KirkçEŞme tesisleri

Mahmud Şevket Paşa Türbesi

Yüdmm Yavuz

münden hemen sonra Evkaf Nezareti Baş-mimarı Kemaleddin Bey tarafından tasarlanan türbenin yapımı aynı yılın sonlarına doğru tamamlanmıştır.

Üç yanından merdivenlerle çıkılan, kare planlı, üzeri çift cidarlı bir kubbe ile örtülü, üç yönü açık, baldaken biçiminde bir bölüm ile buna bitişik yarım sekizgen planlı, üzeri yarım kubbeli bir eyvandan oluşan türbe kesme küfeki taşı, beyaz ve siyah mermerlerle inşa edilmiştir. Mezar Gıdası, yükseltilmiş olan türbenin altında bulunmaktadır. Kısa, dairesel bir kasnak ü-zerine oturtulmuş olan kubbe dört adet sivri kemer tarafından taşınmaktadır. Köşelerdeki pandantiflerin dış yüzleri üçgen pahlarla kademelendirilerek kubbe geçişleri dışarıdan belirlenmiştir. Tabanı mermer döşeli türbenin ortasında Mahmud Şevket Paşa'nın büyük boy mermer sandukası bulunmaktadır. Yaver İbrahim Halil Bey'le Kâzım Efendi'nin sandukaları ise gerideki eyvanın içine yerleştirilmiştir.

Eyvan aksına göre simetrik bir biçimde düzenlenmiş olan türbenin ön bölümünde kubbeyi taşımaya yardımcı olan bir çift kısa, kalın, siyah mermer sütun bulunmaktadır. Merdivenlerin kenarları ise, kare pabuçları üzerine oturtulmuş, sekizgen gövdeli, üzerleri külahlı, iri mermer babalarla belirlenmiştir. Yapının eyvan bölümünde, sivri kemerli nişler içinde demir şebekeli dikdörtgen pencereler bulunmaktadır. Türbenin cephelerinin bezenmesine özen gösterilmiştir. Eyvan kubbesinin hemen altında, ana kubbeyi taşıyan örme ayakların iç yüzlerine de dönen, enli ve sürekli bir yazı kuşağı bulunmaktadır. Kubbe kasnaklarının dış cepheleri Türk üçgen-leriyle bezenmiş, öndeki sütunların üzerlerine mukarnaslı başlıklar yerleştirilmiştir. Kemer eğrilerini izleyen profilli silmeler üzengiler düzeyinde birbirlerine yatay olarak bağlanarak tüm yapı çevresinde dolaş-tırılmışlardır. Merdiven babalarının külah kenarları ve bunların önündeki korkulukların yüzleri kabartma rumî motiflerle bezenmiş, kubbeyi taşıyan kemerlerin kilit taşlarına gülçeler yapılmıştır.

Mahmud Şevket Paşa Türbesi, Anadolu'da ender görülen Baldaken türbe türünün, bu yüzyıl başında, I. Ulusal Mimarlık Dönemi ilkelerine göre gerçekleştirilmiş ilginç bir örneğidir. Bibi. İSTA, I, 109-170; Yavuz, MimarKemalet-tin, 142-146.

YILDIRIM YAVUZ