Hozirgi zamon shakllari. Hozirgi zamon shakllari fe’l asoslariga -yap(ti), - moqda, -(a)yotir, -(a)yotib qo’shimchalarini qo’shish bilan hosil qilinadi. Hozirgi
zamon shakllari harakat va holatning gap aytilayotgan vaqtda yuz berishini
ifodalaydi. Shaxs-son qo’shimchalari zamon qo’shimchalaridan so’ng qo’shiladi.
-yotir, -yotib shakllari unli bilan tuggan fe’l asoslariga, -ayotir, -ayotib shakllari
esa undosh bilan tugagan fe’l asoslariga qo’shiladi. -yap shakli undosh bilan
tugagan fe’l asoslariga qo’shilib, -ayap holida talaffuz qilinsa ham, -yap yoziladi.
Kelasi zamon shakllari. Kelasi zamon shakllari harakat yoki holatning gap
aytilayotgan vaqtdan so’ng yuz berishini bildiradi. Bu zamon shakllari fe’l
asoslariga -a, -y, -(a)r qo’shimchalarini va shaxs-son qo’shimchalarini qo’shish
bilan hosil qilinadi. Bu shakllar ba’zan harakatning doimiy, har uch zamonga
oidligini ham ifodalaydi. Masalan: Akam kollejda o’qiydi. Undosh bilan tugagan
fe’l asoslariga kelasi zamonning -a, -ar, unli bilan tugagan fe’l asoslariga -y, -r, bo’lishsiz fe’l shakliariga esa -s qo’shimchasi qo’shiladi. -(a)r shakli kelasi
zamonni gumon, taxmin yo’li bilan ifodalaydi.
Zamon shaklining uchta turi bor: 1.O’tgan zamon: -di – o’zi ko’rgan ish -gan – ilgariroq bo’lgan ish -ib – birovdan eshitgan ish 2.Hozirgi zamon: -yapti (ayapti imloviy xato) -moqda, -yotir, -yotib 3.Kelasi zamon: -moqchi, -jak, -ar, -ur, -gusi, -gay -ar, -a, - y – bu qo’shimchalar ham kelasi zamon, ham doimiy zamon ma’nosini beradi: Akam kitobni ertaga o’qiydi (kelasi) Akam litseyda o’qiydi (doimiy zamon)
