius constituit, vt ibi patet: etiam decretalis epistola ad alicuius consultationem fa- cta, dicitur Papæ constitutio, vt est in Decretalib. Gre- gorius & Glossa in summa, dist. 3. & sæpius per rescri- ptiones Imperator ius constituit l. sæpe, ff. de offic. præsid. & multa iure sic sunt constituta, in quibus dicitur, Im- perator rescripsit l. Imperator, ff. de statu hominis l. in- tegrum, ff. de minorib. Multa allegauit idem Rebuf- fus tom. 2. const. reg. tract. de rescript. quæst. 11. §. 14. num. 152. vbi adducit cap. multi 2. quæst. 1. c. licet 16. quæst. 3. l. Mela, ff, de alim. & cib. lega. Ro- manus consil. 260. in proposito, in princip. Ar- chidiaconus & Dominicus cap. ignorantia dist. 38. & Felinus, rubri de rescrip. vnde idem Rebuf- fus §. 17. num. 156. probat, omnes virtutes legis posse tribui rescriptis Principis. Hanc etiam sen- tentiam quod rescriptum Principis faciat ius, non solùm inter partes, vt scripsit Ioannes Andreas rub. de rescript. sed etiam quoad alios, docet Na- uarrus lib. 3. Consiliorum Consil. 30. de præbend. num. 3. ex. c. licet 16. q. 3. c. ea multi 2. q. 1. cum aliis multis per Felinum rubric. de rescrip. col. 1.
@@0@ @@1@ constituunt ius per rescripta, seu epistolam, nec per sententiam: ita sentit Rebuffus illa Glossa 2. postquam enim dixit, Principem tripliciter ius constituere 1. per rescriptum, siue epistolam 2. per sententiam 3. per edictum, nempe quando vltrò ex natura sua motus ad honestatem, & subdito- rum vtilitatem, decreuit, & vt futuris obuiet pe- riculis: subiungit. Atqui prætores, & alij magistratus
colligitur, quoniam postquam dixerat, variis mo- dis Principem posse legem constituere, de præto- ribus solùm inquit, per edictum: ergo sentit, non posse aliis modis. Nec mirum est, si Principes non supremi magis limitatam habeant potestatẽ con- dendi leges, quàm supremi. Hanc conclusionem tenet Felinus relatus à Vasquez suprà in tertio suo dicto: vnde, etiam si Episcopus per epistolam par- ticularem, vel sententiam in aliquo negotio de- claret propriam constitutionem, non tenentur subditi in similibus iuxta eius declarationem fa- cere, aut iudicare: sed poterunt sequi declaratio- nem, quam verba constitutionis patiuntur. Quarta conclusio etiam si rescripta sint supre- mi principis, vt vim legis habeāt, debent esse suf- ficienter proposita, & promulgata communitati, vt patet ex iis, quæ dicemus disp. de promulgatio- ne: interim tamen dum non promulgantur suffi- cienter, erunt præcepta tantùm particularia. Quinta cōclusio, si Rex verbi gratia in sua sen- tentia, vel epistola nihil præcipere velit vltra ius naturæ, & declaret, in tali casu, hoc esse ius natu- ræ, non teneor eius declarationi stare: quoniam non habet infallibilem auctoritatem declarandi ius naturæ, sed potestatem præcipiendi, quæ iusta fuerint, seu honesta & communi bono expedien- tia. Si tamen absolutè præcipiat, vt hoc vel illud fiat, ratus illud esse ius naturæ, & mihi certum est, esse ius naturæ, teneor ei obedire: si tamen dubito, dicendum est, vt dixi disp. 1. sect 9. num. 58. quando dubito an lex sit iusta. Pontifex tamen auctoritatem habet explicandi ex principiis fidei, quid sit ius naturæ, vnde tali eius declarationi standum est, omissis aliis decla- rationibus, quæ alioqui viderentur probabiles. Sexta conclusio, quod Princeps in aliqua sta- tuit causa, non est ad res in aliquo dissimiles pro- ducendum, vt quod circa monachos Sublacenses statuit Innocentius III. cap. cùm ad monasterium, de statu monachorum, ne quis de cætero lineis camisiis vteretur, ne carnibus vesceretur; quia ita habebant eorum constitutiones, non est ad cæte- ros religiosos extendendum, qui similes constitu- tiones non habent: nec quod de Minoribus statui- tur cap. exiit qui seminat, de Verb. sign. in 6. non posse, etiam in communi, proprium habere, cæte- ris religiosis debet accommodari, qui non sunt omninò similes. Vnde rectè Orosius, l. non pos- sunt num. 1. ff. de legib. ait, non esse in iure ciuili latius argumentum, quàm quod à simili depromi- tur, sicut neque vllum infirmius, vt pote quod da- ta vel modica dissimilitudine euitari potest.
------------------------------------------------------------ An responsiones congregationis Cardinalium institutæ ad explicationem Tridentini, vim legis habeant. nuel Rodriguez tom. 1. quæstionum regul. quæst. 11. art. 6. vbi refert sen- tentiam cuiusdam patris doctissimi sui ordinis, scilicet B. Francisci, qui secutus (vt affirmabat) sententiam doctissimorum virorum, docuit, has declarationes non habere vim legis. Verba eius sunt. Nonnulla fuerunt decre- ta ab hac illustrissima congregatione impetrata, ad re- gulares spectantia, quæ vtrum obligent, consulendus est summus Pōtifex, & illud est inuiolabiliter obseruandũ, quod ab illo sub literis authentitis fuerit declaratũ. In- terim tamẽ à viris doctissimis firmatũ fuit, huius- modi declarationes, quę ad instantiā quorumdam fiũt, nō obligare in foro interiori, neque exteriori. Atque adeo inferunt neminem esse damnandũ in iudicio propter has declarationes Cardinalium, si opposita sententia idoneo & iuridico fulta sit fun. damẽto. Huius rei ratio hæc est: quia prædictæ in- terpretationes nō habent vim legis; nō enim sunt solemniter promulgatæ, & promulgatio est de in- trinseca ratione legis (vt eodem tom. quæst. 6. art. 3. tractat Emmanuel, & nos infrà disp. 12.) Nec huiusmodi declarationes habent rationem sen- tentiæ definitiuæ; cùm omnes sciant, quod parte non audita sint factæ. Si obiicias, Si hæ declarationes nec in foro ex- terno nec in interno obligent, inutilis erit huius congregationis institutio. Negabat consequen- tiam author illius sententiæ, nam maturo consilio à Gregorio XIII. & Sixto V. instituta fuit ad tollẽ- dos frequentes scrupulos, quos quotidie otiri vi- demus circa ea quæ in Trid. statuta sunt. Atque ideo istæ declarationes potiùs sunt doctorales, quàm iudiciales, cum nulla sit promulgata lex, quæ iubeat, has declarationes suscipiendas esse tamquam leges certas, & infallibiles. Nam sicut dubia omnia absolui possunt doctrinaliter à Iuri- speritis & Theologis, imò sæpe à Pontifice ita fa- ctum legimus: cum ita ipse voluit, quosdam esse sacri Concilij interpretes, quorũ responsa doctri- nalia essent, interim dum summus Pontifex decla- rationem iudicialem non conderet, ac promulga- ret. Huius auctoris sententia confirmari potest 1 quia olim à Romanis designati erant Iurisconsul- ti ad legum declarationem, quorum tamen re- sponsa non habebant vim legum, donec in dige- stis posita, à Iustiniano Imperatore vim legis re- ceperunt, vtretulimus sectione 7. ergo idem di- cendum est de his congregationis responsis: & alioqui innumeras habebimus leges Ecclesiasti- cas extra volumina iuris Canonici: quoniam hæc responsa innumera sunt, & non solùm continent interpretationem Concilij Tridentini, sed etiam religionum quarumcumque institutorum, vt pa- tet ex duplici concessione Sixti V. relata ab Em- manuele suprà art. 1. Secundò, quoniam quædam ex his declaratio- nibus cum aliis pugnant: vt videre licet in qui- busdam relatis à Suarez 3. par. tom. 4. disp. 28. sect. 6. qui hanc etiam pugnātiam obseruauit: ergo non omnes habent vim legis. Si dicas, posteriores esse sequendas, vt ibi Suarez indicat, contrà: quia illi non habent auctoritatem reuocandi leges: ergo si priores declarationes habent vim legis, non reuo- cabunturper posteriores. Tertiò, quia si Pontifex vellet, esse leges; vellet, vt typis mandatentur, & per totum orbem publi-<-P> @@0@ @@1@ ergo signum est, non velle, vt pro lege habeantur, sed quasi verissimiles, & probabiles virorum Do- ctorum, & in ea re peritorum, interpretationes. Et ipsamer congregatio non affirmar, suam interpre- tationem esse certam, sed affert illam tamquam probabilem, eo quod re diligenter discussa à viris doctissimis emanauit, etiam Pontifice consulto. Nec enim aliter interpretandi facultatem eis cō- cedit Pontifex, vt patet ex concessione quadam Sixti V. relata ab Emmanuele suprà art. 1. ex Bulla- rio Sixti V. quæ sic dicit, Eorum quidem decretorum, quæ ad fidei dogmata pertinent, interpretationem nobis ipsis reseruamus: Cardinalibus verò præfectis interpre- tationi, & executioni Concilij Tridentini, si quando in his, quæ de morum reformatione, disciplina, ac modera- tione, & Ecclesiasticis iudiciis aliisque huiusmodi statu- ta sunt, dubietates, aut difficultates emerserint, inter- pretandi facultatem (nobis tamen consultis) impar- timur, &c. Nauarrus in quodam consilio expres- sè docet, contra quamdam interpretationem con- gregationis, & tamen Romæ erat & rectè callebat auctoritatẽ illius congregationis: ergo non tanta est, vt eius respōsa pro legibus habere debeamus. Confirmatur quintò, quia Emmanuel relatis verbis illius viri doctissimi, ait, quæ licet vera appa-
ergo saltem sentit, opinionem illius esse in parte veram, aut probabilem. Confirmatur sextò, quia in legibus pro tota Ec- clesia faciendis maiorem consultationem, & ne- cessitatem interuenire cernimus: cùm enim tot, & tam varia emergant dubia, non potest congrega- tio & multominùs Pontifex, de quolibet illorum multùm cogitare: ergo non videtur mens Ponti- ficis, vt illa responsa pro legibus habeantur. Secunda opinio, quæ est Emmanuelis illo art. 2. ait 1. dictas declarationes, si authenticè sigillo ipsius congregationis, aut alio iuridico habean- tur, in iudicio, & extra iudicium esse obligatorias, & secundum eas authenticas sæpè in tribunalibus fuisse iudicatum. Et ego (inquit) scio secundum quamdam Cardinalium declarationẽ fuisse quem- dam ætatis solùm sedecim annorum admissum ad quamdam dignitatem in Ecclesia collegiata in Diœcesi Burgensi: declarauit enim Congregatio quod Tridentinum sect. 24. de reform. c. 12. requi- rẽs. 22. annum ætatis ad huiusmodi admissionem, loquitur de dignitatibus, & canonicatibus Eccle- siarum Cathedralium: non autem collegiatarum, vt patet ex litera Concilij, & probat Quintilianus Mandosius Consil. 20. à num. 12. Dicere autem, quod vt declarationes obligent in foro conscien- tiæ, aut exteriori, est necessarium promulgari, non videtur verũ. Licet enim leges, vt obligent, sit ne- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|