Malatya sanayi Potansiyeli ve Yatırım Alanları Araştırması


GENEL BİLGİLER 1.1. COĞRAFİ YAPI



Yüklə 5,65 Mb.
səhifə4/37
tarix30.12.2017
ölçüsü5,65 Mb.
#36479
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37

1. GENEL BİLGİLER



1.1. COĞRAFİ YAPI





  • Malatya Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Fırat Havzasında yer almakta olup, doğuda Elazığ İle Diyarbakır, güneyde Adıyaman, batıda Kahramanmaraş, kuzeyde Sivas ve kuzeydoğuda ise Erzincan illeri ile çevrilidir.




  • Merkez İlçe, Battalgazi, Doğanyol, Kale, Pötürge ve Yeşilyurt ilçeleri 1. derece, diğer ilçeler ise 2. derece deprem kuşağı içerisindedir.

Malatya, Doğu Anadolu’nun İç Anadolu’ya açılan kapısıdır. Yüzölçümü 11.776 km2 olan Malatya, biri merkez ilçe olmak üzere toplam 14 ilçe, 494 köy, 40 kasaba ve 54 beldeden meydana gelmiştir. Yüzölçümü büyüklüğü bakımından Türkiye'nin 23. büyük vilayeti durumundadır.


Dağları
Güneydoğu Toroslarının kolları, Malatya’nın güneyini doğu-batı yönünden baştan başa kaplar. İlin önemli dağları Beydağı (2.544 m), Göldağı (2.402 m), Kepez Dağı (2.140 m), Korudağ (2.100 m), Leylek Dağı (2.052 m) ve Akçadağ (2.013 m) dır.

Ovaları
İl’in başlıca ovaları; Malatya Ovası, Akçadağ Ovası, Doğanşehir Ovası, Yazıhan Ovası ve Sürgü Ovası’dır.

Akarsuları
İlin en önemli akarsuları; Fırat Nehri, Tohma Çayı, Kuruçay ve Sürgü Çayı’dır,

İklimi
Malatya’da genellikle karasal iklim hakimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve sert geçmektedir. Ancak, Malatya ovasında Akdeniz iklimine yakın bir iklim tipi gözlenmektedir.


    1. NÜFUS YAPISI




      1. Nüfus

Kamu ve özel sektörün hedef kitlelerinin, hizmet alanlarının, hedeflerinin ve üretim kapasitelerinin belirlenmesinde nüfus verileri hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, çağdaş devletin öncelikli görevlerinden biri de bu verilerin güvenilir, güncel ve nitelikli olarak toplanabilmesidir.


Ülkemizde; nüfusun idari bölünüşe göre dağılımı, nüfus tespiti sonuçlarına göre incelendiğinde il ve ilçe merkezlerindeki nüfusun, 1990-97 döneminde yıllık ortalama % 2,83 artarak, toplam nüfus içerisindeki payının % 65’e ulaştığı ortaya çıkmıştır. Aynı dönemde bucak ve köylerin nüfusu yıllık % 0,66 oranında azalmıştır.
2000 yılında yapılan genel nüfus tespiti sonuçlarına göre; ülkemiz yıllık nüfus artış hızı ‰ 18,34, şehirlerin yıllık nüfus artış hızı ‰ 27,04 ve köylerin de ‰ 3,95 olarak gerçekleşmiştir.
Malatya nüfus yapısı ile ilgili olarak;

  • 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 853.658 kişidir. Bu nüfusun 499.713’ü şehirlerde, 353.945’i ise bucak ve köylerde yaşamaktadır.

Nüfusun yıllar itibariyle ilçelere göre dağılımı, kentte ve köylerde yaşayan nüfus ve nüfus yoğunlukları ile birlikte Çizelge 1’de verilmiştir.


Çizelge 1. Nüfusun Yıllar İtibariyle İlçelere Göre Dağılımı

Yerleşim Birimi

Genel Nüfus Sayım Yılları

Yüzölçümü (km2)

Yıllık Nüfus Artış Hızı (‰)

Nüfus Yoğunluğu

1990

2000

Merkez İlçe

Şehir

270.412

381.081

910

32,61

503

Köy

59.794

76.485

Toplam

320.206

457.566

Akçadağ

Şehir

10.839

13.432

1.174

-3,84

41

Köy

39.739

35.238

Toplam

50.578

48.670

Arapgir

Şehir

10.420

10.180

964

-21,80

17

Köy

10.255

6.445

Toplam

20.675

16.625

Arguvan

Şehir

1.827

2.730

1.035

-27,20

10

Köy

12.080

7.864

Toplam

13.907

10.594

Battalgazi

Şehir

14.994

15.154

168

5,19

167

Köy

11.671

12.931

Toplam

26.665

28.085

Darende

Şehir

11.488

13.908

1.363

9,99

40

Köy

37.772

40.530

Toplam

49.260

54.438

Doğanşehir

Şehir

11.046

13.517

1.219

23,07

50

Köy

37.150

47.191

Toplam

48.196

60.708

Doğanyol

Şehir

3.723

5.360

228

8,34

47

Köy

6.192

5.418

Toplam

9.915

10.778

Hekimhan

Şehir

13.612

13.206

1.898

-0,06

22

Köy

28.929

29.309

Toplam

42.541

42.515

Kale

Şehir

2.237

3.966

156

3,41

61

Köy

7.011

5.603

Toplam

9.248

9.569

Kuluncak

Şehir

2.240

6.101

681

41,80

31

Köy

11.506

14.781

Toplam

13.746

20.882

Pötürge

Şehir

4.359

4.795

1.014

-24,15

28

Köy

31.778

23.587

Toplam

36.137

28.382

Yazıhan

Şehir

2.862

4.285

462

13,99

42

Köy

13.914

15.010

Toplam

16.776

19.295

Yeşilyurt

Şehir

9.184

11.998

504

22,12

90

Köy

27.325

33.553

Toplam

36.509

45.551

İl Toplamı

Şehir

369.243

499.713

11.776

19,22

72

Köy

335.116

353.945

Toplam

704.359

853.658

Kaynak: DİE, 2002. 44. Malatya


Nüfusun ilçelere göre dağılımı incelendiğinde, toplam nüfus açısından Merkez ilçe, Doğanşehir, Darende, Akçadağ, Hekimhan ve Yeşilyurt'un diğer ilçelerden tamamen ayrıldığı dikkati çekmektedir.

1990 yılında 57 kişi/km2 olan nüfus yoğunluğu, 2000 yılına gelindiğinde 72 kişi/km2 olarak artma eğilimi göstermiştir.


Nüfus yoğunluğu açısından incelendiğinde Merkez İlçe, Battalgazi ve Yeşilyurt ilçelerinin ilin ortalama nüfus yoğunluğu olan 72 kişi/km2'nin üzerinde bir yoğunluğa sahip olduğu görülmektedir.
1990 yılından 2000 yılına gelindiğinde Akçadağ, Arapgir, Arguvan ve Pötürge ilçelerinin toplam nüfuslarında azalmalar görülmüştür. Başka bir ifade ile bu ilçeler dışa göç vermişlerdir.
1990 yılında nüfusun % 54'ü il ve ilçe merkezlerinde, % 46'sı ise bucak ve köylerde yaşarken, 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre bu oran kentleşme anlamında artış göstererek % 59’u il ve ilçe merkezlerinde, % 41'i ise bucak ve köylerde yaşamaya başlamıştır.
Kentleşme sürecinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceği tahmin edilmektedir.

1.2.2. Nüfus Artış Hızı





  • 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre, Malatya’nın nüfus artış hızı ‰ 19,22’dir. Bu değer ‰ 18,34 olan Türkiye ortalamasından yüksektir.

1990-2000 dönemine ait nüfus ve nüfus artış hızı değerleri karşılaştırmalı olarak Çizelge 2’de verilmiştir.


Çizelge 2. Nüfus Artış Hızı





1990 Genel Nüfus Sayımı Kesin Sonuçları

2000 Genel Nüfus Sayımı Kesin Sonuçları

Yıllık Nüfus Artış Hızı

(‰)

Toplam

Şehir

Köy

Toplam

Şehir

Köy

Toplam

Şehir

Köy

Merkez İlçe

320.206

270.412

59.794

457.566

381.081

76.485

32,61

34,30

24,61

Akçadağ

50.578

10.839

39.739

48.670

13.432

35.238

-3,84

21,44

-12,02

Arapgir

20.675

10.420

10.255

16.625

10.180

6.445

-21,80

-2,33

-46,43

Arguvan

13.907

1.827

12.080

10.594

2.730

7.864

-27,20

40,15

-43,91

Battalgazi

26.665

14.994

11.671

28.085

15.154

12.931

5,19

1,06

10,25

Darende

49.260

11.488

37.772

54.438

13.908

40.530

9,99

19,11

7,05

Doğanşehir

48.196

11.046

37.150

60.708

13.517

47.191

23,07

20,18

23,92

Doğanyol

9.915

3.723

6.192

10.778

5.360

5.418

8,34

36,43

-13,35

Hekimhan

42.541

13.612

28.929

42.515

13.206

29.309

-0,06

-3,03

1,30

Kale

9.248

2.237

7.011

9.569

3.966

5.603

3,41

57,25

-22,41

Kuluncak

13.746

2.240

11.506

20.882

6.101

14.781

41,80

100,17

25,04

Pötürge

36.137

4.359

31.778

28.382

4.795

23.587

-24,15

9,53

-29,80

Yazıhan

16.776

2.862

13.914

19.295

4.285

15.010

13,99

40,35

7,58

Yeşilyurt

36.509

9.184

27.325

45.551

11.998

33.553

22,12

26,72

20,53

İl Toplamı

704.359

369.243

335.116

853.658

499.713

353.945

19,22

30,25

5,46

Kaynak: DİE, 2002. 44. Malatya



İl ve ilçe merkezlerinin yıllık nüfus artış hızı ‰ 30,25’lik bir artış göstermiştir. Bucak ve köylerde yaşayanların nüfus artış hızları ise, ‰ 5,46 olarak gerçekleşmiştir.
Sayım yıllarına göre nüfus, sayımlar arası yıllık nüfus artış hızı ve yıl ortası nüfus tahmini Çizelge 3’te ve sayım yıllarına göre yıllık nüfus artış hızı Şekil 1’de verilmiştir.
Çizelge 3. Sayım Yıllarına Göre Nüfus, Sayımlar Arası Yıllık Nüfus Artış Hızı ve Yıl Ortası Nüfus Tahmini


Yıllar

Sayım Yılları Nüfusu

Yıllık Nüfus Artış Hızı (‰)

Yıl Ortası Nüfus Tahmini

Yıllar

Sayım Yılları Nüfusu

Yıllık Nüfus Artış Hızı (‰)

Yıl Ortası Nüfus Tahmini

1927*

305 785







1965*

452 624




448 700

1935*

410 162

36,71

405 200

1967




24,25

471 500

1937




4,01

413 000

1970*

510 979




507 100

1940*

418 473




418 000

1972




23,45

531 500

1942




4,81

421 900

1975*

574 558




570 300

1945*

428 660




428 000

1977




10,98

585 200

1947




24,11

446 500

1980*

606 996




604 800

1950*

483 568




480 000

1982




18,50

626 600

1952




-68,79

430 600

1985*

665 809




662 300

1955*

342 835




350 300

1987




10,60

677 900

1957




27,91

359 300

1990*

702 055




699 800

1960*

394 172




390 700

1997*

815 105

21,00

-

1962




27,65

413 000

2000*

853.658

19,22

-

* : Sayım Yıllarına İlişkin Kesin Sonuçlardır.

Kaynak: Temel Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, 2002. 44. Malatya, DİE


Malatya ili sayımlar arası yıllık nüfus artış hızı 1935 yılında en yüksek değer olan ‰ 36,71'dir. 1952 yılı itibariyle ise bu oran ‰ -68,79' ara kadar düşmüştür.



Şekil 1. Sayım Yıllarına Göre Yıllık Nüfus Artış Hızı

1.2.3. Şehirleşme ve Göç





  • Türkiye genelinde olduğu gibi, Doğu Anadolu Bölgesi ve Malatya’da da şehirleşme oranı yüksektir.

2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre şehirleşme oranı % 59 olarak tespit edilmiştir. Bu oran, % 65 olan Türkiye ortalamasından düşüktür. Kentleşme sürecinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceği tahmin edilmektedir.


Nüfus artışı ve şehirleşmenin temel dinamiğini göç hareketleri oluşturmaktadır. Göç, birçok ekonomik ve sosyal dengeyi değiştiren bir olgudur ve boyutları büyüdükçe değişimin boyutları da büyümektedir.
Normal göç boyutlarına göre planlanan ve plan hedeflerinin de gerisinde gerçekleştirilebilen yatırım ve hizmetler, büyük boyuttaki göçler sonucu göç alan yörede büyük aksamalara sebep olmaktadır.
Özellikle Merkez ilçenin son yıllarda göç alması olumsuz yapının ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.
Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısı ile ekonomik niteliklerinin araştırılması sonucunda içe ve dışa göç eden nüfusla ilgili olarak şu özellikler tespit edilmiştir:
 Sanayileşmeye paralel olarak özellikle Merkez İlçeye ilginin artması,
 Bazı çevre illerdeki işsizlik oranının artması,
 Kırsal kesimdeki tarımsal gelirlerin azalması,
 Ekonomik endişelerin var olması,
 Zorlaşan hayat şartları, kentlerin çekiciliği, kırsal kesimdeki teknolojinin azlığı, eğitim, kentlerdeki iş imkanlarının daha fazla olması vb. sebeplerle özellikle kırsaldan merkeze doğru göç yaşanılmaktadır.
Göç ile ilgili veriler, Türkiye ve Doğu Anadolu Bölgesi verileri ile birlikte Çizelge 4 ve Şekil 2’de verilmiştir.
Çizelge 4. 1985-1990 Yılları Arası Göçler



Türkiye

Doğu Anadolu

Malatya

İçe göç

4 065 173

255 871

36 364

Toplam göç içindeki pay, ‰

1 000

63

9

1990 nüfusu içindeki pay, ‰

80

56

58

Dışa göç

4 065 173

724 374

71 571

Toplam göç içindeki pay, ‰

1 000

178

18

1990 nüfusu içindeki pay, ‰

80

157

114

Net göç (1)

-

- 468 503

- 35 207

Net göç hızı, ‰ (2)

-

- 102

- 56

(1) Türkiye toplamında iç göç dış göçe eşittir.


(2) 1990 nüfusu esas alınarak hesaplanmıştır.



Kaynak: Temel Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, 2002. 44. Malatya, DİE

İçe göçün toplam göç içindeki payı Doğu Anadolu Bölgesi için ‰ 63 iken, dışa göç için bu oran ‰ 178'dir. Bu durum Doğu Anadolu Bölgesi illerinin diğer illere net göç verdiğinin göstergesidir.
Buna karşılık, Malatya ilinde içe göçün toplam göç içindeki payı ‰ 9, dışa göçün toplam göç içindeki payı ise ‰ 18'dir. Doğu Anadolu Bölgesinde 1990 nüfusu içinde içe göçün payı ‰ 56, dışa göçün payı ‰ 157 iken Malatya'da içe göçün payı ‰ 58, dışa göçün payı ‰ 114 'dür.







Şekil 2. Toplam Göç ve 1990 Nüfusu İçindeki Pay


2.




ALT YAPI SEKTÖRLERİ







2.1.

Teknik Alt yapı

2.1.1.

Ulaşım

2.1.2.

Haberleşme

2.1.3.

Enerji

2.2.

Sosyal Alt yapı

2.2.1.

Eğitim

2.2.2.

Sağlık




Yüklə 5,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin