Nur təFSİRİ

Bildirişlər 
 
1. Ən üstün allahşünaslıq yolu Allahın hikmətlə yaratdığı varlıqları nəzərdən 
keçirməkdir. 
2. Münasib suallar ünvanlamaqla yatmış vicdanları oyadın. 
3. Bütün insanlar ağıl, fitrət, peyğəmbərlərin göstərişi, alimlərin açıqlamaları vasitəsi 
ilə xeyir və şəri tanıyırlar. 
4. Vəzifəni yerinə yetirmək dolamadan ötüb keçmək kimidir. 
5. Rifah içində yaşayan rahatlıqsevər insanlar Məsuliyyətdən qaçdığı üçün Quran 
tərəfindən məzəmmət olunur. 
6. İnsan mənəvi mövzuları ilahi xəbərdarlıqsız dərk edə bilmir. 
7. Qul və əsirlərin azadlığa çıxarılması ən önəmli xeyir işlərdəndir. 
8. Ümumi şəkildə danışmaq bəzən faydasız olur. Arabir nümunələrlə danışmaq 
zəruridir. 
9. İnsanların hisslərini oyatmaq, onları hərəkətə gətirmək üçün dərdlərdən danışın. 
10. İnsanları xeyir işə təşviq etmək üçün ilahi lütfləri yada salın.
11. İslam məhrum təbəqənin maddi ehtiyaclarını diqqət mərkəzində saxlayır, onların 
problemlərinin həllini zəruri sayır. 
1
“Təfsiri-ətyəbul bəyan” 
2
“Təfsiri-məcməul-bəyan” 

---

253 
12. Əsas məsələ sərmayənin xərclənməsi yox, haraya xərclənməsidir. 
Ayə 17, 18, 19, 20: 
 ُباَحْصَأ َكِئَل ْوُأ﴿﴾ِةَمَح ْرَمْلاِب ا ْوَصا َوَت َو ِرْب صلاِب ا ْوَصا َوَت َو اوُنَمآ َنیِذ لا َنِم َناَك مُث﴿
 
 َنَمْیَمْلا
﴾ٌةَدَص ْؤُّم ٌراَن ْمِهْیَلَع﴿﴾ِةَمَأَْشَمْلا ُباَحْصَأ ْمُه اَنِتاَیآِب اوُرَفَك َنیِذ لا َو﴿﴾ِة
 
17. “Sonra isə iman gətirib bir birlərini səbr və mehribançılığa çağıranlardan 
olsun”; 18. “Onlar yəmin əshabıdırlar”; 19. “Ayələrimizi inkar edənlər əməl naməsi 
sol əlinə verilmiş bədbəxt əshabdır”; 20. “Onlar üçün örtülü və əhatəli od var.” 
 
Nöqtələr 
 
◘”Summə kanə minəlləzinə amənu” fadəsi iki şəkildə mənalandırılır: 
a) Qul azad etmək və acı doyurmaq kimi xeyirli işlər imana gəliş və başqalarının 
xeyirə dəvəti üçün zəmindir. 
b) İmanın məqamı və dəyəri acı doyurmaq və qulu azad etməkdən ucadır.
1
◘”Məymənə” sözü “yəmin” sözündəndir və bərəkət mənası bildirir. “Əshabul-
məymənə” dedikdə daimi bərəkətə çatanlar nəzərdə tutulur. Onların əməl namələri sağ 
əllərinə verilmişdir. 
◘”Məşəmə” sözü mübarək olmayan mənası bildirir. “Musədəh” sözü “isad” 
sözündən olub qapını bağlayıb möhkəmlətmək mənasını ifadə edir. 
◘Qurani-kərimdə “təvasəv” sözü dörd dəfə işlədilmişdir. Bunlardan biri haqqa, ikisi 
səbrə, biri mərhəmətə çağırışda istifadə olunmuşdur. 
◘”Təvasəv” sözünün bir ayədə təkrarı ya israr üçündür, ya da səbr və mərhəmətin 
ayrı-ayrı vəzifə olduğunu bildirir. Onlardan birini tərk etdikdə o biri üçün zəmin aradan 
qalxır.
2
◘Kimsə tapşırıq və təşviqdən ehtiyacsız deyil. “Təfaül” babında işlənmiş “təvasəv” 
əmrindən aydın olur ki, yaxşılığa çağırış qarşılıqlı olmalıdır. 
◘Ötən ayədə tövsiyə olundu ki, yetimlərə və miskinlərə diqqət göstərilsin. Bu ayədə 
isə başqalarını da bu işə dəvət etmək tapşırılır. 
◘Adətən imana çağırışdan sonra saleh əmələ çağırış bəyan olunur. Amma hazırkı 
ayədə saleh əməl əvəzinə səbr və mərhəmətə çağırışla rastlaşırıq. Zahirən belə görünür ki, 
bu iki tövsiyə saleh əmələ çağırışa bərabərdir. 
◘İslam xeyir işlə yanaşı insanların əqidələrinə də diqqət ayırır. İnsan qullara və 
yetimlərə diqqət göstərməklə yanaşı iman əhli olmalıdır. Elələri də var ki, xeyirxahlıq 
göstərir, amma haqq yolu qəbul etmir. Belələri də geri qalmışlardan, dolamaları adlaya 
bilməyənlərdən sayılır. Quranda bildirilir ki, həmin dolamalardan keçid üçün 
ehtiyaclılara yardım göstərməklə yanaşı imanlı olmaq lazımdır. 
◘Cəhənnəmin örtülü olması dedikdə oddan örtüklər nəzərdə tutula bilər.
3