O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Klinikasi. Asosiy belgisi og'riq bo'lib u to’satdan paydo bo'lib o’ng qovurg'a 
ostiga, qorinning yuqori qismiga, kindik atrofiga, yuqoriga va o’ngga tarqaladi. 
Og'riq o’t- tosh kasalligiga nisbatan birmuncha kuchsiz bo'ladi. Bunda bemorni 
umumiy ahvoli yomonlashadi. Og'riq bemorga azob beradi. O’ng yonboshiga 
yotganda og'riq kuchayadi. Ko’ngil aynishi va qusish kuzatiladi, qayt qilganda 
bemorni ahvoli yengillashmaydi.Kasallik og'ir kechganda bemor titrab qaqshaydi. 
Harorat 38-40 C gacha ko’tariladi. Yengil kechganda harorat subfebril bo'ladi. 
Davosi. O'tkir xolesistitda bemorga o'rinda yotish rejimi, jigar kasalligidagi kabi 
№ 5 dieta tayinlanadi. Antibiotiklar va sulfanilamid preparatlari qo'llaniladi. 
Fizioterapevtik muolajalar – o’ng qovurg’alar osti sohasiga grelka, issiq bug’lash, 
parafin applikasiyasi, UVCH qo'llaniladi. Sanatoriy-kurortda davolash tavsiya 
etiladi. 
 
DIFFUZ TOKSIK BUQOQ (BAZEDOV KASALLIGI) 
Kasallik qalqonsimon bezning bir tekis diffuz kattalashuvi va funksiyasining 
oshishi bilan ta'riflanadi (Bazedov kasalligi - uni simptomlarini birinchilardan 
bo'lib tasvirlagan tadqiqotchining nomi bo'yicha ataladi). 
Etiologiyasi. Kasallikning sabablari uzoq vaqtgacha ruhan zo’riqish, salbiy his-
hayajonlar, neyroendokrin, buzilishlar, qalqonsimon bezga surunkali infeksiyalar 
(sil, zaxm) ta'siri, intoksikasiyalar hisoblanadi, irsiy omillar ta'sir qilishi mumkin. 
Klinik manzarasi. Diffuz toksik buqoq bilan kasallangan bemor yurak urishi, 
umumiy behollik, tajanglik, ortiqcha terlash, qo'llar titrash, uyqu buzilishidan 
shikoyat qiladi. 
Ob'ektiv tekshiruvda qalqonsimon bezning kattalashganligi ma'lum bo’ladi. 
Kattalashishning bir necha darajalari farq qilinadi: bez bemorning yutish 
harakatlaridagina ko’rinishi mumkin va qo'lga yaxshi unnaydi, bezning 
kattalashganligi yutish harakatlarisiz ham ko'rinib turadi, bez shu qadar 
kattalashadiki, bo'yinning shakli o’zgarib qoladi. Palpasiya qilinganda bez zichligi 
o'rtacha, atrofdagi to'qimalar bilan yopishmagan bo'ladi. Ko'z simptomlari deb 
ataladigan hodisalar xarakterli; ekzoftalm (ko'zning chaqchayib turishi), ko'zning 
kam pirillashi, "uzoq vaqt tikilib turish" (Shtelag simptomi), ko'z setkasi pastga 
harakatlantrilganda ustki qovoqning yumilishj kechikishi (Grefe 
simptomi),qonvergensiyaning susayib qolishi (Mebus simptomi), bunda biror 
buyumni yaqindan ko'zdan kechirishda unga qarash qobiliyati buziladi. 
Shuningdek ko’zlarning yaltirab turishi va ba'zi bir boshqa simptomlar bo'ladi. 

---

Davosi. Nohush omillarni bartaraf etish, mehnat va turmush rejimini tartibga solish 
tavsiya qilinadi. Yodning kichik dozalari ichishga beriladi, kuniga 2-3 marta 0,05 g 
dan diyodtirozin, radioaktiv yod bilan davolash buyuriladi. Merkazolin 0,05 g dan 
kuniga 2-3 marta ovqatdan keyin. Bundan tashqari, simptomik davo qilinadi. Ba'zi 
hollarda xirurgik davo qilish zarur.