Təbii
növ
müxtəlifliyinin
itirilməsi.
Heyvanların
və
bitkilərin çox hissəsi meşə
biosenozlarındadır
. Əgər 1500 il
əvvəl onlar planetin 7 milyard hektar sahəsini əhəatə edirdisə,
bu gün bu 4 milyard hektardır. Əsasən, planetin 80 % bitki
növünü özündə yaşadan tropik meşələr vəhşicəsinə məhv edilir.
Mülki müdafiə
158
Tropik meşələrin əsas hissəsizəif inkişaf etmiş ölkələrin payına
düşür. Həmin ölkələr üçün qazanc mənbəyi qiymətli vasitə olan
ağac növlərinin satılmasıdır. Tropiki meşələr planetin quru
hissəsinin 7 %-inə qədər azalmışdır, əgər bu temp davam
edərsə o zaman 2030-cu ilə qədər onların yalnız 1/4 hissəsi
qalacaq.
Rusiyanın mərkəzi hissəsində iynəyarpaqlı meşələr demək
olar ki, məhv edilmişdir. Meşələrin məhvi ilə iqlim dəyişir,
torpaq deqradasiyaya
5
uğrayır, çaylar məhv olur, bitki örtüyü
və heyvanlar itirilir. Meşələrin məhvi ilə hər il minlərlə bitki
növü həmişəlik olaraq itirilir, 20 minə qədər çiçək növü, 300-ə
qədər məməli növü, 350 quş növü itirilmək həddinə çatıb. Hər
bir bitki növünün itirilməsi ilə onunla ekoloji əlaqədar olan 5-
dən 35-ə qədər heyvan növü məhv olur.
Hər il Avropada 300 milyona qədər miqrasiya edən və
qışlayan quş məhv olur. Tundranın ekosistemləri vəhşicəsinə
məhv edilir. Okeanların çox hissəsində mərcan rifləri itirilmək
həddindəir.
Növ müxtəlifliyi təkcə gözəllik deyil, həm də biosferanın
dayanıqlılığının lazımlı fakiorudur. Ekosistemlər xarici
mühitin biotik, iqlim, toksiki təsirlərinə qarşı tab gətirə bilmək
qabiliyyətinə malikdir. Növlərin itirilməsi-biosfera üçün
əvəzsiz itkidir, bəşəriyyət üçün isə real təhlükədir.
Sual və tapşırıqlar
1.Ekoloji fəlakət nədir? 2.Atmosferdə baş verən
fövqəladə hadisələr hansılardır? 3.Hidrosferda baş
verən anomaliyalar hansılardır? 4.Biosferdə baş
verən hadisələr hansılardır? 5. Təbii və insan amili
nəticəsində landşaft dəyişikliklərin səbəblərini izah
edin.
|
