İstanbul uluslararasi finans merkezi projesi

C.ULUSLARARASI STANDARTLARA UYUM HEDEFLERİ

MKK Görüşü

İstanbul Finans Merkezi Projesinin hedeflenen seviyeye ulaşabilmesi sermaye piyasası mevzuatımızın ilgili AB mevzuatına uyumlu olması ile doğrudan ilgilidir. Bu bağlamda İstanbulun finans merkezi olabilmesi için sermaye piyasası mevzuatının ivedilikle sermaye piyasalarına ilişkin uluslararası düzenlemelere uyumlu hale getirilerek uluslararası stadartlara haiz güvenilir bir piyasanın yaratılması gerekmektedir. Diğer yandan yabancı sermaye piyasası araçlarının ve ihraçcıların ülkemiz piyasalarında işlem görmesini kolaylaştıracak düzenlemelerin yapılması İFM’nin oluşabilmesi ve yatırımcıların ülkeye çekilmesi açısından faydalı olacaktır.

Bu çerçevede, İstanbulun diğer finans merkezlerine nazaran çekim merkezi olabilmesi için mevzuatımızın uluslarası düzenlemelerle uyumlulaştırılmasını teminen yasama sücenin ivedilikle başlatılmasının ve mevcut durumda Türkiye Büyük Millet Meclisi gündeminde yer alan uyum yasalarının öncelikle yasalaşması için çalışma yapılmasının önem taşıdığı düşünülmektedir.

1.Muhasebe ve Finansal Raporlama

Alan	Standart	Kurum	Taahhüt Niteliği	Mevcut Uyum Düzeyi	Eylem Planı
Muhasebe Standartları	1606/2002/EC Sayılı AB Tüzüğü	TMSK	AB’ye Uyum	Büyük Ölçüde	2009 yılı sonuna kadar TTK Tasarısının yasalaşması ve TMSK bünyesinde yürütülen çalışmaların tamamlanmasının ardından uyum sağlanacaktır.
Yıllık Hesaplar	78/660/EEC Sayılı AB Direktifi	TMSK	AB’ye Uyum	Büyük Ölçüde	2009 yılı sonuna kadar konuyla ilgili olarak tam uyumu gerçekleştirilecek bir düzenleme yayımlanacaktır. Ayrıca Direktife tam uyumun sağlanması için TTK Tasarısı’nın yasalaşması ve SPK’nın bu alandaki düzenlemesini revize etmesi gerekmektedir.
Konsolide Hesaplar	83/349/EEC Sayılı AB Direktifi	TMSK	AB’ye Uyum	Büyük Ölçüde	TMSK tarafından 2009 yılı sonuna kadar tam uyumu gerçekleştirecek bir düzenleme yayımlanacaktır. Söz konusu düzenlemenin yayımlanmasının ardından SPK, BDDK ve Hazine Müsteşarlığının da konuyla ilgili düzenlemelerini revize etmeleri gerekecektir.

2.Bağımsız Denetim

İstanbul’un uluslararası finans merkezi olabilmesi için bağımsız denetim alanında aşağıda belirtilen değişikliklerin yapılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Uluslararası Denetim Standartları ve 17 Mayıs 2006 tarihli Avrupa Parlementosu ve Konseyi’nin 2006/43/EC sayılı Direktifi ( 8. Direktif) ile Uyum Sağlanması

• 
  17 Mayıs 2006 tarihli Avrupa Parlementosu ve Konseyi’nin 2006/43/EC sayılı Direktifi’nin ( 8. Direktif) 26. Maddesi kapsamında üye ülkelerin bağımsız denetimlerinin Uluslararası Denetim Standartları’na göre gerçekleştirilmesi gerekmektedir. 8. Direktif ile uyum çalışmaları sonucunda Ülkemizde farklı düzenleyici kurumlar tarafından denetim standartlarına ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Ancak bağımsız dış denetime ilişkin düzenlemelerin uluslararası uygulamaya paralel olarak tek bir otorite tarafından yapılmasını sağlamak üzere mevcut “Türkiye Denetim Standartları ve Kamu Gözetimi Kurumu Kanunu Tasarısı (“Tasarı”)”nın yasalaşarak söz konusu Kurum’un uluslararası örneklerine paralel bir yapıda hayata geçirilmesi sağlanmalıdır.
  

• 
  8. Direktifin 32. Maddesi kapsamında üye ülkelerin yasal denetçiler ve denetim firmaları için etkin bir kamu gözetim sistemi organize etmeleri gerekmektedir. Tüm yasal denetçiler ve denetim firmaları bu madde kapsamında kamu gözetimine tabi olacaklardır. 8. Direktif ile uyum çalışmaları kapsamında mevcut “Türkiye Denetim Standartları ve Kamu Gözetimi Kurumu Kanunu Tasarısı (“Tasarı”)”nın nın bir an önce kanunlaştırılması ve söz konusu Kurum’un kadrolarının oluşturularak dünyadaki örneklerine benzer bir yapıda hayata geçirilmesi sağlanmalıdır.
  

3.Ödeme Sistemleri

2008 yılı Ulusal Programında Avrupa Birliği müktesebatı sermayenin serbest dolaşımı ve mali hizmetler fasıllarına uyum kapsamında, ödeme sistemleri ve hizmetleri ile elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak 2009-2011 yılları arasında Ödeme Sistemleri Kanununun yayımlanması taahhüt edilmiş olup, ödeme sistemleri kanun taslağı çalışmaları Merkez Bankası’nca sürdürülmektedir.

Söz konusu kanun ile bu kanun uyarınca yayımlanacak ikincil düzenlemeler çerçevesinde; uluslararası uygulamalarla uyumlu hukuki altyapının sağlanması, ödeme sistemlerinin etkin işleyiş ve denetimini sağlayacak mekanizma ve organizasyon yapısının oluşturulması, ödeme sistemlerine ilişkin düzenlemelerin etkin ve şeffaf olması amaçlanmaktadır.

Avrupa Birliği’nin Sınır ötesi Euro Ödemeleri ile ilgili 2560/2001 sayılı Tüzüğünde yer alan Uluslararası Banka Hesap Numarası (International Bank Account Number – IBAN) uygulaması konusunda Bankamızca çıkarılan Uluslararası Banka Hesap Numarası Hakkında Tebliğ 10.10.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Buna göre, IBAN’ın müşteriler tarafından öğrenilmesi ve yaygın olarak kullanılmasının sağlanmasını teminen IBAN gösteriminin ve halen Avrupa Ekonomik Alanında yer alan ülkelerde IBAN kullanılıyor olması nedeniyle bu ülkelerdeki hesaba yapılan para transferlerinde alıcıya ait IBAN’ın kullanılmasının 2009 yılı başında, yurtdışından gelen ve IBAN içeren para transferleri ile yurtiçindeki para transferlerinde IBAN’ın kullanılmasının bankaların gerekli teknik hazırlıkları yapabilmelerini teminen 2010 yılı başında yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

Ülkemizin uluslararası ödemelerde etkin bir şekilde yer almasını sağlayacak olan ve yabancı para üzerinden yapılan ödemelerde mutabakat riskini azaltmak amacıyla kurulan özel amaçlı bir banka olan CLS (Continuous Linked System) üyeliği hakkında Merkez Bankası girişimlerde bulunmuş olup, görüşmelere devam edilmektedir. CLS sistemi halen küresel kambiyo işlemlerinin büyük bir kısmınının gerçekleştirildiği 17 para birimi ile sürdürülmekte olup, TL’nin de sisteme dahil edilmesi ile birlikte ülkemiz para birimi dünyadaki temel para birimleri arasında yer alacak ve bu durum finansal sistemimizin derinleşmesine katkı sağlayacaktır.

Büyük tutarlı ve zaman kritik ödemeler için tasarlanan EFT sisteminin etkinliğini artırmak amacıyla, küçük tutarlı ödemeler için “Perakende Ödeme Sistemi” kurulmasına ilişkin olarak Merkez Bankası bünyesinde teknik çalışmalar sürdürülmektedir.

Uyum Hedefleri Tablosu

Alan	Standart	Kurum	Taahhüt Niteliği	Mevcut Uyum Düzeyi	Eylem Planı
Ödeme Sistemleri	AB Direktifleri ile Ödeme ve Mutabakat Sistemleri Komitesi Temel İlkeleri (BIS/CPSS)	T.C. Merkez Bankası	AB uyum	Büyük Ölçüde	Türkiye’nin 2008 yılı Ulusal Programında 2009-2011 yılları arasında Ödeme Sistemleri Kanunun yayımlanacağı taahhüt edilmiştir.

4.Finansal Grupların Denetimi

2002/87/AT sayılı Direktife uyum kapsamında 2011 yılı sonrasında Finansal Grup Şirketlerin Konsolide Denetimine İlişkin Kanun çıkarılması hedeflenmektedir. Finansal şirketler grubunda yer alan şirketlerin ülkemiz uygulamasında farklı kurumlarca gözetim ve denetime tabi olması nedeniyle finansal şirketler grubuna ilişkin usul ve esasların bankacılık, sigortacılık ve yatırım şirketlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan BDDK, Hazine Müsteşarlığı ve SPK tarafından belirlenmesi gerekmektedir.

Alan	Standart	Yayımlayan Kuruluş	Taahhüt Niteliği	Eylem Planı
Finansal Grup Şirketlerin Konsolide Denetimi	2002/87/AT sayılı Direktif	AB Konseyi ve Parlamentosu	Avrupa Birliği ve uluslar arası düzenlemelere uyum	2011 sonrasında Finansal Grup Şirketlerin Konsolide Denetimine İlişkin Kanunun yayımlanması

5.Sermaye Piyasaları

1. 
   AB Direktifleri
   

Alan	Standart	Kurum	Taahhüt Niteliği	Mevcut Uyum Düzeyi	Eylem Planı
Kolektif Yatırım Kuruluşları	85/611/EEC Sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	SPK’nda bu konuda öngörülen değişikliklerin yürürlüğe girmesiyle uyum sağlanacaktır.
Yatırımcıları Koruma Fonunun Kapsamının Genişletilmesi	97/9/EC sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Kısmen Uyumlu	Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Tasarısının yürürlüğe girmesi ile birlikte gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Menkul Kıymetler Borsaları ve Yatırım hizmetleri	88/361/AET sayılı Direktif 2001/34/AT ve 2004/39/AT sayılı Direktifler 1287/2006 sayılı Tüzük	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009-2010
Yabancı Sermaye Piyasası Araçlarının ve Yabancı Yatırım Fonu Paylarının Kurul Kaydına Alınması ve Satışı	88/361/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	Mevzuat uyumu ile ilgili gerekli düzenlemeler üyelikten 2 yıl önce gerçekleştirilecek, yürürlüğe üyelikle birlikte girecektir.
Yabancı aracı kuruluşların Türkiye’de şube açmaları	88/361/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	Mevzuat uyumu ile ilgili gerekli düzenlemeler üyelikten 2 yıl önce gerçekleştirilecek, yürürlüğe üyelikle birlikte girecektir.
Sermaye Piyasasında Mali Tablo ve Raporlar	78/660/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Sermaye Piyasasında Konsolide Mali Tablolara ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi	83/349/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Kayıtlı Sermaye Sistemi	77/91/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Birleşme İşlemleri	78/855/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Hisse Senetlerinin Kurul Kaydına Alınması ve Satısı	82/891/AET sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Halka Açık Anonim Ortaklıkların Genel Kurullarında Vekâleten Oy Kullanma ve Çağrı Yoluyla Hisse Senedi Toplanması	2004/25/AT ve 2007/36/AT sayılı Direktifler	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Kurumsal Yönetim (Yönetim Kurulu)	Avrupa Komisyonu Tavsiye Kararları	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Aracı Kurumların Sermayeleri ve Sermaye Yeterliliği	2004/49/AT sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010–2011
Finansal Tavsiyelerin Sunumu ve Çıkar Çatışmalarının Açıklanması	2003/125/AT sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009
Özel Durumların Kamuya Açıklanması Manipülatif Emir ve İşlemler ile Kabul Görmüş Piyasa Uygulamalarının Tanınması Geri Alım Programları ve Finansal Araçların Fiyat İstikrarının Sağlanması İçin Muafiyetler	2004/109/AT, 2003/6/AT, 2003/124/AT ve 2004/72/AT sayılı Direktifler, 2273/2003 sayılı Tüzük	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2009–2010
İhraççıların Muafiyet Şartlarına ve Kurul Kaydından Çıkarılmaları, Menkul Kıymetlerin Kurul Kaydına Alınması ve Satısı	2003/71/AT ve 809/2004 sayılı Tüzük	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar	2004/39/AT ve 2006/73/AT sayılı Direktifler 1287/2006 sayılı Tüzük	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Portföy Yöneticiliği	85/611/AET, 2004/39/AT ve 2006/73/AT sayılı Direktifler	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Yatırım Danışmanlığı	2004/39/AT ve 2006/73/AT sayılı Direktifler	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2010
Ödeme sistemleri ve finansal teminat	1998/26/AT ve 2002/47/AT sayılı Direktifler	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2011 sonrası
Aracı Kurumların Tedrici Tasfiyesi	97/9/AT sayılı Direktif	SPK	AB Uyum	Büyük Ölçüde	2011 sonrası

6.İç Denetim

5. 
   TİDE Uygulama Önerisi:
   

Ulusal düzeyde kabul görüp benimsendiği tespit edilen İç Denetim Standartlarının İstanbul Finans Merkezi Kurumsal Uygulamalarında;

1. 
   Türkiye İç Denetim Standartları olarak kabul edilip benimsenmesi,
   
2. 
   Uygulayıcılarının uluslararası iç denetçi sertifikası (CIA) belgesi veya Ulusal Türkiye İç Denetim Standartları Sertifikası belgesi sahibi olması,
   
3. 
   Finans Merkezi kurumsal yapısı içinde İç Denetim Üst Kurulu oluşturulması.
   

7.Bankacılığın Düzenlenmesi ve Denetlenmesi

AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programında Basel-II’ye yönelik düzenlemelerin yayımlanma tarihi 2009 yılı olarak belirlenmiştir. Diğer taraftan, son dönemde uluslararası finansal piyasalarda yaşanan, sebepleri ve etkileri derin ve belirsiz gelişmeler ışığında başta Basel-II Uzlaşısı olmak üzere uluslararası standartlarda bazı eksikliklerin tespit edildiği ve söz konusu eksikliklerin giderilmesi amacıyla ilgili dokümanlarda değişiklik çalışmalarının uluslararası düzeyde devam ettiği de bilinmektedir.

Alan	Standart	Yayımlayan Kuruluş	Taahhüt Niteliği	Eylem Planı
Bankalarda risk yönetimi	2006/48/AT ve 2006/49/AT sayılı Direktifler	AB Konseyi ve Parlamentosu	Avrupa Birliği ve uluslar arası düzenlemelere uyum	2009’da Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte değişiklik yapılması
Bankalarda sermaye yeterliliği	2006/48/AT ve 2006/49/AT sayılı Direktifler Basel-II	AB Konseyi ve Parlamentosu Basel Komitesi	Avrupa Birliği ve uluslar arası düzenlemelere uyum	2009’da Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte değişiklik yapılması

8.Sigortacılığın Düzenlenmesi ve Denetlenmesi

IAIS

Önümüzdeki üç sene içerisinde IAIS’nin mevcut 28 adet ana ilkesine aşamalı olarak uyum sağlanması hedeflenmektedir.

2009 Yılında Uyum Sağlanması Planlanan İlkeler

No	İlke Adı	Açıklama
1	ICP 27	Sahtekarlık (İlgili düzenleme 2008 yılında Yönetmelik şeklinde getirilmiş olup uygulaması 2009 yılında başlayacaktır)
2	ICP 10	İç kontrol (İlgili düzenleme 2008 yılında Yönetmelik şeklinde getirilmiş olup uygulaması 2009 yılında başlayacaktır.)
3	ICP 11	Sektör değerlendirmesi

2010 Yılında Uyum Sağlanması Planlanan İlkeler

No	İlke Adı	Açıklama
1	ICP 28	Kara para aklamanın engellenmesi, terörizmin finansmanıyla mücadele
2	ICP 26	Kamunun bilgilendirilmesi, açıklık ve şeffaflık

2011 Yılında Uyum Sağlanması Planlanan İlkeler

No	İlke Adı	Açıklama
1	ICP 17	Geniş çaplı denetim
2	ICP 5	Denetimde işbirliği ve bilgi paylaşımı
3	ICP 3	Denetleyici otorite

Uyum Hedefleri Tablosu

Performans Göstergesi	2007	2008	2009	2010	2011
International Association of Insurance Supervisors (IAIS) Ana İlkelerine Uyum Derecesi (uyum sağlanan ilke sayısı)	-	17 adet	20 adet	22 adet	25 adet

Solvency II

Üç sütundan oluşan yeni sistemde yer alan birinci sütun çerçevesinde mevcut kullanılan yöntem terkedilerek Solvency II’ye tamamen uyumlu olacak Minimum Capital Requirement (MCR) ve Solvency Capital Requirement (SCR) hesaplamalarının yapılması planlanmaktadır. İkinci sütuna uyuma yönelik sigorta gruplarının denetimine yönelik düzenleme çalışmaları başlamış bulunmakta ve bu çalışmaların en kısa sürede bitirilmesi hedeflenmektedir.

Önümüzdeki üç sene içerisinde Solvency II'nin üç sütundan oluşan yapısına aşamalı olarak uyum sağlanması hedeflenmektedir.

2009 Yılı Sonu İtibarıyla Planlanan Uyum Düzeyi

Sütun No	Sütun Adı	Uyum Düzeyi	Açıklama
1	Nicel Gereklilikler	35%	Birinci sütunda öngörülen risk esaslı sermaye hesaplaması ve teknik karşılıkların hesaplanmasına ilişkin detaylı sayısal etki çalışmaları yapılacaktır.
2	Nitel Gereklilikler	60%	Şirketlerin iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerine ilişkin düzenleme yapılmış olmakla birlikte, teknik ayrıntılar üzerinde çalışılacaktır.
3	Açıklama Gereklilikleri	70%	AB'de yürütülen çalışmalara paralel düzenlemeler yapılacaktır.
Ortalama Uyum Düzeyi		55%

2010 Yılı Sonu İtibarıyla Planlanan Uyum Düzeyi

Sütun No	Sütun Adı	Uyum Düzeyi	Açıklama
1	Nicel Gereklilikler	60%	Birinci sütunda öngörülen risk esaslı sermaye hesaplaması ve teknik karşılıkların hesaplanmasına ilişkin detaylı sayısal etki çalışmaları yapılacaktır.
2	Nitel Gereklilikler	70%	Şirketlerin iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerine ilişkin düzenleme yapılmış olmakla birlikte, teknik ayrıntılar üzerinde çalışılacaktır.
3	Açıklama Gereklilikleri	80%	AB'de yürütülen çalışmalara paralel düzenlemeler yapılacaktır.
Ortalama Uyum Düzeyi		70%

2011 Yılı Sonu İtibarıyla Planlanan Uyum Düzeyi

Sütun No	Sütun Adı	Uyum Düzeyi	Açıklama
1	Nicel Gereklilikler	85%	Birinci sütunda öngörülen risk esaslı sermaye hesaplaması ve teknik karşılıkların hesaplanmasına ilişkin detaylı sayısal etki çalışmaları yapılacaktır.
2	Nitel Gereklilikler	80%	Şirketlerin iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerine ilişkin düzenleme yapılmış olmakla birlikte, teknik ayrıntılar üzerinde çalışılacaktır. Düzenleme ve denetim otoritesinin yetkilerine ve müdahalesine ilişkin düzenlemeler yapılacaktır.
3	Açıklama Gereklilikleri	90%	AB'de yürütülen çalışmalara paralel düzenlemeler yapılacaktır.
Ortalama Uyum Düzeyi		85%

Uyum Hedefleri Tablosu

Performans Göstergesi	2007	2008	2009	2010	2011
Solvency II Kurallarına Uyum Derecesi	-	40%	55%	70%	85%