Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika

Sinov savollari 
1
Sinusoidaldan o‘zgaruvchi tok elektr manbai qanday hosil qilinadi? 
2
Sinusoidaldan o‘zgaruvchi kattaliklarning qanday ko‘rinishidagi ifodalarini 
bilasiz? 
3
Sinusoidal o‘zgaruvchi kattaliklarning qanday qiymatlarini bilasiz? 
4
O‘rtacha va ta‘sir etuvchi qiymatlar haqida tushuncha bering. 
5
Sinusoidal kattaliklarni vektorlar orqali ifodalanishi. Vektor diagrammalar. 
6
Sinusoidal kattaliklarni kompleks tekislikda ifodalanishini tavsiflang. 
 
4-mavzu: Rezonans hodisalari 
Reja: 
1.Rezonans 
2.Kuchlanishlar rezonansi 
3.Toklar rezonansi 
 Rezonans
(lot. resono — akssado beraman, javob beraman) — tebranish 
(elektr, mexanik) konturida majburiy tebranish amplitudasi eng yuqori 
(maksimum) qiymatga yetganda sodir boʻladigan hodisa. Mac, tizimning barcha 
parametrlari oʻzgarmas va bu tizim xususiy tebranish chastotasi tashqi kuch davri 
sinusoidal boʻlsa, yaʼni tizim xususiy tebranish chastotasi tashqi kuch chastotasiga 
mos kelsa, R. hodisasi roʻy beradi. R.ning foydali va zararli tomonlari bor (Mas, 
radiotexnikada foydali boʻlsa, inshootlarda zararli). 
2.Kuchlanishlar rezonansi 
Zanjirda L, r, C elementlar ketma-ket (11-rasm) ulangandagi rezonans 
shunday nomlanadi. 

---

17 
11-rasm 
Ushbu ketma-ket ulangan zanjirdagi tok quyidagicha aniqlanadi. 
𝐼 =
U
r + jx
Yoki 
𝐼 =
𝑈
√𝑟
2
+𝑥
2
bu
nda, 
X=
𝑋
𝐿
− 𝑋
𝐶
Rezonans boMganda manba kuchlanishining burchak chastotasi xususiy 
burchak chastotasiga teng boMadi 
𝝎 = 𝝎
𝟎
 
va passiv elementlarning toki o‘zining maksimal qiymatiga yerishadi. 
𝐼
𝑚𝑎𝑥
=
𝑈
𝑟
bunda, 
x
= 0 bo‘lganligi uchun 
kirishdagi kuclilanish va tok fazalari teng 
𝜑
𝑢
= 𝜑
𝑡
(yoki 
mos) bo‘ladi.
Bu holat uchun 6.1, 
g- 
rasmda sxemaning vektor 
diagrammasi tasvirlangan. Tenglik (6.3) dan Shuni anglash mumkinki, rezonansga 
yerishish uchun ikki usuldan birini qo‘llash mumkin ekan: yoki manba 
kuchlanishining chastotasi <2>ni yoki kontur 
L
va 
S
parametrlaridan biri (
x
L
va 
XQ
, ya‘ni xususiy chastota 
o)
Q
)ning qiymatlarini o‘zgartirish zarur ekan. 
Tok/, kuchlanish 
U
L
yoki 
U
c
laming 
so, L
yoki C ga bogMiqligi rezonans 
funksiyalari deyiladi. Ushbu funksiyalarning nisbiy chastota orqali ifodalari 
ko‘proq qo‘llaniladi. 
𝜂 = 𝜔√𝐿𝐶

Rezonans konturining muhim parametrlaridan bir- 2asllikdir. Asllik deb, 
reaktiv elementlardan biri qarshiligining (ya ’ni co
0
L yoki Va„c l), unga ketma-ket 
ulangan aktiv qarshilikka nisbatiga aytiladi. 
𝑄 =
𝜔
0
𝐿
𝑟
⁄