Nur təFSİRİ

“BƏLƏD” SURƏSİ 
 
(90-CI SURƏ; 20 AYƏ) 
 
OTUZUNCU CÜZ 
 
“BƏLƏD” SURƏSİNİN SİMASI 
 
Bu surə Məkkədə nazil olmuşdur. O 20 ayədən ibarətdir. 
Surənin adı onun ilk ayəsindən götürülmüşdür. “Bələd” dedikdə Məkkə şəhəri 
nəzərdə tutulur. Alla Məkkəyə and içir. 
Surə andla başlayır. Ayələrin davamında insanın yaranışından, ağrı-acılı dünya 
həyatından danışılır. 
Qafil və lovğa insanlar məzəmmət edilir. Ayələrdə Allahın insana əta etdiyi nemətlər 
yada salınır, nemətlər müqabilində şükr yolu öyrədilir. Bildirilir ki, şükr olaraq yoxsullara 
əl tutmaq, yetimlərə xidmət göstərmək lazımdır. 
Əlbəttə ki, nemətlərə münasibətdə insanlar iki qrupa bölünür: xoş aqibətli şükr 
edənlər və bəd aqibətli nankorlar. 
رلا ِللهٱ ِمْسِب
 ِنمْح
 
رلٱ
 ِمی ِح
 
"Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə" 
 
Ayə 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7: 
 ِف َناَسن ِ ْلْا اَنْقَلَخ ْدَقَل﴿﴾َدَل َو اَم َو ٍدِلا َو َو﴿﴾ِدَلَبْلا اَذَهِب ٌّل ِح َتنَأ َو﴿﴾ِدَلَبْلا اَذَهِب ُمِسْقُأ َلً﴿
 ي
 َیَأ﴿﴾ٍدَبَك
 ٌدَحَأ ُه َرَی ْم ل نَأ ُبَسْحَیَأ﴿﴾اادَبُّل الًاَم ُتْكَلْهَأ ُلوُقَی﴿﴾ٌدَحَأ ِهْیَلَع َرِدْقَی ن ل نَأ ُبَسْح
﴾
 
1. “And olsun bu şəhərə”; 2. “Bir halda ki, sən bu şəhərdə sakinsən”; 3. “And 
olsun ataya və dünyaya gətirdiyi övlada”; 4. “Həqiqətən, biz insanı əzab-əziyyətdə 
yaratdıq”; 5. “Yoxsa güman edir ki, kimsə ondan qüdrətli deyil?” 6. “Deyir: “Xeyli 
mal-dövlət xərclədim”; 7. “Yoxsa güman edir ki, kimsə onu görməyib?” 
 
Nöqtələr 
 
◘Quranda “La uqsimu” ifadəsi səkkiz dəfə işlədilmişdir. Təfsirçilər bu ifadəni iki 
cür mənalandırırlar. Bəziləri “la” şəkilçisini and mənasında qəbul edirlər. Bir başqaları 
“la uqsimu” ifadəsini “and içmirəm” kimi tərcümə etmişlər. Yəni məsələ o qədər aydındır 
ki, and ehtiyac yoxdur. 
◘”Bələd” dedikdə Məkkə şəhəri nəzərdə tutulur. Bu şəhər İslamdan öncə də 
möhtərəm sayılmışdır. Məkkə əmin-aman ilahi məkan, insan üçün müəyyənləşmiş ilkin 
ev. 
◘”Və əntə hillun” cümləsi bir neçə cür mənalandırılır. Həmin mənalardan biri ayənin 
tərcüməsində verilmişdir. İkinci mənaya əsasən, Məkkə əhli orada səni alçatmağı halal 
sayır. Belə ki, sənin alçaldıldığın şəhərə and içilmir.
1
Üçüncü yanaşmaya əsasən, bu 
1
“Bihar”, c. 24, s. 384 

---

250 
cümlə Peyğəmbərin (s) Məkkə şəhərində qüdrət sahibi olduğunu bildirir. Yəni o burada 
müxaliflərlə istədiyi kimi rəftar edə bilər. 
◘”Kəbəd” sözü çətinlik, “ləbəd” sözü sıx tük mənasını bildirir. Bəziləri “kəbəd” 
sözünü düz qamət, orta hədd kimi mənalandırırlar.
1
◘Dünya həyatındakı ləzzətlər əzab-əziyyətsiz başa gəlmir. Bu səbəbdən insanın 
əzab-əziyyətdə yaradıldığı bildirilir. Həzrət Əli (ə) buyurur: “Dünya çətinliklərlə 
suvanmış bir evdir.”
2
◘Bəzi təfsirçilər “və vələdin və ma vələd” ayəsinin həzrət İbrahim və onun oğlu 
İsmailə aid olduğunu bildirirlər. Amma “Məcməul-bəyan” təfsirinə əsasən burada həzrət 
Adəm və onun nəslindən olan övliyalar nəzərdə tutulmuşdur. 
◘Hədisdə bildirilir ki, “xeyli mal-dövlət xərclədim” sözlərini Əmr ibn Əbdəvəd 
Xəndək savaşında demişdir. O İslamla mübarizədə xeyli sərmayə xərclədiyini və bir 
nəticəyə çatmadığını bəyan etmişdir.
3