MüƏLLİFDƏN

ƏLİ (Ə)-IN YAZDIĞI QURAN NÜSXƏSİ 
İkinci dəlil: 
Təhrif nəzəriyyəsinin tərəfdarları mötəbər hesab 
etdikləri bir çox hədis və rəvayətələrə istinad edərək belə fərziyyə 
irəli sürmüşlər ki, Əli (ə)-ın adi Quran nüsxələrindən bir qədər 
fərqli ayrı bir Quran nüsxəsi olmuşdur. Belə ki, orada olan bəzi surə 
və ayələr digər nüsxələrdə olmamış, Əli (ə) onu camaata təqdim 
etdikdə onlar tərəfindən qəbul olunmamışdır. Hal-hazırda mövcud 
olan Quran nüsxələri isə həcm baxımından həmən Quran 
nüsxəsindən kiçikdir. Bu barədə bir çox rəvayətlər nəql 
olunmuşdur. Onlardan birində deyilir: Günlərin bir günündə Əli (ə) 
Təlhəyə deyir: Peyğəmbərə (s) nazil olmuş halal-haramı və digər 
şəriət məsələlərini bəyan edən bütün ayələri bir yerə yazıb kamil 
nüsxə halına saldım. Və indi o mənim ixtiyarımdadır. 
(Təfsir Burhan 
28-ci səh).
Başqa bir yerdə deyilir: Quranın möhkəm, mütəşabih, nasix, 
mənsux və ümumiyyət xarakteri daşıyan bütün ayələri Əli (ə) 

---

215 
tərəfindən yığılıb vahid nüsxə halına salınmışdır. Burada nə bir söz, 
nə də bir hərfdə səhvə yol verilməmişdir. 
(Təfsiri Safi. 6-cı müqəddimə-
11). 
Koleyni də öz kitabında bu məzmunda bir neçə rəvayət nəql 
etmişdir. Onlardan birində deyilir: 
Cabir, imam Baqir (ə)-dan nəql edərək deyir: Kimsə Quranın 
nazil olduğu halda ixtiyarında olduğunu iddia etməyir. Əli ibni Əbi 
Talibdən başqa kim bu iddianı etsə, şübhəsiz yalan söyləyir. 
(2-ci cild, 
72-ci fəsl, 130-cu səh). 
Cavab: 
Əli (ə)-ın yazdığı Quran nüsxəsinin hal-hazırda ki, Quran 
nüsxələri ilə (surələrin ardıcıllıq baxımından) fərqli olması 
kimsədən gizli deyildir. Oradakı əlavələrə gəldikdə isə, bu əlavələr 
(əlbəttə əgər olmuşsa) bəzi ayələrə verilən təfsir və ya izahatlar 
olmuşdur. 
İzahat:
Belə bir səhv nəticəyə gəlməyin əsas səbəbi «təvil» və 
«tənzil» kəlmələrinin son dövrün mütəxəssisləri tərəfindən düzgün 
mənalandırmaması olmuşdur. Çünki, onlar «tənzil» deyildikdə 
yalnız Quranın nazil olmasını, «təvil» deyildikdə isə orada istifadə 
olunan ifadələrin izahını nəzərdə tuturlar. 
Lakin diqqət yetirmək lazımdır ki, bu iki ifadələrə verilən məna 
yeni terminalogiyaya daxildir və onlar özlərinin lüğəvi mənalarını 
daşımırlar. Bu səbəbdən də biz heç də Əhli-beyt tərəfindən nəql 
olunmuş rəvayətlərdə istifadə olunan bu ifadələri, məhz özünün 
yeni və terminaloji mənasında işlətməməliyik. O ki qaldı «təvil» 
kəlməsinin əsl mənasına, məsdər xarakteri daşıyan bu kəlmə «təfil» 
vəzninə daxildir. Sözün əsli isə «əvəl»dir və bunun da mənası 
«qayıtmaq» və ya «qaytarmaqdır». Belə ki, ərəblər el arasında 
deyirlər: «Əvvəkun hukumu ila əhlihi» yəni (hər bir şey öz sahibinə 
qaytarılmalıdır). 
«Təvil» bəzən bir işin sonu, aqibəti mənasında da işlənir. 
Məsələn: