Мяним йухуларымда мяня дедикляринин анламы нядир
Yüklə 1,96 Mb.
|
| Mən hədər yaşamadım!
Ola bilsin çətinliklər tufanında, Mübarizədə sınmışam, tez sönərəm. Ancaq içimdə nə isə var ki, ölməz, Nə ölüm, nə zamanın gedişi, Nə düşmənin böhtanı məhv etməz.2 Bəli, söhbət məhz cismani ölümdən düşəndə onlar rişxənd edir, onun gücsüzlüyünə gülürlər. Bu gülüş özlərinin ölümdən güclü olduqlarını görməkləri zaman yaranır və haqlı gülüşdür. Məsələn, Kyerkeqor «Qorxu anlamı» əsərini özünün «yelbeyin əsərləri» sırasına daxil edirdi.3 Yaxud Ülvi yazır: Mən qorxmuram uzaq yola çıxmaqdan, Bu yolun acısından, ağrısından, «Ölüm» adlı yuxusundan mən qorxmuram.4 Bayaq qeyd etdiyim kimi, bu qorxu şəxsi məhvindən yaranan qorxu deyil, daha yüksək, düşündürücü bir qorxudur. Çiyinlərindəki yüklə və ya içlərində alışıb yanan odla yaşadığı cəmiyyətin tələbləri bir-birinə zidd gəldikcə gəncin qorxusu da artır: bu yükü çəkə bilməmək qorxusu, ona verilən məsuliyyəti doğrulda bilməmək qorxusu. Kyerkeqor belə hesab edir ki, «narahatlıq – həyata, bizim şəxsi gerçəkliyimizə həqiqi münasibətdir və … bu, xristian üçün çox ciddi şeydir…2 Gənclik ömrün elə bir çağıdır ki, o, mum kimi öz dövrünün «formasını» alır. Uşaq bir süngər kimi gördüklərini, eşitdiklərini içinə çəkir, gələcəkdə qurulacaq binanın özülünü hazırlayır. Artıq kamillik çağına çatmış bir insan müşahidəçi, hətta istiqamətverici ola bilər. Gənc isə ilk növbədə güzgü kimi üzərinə düşən işığı əks etdirir. Yalnız sonradan, buna təfəkkürü çatarsa, həmin hadisəni təhlil edir, mənfi və müsbət tərəflərini dəyərləndirir. Təsadüfi deyil ki, cəmiyyətin hansı istiqamətdə inkişaf etdiyini gənclərin əxlaqından, təfəkkür tərzindən bilmək mümkündür. Təbii ki, ilahi missiya daşıyıcısı olan gənclər də cəmiyyətdə gedən proseslərə reaksiya verirlər. Lakin burada fərqli bir reaksiya müzakirə mövzusudur. Gənc ruhuna, daşıdığı əmanətinə yad olan bu təzyiqlər altında nəinki «formasını dəyişmir», buqələmun kimi rəngdən rəngə düşmür, əksinə onlarla mübarizəyə qalxır. Şellinq yazır: «Hər varlıq yalnız öz ziddi ilə açıqlana bilir: sevgi yalnız nifrətlə, vəhdət – mübarizə ilə. Əgər başlanğıcın bölünməsi olmasaydı, vəhdət öz qüdrətini görə bilməzdi, ayrılıq olmasaydı, həqiqi məhəbbət yaranmazdı. İnsan elə bir zirvəyə qaldırılıb ki, o orada özünün xeyirə və şərə istiqamətlənən hərəkətlərinin mənbələrini eyni dərəcədə ehtiva edir. Onda başlanğıcların əlaqəsi zəruri deyil, azaddır. O, yolayrıcındadır. O, nə seçirsə seçsin, qərar onun əməlidir. Amma qərar qəbul etməyə bilməz, çünki Allah zəruri olaraq açılmalıdır, çünki məxluqda ümumiyyətlə heç nə ikili qalmamalıdır».1 Və gənc aşkar, yaxud gizli – şeirlərilə, əsərləri ilə mübarizəyə qalxır. Hələ neçə əsrlər əvvəl sufi mütəfəkkiri Mənsur Həllac da bildirirdi ki, «əşyalar öz zidləri ilə tanınırlar. Zərif ağ ipək qara işlərdən (toxunuşdan) yaranır».2 Deməli, ətrafla ziddiyyətdə olması gəncə öz içindəki nuru – missiyanı daha aydın görməyə imkan yaradır. Lakin danmaq olmaz ki, bu da bir növ inikasdır. Yəni bir var yüksək inkişaflı bir cəmiyyətin, bir də var ziddiyyət, nöqsan dolu bir «toplum»un nümayəndəsinin reaksiyası. Bu baxımdan, Ülvinin dedikləri obyektiv bir həqiqətdir:
Bunlar XVIII əsrin çaxnaşma, «zəhər» dolu ingilis cəmiyyəti haqqında Bayronun dedikləridir: Yüklə 1,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|