153
kısa, uygulamadan sonra yapılan puanlama işlemleri için gerekli zaman ise oldukça uzundur.
-
Yazılı yoklama sorularının güçlük derecesini
objektif yöntemlerle kestirmek zordur.
-
Yazılı Yoklamaların Kullanılmasının Gerekli
Olduğu Durumlar
-
Kişileri geleceğini etkileyen önemli kararlar,
mümkün olduğunca güvenilir test puanlarına
dayanmalıdır. Böyle durumlarda yazılı
yoklamalar kullanılmamalıdır.
-
Sınava girecek öğrenci grubu küçükse ve testin
ileride tekrar kullanılması düşünülmüyorsa,
-
Kompozisyon becerilerinin ölçülmesinde yazılı
yoklama daha uygundur. Amaç bu olduğu
zaman, yazı ve kompozisyon hem bir iletişim
aracı hem de sınavın ölçmek istediği özelliktir.
Bu durumda puanlanacak olan şeyler; ifade
özelliği, kompozisyon mükemmelliği, orijinalliği,
imla kurallarına uymadır.
-
Sentez ve değerlendirme düzeyindeki daha
karmaşık ve önemti davranışlar ölçülmek
isteniyorsa,
-
Öğretmenin, sınav öncesinde test hazırlamak
için fazla zamanı yok ve sınav sonunda okumak
için yeterli zamanının olduğu durumlarda,
-
İyi nitelikte seçmeli test maddesi yazmada
becerisi az olan buna karşın eleştiri ve dikkatli bir
okuyucu olan öğretmenlerin yazılı yoklama tercih
etmeleri daha uygundur. Çoktan seçmeli testler
gibi testleri geliştirmede yeterli değilse tercih
etmelidir.
-
Yazılı Yoklamalarda Güvenirliği Etkileyen
Etmenler
-
Sorulabilecek soru sayısının sınırlı oluşu
güvenirliği sınırlar.
-
Soruların belirsizliği yani açıkça anlaşılmayan
sorular güvenirliği önemli derecede etkiler. Ne
istendiğini anlamayan bir öğrenci istenen cevabı
değil, farklı bir cevap yazar. Bunun yanında
cevabı bilmeyen bir öğrenci kasıtlı olarak sorulan
soruyu başka yana çeker ve cevaplandırır.
-
Dikkatsiz okunmuş ve gelişigüzel puanlanmış
yazılı yoklamalardan alınan sonuçların güvenirliği
de düşük olur. Puanların, bir puanlamadan
diğerine veya bir puanlayıcıdan diğerine hiç değişmemesi halinde puanlama güvenirliği yüksektir.
1. Soru güçlüğünün sınavın amacına göre ayarlanamaması durumunda güvenirlik düşer. Bir sınavın güvenirliği, bütün diğer etkenler sabit kalmak şartıyla, ancak her soru sınıfın %50'si tarafından cevaplandırılabileceği zaman en yüksek değerini bulur.
Yazılı Yoklamalarda Geçerliği Etkileyen Etmenler
Sınıflarda kullanılan ölçme araçlarının geçerliği hiçbir zaman tam değildir. Çünkü herhangi bir derste kazandırılması amaç edilen bilgi, beceri vb. ancak bir kısmı sınavlarda yoklanabilir.
-
Derste işlenen birçok konunun yazılı yoklamaya
alınamaması geçerliği düşürür.
-
Sınav süresinin sınırlı olması nedeniyle sınavda
sorulan soruların derste işlenen konuları temsil
etme oranı küçüldükçe puanların geçerliği düşer.
-
Yazılı yoklama sorularının belirsizleşmesi ve
cevapların sınırlanmaması geçerliği düşürür.
-
Yazılı yokiama amacmın dışında kalan
becerilerin puanlamaya etki etmesi geçerliği
düşürür. Bunlar; okunaklı yazmak, iyi kompoze
edebilmek, kısa ve kesin yazabilmek, çabuk
yazabilmek gibi becerilerdir. Eğer bunlar
puanlamayı etkiliyorsa ölçme amacının dışında
olduğu için geçerliği düşürür.
-
Puanlamadaki yanlı davranışlarda geçerliği
düşürür. Cevaplayıcılara olumlu ve olumsuz
bakış veya bazı cevaplara çok, bazı cevaplara az
puan verilmesi gibi etkenler.
Yazılı Yoklamaların Kullanışlılığı
Yazılı Yoklamalar, sınavdan önceki hazırlık zamanı dar olan durumlarda kullanışlıdır. Soru hazırlamanın nispeten kolay oluşu da kullanışlılığı artırır. Buna karşın yazılı yoklama hazırlamadaki kurallara ciddi biçimde uyulmaması durumunda ve okunacak cevap kağıtlarının çok olması durumunda kullanışlılığı azalır.
Yazılı yoklamalar bilgi yoklamak amacıyla kullanıldığı zaman yazı ve kompozisyon sınavda sadece bir iletişim aracıdır. Bu ayırıma dikkat etmek gerekmektedir.
154
ölçme ve Değerlendirme
Puanlama: Yazılı yoklamaların puanlanmasında kullanılabilecek 4 yöntem vardır. Bunlar;
-
Genel izlenimle puanlama
-
Sınıflama
-
Sıralama
-
Anahtar ile Puanlama
-
Yazılı yoklamaların puanlamasında dikkat
edilecek noktalar;
-
Cevap anahtarı kullanılmalıdır
-
Bütün sınav kağıtlarındaki sorular sıra ile
okunmalıdır. Önce tüm birinci sorular, sonra tüm
ikinci sorular şeklinde okunmalıdır.
-
Puanlayıcı, okuduğu kağıdın kime ait olduğunu
bilmemelidir.
-
Yazı güzelliğinin veya okunaksızlığının, ifade
düzgünlüğünün vb. yanıltıcı etkilerin hatalara
sebep olduğu bilinmelidir.
-
özellikle anahtarla puanlama yapılmayan
durumlarda iyi bir kağıttan sonra okunan orta bir
kağıt zayıf görünür. Bunun terside olabilir. Bunu
önlemek için kağıtlar değişik sıra ile iki defa
okunmalıdır.
-
Mümkünse sınav kağıdı birden fazla puanlayıcı
tarafından okunmalıdır (puanlama güvenirliği)
Yazılı yoklamalarda dikkat edilecek noktalar
-
lyi bir sınav planı yapılmahdır
-
Uzun cevap gerektiren az sayıdaki sorular
yerine (geçerliği ve güvenirliği düşürdüğü için)
kısa cevaplı çok sayıda soru kullanılmalıdır
-
Sorular açık, net ve anlaşılır olmalıdır.
-
Seçimlik soru mümkün olduğu kadar
sorulmamalıdır. Bu durumda öğrenci önemli
davranışları ölçen sorular üzerinde durmayı
tercih etmekte ve sorular arasındaki puan eşitliği
olumsuz etkilenmektedir.
-
Açık kitap sınavından kaçınmak gerekir.
SÖZLÜ SINAVLAR
Sözlü sınav: Soruların genellikle sözlü olarak sorulduğu ve cevapların sözlü olarak verildiği sınav türüne denir. Birkaç üyeden oluşan bir komisyonun bir
cevaplayıcıya sorular sorması ve sözlü cevaplara hemen not vermesi biçiminde yapılan sınav, sözlü sınavların en çok başvurulan türlerinden biridir. Öğretmenin sınıftaki öğrencilerden birini yazı tahtası önüne çağırıp birkaç soru sorması ve genellikle sözlü olarak verilen cevaplara not vermesi de okullarımızda çok kullanılan bir sözlü sınav türüdür. Ülkemizde sözlü sınavlar bütün sakıncalarına rağmen hala kullanılmaktadır.
Sözlü Sınavların Özellikleri
-
Cevaplar sözlü olarak verilir. Bazı sözlü sınav
çeşitlerinde cevabın yazı tahtasına yazdırıldığı
görülse de sözlü sınavların çoğunda cevapların
sözlü olarak verilmesi zorunludur.
-
Sınavı yapan kişi ile sınava tabi tutulan kişi
arasında karşılıklı ve devamlı bir etkileşim
vardır. Bu etkileşim sınavın niteliklerini etkiler.
-
Sözlü sınavlarda bir defada ancak bir tek
cevaplayıcı dinlenebilir. Bu nedenle, sözlü
sınavların bireysel olarak uygulanması
zorunludur. Sınav bireysel olarak uygulandığı
zaman bir sınıf kalabalığındaki gruplarda bile,
uygulama çok zaman alır.
-
Sınav bireysel olarak uygulandığından ve sınavı
tamamlamış bireylerle henüz sınava alınmamış
bireyleri birbirinden ayrı tutmak zor olduğundan
her bireye ayrı sorular sorma zorunluluğu doğar.
-
Sorular, genellikle sözlü sorulur. Böyle olunca
cevaplayıcının soruları tekrar gözden geçirme
imkanı kalmaz. Gerçekte bu sınav türünün
esasında soruların yazılı verilmesini
engelleyecek bir neden yoktur. Fakat soruların
sözlü sorulması gelenekselleşmiştir.
-
Cevaplama çoğu zaman üzerinde iyice
düşünülüp tasarlanmadan yapılır. Bunun nedeni,
sınavın cevaplayıcı ile sınavı yapan kişilerin yüz
yüze karşılıklı konuşmalarına olanak veren bir
yapıda yapılmasıdır. istenirse, sözlü sınavlarda
da cevaplayıcılara düşünme zamanı, hatta
cevaplarını tasarlayabilmeleri için kağıt bile
verilebilir.
-
Cevaplar kaydedilmediği için puanlama ya
cevaplar dinlenirken yada cevaplama
tamamlandıktan sonra yapılır. Bu durum sözlü
sınavlarda puanlamanın sadece genel izlenimle
yapılmasına yol açmıştır. Böyle yapıldığı için
puanların güvenilirliği genellikle çok düşük olur.
ölçme^ ve Değerlendirme
155
Sözü Sınavların Kullanılacağı Durumlar
Sözü sınavların kullanılmasını savunanlar aşağıdaki nedenleri belirtirler. Bunlar başka bir deyişle sözlü sınavların yararları veya üstünlükleri de denebilir.
A.
Sözlü sınavlar, Ingilizce, Türkçe gibi sözlü ifade becerisini geliştirmeyi ve ölçmeyi amaçlayan derslerde kullanılabilir.
B.
Sözlü sınav öğretmen ile öğrenci arasında karşılıklı etkileşim içinde olur. öğrenciyi sınav heyecanı ve korkusundan kurtarmak kolay olur.
C.
Sözlü sınavda ayırtman, bir cevabın açıklanmasını, genişletilmesini, cevapta ileri sürülen bir düşüncenin gerçeklerle savunulmasını isteyebilir. Daha tam bir cevap almış olur.
D. Yazılı sınavlarda görüien kopya, cevabı
gereksiz şişirme ve başka yana çekme
olayları sözlü sınavlarda kolayca önlenebilir.
E. Sözlü sınav öğretmen ve öğrenci arasında
karşılıklı etkileşim yarattığı için sınav
tecrübeleriyle öğrenmeye daha fazla imkan
verir.
F. Sözfü sınav sırasında öğrencinin yazılı
smavlarda ölçülemeyen genel görünüş,
sözlü ifade yeteneği, konuşma etkililiği vb.
gibi kişisel nitelikleri de gözlenip ölçülebilir.
Sonuç olarak;
-
Uygulaması çok zaman alır
-
Farklı soruların hazırlanması gerekmektedir
-
Her sorunun güçlük düzeyi farklı olabilir
-
Öğretmenin yaklaşımından, soruların güçlük
düzeyinden ve sınavın yapıldığı ortamdan
(öğrencilerin huzurunda) kaynaklanan
nedenlerden dolayı psikolojik faktörler yeterli
olabilir
-
Puanlama güvenirliği düşüktür.
-
öğrencilerin kişilik özellikleri puanı etkiler
-
Sözlü ifade yeteneği, etkili konuşabilme gibi
özellikler öğretmeni etkileyebilir.
-
Puanlara hata karıştığı için geçerlik ve
güvenirliği düşüktür.
KISA CEVAP GEREKTİREN (BOŞLUK DOLDURMALI) TESTLER
Cevaplayıcının bir kelime, bir sayı, bir ibare veya en çok bir cümle ile cevaplayabileceği maddelerden meydana gelmiş test tipine kısa cevaplı test denir.
Bu tür testlerle bilgi, kavrama düzeyindeki davranışlar ölçülebilir.
Bu test çeşidi ayrıntılı cevap veya kompozisyon gerektiren yazılı yoklamalardan cevapların kısalığı ile, seçme veya sınıflama gerektiren testlerden ise, cevapların verilenler arasından seçilmeyip cevaplayıcı tarafından bulunması ve yazılması özelliği ile ayrılır.
Kısa cevaplı test maddeleri yapı bakımından şöyle gruplanır;
-
Soru yapısından madde,
-
Eksik cümle yapısında madde,
Soru yapısına örnek; Bir ölçme aracının, ölçmek
istediğimiz özelliği başka özelliklerle karıştırılmadan
ölçülmesine ne denir?
Eksik cümle yapısına örnek; Bir ölçme aracının
tesadüfi hatalardan arınık derecesi o aracın
ile ilgilidir.
Kısa cevap Gerektiren Testlerin Özellikleri
-
Cevaplayıcı, cevapları düşünüp bulmak ve
yazmak zorundadır. Bu yapıdaki test maddeleri
cevapîayıcınm sorulan bilgiyi hatırlama veya
bulma yeteneğini yoklar.
-
Cevaplayıcı, istediği cevabı verme
bağımsızlığına sahiptir. Bu özelliği ile kısa cevap
gerektiren testler, yazılı yoklamalara yaklaşır.
Kısa olmakla birlikte her cevap, nihayet,
cevaplayıcının düşünebileceği ve doğru bildiği
cevaptır.
-
Cevaplar kısadır. Bu özelîiği ile seçmeli testlere
yaklaşır. Cevabı kompoze etme külfeti hemen
hemen önemsiz dereceye iner.
-
Puanlama işlemi nispeten kolaydır. Puanlama
objektifliği yüksektir.
-
Kısa cevap gerektiren testlerin hazırlanması,
diğer yapılardaki testlere göre daha kolaydır.
156
Ölçme ve Değerlendirme
Testin Düzenlenmesi
Testin başında bir yönerge bulunması zorunludur. Yönergede; cevaplama süresi, cevaplama sırasında öğrencilerin sorularının cevaplandırılmayacağı, puanlama yöntemi gibi genel açıklamaların yanında, cevaplamanın nasıl yapılacağı, cevapların kaydedileceği de belirtilmelidir.
Her testte maddeler kullanışlı, bir sayfa düzeninde verilmelidir. Bu düzenlemede, okuma ve algılama kolaylığı, cevapları kaydetme kolaylığı, puanlama kolaylığı, okuma ve çoğaltmada ekonomi gibi ölçütler dikkate alınır.
Doğru-Yanlış Testlerinin Özellikleri
-
Hazırlanması ve cevaplanması kolaydır
-
Puanlaması kolay ve objektiftir
-
Şans başarısı yüksektir. Bu oran % 50 'dir.
Doğru-Yanlış Testlerinde şans başarısını ortadan kaldırmada üç yol bulunur;
-
Cümle yanlış ise yanlış kısımların altını
çizdirmek
-
Cümle yanlış ise yanlış kısımlarını çizerek
doğruyu yazmalarını istemek
-
Düzeltme formülünü kullanarak (bir yanlış
cevap, bir doğruyu götürür)
Puanlama
önce bir puanlama anahtarı hazırlanmalıdır. Anahtar, her maddeye verilmesi beklenen doğru cevaba bir puan verilmesi yeterlidir. Her doğru cevaba bir puan verilmesi yeterlidir. Soruların güçlük derecesi farklı ise maddelere ayrı puan verilebilir.
Beklenen cevaptan çok farklı veya yanlış bir cevaba negatif puan verilmesini savunanlar da vardır. Fakat yanlış bilginin diğer doğru bilgileri yok etmesi akla yakın değildir.
Doğru-Yanlış Maddelerinin Yazılmasında Dikkat Edilecek Noktalar
-
Her maddede sadece bir ana fıkir bulunmalıdır.
-
Her madde kesinlikle doğru yada kesinlikle
yanlış olmahdır.
-
Bir maddenin yanlışhğı, önemsiz veya aldatıcı
bir noktada olmamalıdır.
-
Her madde kısa ve açık yazıîmalıdır. Madde,
gereksiz ayrmtılarla şişirilmemeli, açıklığr
kaydedilmeden mümkün olduğu kadar kısa
yazılmalıdır.
DOĞRU-YANLIŞ TESTLERİ
Bazıları yanlış bazıları doğru önermeler şeklinde verilen maddelerden oluşur. Cevaplayıcıdan her maddeyi okuması, madde kapsamındaki fikre göre onu ya doğru yada yanlış olarak sınıflaması istenir. ilkelerin ve genellemelerin yoklanması ve belli bir konuda seçme yapılması istenildiğinde kullanılabilir.
örnek; Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına "D", yanlış olanların başına ise "Y" koyunuz.
( ) Bir dik üçgenin alanı dik kenar uzunlukları çarpımının yarısına eşittir.
( ) Bir eşkenar dörtgenin alanı, köşegenlerinin çarpımına eşittir.
Bu yapıdaki testler, eğitimde testlerin kullanılmaya başladığı yıllarda çok tutuluyordu. Sonraları teknik özellikleri daha üstün maddelerin bulunmasıyla, doğru-yanlış testleri daha seyrek kullanılıroldu.
ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLER
Çoktan seçmeli Testler: Sorulan bir testin cevabını verilen cevaplar arasından seçtiren maddelerden oluşan testlere denir.
-
Bilgi, kavrama, uygulama, analiz ve kısmen de
olsa değerlendirme düzeyindeki davranışlan
ölçmede etkilidir.
-
Yapılacak sınavın sonuçları öğrenci için çok
önemli kararları gerektiriyorsa kullanılır. (bunun
nedeni geçerliğin, güvenirliğin ve puanlama
güvenirliğinin yüksek olmasıdır)
-
Sınavla geniş öğrenme konuları ölçmek
isteniyorsa kullanılır. Yani çok sayıda soru
sorularak kapsam geçerliği sağlanır.
ölçme ve Değerlendirme
157
Çoktan seçmeli testlerin özelliklerî:
-
Doğru cevap verilerek bulunması istenmektedir.
-
Çok sayıda soru kullanılarak ve farklı hedef
alanlarına ilişkin ölçme yapılabilir.
-
Geçerliği ve güvenirliği en yüksek sınav türüdür.
-
Hazırlanması uzun zaman alır, puanlaması az
zaman alır.
-
Hazırlanması ve test maddelerinin ifadesi
uzmanlık gerektirir.
-
Şans başarısı vardır. Konuyu hiç bilmeyen
öğrenci sırf şansla cevabı bulabilir. Bu durumda
şans faktörünü ortadan kaldırmak için düzeltme
formülü kullanılır. Düzeltme formülünün
uygulanması için geçerli olan kural şudur;
"Seçenek sayısı -1 yanlış bir doğruyu götürür"
-
Seçenekler öğrenci seviyesine uygun olarak
befirlenir.
-
İlköğretim 1.2.3.4. smıflar için 3 seçenek,
5.6.7.8. smıflar için 4 seçenek, daha üst
seviyeleri için 5 seçenekli sorular kullanılır.
-
Elde edilen puanlar üzerinde istatistiki işlemler
ve madde analizi yapılabilir.
Bir çoktan seçmeli test maddesi aşağıdaki bölümlerden oluşur;
-
Test formu
-
Madde takımı
-
Test maddesi
-
Madde kökü
-
Seçenekler
-
Çeldiriciler
-
Doğru cevap
Test Maddesi: Bir testte, bağımsız olarak kendi başına puanlanabilen en küçük birimdir.
Madde Kökü: Madde ile ne sorulduğunu ifade veya ima eden ve sorunun çözümü için gerekli bilgileri veren kısımdır.
Seçenekler (Şıklar): Madde kökündeki soruya olası doğru cevap olarak verilen ifadelerdir.
Doğru Cevap: Madde yazarını doğru cevap olarak belirttiği seçenektir.
Test Formu: Bir test maddesinin cevaplama yönergesi de dahil olmak üzere, yazıldığı zaman aldığı şekildir.
Çeldiriciler: Bir maddenin doğru yada en doğru en doğru cevabı dışında kalan seçeneklere denir. Diğer bir deyişle anahtara göre yanlış seçeneklerdir.
Madde Takımı: Bir paragraf, bir şekil, tablo, grafık gibi ortak bir materyal üzerinde temellenmiş olan iki yada daha çok maddedir.
Seçmeli Testlerin Başlıca Çeşitleri
Seçmeli testlerde kullanılan maddelerin, yapı bakımından birbirinden farklı bir çok çeşidi vardır. Bu bölümde madde yapısının belirgin özelliklerini esas alan bir sınıflamaya gidilmiştir. Böylece doğru cevaba, madde köküne ve maddelerin gruplanışına göre meydana getirilen üç sınıf aşağıda tartışılmaktadır. Bunları şöyle gruplandırabiliriz.
Çoktan seçmeli Test Maddelerinin Başlıca Çeşitleri
1) Doğru Cevaba Göre Sınıflama
-
Doğru cevabı kesin ve biricik olan maddeler,
-
Anahtarlanmış, cevabı en doğru olan
maddeler,
-
Anahtarlanmış, cevapları birden fazla olan
maddeler,
-
Bileşik cevap gerektiren maddeler,
-
Doğru cevabı gizli maddeler.
2) Madde Köküne Göre Smıflama
-
Kökü soru kipinde olan maddeler,
-
Kökü eksik cümle olan maddeler,
-
Kökü olumsuz maddeler
3) Maddelerin gruplanışına göre sınıflama
-
Ortak köklü maddeler,
-
Ortak seçenekü maddeler.
EŞLEŞTİRMELİ TESTLERİ
Test maddeleri iki sütun halinde sıralanır. Sol tarafta ifadeler, sağ tarafta cevaplar bulunur. Öğrenci, ifadelerle cevapları eşleştirmelidir.
158
Ölçme ve Değerlendirme
Ifadelerin başına cevaplardaki harfleri getirerek veya bazen çizgilerle birleştirerek de yapılmaktadır.
İfadeler biraz uzun cümlelerle yazılabilir, ama cevaplar kısa olmalıdır.
Cevaplar ifadelerden biraz fazla olmalıdır, yoksa sondaki cevaplar kendiliğinden ortaya çıkar.
Eşleştirmeli soru mümkün olduğunca aynı konuda sorulardan oluşmalıdır.
Madde kökleri ile seçeneklerinin uzunlukları ve anlatım biçimleri benzer olmalıdır.
Seçenekler, belli bir sıraya veya düzene göre verilmelidir.
özellikteki gruba uygulanır. Süre, anlaşılırlık gibi noktalara dikkat edilir.
-
Deneme uygulaması, madde analizi ve madde
seçimi. Deneme uygulamasından sonra herhengi
bir soruya verilen doğru ya da yanlış cevaplar ile
boş bırakılma durumuna göre testin madde
istatistikleri yapılır. Madde analizi sonuçlarına
uygun olan sorular belirlenir. Gerekli düzeltmeier
yapılır. Zayıf maddeler çıkartılır.
-
Teste son şeklinin verilmesi
İŞ-PERFORMANS TESTLERİ
Özellikle psiko-motor düzeyindeki hedeflerin (becerileri) ölçülmesinde kullanılan bir test türüdür.
öğrencilerin ürün ya da performans ortaya koyabilme güçleri, değişik formatlara göre geliştirilen bu tür testlerle ölçülebilir.
İş-performans testleri üç bölümden oluşur
a. işin (becerinin) yapılmasında izlenen yol
b. işin (becerinin) yapılma hızı
c. İşin (becerinin) kalitesi
BİR ÖLÇME ARACININ GELİŞTİRİLME AŞAMALARI
-
Testin amacının belirlenmesi
-
Testte ölçülecek niteliklerin (hedeflerin)
belirlenmesi. Belirtke tablosu yardımıyla yapılır.
-
Belirtke tablosunun hazırlanması
-
Maddelerin (soruların) belirlenmesi ve yazımı
(soru tipi, güçlüğü).
-
Maddelerin (soruların) gözden geçirilmesi
(redaksiyon).
-
Model testin (deneme formunun) hazırlanması.
Çok sayıda soru yer alır. Deneme sonunda
çalışmayan sorular elenerek asıl test ortaya
çıkar. Pilot uygulama (deneme uygulaması)
Sınavın uygulanacağı gerçek gruba benzer
ölçme ve Değerlendirme
Dostları ilə paylaş: |