KirkçEŞme tesisleri

MİLLET CADDESİ

Aksaray kavşağından başlayıp kuzeybatıya, şehir surlarının Topkapı noktasına kadar uzanan ana ulaşım arteri.

Laleli yönünden gelen Ordu Caddesi,

1958'de

yeniden

düzenleme

çalışmaları

sürerken

Millet ve

Vatan (sağ)

caddeleri

(üstte)

ve günümüzde

Millet Caddesi.

Ara Güler (üst),

Nurdan

Sözgen, 1994 /

TETT\>'Arşivi

Aksaray'ın merkezinde alt ve üst geçitlerin bir trafik kavşağı meydana getirdiği yerde, Murad Paşa Camii'nin önünde ikiye ayrılır. Yukarıda, daha kuzeye doğru giden cadde Vatan Caddesi'dir. Onun altında, güneyinde kalan cadde ise Millet Caddesi olarak bilinen, ancak günümüzdeki resmi adı Turgut Özal Caddesi olan yoldur.

Millet Caddesi, batıya doğru. Haseki Hastanesi'nin bulunduğu yöreyi solunda bırakarak. Fındıkzade ve Çapa semtlerinden geçerek, Gureba Hastanesi binalarını sağına, Şehremini'ni soluna alarak dümdüz Topkapı'ya uzanır. Surların Top Kapısı'nın birkaç yüz metre altında (güneyinde) iki burç arasından Londra Asfaltı'na kavuşur. Bu güzergâh, şehrin suriçi kesimini Londra Asfaltı, E-5 ve Trakya'ya bağlayan anayollardan biri ve önemli bir trafik akış arteridir.

Günümüzde yaygın adıyla Millet Caddesi olarak bilinen bu yolun, şehrin en eski güzergâhlarından biri olduğu, hattâ bazı bölümlerinde Bizans'ın ünlü Mese'siy-le(-0 çakıştığı sanılmaktadır. Top Kapı-

sı, Bizans döneminde, ama özellikle Osmanlı döneminde şehrin ana giriş kapılarından biri olduğundan, bu yol her dönem önemini korumuştur.

Yola Millet Caddesi adı Cumhuriyet'ten sonra verilmiştir. 1880'lere ait haritalarda Aksaray'dan başlayarak, bugünkü bitiş noktasının biraz kuzeyinde, Top Kapısı' nda sona eren bu yolun adı Topkapı Caddesi'dir. Topkapı Caddesi, surlara yaklaşırken Şehremini semti yakınlarında bir dirsek çizerek kuzeye doğru sapar ve Top Kapısı'ndan sur dışına ulaşırdı. O dönemlerin atlı tramvayları bu yolu izlerdi. Bu yüzden, 1918 tarihli Necip Bey haritasında, Topkapı Caddesi'nin, Gureba Hastanesi'ni geçtikten sonra, Şehremini semtinde kısa bir bölümü Şehremini Caddesi adını almakta, daha sonra bir dirsekle yukarı kıvrıldığı ve sur kapısına ulaştığı bölüm ise Tramvay Caddesi olarak adlandırılmaktadır. Cumhuriyet'ten sonra, yolun Şehremini kavşağından kuzeye doğru giden "Tramvay Caddesi" bölümü yine Topkapı Caddesi diye adlandırılırken, Aksaray'dan Şehremini kavşağına kadarki bölümü Millet Caddesi olmuştur.

Millet Caddesi, 1956-1959 Menderes imarı döneminde Vatan Caddesi(->) ile birlikte bütünüyle yeniden düzenlenmiş, çevresi istimlak edilip açılarak genişletilmiş ve asfaltlanmıştır (bak. Menderes ve İstanbul). Bu dönemin imar anlayışına ve dümdüz geniş bulvarlar açma hevesine uygun olarak yolun güzergâhı Tramvay Caddesi (Topkapı Caddesi) kavşağından itibaren değiştirilmiş; eskiden burada dirsek yaparak yukarı, kuzeye doğru çıkıp Top Kapı-sı'na kavuşan yol düz bir çizgi olarak surlara doğru uzatılmış ve bu noktada sur kalıntıları yıkılarak eski surun iki burcu arasından Londra Asfaltı'na bağlanmıştır. Böylece surların Top Kapısı, Millet Caddesi'nin suru deldiği noktanın birkaç yüz metre kuzeyinde kalmıştır.

1950'lerin ortalarında inşaatı başlayan yolun güzergâhı üzerinde İstanbul'un eski semtleri bulunduğundan, çevresini açma ve yolu genişletme çalışmaları sırasında birçok eski eser yok olmuş, yerinden taşınmış veya yıkılmıştır. Millet Caddesi 1959' ela bitmiş ve çok kısa sürede iki yanı yüksek blok apartmanlarla dolmuş ve yoğun bir yapılaşmaya sahne olmuştur. Günümüzde, İstanbul'un suriçi kesiminin trafiğin en yoğun olduğu anacaddelerinden biri olan Millet Caddesi'nin (Turgut Özal Caddesi) iki yanı çok sık ve yoğun bir yerleşme görünümü sergilemektedir. Yüksek apartmanların altlan acente, otomobil galerisi, dükkân, ticarethane olarak kullanılmakta ve çeşitli turistik oteller bulunmaktadır.

Genişliği 50 m olan yolun iki yanında 7,5 m'lik kaldırımlar ve ortada 7 m'lik bir refüj vardır.

İSTANBUL