Juviviscens
Yüklə 2,44 Mb.
|
|
qui cruentam Iegitimorum principum purpuiam injuste sibi arrogant : dum itaque Regum fortunas unica vincendi 1ibidineductuseverteret Alexander , superbissimo furore ambitiosus nommis Aristoteles in philosophorum Principes est debacchatus , unoque incendio congestas triginta sex seculistot sapientiædivitias absumpsit, & si quæ voltsit fuperefle funeri , ea omnium ludibrio dicteriisque laceflsenda tradidit posteris , dum in optimorumbona invectus , abscissis perditisque sapientiæ staruarum capitibus , suum imposuitsingulis : rieque obscure litterarii peculatus reumfacii Aristotelem curiosissimusPlinius, inpræfat, ad D. Vespasianum Imp. Sednihilcgifli Ari stoteles, Democritus enim etsi libris nus» 24
nomine- est; Vivit vivetque in doctisiimorum monumentis, &dum philosophia aliquo in honore erit, comitem ævi sui laudem Democriti trahet , omnisque posteritas,etiam seripta quæ non extant, mirabitur, tuum vero ineumfactum execrabitur. Testimotiia de Sapientia, & Doctrina Democriti. tiippoctatis , & Abderitamm Democriti Civium. IJ lppocrates in epist. Somnium Hipp. Ipstt qutdemveritas, apud Democritum ,manetfip'mio vero apud Abderitas habitat. Quam autem ob causam dementiæfue-- rit insimulatus a suis, videre est apud Hippocratem in epist. nu.y. Hiepramulta, qua detintt ipsam ,sapientia ægrotat, uttimorfit, nt nostra urbs Abderitarwm peffundettir, si Democritus mente fuerit metus. Eten'tm oblitusfui , omniumque vigilant , & noftu , interim , & omni* deridens , totamqne vitam nihisi faciens , vitam agit , ridetque p quem videt , aut hilatem, aut mgstum. Idulis airem plenum elf 25
diets, (? Democritos eJJismiUssibi.ipsi iemumerabdts ycorpujaue cum mum mrumpit. Anima autem Dempemigyati^eti^m slt?t^Mrhsaurumefja,ded.€resttr^ests putamus agrotare, 6\Hipp.adfis opttmt yricuraturus virum insignem. Nonmdicut, sedcondito>, sacratigrem Ionia murumcircumdabit, Civitatem Senatumqm turabit: Servacarpus fapkrttia, eripsam Adtefupplicem mitt, doclr.inampma;grAtijtcabem etiamjuivros^ulo.si.tion dejliim". Democntwnproptervmtdtm,culuf prima»fe. laturumjjperaf.tu enim genest,& arteconjunElu- es Æ.siuUj'h:bicvere Herculisej] txfi-atreneposAixcalhquc co'mplura ad Hippoc. Abderitædeprecati , ut Democritum ab iniacia liberaret. ResRonditHippoc; Ep/plamnesiram lesi% & admiratu»sum ,q»odx,.b unum homi. Wm, acsi ipfe unus Civitateffet. tmbati eJl,: . Et beat iprofecto sum potali , qui scitnt Unos viros fua effc muniment*, »o» mem tnrres oat muros, ftd faphn* tumcanfilia : audio autem Vfemacritum grmtfas acsolidis moribtss proedjum ejse,
B lopoe
26 lopotmonem ? Vna sapientiee curtt alias txigit mmte , ut cum tumultuantibtts an •. cillis bera apparet conquiefcunt , Jicsapitmtioe confptctu reliqu* ajfeRionesvelus famula decedunt : en veritatis regione quamfapientia coUuflrat , non ejl pater , wee mAter, uxorve, ant cognati , non liberi titcfratres neque famuli , fortunaque ' vel ttliud ex bis, qttoe tumultumfaciunt. -Democritus iliucprafapientia commigraviti iS infania tmiri creditur obfolitudints dmore. Et ad T>ionyCmm:ExceUentia,»norbi opinion? defe proebet, propter\udicantium imperltiam. IvitadDemocritum Hipp, decem talentisxstimata visitatione, five mills, &4ucentisnummis aureis Phi lippics : Scripsitq; quid sibi cum Democrito contigissct , in epist. ad Damagetum, num. si. Hoc erat illud.Damagcte, quod conjeEtahamus, non infanit Democritus, fed super omnia fapit, & nos fapitntiores effecit , C, pernos , omnes homines, videsis curiosissimam hanc Hipp, epist. qu^quodlongiorsit,a metantumdefloratur. Ridebatitaque Democritus fiominuminsmiam, qui vicissitudinis rerumignari, velutintma, ac stabilis sua vitafortunaqueesset, multis calamitatibusrepentinis opprimebantur. Terram 27 ramfodientes » argmtum quoerunt } • gemo repertojerram emunt , ems sa terra >
JruRus vendunt.fruBibus xendttis, argm tum accipium,eaque aghationt veluti rota
semper circumvoluti , nullo cupiditatibus fine impofito 0^fso te Hipp, nonrideredtbio
plorantem propter amorem , to quodvoluptatesua exchjus tsti Intrasuf.
ficientiamsefirat continent; Quitenimleo aurum occulnis ? quis taunts uheriorii alimmti
gratia pugnavit?quam pardaliminfatiabilttai c*rpit? fitit aptr usque ad aqua
apptt entiam, L upus devoratoalimmto ntc4JJarioquicfcit, annuorum temporum ordo
brut is terminus est adcoitum:at hemo per» petuo ingluviei libidinisque cestrostimulatur
Quemadmodum opti. muscorporis habitus perkulofus , it a stte ..
ctjjuum fortunæ magnitudo ptrieulofa , quorum pr malts habere debuerant, Hisquequi bentfacertcogit ant fulminuiBum pro gratiarum
aBione accipiunt, ut tum tile pro* genitor Æsculapius : videtur enim , ©•
mundus ipse hominibus infensus. lotus homoexnativitate morbus est ! dume dacaturinutilis
, alien* opis egens , dum erefeit protervus , & infipienspadagogo coercendus,
dumviget, audafia abripitur\ Bi dum
durrrdecrescit miferabilx ...... .utinam facultas effetnob»tuniverforum habit acula
revelare , smgula,jae aBionum humanarum momenta perpedere,videremus ,&c
Vac autem cum diceret subridebat , O" mibij Damagete,divinajpecie apparebat,
tfrvelutqui priorem fuamformam exuisfet. Et ego , multa, 6 Democrite , sap •tioe admiratione me implevijii : Discedo veritatis tuoeproeco vidi Democri-
,tumvirumsapientijiimim,quiscluspotentijlimus efi , bomines prudent es facer e -< &
•nu. 3 1 . optimum natura ac mundi interfretem niocat Democritum. Hoc Hipp.testimonium
eoluculentius est, quodab ,homine falli pene nescio , & Democriti
coævoprocedit. Anaxagoras cum Socrate deDemocrito
locutus , hie ( inquit ) pbilofopbus Jimilis efi quinque certaminum viEiori ,
nam naturalia , mathematica , politicoes litteras , mechanicarumque peritiam
omnem callebat : unde&comniscium appellat Laertius.
Abinvido laudes expressit Demo criti virtus : Sicenim illel. i.degen.
*. t. Democritusvidetur omnia curajfey fSf principia. /uppcfuijfe , qua ad omnia
accomodari pojjunt, & adalios motus. Eustat.
29
in natura inhabit a [set nmtralia pcrtra- Bartt, (S'nonut Pythagonti, qui cum
omne in mathematicis Jludium collocarent , de rebus naturalibus loquentes,
imptrite suis cas rationibus , nan eissuat dijjertationes accomodabant. Et cap. i.
1. i.degen. *Ad summum de nullamutatkne , nisi super ficietenus quicquam
dius definivit , proeterquam Democri. tus,cui omnia cur* videntur fuiffe , Hoc
Aiistotelis testimonium , ut Democrito fa?et, itamultisinfuriosumest, quasi
vero omnia fupersicietenus scripscric Hipp, a quo optima quæque veterum
spoliator accepit , & in rurto maluit deprehendi , quam bona side suum cutque
reddere ; nusquam enim Hippocratis meminit, quodAndreæLaurentio
lectissimi ingenii medico bilem movit. l, S.anat.q. jo.
Seneca Sapientissimus ille Hispanus, nat.q. /. 7. c. 3. antiquorum omnium subtiliffimum
vocat Democritum, & alibi antifiitem litterarum , fapienti* caput ,
naturaque lingudm. Plura Democriti admiratoroptimusPlinius; 1. z8-c. 6.
I. 18. c. 18.I. $o.i:.i.& alibi. Comelius Cclsas medicorum Cicero , in prxf.
B j- MttUos jd Testimonia
Multos tx sapient ioe proftjloribus peritos medic/me fuijfe accepirr.us , dartfiirr.ot
zero ex his Pythtgortm , isf Empedoclem , & Dtmocritum , bujusautem, ut
tntidam crediderunt difcipulus Hipp.Cous. Sed Democriti nequaquam diseipulus
suit Hippocrates, eratenim jam senex, cum ilium primo cognovit , ut patet
in epillola ad ipsum Democritum » au. 31.
Petron I 1 , Luc I AN I, Petronius Neronis deliciarum Arbi ter, quique ut ait Tacitus, eruditofuit
luxu,insuoiatyrico,;r<7gw hercule, in. quit , omnium herb arumsuccos Democri.
tustxfrtpt'. & nt lapidum , virgultorumqutVK latent , atat em inter experi
ment* consumpjit. Lucianus nulli philosophorum , præterquam Democrito ,
parcit, & admiranduabiUoscriptaotte testatur. Apulejus in apol. Democri
tum præcipuos rerum natura patrones recenset. & Flor. 1. ^.Protagortusophifta
suit longe muhifcius , & cumprimin Rbttorkoe repents perfacundus : Demoeriti
physictcivK aqtittvus-.unde &suppeditata doBrina eft. Hxc mitiorum ingeniorumtestimoniaadducere
volui, postseveriores 31
Fer/ores viros,ut omnibusDemocritum LuCRETM,&JuVENALIS. Lucretius qui Academiam inpamat sumdeduxit, nusquam Democriti sine honore meminit,utl. j.&itefuml.j'. Democriti quod santla virismtentia ponit. ' Ingeniossimus poetarum Junius Juvenalis in votorum satyra ic. sic de De. mocrito.
Tune quotjut mater'utm risut inxmit adomnts . Occursus hominum , cujus\prudewia monfirat, Summoi poffc viros,& magna eximpla daturos,
. Vervecum inpattia, crajfoqut sub mt nasci.
: Sapientem vocat, summum virum, quiq; magna exempla dedcrit : e Thracia suit Dcmocritus , quod barbarum solumsuo ortu nobilitavit. Ad hæc testimonia subnecto unum, quo sum ma Democriti selicitas pateat ; vulgaris est ingenii addiscere , selicis 8c com modi , in ventis addere , at paucissimis invenireconcessum. Democritus tamen divino præditus B 4 ingenio, 32 ingenio,plwJma adinvtttiri • iquæ ilium' veterum omnium gerifttium'iijsientissii mum doctissimumque reddunt , lta ut eorum nglii ingenium yaitius fuisseputem.' ' .,• '" ." ',,'." :: ':"'-:'., ,l 'i. Species vtsibTJ^s a rQi'poriBusTomhK bus'flueifctJepre])en;d;it.1ll:'.'"7in '- ',*.'",', h..' Primm ostenttikcuK'i: &'fe:rsoe ftcietatem , artemque, tempejlatec, 'ttfrundgmliM,? mntiamq'nepr£dic'endi'aperme , tefie Piitivr', uniut oleum a Democrito dixit s^ign'orantibtti
miranlibttfquv iCinBas ,' 'qttipaupertatem , & quietem dofirftmriim-fhie'bant
hnpnms .cord»-effi 'i -aique ,ut^pp^uit causa , di- mgem divit'iarui&'cntfus'* re/litu'iffe
mercedem anxia deminorum panilint'nt , contentum it a probajse opes Jtbi,
proevifitrerumcarttate, infacUicum iieU let,fore,l. 18. r. 1 8. vide prætetereahistoriam
ttietentisDamasi Constan. l.f.c.41 $. Magiam invexit naturalem , tfhde
Plin. 1. 3d. c. 1 . plenum miratuli , & hoe pariter utrafque artes effloruife, medtcivamdieo
magicenaue eadem at ate , ilium Hippocrate , ham Demoerito , iUufiranttbus.
, J. ..'•'. 'ii : . . ' -' . 4. Concameratorum fomicum rationem
architectonicam adinvenit, tefte 5eneca , pontesque in fluviis a lapidibus
33
bus eo præscribente constructi primuin. lapillum pretiosum, &ad libitum colore fuo tingere noverat. 6. Instruments mathematica excogitavit , quibus non stellarum modo cursusverumetiam futurarum tempefhvitatum rationes accurate exponcbat: ignesinextinguibiles, nisilacte,speculaque portentosa sinxit. 7- In agriculture suit peritissimusex Constantino Catfare Pogonato, qui multa a Democrko transcribit pulcherri* maarcana. 8. Inplantarum,&lapidumnonhistoriamodo, verum , quod majus efl,expenmentis viribuiq; fuitversatuTimus, ex Petronio. 9. Omnum fontium habuit peritiam, tum inveniendorum, sicubi sub terra hterent , tum deducendorumi ut viderc est apud Const. 1. 2. c.^.&alios. 10. Effluvia corporum,atomolquecomperit, &invexit omnium primus, ex Laertio : quod unum tanti apud me est, ut congestas omnium Philosophorum laudes,velexaequet,velsuperet. B5 Synopsis 34 Sjnoffts doftrin Omissis opinionibus , quæ ad præsens iustitutum non faciunt , ex uno se re Aristotele , qui suis operibus optimas Democriti lacinias intexuit, doctrinam,. quæ ad atomos spectat , adductis autoritatibus delibabo, r. . Ex lib. 1 . phys. t. 6. agens de principiis corporunii Etfiinfinita , autjic, ut Demoeritus , genere quidem mum , figura xero xeljfecie differentia , ant etiam contraria. Hoc est : principia corporum conveniunt in genere, atomi diffcrunt autem aliqua specie, 8c sigura. 1 1. Lib. 3 . phys. 1. 1 7. §gicumque aittem infinite faciunt elementa , quemadmedum tsfnaxagorai , & Demoeritus , itte qaidem ex Us , quajuntjtmiliumfartium , hie autem, ex omuifeminario figurarum taBu , continuum infinitum ejst dicunt , sive ut vertit Averrois interpres Mantius, Demoeritus vero exillo quodvocat radicem omnisfiguroe &semen omnisfigu ra , P an sper mia m Insinitum etiam est quodibet continuum ex Democriti sententia , sed tantum extrinsece , 8c delignative, ut videbimus inserius. Ut 35 III. Ib. textu 19. Domocritus au* tem nuUum almd ex alio fieri primorum dixip, tamen ipsum commune corpus om nium efeprincipium , magnitudine fecun dum partes figuraque diferens : sive ut meliusex Græco colligitur, ratio cor- •poris di versa est in speciebus , panibus , quantitate , & figura. IV. Lib. 8. t. io. Democritus monftrat, quodimpoijibile efl omniafa&a efc* tempus enim ingemtum ejse,& t.if.Dr mmitus nen quafivit eorum qua semper efsent caitsam. Vide 1. i. de gen. animal. »• 4-
V. Lib? 4. de cæIot.4i.disputans de causa gravis , & levis , resers Democriti sententiam , qui existimabat stricta corpora descendere , quod pauca ipsis resistant; lara veroascendere super aquam : addit instantiam Democriti. t- 4J. debtret enimin a'erehoc ettam fieri, fedjolvit molliter, ( Democritus ) ait enim, nonin unumimpetum facere soun , locans soun motum eorum, qua sursum moventur corporum. Sou autem est vox abigentis aves , apud Aristoph. in coincedia de Vespis- crediderim a sono, quem eduntin aere corpora, usurpatam a Democrito : nam quæ fortius Qtiiem secant , eum edunt fbnum. Solvit 36' D O C T R I H A vit autem instantiam Democritus' not* molliter , sed nervose negando paritatem: est enim maxima differentia inter motus , quisiunt in aqua , &eos, qui in acre ; quam vero commode respon ded Democritus , ostendemus suoloco. , . VI. t>ib. I. degen.t, r. Democritus Mtt em , dr Leucippus ex corporibus indixifibihbus alia coms oni inquiunt : h*c autem infinita , & multitudine , fr formis tfe , iffa autem a feipfis diserre his , ex quibusfitttt , &po(ltwne , & ordine horum exprcsse in Græco , ex tomis , qua infini te figuris , & meltitudinesunt : ec.rum atttempeptionem ordinimque inducere diffe rentiae xoluit. V II. Ib. t. '. Democritus videtifr emnia curaffi , &prin<. ipia/upposuife qua adomnia accomodari pofsunt, & ad alios motus Democritas autem , & Leuctppus facientes figurai niterationem & gonerationem ex his faciant segregations quidem. , & congregatione generationem, <5p corruptionem , ordine autem, &pofitione alterationem. Quoniam autem existimabant verum effe in apparendo , tontraria autemfunt, & infinita qua apparent , figures infinitai feeerunt ,ita ut tranfmutationibus ip/ius compofiti idem mideatur tontrarium alii , (palii, & iranjmutetur farvt
37 yrparro
immisto , & emnino aliud apparent une transmutato , ex eisdem enim tragoediafit litterts. Ex hoctextu colligimus, quantus fueritDemocritus , qui principia adeo commoda adinpenerit : ejus præterea de generarione , corruptione , accietione, alteratione sententiam claram apartamque habemus. VIII. Ib. r. f6. ij. n^TBiomem , & piffonem fieri dixerunt , iidem Demoaitus, &Leucippus, per miatut insenfibi- Us. Vnde Empedocles mtfceri ea njohut , quorumcunque meattts ad invicem sunt mensurati, qua viamaxime , &de omni bus uno ferment determinaverunt Leucippm & Democritm , prinapium cum feceruntfecundum naturam quod est. Voluit autem duo tantum csse absolute Democritus, atomuin & vacuum, quo nomine intellt'git aerem , quod clare colligimus ex Galeno de theriaca ad Pisonem c- i.Si eriim ex at emit , &• vacue, Jtcut Democritut , & Epicurus afferunt , omnia eovstittffent ,z,eluttsffclepiades medicus , inquit , molibut , &vacuo feu meatibus , nam eandem oiuam'Æ de rerum natura sententiam cum rctineat, nominibw tantum mutatis, atomos mo les , vacuum meatusappellat. Exquibus patetquodnam sit Democriti inane vel vacuum, 38
lX..Lib. i.deanima, t. xo.Demetritus ignem quondam , & cakrem dicit effe animism, infinite emm exifientibus figuris , & atmif , qua speciei rotund*, ignem di- animam dicit , {ut in a'ire , qu* vtCAUtur ramenta , quæ vidmturin radiis qui per fenestros eunt ) quorum tmi~ nijeminarium elementa dicit Democritus totiin natura : Jimiliter autem , (£- Lettcippus : horum autem jphdnca animam j fropterea quod maxime ptffunt per totum penetrate hujufmodifigure, &movereriliqua , cum moveantur , &• ipsa : arbitrantes animam eft id , quod dat animalibusmetum Exquibus videre est, atomos igneas Democrito fuifle sphæricas ; & animam ex illis constare , verum aliumquendam etiam ignem pro aninia componenda intelligebat , quam elementarem , quam opinionem repetit Aristotel. textu 30.44.68 .71. 73. lib. r. de anima, & lib de Resp. c. 6. X. Ex lib.desensu, &sensili,c.4. e^f tum quid asperum elicit iff*, hocvero\oeve;adfiguras
autem rtducit saporet. Vide Gal. 1. r. de elementis , c. 1 . quantum autem mysterii
sit in his paucis verbis , advertemusdiip. 3. c. ultimo, hujuslibri, cum '
de.
de colorum generatione erit sermo. Hxc pauca ex Aristotele annotasse sit
satis : alias ej us opiniones invenies apud Diogenem Laertium , Senecam , P!inium,
Theophrastum, Galenum,& alios veteres.
X I. Diogenes itaque ei dat tres opiniones pulcherrimas: Prima, generationes
sieri ex atomorum concursu , quarum motus cietur a vertigine cæli ;
imo & universum mundum , atque adeo mundos innumeros fortuito ato
morum coaljtu generatos : vertfginem vero cæli vocat necessitatem. Secunda,
visionem ex allapfu imaginum ab objectis in oeulum missis sieri, quamei
sententiam adscribit Aristotel. 1. de fins. & sensili , c. i. Tertia, sinem hominis
, -seu beatitatem in hac viid esse quietum datum , seu animi tranquillitatem.
XII. Pliniusl. 7-c. f^. de resurrectione mortuorum resert sententiam
Democriti , quam, cultissimus ille , sed impius irridet. Puerihum , inquit , i/fa
deliramextorum , avidaque nunqnam de- Jintremartahtatis cmnsnenta funl. S'milis
dr de a(servandis corponbus hominum , ac reviiiscendet premiffa a Demecritt vameas,
x XIII.
XIII. Censuitdari mundos insininitos , ut docet Hipp, epist ad Damagetum,
quam opinion -meleganterexpressit Claudianus , pan. Manl.
Illeferox , unoaue tegi nonpaffus olympo Immmfum per inane volat,finemqueperofits.
Parwrit innumeros anguflo peElore mun dos,
VideLucrct.l. i.quiomnem hancdo Secundo mundum coaluissedigladiantibus,& se se invicem per inane quærentibus trudentibusque atomis; unde Vir-. gil. Democriti assecla , ecloga , sive in Sileno.
Nanque canibat uti magnum per inane ceaHa.
Semina, terrarumque animoequemarisquefuifjent, Et lequidi fimul ignis , ut his exordia y~ primit, Cmnia i & ipfe tener mundi^concmerit orbis. Tertiovidetur Claudianus ilium irapietatisaccusarel. i. inRuffinum- . . . viam non jponte feqaebar. tAherius, vacuo qua currere Jemma motu,
41 '-' dtfirmat , magnum que novas per mane Jigrlres. lortuna non artt rtgi , qua Nutitina
jimbigni'vel nuBaputat vel nes -,,,,j,. -. ,, , , .: :
PIiniustamen 1. t. c. 7. duosDemocrito Deos fuifleait , Poenam , & BenencTum
: at ipsemet Democritus opera Dei agnoscit esse creaturas in epist. apod
Hipp. nu. n. quarealterum ilium Claudianus fortasse Lucretiumpoetam
iAtelligit , deDeoscsipsit,I. 5. & lib. f.
Omissis ergo etroribus , qui -Democrinim, ut altos gentiles deturparunti
hæc sunt legitima illius placita , qoæ mihi explicanda stabiliendaque proposui
, ex quibus tetaatorhorum doctrina veluti compecdio quodam percipi potest.
•,.-' '
elementa , cum vocat ilia seminarium ngurarum,/«cr. 2.0. Li.de an.
II. Existimavit elementa non transmutari invicem , i-fhys. ttx. i9. clareque
id testatur Diogenes Laertius in ejus vita, 1. 57. cumdicit ex mente De-
( mocriti , ob nrmitatem.& soliditatem, passioni , . £t mutationi , non esse obnoxia
42
xia elementa : ldque Empedocles statuit/. III. Vocat elementa ignem , aquam, terram , de quibus mentionem secit/,
Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|